a. Unang yugto- panahon ng mga kastila
Ang mapalaganap ng mga Kastila ang Iglesia Catolica Romana
Isinalin sa Tagalog at iba pang katutubong wika ang mga dasal at mga akdang panrelihiyon.
Nagturo ng wikang Kastila ngunit hindi naging konsistent.
Paggamit ng wikang katutubo ng mga prayle
Hindi lantarang inihayag ng Kastila ang tunay nilang pakay sa bansa.
Sa paglisan ng kapangyarihang Espanyol sa Pilipinas, nagpatuloy pa rin ang pagsasalin ng mga piyesang nasa wikang Kastila.
b. Ikalawang yugto- panahon ng mga amerikano
Thomasites- mga unang guro
Naging masigla ang pagsasalin sa wikang pambansa ng mga akdang nasa wikang Ingles.
Impluwensiya ng Amerikano
Edukasyon
Nagkaroon tayo ng iba’t ibang karunungan mula sa kanluran lalo na sa larangan ng panitikan.
Ang pagsasalin sa panahong ito ay di-tuwiran.
Rolando Tinio maraming naisaling klasikong akda
Isang proyekto rin ang isinagawa ng National Bookstore (1971) kung saan ipinasalin ang mga popular na nobela at kuwentong pandaigdig at isinaaklat upang magamit sa paaralan.
“Puss N’ Boots”, “Rapunzel”,”The Little Red Hen” at iba pa
Ang Goodwill Bookstore naman ay naglathala ng kolekyon ng mga klasikong sanaysay nina Aristotle, Aquinas, Kant at iba pa.
Ang Children’s Communication Center naman ay nagsalin at naglathala ng mga akdang pambata tulad ng “Mga Kuwentong Bayan Mula sa Asia, Rama at Sita”, “Palaso ni Wujan”, “Mga Isdang Espada” at iba pa.
c. Ikatlong yugto ng kasiglahan- patakarang bilinggwal
Ang pagsasalin sa Filipino ng mga materyales pampaaralan na nasusulat sa Ingles.
-Aklat, patnubay, sanggunian, gramatika at iba pa
Department Order No. 25, s. 1974
Halimbawa ng mga isinalin sa panahong ito:
Science, Home Economics, Good Manners and Right Conduct, Health Education, at Music
d. ikaAPAT NA YUGTO NG KASIGLAHAN- PAGSASALIN NG MGA KATUTUBONG PANITIKANG DI-TAGALOG
Kinailangan ang pagsasalin ng mga katutubong panitikang di Tagalog upang makabuo ng panitikang pambansa.
LEDCO(Language Education Council of the Philippines) at SLATE(Secondary Language Teacher Education) ng DECS at PNU noong 1987
Pagtulong ng Ford Foundation
Cebuano, Ilocano, Hiligaynon, Bicol, Samar-Leyte, Pampanggo at Pangasinan.
Bernakular
Sa proyektong ito, nagkaroon din ng pagsasalin sa ilang Chinese-Filipino Literature, Muslim at iba pang panitikan ng mga minor na wika ng bansa.
GUMIL(Gunglo Dagiti Mannurat nga Ilocano)
KURDITAN- katipunan ng mga akdang isinalin sa wikang Ilocano
Sa pamamagitan ng pagsasalin, ang mga kuwentong orihinal na isinulat sa Iloco ay nalagay nasa katayuan upang mapasama sa pambansang panitikan sapagkat mayroon nang bersyon sa wikang pambansa.
Paghahambing ng Pagsasaling Ingles-Filipino alinsunod sa simulain at batayanmichael saudan
The document discusses guidelines for translating from English to Filipino based on principles and standards. It provides examples of English phrases and their most accurate Filipino translation to choose from. Key challenges in translation between the two languages are explored, including differences in spelling systems and idiomatic expressions rooted in cultural differences. Literal translations are avoided and the goal is to convey the spirit or message of the original statement.
Nanggaling ang salitang panitikan sa unlaping pang- na nagiging pan- kapag ang kasunod na salitang ugat ay nagsisimula sa mga titik na d, l, r, s, at t; sa salitang ugat na titik o letra na nawawala ang simula sa pagkakasunod sa unlaping pan- at sa hulaping -an. Dito nabuo ang salitang panitikan na nangangahulugan sa Ingles na literature at sa Kastila ay literatura na batay sa Latin na litera na ang kahulugan ay letra o titik.
a. Unang yugto- panahon ng mga kastila
Ang mapalaganap ng mga Kastila ang Iglesia Catolica Romana
Isinalin sa Tagalog at iba pang katutubong wika ang mga dasal at mga akdang panrelihiyon.
Nagturo ng wikang Kastila ngunit hindi naging konsistent.
Paggamit ng wikang katutubo ng mga prayle
Hindi lantarang inihayag ng Kastila ang tunay nilang pakay sa bansa.
Sa paglisan ng kapangyarihang Espanyol sa Pilipinas, nagpatuloy pa rin ang pagsasalin ng mga piyesang nasa wikang Kastila.
b. Ikalawang yugto- panahon ng mga amerikano
Thomasites- mga unang guro
Naging masigla ang pagsasalin sa wikang pambansa ng mga akdang nasa wikang Ingles.
Impluwensiya ng Amerikano
Edukasyon
Nagkaroon tayo ng iba’t ibang karunungan mula sa kanluran lalo na sa larangan ng panitikan.
Ang pagsasalin sa panahong ito ay di-tuwiran.
Rolando Tinio maraming naisaling klasikong akda
Isang proyekto rin ang isinagawa ng National Bookstore (1971) kung saan ipinasalin ang mga popular na nobela at kuwentong pandaigdig at isinaaklat upang magamit sa paaralan.
“Puss N’ Boots”, “Rapunzel”,”The Little Red Hen” at iba pa
Ang Goodwill Bookstore naman ay naglathala ng kolekyon ng mga klasikong sanaysay nina Aristotle, Aquinas, Kant at iba pa.
Ang Children’s Communication Center naman ay nagsalin at naglathala ng mga akdang pambata tulad ng “Mga Kuwentong Bayan Mula sa Asia, Rama at Sita”, “Palaso ni Wujan”, “Mga Isdang Espada” at iba pa.
c. Ikatlong yugto ng kasiglahan- patakarang bilinggwal
Ang pagsasalin sa Filipino ng mga materyales pampaaralan na nasusulat sa Ingles.
-Aklat, patnubay, sanggunian, gramatika at iba pa
Department Order No. 25, s. 1974
Halimbawa ng mga isinalin sa panahong ito:
Science, Home Economics, Good Manners and Right Conduct, Health Education, at Music
d. ikaAPAT NA YUGTO NG KASIGLAHAN- PAGSASALIN NG MGA KATUTUBONG PANITIKANG DI-TAGALOG
Kinailangan ang pagsasalin ng mga katutubong panitikang di Tagalog upang makabuo ng panitikang pambansa.
LEDCO(Language Education Council of the Philippines) at SLATE(Secondary Language Teacher Education) ng DECS at PNU noong 1987
Pagtulong ng Ford Foundation
Cebuano, Ilocano, Hiligaynon, Bicol, Samar-Leyte, Pampanggo at Pangasinan.
Bernakular
Sa proyektong ito, nagkaroon din ng pagsasalin sa ilang Chinese-Filipino Literature, Muslim at iba pang panitikan ng mga minor na wika ng bansa.
GUMIL(Gunglo Dagiti Mannurat nga Ilocano)
KURDITAN- katipunan ng mga akdang isinalin sa wikang Ilocano
Sa pamamagitan ng pagsasalin, ang mga kuwentong orihinal na isinulat sa Iloco ay nalagay nasa katayuan upang mapasama sa pambansang panitikan sapagkat mayroon nang bersyon sa wikang pambansa.
Paghahambing ng Pagsasaling Ingles-Filipino alinsunod sa simulain at batayanmichael saudan
The document discusses guidelines for translating from English to Filipino based on principles and standards. It provides examples of English phrases and their most accurate Filipino translation to choose from. Key challenges in translation between the two languages are explored, including differences in spelling systems and idiomatic expressions rooted in cultural differences. Literal translations are avoided and the goal is to convey the spirit or message of the original statement.
Nanggaling ang salitang panitikan sa unlaping pang- na nagiging pan- kapag ang kasunod na salitang ugat ay nagsisimula sa mga titik na d, l, r, s, at t; sa salitang ugat na titik o letra na nawawala ang simula sa pagkakasunod sa unlaping pan- at sa hulaping -an. Dito nabuo ang salitang panitikan na nangangahulugan sa Ingles na literature at sa Kastila ay literatura na batay sa Latin na litera na ang kahulugan ay letra o titik.
Ito ay isang powerpoint presentation patungkol sa paksa o aralin patungkol sa pagsasaling-wika o translation. Kapapalooban din ito ng mga paalala, mga alintuntunin at mga halimbawa patungkol sa pagsasaling-wika.
Mga uri ng Pagsasaling-wika.
Sa presentasyong ito, inilahad ang mga iba't ibang uri ng pagsasaling-wika na maaaring makatulong sa isang tagapagsalin. Gayundin ang ilang mahahalagang puntos at pamantayan na dapat isaalang-alang sa pagsasaling-wika. Sa pamamagitan ng presentasyong ito, nawa ay maging madali ang pagsasalin at makatulong sa tagapagsalin ang mahahalagang ideya at kaalaman na nakalahad sa presentasyong ito. Higit sa lahat layunin ng presenytasyong ito na madagdagan pa ang kaalaman ng mga mag-aaral at dalubwika hinggil sa pagsasaling-wika.
3. ● Pagpili ng teksto
➔mas matagumpay ang pagsasalin kung ang
orhinal ay “nadama”, “pumintig” puso ng
tagasalin at umantig sa sa kanyang
hangaring mailipat sa ibang lenggguwahe.
4.
5. ● Pagsusuri at interpretasyon ng tekstong
isasalin
➔kailangang tiyakin ng tagasalin ang uri ng
teksto upang makaisip ng angkop na
estratehiyang ilalapat sa pagsasalin
➔mahalagang matiyak ang kung anong
pagpapakahulugan ang pinakaangkop para sa
isang partikular na teksto
6. ● Pagsasaliksik sa awtor at sa tekstong
isasalin
➔makatutulong ang pananaliksik sa talumbuhay
ng awtor at pagbasa sa iba pang obra nito
➔mahirap magsalin ng isang akdang banyaga
kapag walang kabatiran ang tagasalin hinggil sa
pinagmumulan ng may-akda at kaligirang
panlipunang pinagluluwanan ng akda
7. ● Pagtukoy sa layon ng pagsasalin
➔sa akademya, kailangang daling matugunan ang
kakulangan sa mga aklat at sanggunian sa
Filipino sa iba’t ibang disiplina
➔sa panitikan ayon sa mga dalubhasa, upang
maklikha ng isa pang obra maestra sa ibang
wika.
8. ● Pagtukoy sa teorya sa pagsasalin
➔kailangan bubuo ang tagasalin ng teorya sa
pagsasalin na magsisilbing gabay sa pagsasalin
➔ang teorya sa pagsasalin ay hindi mahigpit na
simulaing ilalapat sa lahat ng uri ng pagsasalin,
kundi para sa isang partikular na gawaing
pampagsasalin lamang
9. ● Pagtukoy sa pinag-uukulan ng salin
➔mahalagang matukoy ng tagasalin ang
kinauukulang mambabasa bago magsimulang
magsalin
➔kailangan alamin ng tagasalin ang antas ng
edukasyong natamo ng mga mambabasa,edad at
kaalamang kultural
10. DATI papel at pluma
NGAYON Computer at Internet
❖ dahil dito makapagsasaliksik ang tagasalin
tungkol sa lahat ng paksa sa balat ng lupa.
❖ Mabilis na pag-e-encode at mas madali ang
rebisyon
11. Iba’t ibang uri ng diksiyonaryo
1. Diksiyonaryong monolingguwal
2. Diksiyonaryong bilingguwal
3. Diksiyonaryong trilingguwal
4. Diksiyonaryong espesyalisado
12. Halimbawa:
fresh sariwa o presko
fresh breeze sariwa o preskong hangin
fresh fish sariwang isda
fresh suitor presko o mayabang na
manliligaw
13. ❖ Bawat hakbang na isinasagawa ng tagasalin
ay bunga ng pagpapasya
❖ Sa pagbibigay ng mga panumbas, kailangan
ding magpasya ang tagasalin
❖ Lahat ng pagpapasyang kailangang gawin ng
tagasalin ay masasalamin sa kanyang
produkto
14. Unang Salin
❖ Layon nitong makagawa ng buo kahit
hindi pa makinis na salin.
❖ Karaniwan ang unang pahina ng salin
ay “madugo” dahil nangangapa pa ang
ang tagasalin sa estilo ng orihinal na
awtor
15. Halimbawa:
Orihinal;
Tell me not in mournful numbers
Life is but an empty dream!
For the soul isdead that slumbers,
And things are not what they seem!
Unang salin;
Huwag ulit-uliting iyong ipahayag
Na ang buhay nati’y hungkag na pangarap!
Na patay ang diwang tulog lang sa malas,
at kunwari’y lamang ang lahat at lahat.
16. Pangalawang salin:
Buong pagdaramdam
Sa akin ay huwag mong ulit-ulitin pang/walang katapusan
Na ang buhay nati’y isang panaginip na walang
kahulugan
Pagkat ang kaluluwang wari’y natutulog ay patay na
tunay ay hindi
Totoo’t ang lahat-lahat/kung pagwawari’y balatkayo
lamang
17. Pinal na salin;
Huwag mo nang ulit-ulitin iyang malungkot mong
sinasambit-sambit
Na ang buhay nati’y walang kahulugan, isang
panaginip;
Palibhasa’y patay, wika mo, ang isang taong naiidlip,
At anino lamang ang lahat ng ating mga namamasid.
18. Paghahanda ng tapatang salin
❖ Ito ay paggawa ng salin na may dalawang
magkatapat na bahagi o mga kolum.
❖ Nasa kanan ang orihinal at nasa kaliwa
naman ang salin.
❖ Sa ganitong paraan, agad na makikita ng
tagasalin kung may pagkukulang o kamalian
sa kanyang bersiyon.
19. There were several I knew and
some others who must have
beeb foreigners
The two in front of me were
blond with round skulls; they
looked alike.
I supposed they were French.
Nakilala ang ilan sa mga ito
pati ang iba pa na marahil ay
dayuhan.
Ang dalawa sa aking harapan
ay kapwa may dilaw na buhok
at mabilog na bungo;
magkamukha sila
Inisip kong mga Pranses sila.
20. Pinal na salin:
Namukhaan ko ang ilan sa mga ito pati ang iba
pa na malamang ay dayuhan.
Ang dalawa sa aking harap ay kapwa may
kulay-mais na buhok at mabilog na ulo. Magkamukha
sila.
Sa tingin ko’y mga Pranses sila.
21. Paliwanag sa aktuwal na pagsasalin
Para sa akademikong pagsasanay,
narito ang paliwanag ng proseso ng
pagsasalin ng isang maikling bahagi ng
maikling kuwentong binaggit, “THE
WALL”
22. OOrihinal Salin Paliwanag
I raised my head
and returned his
look
He looked cooled,
he was blue.
Itinaas ko ang ulo
ko at sinalubong
ang kanyang tingin
Tila siya giniginaw.
Nangingitim na siya.
Hindi ibalik ang
kahulugan ng return
kundi sinalubong
Nangingitim ang
idyomatikong
katumbas hindi
nangangasul,
bagama’t asul ang
katumbas ng blue.
23. Ito ay paraan ng pagtaya
kung nailipat ng sapat ang
mensahe sa tunguhang
lengguwahe.
24. 1.Mapabuti ang mga pamantayan sa
pagsasalin.
2.Maglaan ng may layong aralin para sa
mga tagasalin.
3.Magbigay ng linaw sa mga konsepto sa
pagsasalin na partikular sa isang
paksa.
25. 4. Makatulong sa interpretasyon ng
mga naisalin na ng naunang
manunulat at nagsalin.
5. Masuri ang pagkakaibang kritikal sa
semantika at gramatika ng simulaang
lengguwahe at tunguhang
lengguwahe.
26. Ito ay isa sa mga pamamaraan
upang malaman kung ang isang
salin ay nagtataglay ng mga
katangian ng isang mahusay na
salin.
28. Malaking tulong sa isang
tagasalin kung may ibang mga
matang titingin sa kanyang salin.
Ang pagkosulta sa eksperto ay
isang paraan upang lalo pang
mapabuti ang alimang salin.
29. Kung kinokonsulta ang mga eksperto tungkol sa
kawastuhan ng salin, maaari rin namang tanunging ang
mga di eksperto para malaman kung malinaw ang salin.
Sino-sino ang mga ito?
Sila yaong mga taong pinag-uukulan ng salin na
walang alam o kakaunti pa lamang ang alam tungkol sa
paksa.
Kapag naintindihan nila ang salin ibig sabihin
malinaw ito.
30. Ito ang nagsisilbing tulay sa pagitan ng mga teorya sa
pagsasalin at pagsasapraktika ng mga teoryang ito.
Sinusiri ang pamamaraan o teoryang nakapaloob sa
pagsasalin ng isang akda at ang tiyak na aplikasyon ng mga
ito.
Nagkakaroon din ng suri sa mga detalye at ng ebalwasyon
sa orihinal at sa salin.
Binibigyang-pansin nito ang lahat ng salik at elemento sa
proseso ng pagsasalintulad ng layunin, uri ng teksto,
estratehiya,prinsipyo,limitasyon at mambabasa.