liệt kê một số bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi

1. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP
Ở NGƯỜI CAO TUỔI
Giảng viên: ThS ĐD. Trần Thị Thu Hằng
Bộ môn: Điều dưỡng lâm sàng
Email: tranthithuhang.pnt@gmail.com
Đối tượng: CNĐD

2. 1. Trình bày một số bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi
2. Nêu được một số biện pháp phòng ngừa

3. I. ĐẠI CƯƠNG
Tuổi càng cao thì càng dễ mắc bệnh và bệnh mạn tính
cũng thường hay bị tái phát do chức năng của cơ
thể bị suy giảm, trong đó có hệ thống miễn dịch.
Ng i già kh eườ ỏ
m nhạ
T ng đ i kh e,ươ ố ỏ
m c m t b nhắ ộ ệ
c pấ
M c nhi u b nhắ ề ệ
ph c t p, các h/c lãoứ ạ
khoa
Ph thu c, tàn phụ ộ ế
N m li t gi ng,ằ ệ ườ
tr c khi ch tướ ế
1
3
2 4
5

4. 1. B nh tim m chệ ạ
2. B nh hô h pệ ấ
3. B nh tiêu hóaệ
4. B nh ti t ni u- sinh d cệ ế ệ ụ
5. B nh x ng kh pệ ươ ớ ( LX- Thoái hóa kh p)ớ
6. B nh th n kinhệ ầ
7. B nh tâm th n( Alzeheimer)ệ ầ
8. B nh n i ti tệ ộ ế
9. B nh TMH- RHM- M tệ ắ
10. B nh ngoài daệ
I. ĐẠI CƯƠNG

5. II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
1. Bệnh tim mạch
Huyết áp thấp
Cao huyết áp
Cơn đau thắt ngực
Thiếu máu cơ tim
Rối loạn nhịp tim
Tâm phế mãn
Xơ vữa động mạch
Dãn tĩnh mạch
Tắc nghẽn động mạch
Nhồi máu cơ tim
Suy tim

6. Xơ vữa động mạch:
xơ hóa thành động mạch bao gồm các động mạch trung bình
và động mạch lớn.
Biểu hiện: lắng đọng mỡ & các màng TB tại lớp bao trong
thành động mạch.
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
1. Bệnh tim mạch

7. Dãn tĩnh m chạ
Là sự suy giảm chức năng đưa máu trở
về tim của hệ tĩnh mạch chân, khiến máu
ứ đọng, làm biến đổi về huyết động &
biến dạng tổ chức mô xung quanh
Triệu chứng :nhức mỏi, phù chân, tê dị
cảm, vọp bẻ về đêm
BC: Chàm, loét chân không lành, viêm tĩnh
mạch nông huyết khối, huyết khối tĩnh
mạch sâu
Yếu tố NC: đứng hoặc ngồi 1 chổ lâu,
mang vác nặng, béo phì, chế độ ăn ít xơ
và vitamin
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
1. Bệnh tim mạch

8. Hen PQ
VPQ cấp
VPQ mạn
VP
Giãn PQ
Giãn PN
Lao phổi
COPD- Phổi tắc nghẽn mạn tính
Ung thư phế quản – phổi
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
2. Bệnh hô hấp

9. Nguyên nhân
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
2. Bệnh hô hấp

10. Thời tiết thay đổi làm tái phát các bệnh
đường hô hấp
Ô nhiễm môi trường
Các bệnh lý nhiễm vùng răng miệng
Tiếp xúc với khói thuốc và khói bụi làm tổn
thương các nhu mô phổi.
Hệ miễn dịch suy giảm
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
2. Bệnh hô hấp
Nguyên nhân

11. II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
2. Bệnh hô hấp
Ph i bình th ngổ ườ Ph i b dãn PQ, PNổ ị

12. II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
2. Bệnh hô hấp
Làm sao biết bệnh nhân mắc bệnh đường hô hấp?

13. Giãn PQ:
Là sự giãn không hồi phục một phần của cây PQ do tắc PQ
hoặc do viêm, hoại tử thành PQ. Hậu quả là ổ giãn PQ có thể
lan rộng ra sau nhiều đợt bội nhiễm tái phát, gây áp-xe phổi,
mủ PQ, mủ phổi, mủ MP, xơ phổi, khí phế thũng. Từ đó làm
suy HH trầm trọng, ảnh hưởng lớn đến chức năng tim, gây
suy tim
Biểu hiện: khạc đàm, ho ra máu, khó thở, đau ngực
Giãn PN: (khí phế thũng) là tổn thương căng giãn thường
xuyên & phá hủy không hồi phục ở thành các khoang chứa
khí dưới tiểu PQ tận.
Nguyên nhân: Viêm PQ mạn, Hen PQ mạn, lao phổi, lão suy, ở
người già phổi bị xơ hóa gây giãn PN
Biểu hiện: Khó thở gắng sức, giãn lồng ngực, gõ vang
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
2. Bệnh hô hấp

14. Mất ngủ hoặc đảo lộn giấc ngủ
Thiếu máu não
Chóng mặt
Tai biến mạch máu não( Đột quỵ): Nhồi máu não, chảy
máu não
Đột quỵ mất trí nhớ
Run tự phát
Parkinson
U não
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NC
3. Bệnh thần kinh

15. Tai biến mạch máu não( Đột quỵ): Nhồi máu não, chảy máu
não
TBMMN (Đột quỵ não): xảy ra khi việc cung cấp máu lên một
phần bộ não bị đột ngột ngừng trệ.
Yếu tố NC
THA, hút thuốc lá, ĐTĐ, một số bệnh tim (bệnh van tim, TMCT,
RN), , tiền căn thiếu máu cục bộ thoáng qua, tăng chất béo
trong máu, lạm dụng rượu, bia, RL chức năng đông máu.
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
3. Bệnh thần kinh

16. Parkinson
Là b nh mãn tính t phát, ho c doệ ự ặ đ c tínhộ
c aủ m t s thu cộ ố ố , CT đ u hay các r i lo nầ ố ạ
khác.
Do tb não b thoái hóa nên bn b suy y u khị ị ế ả
năng v n đ ng, l i nói và các ch c năng khác.ậ ộ ờ ứ
 Biểu hiện:
 run khi nghỉ, run chậm, biên độ không lớn( thường thấy rõ
ở chi trên)
 Bàn tay co quắp
 Đầu cúi, tư thế đứng hình chữ S
II. 1 SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
3. Bệnh thần kinh

17. Parkinson

18. Trầm cảm
Hoang tưởng
Lão suy( Alzheimer)
Nhớ bịa (Confabulation)
Mê sảng
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
4. Bệnh tâm thần

19. Lão suy( Alzheimer)
là một bệnh thoái hóa não nguyên phát, căn nguyên chưa rõ ràng.
Biểu hiện: mất trí tiến triển, không phục hồi, thường gặp trên 65 tuổi
 Quên tên: lãng quên tên người thân. Cuối cùng là quên tên mình.
 Hay ghi chép lặt vặt (tạo tiền đề để nhớ).
 Tìm mọi cách để phủ nhận những sa sút trí nhớ của mình.
 Gọi điện cho người thân nhiều lần (gọi xong lại quên, gọi lại).
 Lẫn lộn các đồ vật, nhầm ngày, tháng, năm.
G/đ toàn phát: mất trí nhớ + RL ngôn ngữ
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
4. Bệnh tâm thần
Nhớ bịa (Confabulation)
Quên toàn bộ và thay vào chỗ quên, kể những sự việc không
hề xảy ra, nhưng bản thân không hề biết mình bịa ra & khẳng
định những sự việc ấy có thật. Có thể BN không quên mà chỉ
bịa thêm vào.
Nội dung chuyện bịa có thể thông thường hay kỳ quái.

20. Loét dạ dày tá tràng
Sỏi túi mật
Vàng da, tắc mật
Xơ gan, K gan, K tụy
Trạng thái kém thu hút ở tiểu tràng
Thiếu lactoza làm không dung nạp sữa
Viêm ruột thừa bán cấp
Táo bón
Trĩ
Bệnh đại tràng mạn
Ung thư dạ dày, đại tràng, trực tràng
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
4. Bệnh tiêu hóa

21. II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
4. Bệnh tiết niệu- sinh dục

22. U xơ tiền liệt tuyến
Tiểu không kiềm chế được
Nhiễm khuẩn đường tiết niệu
Viêm thận- bể thận mạn tính
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
4. Bệnh tiết niệu- sinh dục

23. Loãng xương
Thoái hóa khớp
Gout
Thấp ngoài khớp
Triệu chứng thường gặp:
Đau đớn, lo lắng, buồn chán
Vận động khó khăn mỗi buổi sáng lúc thức dậy
Đau nhức về đêm
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp

24. Loãng xương(xốp xương)
Là tình trạng giảm khối lượng
xương, thường đi kèm với gãy
xương, lún các đốt sống
hấp thu canxi & chức năng tạo cốt
bào cường tuyến cận giáp thứ
phát.
Yếu tố nguy cơ LX: di truyền, không
hay ít hoạt động thân thể, người tạng
gầy.
Trong giai đoạn đầu: mệt mỏi, ăn
uống kém, nhức xương không
thường xuyên.Càng về sau các triệu
chứng đau nhức rõ rệt hơn
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp
Loãng
x ngươ

25.  Tăng cường vận động nhẹ để giảm LX.
 Thực hiện chế độ ăn đủ chất, đủ canxi,khoảng 100g thịt
hay cá/ ngày.
 1/4 lít sữa tươi/ngày
 Dùng thuốc kiên trì và theo đúng hướng dẫn của bác sĩ:
Calcium, Vitamin D2 hoặc D3,Estrogen 50mg/ngày
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp

26. II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp

27. Thoái hóa khớp
Là tình trạng hư hỏng phần sụn đệm giữa 2 đầu xương, kèm PƯ
viêm & giảm dịch nhầy giúp bôi trơn ma sát ở điểm nối giữa 2
đầu xương, gây đau nhức, cứng khớp, hạn chế cử động khớp.
không có nguyên nhân rõ rệt.
Yếu tố nguy cơ:
Tuổi tác
Béo phì,
Chấn thương nhẹ và mạn tính ở khớp.
Di truy nề
Di ch ng t các b nh lý khácứ ừ ệ
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp

28. Cột sống cổ:
Biểu hiện: đau cổ, hạn chế cử động cổ.
BC: đau vùng cổ và tay do chèn ép hoặc kích thích rễ TK, gây
cảm giác mỏi và đau gáy, lan đến cánh tay bên phía dây TK bị
ảnh hưởng.
Khớp gối:
Biểu hiện: đau, kèm tiếng lạo xạo khi co duỗi gối.
Đau nhiều hơn khi đi lại vận động; nhất là khi ngồi xổm thì đứng
dậy rất khó khăn, nhiều khi phải có chỗ tựa mới đứng dậy được.
Diễn tiến nặng: tê chân, biến dạng khớp gối.
Khớp háng:
Biểu hiện: đi lại khó khăn.
Thường đau ở vùng bẹn và mặt trước trong của đùi, có khi đau
vùng mông, mặt sau của đùi.
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp

29. Phòng ngừa và hạn chế các cơn đau do THK
Giảm cân
Tập luyện:
Các động tác nhẹ nhàng, tránh để cho các khớp ít hoạt động.
VLTL, thực hiện các BT “chống lại” các cơn đau khớp.
Áp dụng các biện pháp châm cứu.
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp

30. Chế độ ăn uống:
Hạn chế rượu, bia, bánh kẹo.
Tránh:
 Bổ sung thực phẩm giàu omega -3, tăng cường vitamin D
qua chế độ ăn uống và thuốc uống sẽ có tác dụng giảm
đau lâu dài.
 Tăng cường các loại trái cây như: đu đủ, dứa, chanh, bưởi
Thực phẩm có hàm lượng purin và fructozo cao như:
cá trích, thịt gia súc, gan và thịt lợn muối.
Món ăn làm tăng mỡ trong máu như: thịt mỡ, bơ, xúc
xích, dăm bông.
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
5. Bệnh xương khớp

31.  Đái tháođường
 Cường giáp
 Suy giáp
 Mãn kinh: Thời kỳ chuyểntiếp:
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
8. Bệnh nội tiết
HC TK thực vật
HC tâm lý
HC hình thái
Thời kỳ sau mãn kinh: BC thần kinh
BC tâm thần
BC vú
BC tim mạch
BC tiết niệu
BC sinh duc
Loãng xương

32.  Đục thủy tinh thể
 Glaucom
 Giảm thị lực
 Điếc: Điếc cảm giác, điếc do thần kinh, điếc do chuyển
hóa…
 Rối loạn tiền đình
 Chảy máu cam
 Khó nuốt
 Khó phát âm
 Tổn thương ở răng và vùng xung quanh răng
 Răng rụng
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
9. Bệnh TMH-RHM- Mắt

33.  Ngứa
 Dày sừng tuổi già, vết sắc tố
 U tuyến mồ hôi
 Xuất huyết dưới da
 Chốc mép
 Mụn cơm
II. MỘT SỐ BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở NCT
10. Bệnh ngoài da 1
2
3

34. III. PHÒNG NGỪA

35. III. PHÒNG NGỪA
1. Duy trì thể trạng hợp lý.
2. Chế độ ăn uống KH, ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước.
3. Hạn chế thuốc lá, rượu bia, chất kích thích
4. Tập thể dục đều đặn nhẹ nhàng, nghỉ ngơi hợp lý.
5. Tránh tiếp xúc MT ô nhiễm, lạnh.
6. Giữ gìn VSCN sạch sẽ.
7. Tránh lo âu, căng thẳng.
8. Gia đình nên gần gũi, động viên người bệnh.
9. Tương tác với XH.
10. Tạo MT an toàn, tránh tổn thương.
11. Kiểm tra SK định kỳ

36. C m n đã chú ý l ng nghe!ả ơ ắ