2. ANG HETEROGENEOUS AT
HOMOGENEOUS NA WIKA
•Ang pagiging homogenous o heterogenous ng
isang wika ay tumutukoy sa pagkakaroon ng
iisang porma o estandard na anyo nito o kaya
tumutukoy sa pagkakaroon ng iisang porma o
kaya ay pagkakaroon ng iba't ibang porma o
barayti.
3. HETEROGENEOUS NA WIKA
• Ang heterogeneous ay isang pang-uri na salita. Mula sa
salitang heterous (magkaiba) at genos (uri/lahi) nabuo ang
heterogeneous. Dahil sa pagkakaiba ng mga indibidwal at
grupo ng tao, ayon sa lipunan na kanyang ginagalawan, antas
ng pamumuhay, edad, lebel ng edukasyon na natamasa at
interes sa buhay, nagkaroon ng ibat-ibang barayti ang ating
wika.
Halimbawa:Tagalog ang pangunahing wika ng Timog
katagalugan ngunit bawat lugar dito ay may ibat-ibang
katangian ng wika mayroong Tagalog Batangas, Tagalog Laguna,
4. HOMOGENOUS NA WIKA
• Ang Homogeneous ay pagkakatulad ng mga salita, ngunit
dahil sa paraan ng pagbabaybay at intonasyon o aksent sa
pagbibigkas ito ay nagkakaroon ng ibang kahulugan.
Halimbawa: Ang panghihiram natin ng mga salitang
dayuhan at pagbibigay ng sariling kahulugan dito.
Halimbawa nito ay kung paanong ang salitang "gimmick" na
nasa wikang Ingles ay may kahulugang "pakulo o paraan ng
pagpukaw ng atensyon." Habang ngayon nagkaroon ito ng
kahulugan na "pamamasyal kasama ng mga kaibigan."
5. BARAYTI NG WIKA
• Ang barayti ng wikang ginagamit ng partikular na
pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na lugar
tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan..Gumagamit ang
mga tao ng isang wikang katulad ng sa iba pang lugar
subalit naiiba angpunto o tono, may magkaibang
katawagan para sa iisang kahulugan, iba ang gamit na
salitapara sa isang bagay, o magkakaiba ang pagbuo
ng pangungusap na siyang nagpapaiba sa dayalek ng
lugar.
6. BARAYTI NG WIKA
• Dayalekto
Ito ay depende sa dimension heyograpikal. Ang wikang
ginagamit ay nasa isang partikular na lugar.
• Sosyolek
Ito ay depende sa dimensyong sosyal. Nakadepende ito
sa grupong kinabibilangan sa isang komunidad.
Hal: Gay Linggo - "Hay naku ka gurl, nakakajines
ka"
7. BARAYTI NG WIKA
• Idyolekto
Walang dalawang taong nagsasalita ng isang wika ang
bumibigkas nito nang magkaparehong- magkapareho.
Itinuturing din itong inbidibwal na dayalek ng isang tao na
makikita sa punto at paraan ng kanyang pagsasalita,
vokabulari at iba pang aspektong pangwika.
Hal: Magandang gabi, bayan" ni Kabayan Noli de
Castro
8. BARAYTI NG WIKA
• Pidgin
Ito ay ang bagong wika na nalilikha dahil ang taong
nagsasalita ay walang karaniwang wika na magamit. Ito ay
walang pormal na estruktura. Ang ganitong uri ay madalas na
tinatawag ding “makeshift language”.
Hal: Chinese Filipino“Suki ikaw bili akin ako bigay diskawnt”.
(Suki, bumili ka na ng paninda ko. Bibigyan kita ng diskawnt.)
9. BARAYTI NG WIKA
• Creole
Ang wikang nagmula sa pidgin ay nagiging likas na
wika o unang wika na ng batang isinilang sa komunidad
ng pidgin. Nagamit na ito ng mahabang panahon,
kaya’t nabuo ito hangggang sa magkaroon ng pattern o
mga tuntuning sinusunod na ng karamihan. Ito ngayon
ang creole, ang wikang nagmula sa isang pidgin at
naging unang wika sa isang lugar.
Hal: Buenas dias. (Chavacano) (magandang umaga.)
10. BARAYTI NG WIKA
• Etnolek
Barayti ng wika mula sa mga
etnolongguwistikong grupo.Ang salitang
etnolek ay nagmula sa mga salitang etniko at
dialek.Taglay nito ang mga salitang nagiging
bahagi na ng pagkakakilanlan ng isang
pangkat-etniko.
11.
12. KAHALAGAHAN AT TUNGKULIN NG
WIKA
• Bakit mahalaga ang wika sa pagbuo ng isang
nagkakaisa at nagkakaunawaang lipunan?
13. GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
• Instrumental
Ito ay tumutugon sa mga pangangailangan ng tao gaya nga
pakikipagugnayan sa iba. Ang paggawa ng liham pangangalakal,liham sa patnugot,
at pagpapakita ng mga patalastas tungkol sa isang produkto na nagsasaad ng
gamit at halaga ng produkto ay mga halimbawa ng tungkuling ito.
• Regulatoryo
Pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao.Ang pagbibigay ng direksiyon gaya
ng direksyon sa pagluluto ng ulam,direksiyon sa pagsagot sa pagsusulit, at marami
pang iba.
14. GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
• Interaksiyonal
Nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang kapwa;
pakikipagbiruan; pakukuwento ng malulungkot o masasayang pangyayari;
paggawa ng liham- pangkaibigan; at iba pa.
• Personal
Ang pagpapahayag ng sariling pinyon o kuro-kuro sa paksang
pinag-uusapan. Kasama rin dito ang pagsusulat ng talaarawan at
journal, at ang pagpapahayag ng pagpapahalaga sa anumang anyo
ng panitikan.
15. GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
• Heuristiko
Ginagamit sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may
kinalaman sa paksang pinag-aaralan. Halimbawa rito ay ang pag-
iinterbyu, pakikinig sa radyo, panonood sa telebisyon, at pagbabasa
ng pahayagan,blog at aklat.
• Impormatibo
Ang kabaligtaran ng heuristiko. Kung ang heuristiko ay pagkuha o
paghahanap ng impormasyon, ito naman ay may kinalaman sa pagbibigay
ng impormasyon sa paraang pasulat at pasalita.
16. GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
• Imahinatibo
Ito ay tungkulin ng wika na ginagamit sa
pagpapahayag sa malikhaing paraan. Maaaring ng
idyoma, tayutay, o simbolo.
