Dewasa ini masyarakat semakin jauh mengejar matlamat hidup masing - masing hingga melupakan betapa hubungan sesama kaum sangat penting untuk menjamin kesejahteraan di masa akan datang.

1. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
PENGURUSAN PERNIAGAAN
SEMESTER MAY 2016
MPU 3113
HUBUNGAN ETNIK
FAKULTI SAINS SOSIAL GUNAAN
NO. MATRIKULASI : 761027045206001
NO. KAD PENGNEALAN : 761027045206
NO. TELEFON : 0122398527
E-MEL : puteridelima@oum.edu.com
PUSAT PEMBELAJARAN : PETALING JAYA
1

2. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
Pengenalan
Pensyarah dari jabatan Pengajian Kenegaraan dan Ketamadunan University Kebangsaan
Malaysia, Haji Ahmad Nasir Mohd Yusuf (PHD) melalui kajiannya berkata, (Hj. Ahmad
Nasir) perkataan etnik bermaksud peringkat keadaan atau kondisi spesifik yang dimiliki
oleh kelompok masyarakat tertentu yang mempunyai etnik atau ras (budaya). Kelompok
etnik adalah sekumpulan individu yang mempunyai budaya dan sosial yang unik serta
menurunkannya kepada generasi mereka dari satu generasi kepada satu generasi yang
berikutnya. Menurut Kamus Dewan Edisi ke-4 pula (Dewan pustaka), ia membawa
maksud hubungan iaitu kaitan atau pertalian yang di warisi dari satu generasi kepada satu
generasi yang lain mengenai susur galur dan adat resam sesuatu kaum dan ia bersangkut
paut antara satu dan lain dan di bawa dari satu generasi hingga satu negerasi yang baru.
Hubungan etnik pula bermaksud perkaitan atau pertalian antara etnik sesuatu bangsa atau
kaum. Dari segi istilah pula ia adalah kelompok manusia yang ditentukan melalui
perbezaan ciri-ciri budaya seperti adat resam, pakaian, bahasa, kegiatan ekonomi dan
sebagainya. Etnik juga dapat dikelaskan melalui perbezaan budaya, malah juga
dikelaskan mengikut demografi iaitu mengikut kedudukan geografi dan sempadan
negeri. Contohnya di Sabah dan Sarawak terdapat pelbagai kumpulan etnik pada
kedudukan geografi yang berbeza.
Etnik selalunya merujuk kepada golongan manusia yang mengamalkan budaya yang
hampir seragam, seperti adat resam, pakaian, bahasa dan kegiatan ekonomi. Setiap
budaya yang di terapkan dalam kehidupan harian di katakan berkait rapat antara ras dan
bangsa di mana ras dan bangsa memberikan penekanan kepada perbezaan fizikal, biologi
keturunan dan pertalian darah yang sama. Malaysia mempunyai kelompok masyarakat
yang majmuk dan juga mempunyai kelompok etnik yang berlainan antara satu sama lain
namun mengekalkan sistem politik yang sama. Kepercayaan dan adat juga berbeza,
terdapat beberapa etnik yang berbeza seperti Malanau, Melayu, India, Cina, Kadazan,
Dusun dan pelbagai lagi. Masyarakat yang mempunyai pelbagai etnik ini mempunyai
satu pandangan yang boleh di katakan membanggakan atau pun merasa bangga pada
kumpulan mereka kerana mereka sentiasa merasa kelompok mereka adalah kelompok
2

3. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
yang harus di pandang tinggi oleh etnik yang lain. Malaysia di bina dari pelbagai bangsa
atau ras dengan setiap etnik berkenaan mengekalkan identiti etnik masing- masing, oleh
kerana itu espek ini menjadikan malaysia unik di mata dunia, hubungan etnik yang
harmonis merupakan kunci pembinaan negara bangsa dan proses pembinaan negara
bangsa ini merupakan proses pembinaan tamadun di mana pembinaannya memerlukan
perhatian terhadap dua espek iaitu keterbatasan (Scarcity) dan kesepaduan (Solidarity).
Pengalaman harian sebagai ruang sosial etnik.
Malaysia mempunyai pelbagai perancangan utuk menyatupadukan kumpulan etnik yang
ada di negara ini, melalui pengalaman harian apa yang dapat di perhatikan melalui
kefahaman tentang hubungan etnik sebagai ruang sosial etnik. Realiti kehidupan
masyarakat berbilang kaum dan berbilang etnik yang mempunyai pelbagai etnik unik di
mana ia melibatkan tiga bahagian utama iaitu manusia, masyarakat dan budaya di mana
di dalam ketiga – tiga perkara inilah terdapatnya proses sosialisasi yang terjalin dan
menjadikan siapa kita pada hari ini. Perkara yang paling utama yang membentuk kita hari
ini adalah sentimen budaya. Budaya adalah perkara paling utama di mana malaysia dan ia
memkalisifikasikan kita sebagai melayu, cina, india dan sebagainya dan pembentukan
ketiga – tiga etnik ini bermulanya proses sosialisasi.
Ruang sosial etnik dalam khidupan harian telah membawa kepada pelbagai konsep dan
makna antaranya minoriti, majoriti, stereotaip, prasangka, perkauman, etnosentrisme,
dikriminasi dan konflik, kesemua ini sangat berhubung kait dengan konsep masyarakat,
budaya dan perpaduan dan konsep – konsep ini melibatkan konsep lain yang perlu di beri
perhatian seperti etnik, masyarakat, entiti, ras, rasisme, prejudis dan lain – lain, kita
beranggapan dalam kehidupan seharian konsep perpaduan telah di bentuk tetapi realitinya
masih jauh, idealoginya konsep perpaduan ini lebih menitikberatkan kepada identiti dan
nilai yang sama sedangkan dalam kehidupan realiti kini perbezaan itulah nilai yang kita
ada dan sedar akan kepayahan dalam penyatuan kesemua kumpulan etnik dan perlu
mengambil langkah lebih baik dengan melakukan konsep intergrasi.
3

4. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
Intergrasi adalah proses penyesuaian bersama bagi kepelbagaian kebudayaan dan ciri –
ciri sosial yang di terima oleh semua kelompok etnik didalam negara. Intergrasi ujud
dalam masyarakat yang menerima ciri masyarakat lain tanpa ada perbandingan atau
merujuk kepada latarbelakang serta asal usul mereka trlebih dahulu. Intergrasi selalunya
merujuk kepada dua iaitu intergrasi sosial dan intergrasi nasional dimana intergrasi sosial
merupakan ilmu yang di gunakan dalam ilmu sosiologi dan lebih kepada penyatupaduan
pelbagai kumpulan kelompok dalam masyarakat melalui identiti bersama dengan
menghilangkan indentiti masing – masing. Intergrasi nasional pula adalah proses yang di
ujudkan untuk satu identiti nasional dalam kalangan kumpulan yang terpisah dari segi
kebudayaan, sosial dan lokasi dalam sesebuah unit politik. Namun begitu, melalui
pengalaman harian apa yang boleh di faham tentang ruang sosial etnik ini adalah unsur
intergrasi di mana intergrasi dapat si pecahkah seperti gambarajah di bawah.
(gambarajah 1: unsur intergrasi)
Pengalaman yang telah di lalui dapat di rumuskan bahawa sosial etnik dapat
menyumbang kepada kesepaduan dan penyatupaduan seluruh etnik. Kesepaduan sosial
etnik yang satu ketika dahulu ujud di desa dengan cara yang sangat mudah dan tidak
kompleks namun kini pengurusan dan komuniti merupakan kesedaran yang tingggi
4

5. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
terhadap kesepaduan dalam kalangan masyarakat bandar yang terdiri dari pelbagai
latarbelakang yang telah membentuk satu organisasi seperti rukun tetangga dan persatuan
penduduk yang telah memainkan peranan yang sangat penting dalam memupuk semangat
kesepaduan sosial di kalangan masayarakat setempat.
Konsep penyatupaduan ini masih baru di perkatakan dan ia di utarakan dalam gagasan
penyatupaduan nasional dan ia merupakan matlamat yang mungkin tercapai kerana ia
membentuk moment of unity, sebagai contoh dalam pilihanraya ujudnya parti politik
yang mempunyai ideologi yang berlainan namun masih boleh bekerjasama dalam satu –
satu perkara. Malaysia adalah sebuah negara yang majmuk dan mempunyai pelbagai
golongan etnik dan etnik yang ada di Malaysia menjadikan Malaysia sebuah negara
pelbilang kaum, dengan ini, melalui pengalaman harian sendiri apa yang telah di pelajari
bahawa perbezaan etnik bukanlah menjadi bebanan atau masalah sesama etnik lagi, ini
kerana masyarakat kini lebih terbuka dan bersikap ambil peduli atau menghormati antara
satu dan lain. Walaupun kadang – kala perbezaan pendapat dalam membuat sesuatu
keputusan tetap ada namun, sikap hormat menghormati antara sesuatu etnik dapat
menjalinkan rasa kasih sayang sesama masyarakat. Pengalaman bekerja di syarikat yang
sangat terkenal dan mempunyai nama yang gah di Malaysia iaitu IJM Berhad
memberikan satu peluang yang sangat berguna apabila pelbagai aktiviti dan perlbagai
kegiatan telah di rangka dengan tujuan memupuk kesedaran dan memberi pendedahan
kepada setiap pekerja bahawa apa yang perlu adalah sikap tolak ansur, kerjasama, hormat
menghormati memainkan peranan yang sangat penting dalam memberikan impak yang
sangat besar kepada hubungan kesepaduan sesama etnik yang ada di syarikat tersebut.
IJMB adalah syarikat yang berasaskan pembinaan dan telah di tubuhkan selama 36 tahun
dan mendapat jolokan sebagai syarikat pembinaan swasta pertama di Malaysia semakin
gah di mata masyarakat Malaysia amnya dan semakin melebarkan sayapnya ke merata
dunia khasnya. Namun begitu, bukanlah pencapaian IJMB selama 36 tahun ini yang ingin
di perkatakan tetapi adalah bagaimana sebuah syarikat besar telah berjaya mengekalkan
momentum keserasian antara etnik di syarikatnya dan juga telah berjaya menjaga
hubungan sesama etnik menjadi baik dan bertambah baik. Pengalaman dan pemerhatian
5

6. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
bekerja di syarikat ini selama enam belas tahun dapatlah di klasifikasikan bahawa IJMB
adalah sebuah syarikat yang mementingkan hubungan baik sesama etnik. Pelbagai
pengalaman yang melibatkan program sesama kaum etnik banyak mempengaruhi dan
memberi kefahaman kepada saya dan seterusnya menambahbaikkan hubungan
siratulrahim sedia ada sesama kaum (IJM BERHAD)
a) Penggunaan Bahasa
Kejayaan sesebuah syarikat terletak pada koloborasi antara pihak tertinggi dan golongan
bawahan. Koloborasi ini melibatkan semua golongan dari pelbagai latarbelakang dan
etnik seperti melayu, cina, india, kristian dan sebagainya dan setiap satu golongan
memandang tinggi dan menghormati golongan yang lain. Mereka boleh berinteraksi dan
berkomuniksi dengan baik apabila melaksanakan tugasan yang di beri malah sentiasa
menghormati antara satu dengan lain.
Penggunaan bahasa harian adalah sangat – sangat penting dan di titik beratkan oleh pihak
syarikat, walaupun setiap etnik mempunyai bahasa masing – masing, namun satu bahasa
di gunakan untuk memudahkan. Bahasa melayu di gunakan untuk tujuan tidak formal
6

7. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
manakala Bahasa English bagi tujuan formal dan Bahasa antarabangsa.
(gambarajah 1: penggunaan bahasa ketika bermesyuarat atau aktiviti corporat dan santai)
b) Pakaian
Pakaian adalah salah satu gambaran sesuatu etnik dan pakaian melambangkan
latarbelakang sesuatu etnik tersebut. Setiap etnik mempunyai pakaian tradisi sendiri
seperti baju melayu, baju kurung, baju cheongsam, sari dan sebagainya. Syarikat telah
7

8. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
menyediakan pakaian rasmi kepejabat namun memberi kebenaran kepada pekerjanya
untuk menggunakan pakaian tradisi sendiri pada satu hari yang telah di tetapkan iaitu
pakaian formal. Sekali lagi pengalaman bekerja di syarikat ini dapat mengajar dan
memberi kefahaman mengenai adat dan budaya etnik yang lain.
(Gambarajah 2: pakaian etnik pekerja)
Buku terbitan kementerian dan kebudayaan karangan Muruwiah Ahmad(Ahmad,
Muruwiah 2009)menceritakan bahawa Malaysia mempunyai pelbagai jenis pakaian yang
sangat unik terutama di Sabah dan Sarawak dan pakaian ini telah di pelajari oleh etnik
yang lain dengan rasa hormat, kita juga dapat melihat betapa kini masyarakat semakin
berfikiran matang dan sudah boleh merima kebudayaan etnik yang lain.
c) Perayaan
8

9. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
Perayaan adalah acara yang paling berguna untuk mengekalkan hubungan siratulrahim
sesama etnik, malahan melalui perayaan pelbagi adat dan adap dapat di pelajari dari susur
galur kehidupan setiap etnik yang ada. Pihak syarikat sentiasa menitikberatkan
siratulrahim yang perlu di ujudkan antara semua kaum.
Gambarajah 3: Sambutan perayaan setiap etnik di pejabat
Ganbarajah diatas menunjukkan sambutan perayaan yang di adakan di pejabat oleh pihak
syarikat, hubungan yang baik antara sesame etnik dapat di lihat melalui sambutan
perayaan pelbagai juadah, corak pakaian mahupun cara sambutan perayaan itu di sambut.
Kumpulan etnik yang lain menyambut baik setiap perayaan etnik yang lain dan lebih
menyeronokkan setiap etnik berpeluang belajar adat istiadat kumpulan etnik yang lain.
Sikap toleransi dan kesepakatan ini telah menjalin satu bentuk hubungan yang sangat
baik antara semua etnik.
b) Sosial (CSR)
9

10. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
Aktiviti sosial dikalangan masyarakat memberikan impak yang tinggi kepada semua
kumpulan etnik dan aktiviti seperti ini harus di lakukan selalu agar perpaduan dan
kesejahteraan semua kaum dapat di jalin dengan baik. Syarikat memainkan peranan yang
sangat baik dalam memastikan semua kumpulan etnik terlibat dalam segala aktiviti yang
di atur dan di rancang.
Gambarajah 5: aktiviti social (CSR)
Justeru itu, dalam konteks hubungan sosial harian kita dapat katakan bahawa hubungan
yang baik sesama etnik adalah sangat penting bukan sahaja waktu bekerja di pejabat
malah walau di mana kita berada, tanpa hubungan yang baik akan tercetus pelbagai
masalah dan pergaduhan yang akhirnya membawa kepada permusuhan antara semua
kaum.
Peranan pengalaman harian dalam menyatukan kepelbagaian etnik di Malaysia
10

11. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
Kerajaan telah cuba sedaya upaya untuk menyatukan hubungan pelbagai etnik, dengan
penyatuan yang di rancang. Melalui pengalaman harian yang telah di lalui selama ini ada
beberapa konsep yang boleh di lakukan bagi mengukuhkan perpaduan semua kaum etnik
di Malaysia. Kesepaduan yang cuba di terapkan dalam kehidupan setiap masyarakat
dapat memupuk kerjasama dalam masyarakat sendiri. Konsep Budaya, dapat membina
imej negara kearah mewujudkan keperibadian serta identity, kesedaran kebangsaan
dan kenegaraan bercirikan kerohanian, kemanusiaan, spiritual dan mental, manakala
budaya pula memberikan identity kepada sesuatu kelompok dalam aspek cara
pengendalian hidup. Budaya diwarisi daripada satu keturunan kepada satu keturunan.
Maka ‘manusia itu sendiri membentuk budaya’ dan perkembangan budaya akan
mengikut perkembangan masyarakat itu sendiri. Konsep Perpaduan dan Integrasi Konsep
Perpaduan harus diperluaskan melalui acara-acara peringkat setempat supaya perpaduan
kaum benar-benar wujud dan bukan semata-mata dalam acara-acara formal saja seperti
tradisi rumah terbuka kebangsaan ini bukan saja untuk Hari Raya tetapi juga untuk lima
perayaan utama lain iaitu Krismas, Tahun Baru Cina, Deepavali, Pesta Keamatan dan
Hari Gawai. Integrasi ialah suatu proses yang sangat kompleks. Tahap-tahap hubungan
etnik boleh dilihat dari segi darjah kedekatan bermula dengan hubungan terpisah iaitu
segregasi sehinggalah hubungan berbentuk sebati iaitu amalgamasi. Perhubungan yang
lebih rapat antara wilayah dapat mewujudkan integrasi dalam bidang politik dan nilai.
Perhubungan ini seterusnya mampu mengurangkan konflik dan mengutamakan
persefahaman serta mewujudkan perasaan harmonis antara pelbagai etnik.
Program Perkhemahan Padu Rancangan Integrasi Murid Untuk Perpaduan 1 Malaysia,
yang di adakan di sekolah – sekolah juga dapat memupuk kerjasama yang baik. Setiap
aktiviti yang dijalankan adalah bertujuan untuk mewujudkan sikap kerjasama, tolong-
menolong dan mewujudkan suasana muhibbah secara sedar dan terancang. Ia juga bagi
melahirkanpersefahaman dan toleransi antara murid pelbagai kaum di sekolah. Sambutan
Bulan Patriotisme dan KemerdekaanSetiap tahun oleh pihak sekolah adalah satu program
yang sangat baik manakala mengadakan pelbagai program sempena memperingati hari
ulangtahun kemerdekaan negara juga adalah salah satu contoh yang sangat berguna
kepada masyarakat sekeliling. Jawatankuasa sambutan peringkat sekolah ditubuhkan
11

12. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
dengan kerjasama Kelab Rukun Negara, Unit Bimbingan DanKaunseling, Kelab Guru
dan Kakitangan, Persatuan Sejarah dan Persatuan-persatuan pelajar. Sekolah juga turut
melibatkan penyertaan PIBG, Alumni, tokoh-tokoh dan sejarawan, Agensi dan Badan
Kerajaan dan Bukan Kerajaan dalamaktiviti yang dilaksanakan. Acara yang dilaksanakan
ialah seperti ceramah kemerdekaan, tayangan gambar berbentuk patriotik, pembacaan
sajak, sketsa, pentomen, kibaran ”Jalur Gemilang”, hiasan bilik darjah dan asrama,
pidato, forum, penulisan esei, derma darah, pameran, melukis potret tokoh negara,
perbarisan danperarakan serta sambutan detik kemerdekaan. Pelajar juga terlibat dengan
programsambutan yang dianjurkan oleh pihak lain di peringkat daerah, negeri
dankebangsaan. Penyertaan pelbagai pihak dalam menjayakan program ini
dapatmembina keyakinan semua warga sekolah berkaitan pembinaan bangsa
Malaysiayang merdeka dan bertanggungjawab, bersifat patriotisme yang tinggi dan
cintakankehidupan bersatupadu dan kestabilan negara.Lawatan dan ziarah di peringkat
sekolahSekolah menggalakan para pelajar membuat program lawatan ke tempat-
tempatbersejarah, Parlimen, Putrajaya, Bandaraya Melaka, Memorial, Tugu
Negara,Muzium Negara, Rumah-rumah kebajikan, asrama anak-anak Yatim dan
miskin,Penjara, Rumah perlindungan kanak-kanak, asrama orang kurang upaya,
sekolah,universiti dan sebagainya. Pelbagai acara diadakan semasa lawatan dan
ziarahtersebut diadakan seperti perbincangan, gotong royong, persembahan kesenian
dankebudayaan, pertukaran maklumat dan sebagainya. Kesan dari program lawatandan
ziarah ini sangat bermakna dan memberi kesedaran kepada pelajar peri
Disamping itu juga,merapatkan hubungan antaramasyarakat di Sabah sertaSarawak.diperkenalkan. Rukunnegara merupakan Ideologiakan dihayati oleh semuakaum yang beradateras serta tiang Negara.turut memperkenalkanusaha yang lain untukAntaranya :-i. Dasar Ekonomi BaruKebangsaanmentadbir Negaraiv. Dasar Kebudayaaannikmat kestabilan negara,buka sahaja pihakkerajaanke arah itu. Tetapiperkara yang lebih besarialahindividu, pihak persatuan,pertubuhan dan kesatuanperpaduan.etnik yang baik danharmonis memberi jaminanuntuknegara. “ Negara AmanRakyat Makmur ”.
Hubungan etnik mengetepikan perbezaan kaum
mengukuhkan kestabilan dankeharmonian sesebuah negaratermasuksosial maka kayu ukurhubungan antara kaumnegara menjadi terasutama. Dalam konteksperistiwa 13 Mei 1969,status kstabilan negaraperancangan dibuat dandiimplimentasikan.dibuat ialah menubuhkanJabatan PerpaduanNasional pada tahun 1969.Tujuan utama merapatkanMalaysia seperti BangsaMelayu, Cina dan IndiaMemupuk semangat setia negara dan perasaan bangga sebagai rakyat Malaysia melalui
pengetahuan dan perasaan bangga sebagai rakyat Malaysia adalah sesuatu perkara yang
sukar di laksanakan. Sekolah adalah tempat yang paling tempat untuk memukuk
kesedaran mengenai perbezaan kaum bukanlah lagi kayu pengukur kepada kesejahteraan
hudup. Persekitaran pendidikan menurut Zaidi Ahmad (2010) dimana persekitaran
pendidikan di malaysia menyediakan ruang fizikal untuk pelajar pelbagai etnik
berinteraksi. Di semua pusat pendidikan, penyertaan pelajar pelbagai etnik dalam semua
12

13. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
aktiviti adalah tinggi. Aktiviti yang berstruktur yang diamalkan disemua institusi
pendidikan di Malaysia akan melibatkan pelajar secara menyeluruh dan berkenalan. Guru
atau tenaga pengajarakan menjadi pusat tumpuan dan menggerakkan aktiviti dan tugasan
yang perlu dilaksanakan. Polo interaksi sosial begini akan melibatkan interaksi dan
pelajar akan memilih sahabat walaupun daripada kumpulan etnik yang berbeza. Semasa
melaksanakan aktiviti seseorang pelajar, dapat mengenal pasti kriteria pelajar lain dan
situasi ini dapat membantunya memilih seorang sahabat untuk menceritakan masalah
yang di hadapi ataupun apa juga permasalahan yang ada dan boleh di jadikan sebagai
rakan sebaya yang baik. Dalam situasi ini, pola interaksi sosial dalam kalangan pelajar
dalam kumpulan etnik yang berlainan dapat diadakan jika murid ini ditempatkan dalam
satu persekitaranyang multietnik, jadi persekitaran pembelajaran di Malaysia menepati
kriteria ini. Hubungan etnik akan melahirkan masyarakat Malaysia yang harmonis, saling
bekerjasama dan bersefahaman dan sentiasa menghayati perjanjian sosial yang telah
dipersetujui sejak awal kemerdekaan lagi. Usaha-usaha perlu diambil secara berterusan
bagi memastikan hubungn etnik di Malaysia sentiasa berada dalam keadaan yang baik.
Usaha-usaha ini adalah melibatkan peranan kerajaan, masyarakat dan pertubuhan bukan
kerajaan. Apa yang penting dalam memastikan hubungan etnik sentiasa dalam keadaan
baik, segala usaha ini perlu disahut oleh setiap lapisan masyarakat. Kepelbagaian budaya
dalam negara Malaysia seharusnya tidak menimbulkan masalah perkauman. Setiap kaum
ataupun etnik perlu tahu dan memainkan peranan mereka dalam memastikan konflik
perkauman seperti peristiwa 13 Mei tidak berulang semula. Perpaduan kaum ini amatlah
penting bagi menyumbang ke arah menjadikan Malaysia sebuah negara maju menjelang
2020.
Cadangan memupuk perpaduan dan Kesimpulan
Setiap tahun menjelang sambutan ulang tahun Hari Kemerdekaan, rakyat Malaysia tidak
asing lagi dengan tema sambutan yang silih berganti. Jika slogan tersebut dibaca dan
diteliti, ia akan membawa satu mesej yang sama iaitu kepentingan masyarakat berbilang
kaum, budaya dan agama di negara ini agar hidup bersatu-padu, saling menghormati
antara satu sama lain serta saling membantu sesama jiran tetangga. Perpaduan yang kuat
13

14. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
dan kukuh antara rakyat mampu menjana kejayaan dan kecemerlangan bagi kesejahteraan
serta kemakmuran negara. Oleh yang demikian, perpaduan dan keharmonian adalah
elemen yang sangat penting dalam mengekalkan keharmonian dalam kalangan
masyarakat Malaysia. Tanpa perpaduan, nescaya kemerdekaan dan kedaulatan negara
yang telah diperoleh sejak sekian lama akan hilang dalam sekelip mata. Persoalannya,
bagaimanakah kita dapat mengukuhkan perpaduan kaum di negara ini? Sebagai langkah
pertama dalam membentuk perpaduan, rakyat haruslah bergaul dan memupuk
persefahaman antara kaum. Dalam keadaan tersebut, ibu bapa perlulah sentiasa
menerapkan nilai-nilai perpaduan dalam diri anak-anak sejak kecil lagi. Bak kata
pepatah, “melentur buluh biar dari rebungnya”.
Anak-anak digalakkan berkomunikasi dengan jiran yang berlainan bangsa dan ibu bapa
juga disarankan membawa anak-anak mereka mengunjungi rumah jiran semasa hari
lebaran atau perayaan. Dengan cara itu, ibu bapa dapat menjadi suri teladan kepada anak-
anak dan membolehkan mereka menghayati keistimewaan masyarakat Malaysia yang
terdiri daripada pelbagai jenis kaum dan etnik.
Selain itu, ibu bapa juga boleh berkomunikasi dengan anak-anak dalam pelbagai bahasa,
misalnya bahasa Malaysia, bahasa Inggeris, dan bahasa-bahasa ibunda. Apabila golongan
muda menguasai pelbagai bahasa, mereka dapat berkomunikasi dengan rakan yang
berlainan bangsa dengan mudah. Pokoknya, nilai-nilai perpaduan dan permuafakatan
hendaklah didedahkan kepada generasi muda sejak awal lagi agar jiwa perpaduan dalam
diri mereka dapat berkembang dengan sempurna.
Seterusnya, institusi-institusi pendidikan perlu bertanggungjawab menerapkan semangat
bersatu-padu dalam kalangan pelajar berbilang kaum. Antara langkah yang dapat diambil
adalah dengan memberikan kerja-kerja berkumpulan. Dalam konteks ini, guru-guru
hendaklah membahagikan pelajar secara berkumpulan dalam melaksanakan projek-
projek sekolah, seperti kajian sains, persembahan, dan sambutan-sambutan majlis di
sekolah.
14

15. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
Guru-guru juga haruslah membahagikan kedudukan pelajar dengan sempurna untuk
menggalakkan pelajar berkomunikasi dengan pelajar-pelajar yang berlainan kaum dan
bukannya sesama satu kaum sahaja. Dalam proses menjayakan inisiatif-inisiatif tersebut,
guru tidak boleh mencetuskan isu-isu sensitif semasa mengajar, misalnya dengan
mengagung-agungkan warisan budaya sendiri dan mengejek budaya kaum lain. Pendek
kata, pelajar-pelajar dan guru-guru perlulah bekerjasama demi menzahirkan semangat
perpaduan di peringkat sekolah.
Di samping itu, golongan pelajar perlulah belajar dan menghayati sejarah negara agar
dapat memahami erti perpaduan negara. Sebagai satu daripada langkah untuk
mewujudkan permuafakatan bangsa, Kementerian Pelajaran Malaysia telah mewajibkan
pelajar-pelajar agar lulus dalam mata pelajaran Sejarah di peringkat Sijil Pelajaran
Malaysia (SPM) mulai tahun 2013.
Langkah tersebut diharapkan dapat menyedarkan anak-anak bangsa tentang akibat
kurangnya perpaduan kaum dalam kalangan masyarakat. Mengetahui dan memahami
peristiwa yang berlaku dalam sejarah negara seperti tragedi berdarah 13 Mei 1969, sudah
tentu golongan muda dan belia akan lebih menghargai perpaduan dan keharmonian yang
dikecapi selama ini. Pemahaman rakyat Malaysia tentang sejarah tanah air dapat
menyemai semangat perpaduan dalam diri mereka.
Pada masa yang sama, rakyat Malaysia hendaklah menghindari sebarang tindakan yang
boleh mencetuskan provokasi kaum. Walaupun rakyat diberi hak kebebasan bersuara,
mereka haruslah tidak mengambil kesempatan dengan mencetuskan isu-isu sensitif dan
kontroversi yang dapat merosakkan rasa muhibah dan perpaduan.
Masyarakat setempat juga boleh memainkan peranan dalam mengukuhkan perpaduan
kaum di negara ini melalui penganjuran aktiviti kemasyarakatan seperti gotong-royong,
Program Rukun Tetangga, dan kempen Bulan Kemerdekaan untuk mengeratkan
hubungan antara masyarakat pelbagai kaum. Aktiviti-aktiviti seperti ini mampu
15

16. MPU 3113 – HUBUNGAN ETNIK
menjamin kesejahteraan hidup warga setempat, dengan membuka ruang dan peluang
komunikasi antara jiran tetangga berlainan bangsa. (3359pp)
0.5 Rujukan
(PhD), H. A. (n.d.). Hubungan Etnik di Malaysia dan Hubungan Etnik mengikut
perspektif Islam. (U. P. (UPM), Ed.)
Ahmad, M. (2009). Sri budaya warisan Malaysia pakaian traditional. Sabah.
BERHAD, I. (n.d.).
pustaka, k. d. (n.d.).
16