narito ang kasaysayan ng pag-unlad ng wikang pambansa, sang-ayon na din sa mga saligang batas na umiiral.
Ang sanggunian nito ay : "Komunikasyong Epekyibo sa Wikang Epektibo" nina Bernales, R.A., et al. 2015
narito ang kasaysayan ng pag-unlad ng wikang pambansa, sang-ayon na din sa mga saligang batas na umiiral.
Ang sanggunian nito ay : "Komunikasyong Epekyibo sa Wikang Epektibo" nina Bernales, R.A., et al. 2015
Ang tinatalakay o ang paksa ay tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng wika at kung saan ay maibigay din ng mga mag-aaral ang espesipikong tulong ng wika sa iba't ibang larangan tulad panitikan, edukasyon, sining, musika, politika, negosyo, teknolohiya, siyensya, at media.
2. Mahalagang Tanong
•Bakit mahalagang matutunan
ng isang tao ang mga wika o
wikang ginagamit sa kanyang
paligid?
•Sa paanong paraan maaaring
makatulong sa isang tao ang
pagiging multilingguwal?
ChiquiLabastilla
2
3. Aktibidad 1 - Indibidual
• Ano – anong wika ba ang nasasalita at nauunawaan
mo? Subukang ipahayag ang reaksyon mo para sa
sumusunod na mga sitwasyon gamit ang mga wikang
ito.
• Nagkita kayo ng isang kaibigang matagal mo nang di
nakikita.
ChiquiLabastilla
3
4. Aktibidad 1 - Grupo
• Sumakit ang ulo at katawan mo at tila
magkakalagnat ka.
• Inaanyayahan ka ng isang kaibigan para sa
kanyang party pero hindi ka makakapunta.
ChiquiLabastilla
4
5. Aktibidad 2 - Indibiduwal
1. Sa ilang wika mo naipahayag ang iyong mga
ideya?
2. Alin sa mga ito ang iyong unang wika (L1)? _____
Ikalawang wika (L2)? _____, ikatlong wika (L3)_____?
3. Ano sa palagay mo ang ibig sabihin ng mga
sumusunod:
a. unang wika (L1)
b. ikalawang wika (L2)
c. ikatlong wika (L3)
ChiquiLabastilla
5
6. Aktibidad 2 - Indibiduwal
4. Masasabi bang monolingguwal, bilingguwal, o
multilingguwal ka?
5. Ipaliwanag ang iyong sagot sa pamamagitan ng
pagpuno ng mga linya sa ibaba:
Masasabi kong ako ay ______________ dahil
________________________________________
________________________________________
ChiquiLabastilla
6
7. Alam mo ba?
•Ang paggamit ng wika sa
pakikipagtalastasan o pakikipag-usap
sa kapwa ay isang katangiang unique o
natatangi lamang sa tao.
•Chomsky (1965), ang pagkamalikahain
ng wika ay makikita sa kakayahan ng
tao lamang at walang sa ibang nilalang
tulad ng mga hayop.
ChiquiLabastilla
7
8. Alam mo ba?
•Nagagamit ng tao ang wika upang
makapagpahayag ng kanyang
karanasan, kaisipan, damdamin,
hangarin, at iba pa batay sa
pangangailangan at sa angkop na
sitwasyon o pagkakataon kaya naman
masasabing ang wika ay natatangi
lamang sa tao at hindi sa iba pang
nilalang.
ChiquiLabastilla
8
9. Unang Wika, Pangalawang Wika,
at Iba Pa
•Unang wika ang tawag sa wikang
kinagisnan mula sa pagsilang at uang
itinuro sa isang tao.
•Tinatawag din itong katutubong wika,
mother tongue, arterial na wika at
kinakatawan din ng L1.
•Sa wikang ito pinakamataas o
pinakamahusay na naipapahayag ng tao
ang kanyang ideya, kaisipan, at
damdamin.
ChiquiLabastilla
9
10. Unang Wika, Pangalawang Wika,
at Iba Pa
•Habang lumalaki ang bata ay
nagkakaroon na siya ng exposure sa
ibang pang wika sa kanyang paligid.
•Mula sa salitang paulit-ulit niyang
naririnig ay unti-unti niyang natutunan ag
wikang ito hanggang sa magkaroon siya
ng sapat na kasanayan at husay rito at
magamit niya rin sa pagpapahayag at sa
pakikipag-usap sa ibang tao. Ito na
ngayon ang kanyang pangalawang wika o
L2.
ChiquiLabastilla
10
11. Unang Wika, Pangalawang Wika,
at Iba Pa
•Sa pagdaan ng panahon ay lalong
lumalawak ang mundo ng bata.
•Dito ay may iba’t ibang wika pa syang
naririnig o nakikilala na kalaunan’y
natututunan nya at nagagamit sa
pakikipagtalastasan sa mga tao sa
paligid nyang nagsasalita din ng
wikang ito.
ChiquiLabastilla
11
12. Unang Wika, Pangalawang Wika,
at Iba Pa
•Nagagamit nya ang wikang ito sa
pakikiangkop niya sa lumalawak na
mundong kanyang ginagalawan.
•Ang wikang ito ang kanyang magiging
ikatlong wika o L3.
ChiquiLabastilla
12
13. Pagtataya - 1
1. Ano ang unang wika o L1?Sa
paanong paraan nalilinang ang
kasanayan ng bata o ng isang tao sa
wikang ito?
2. Ano naman ang pangalawang wika
o L2? Ano-anong pangyayari sa
buhay ng isang tao ang maaaring
magresulta sa pagkakaroon niya ng
pangalawang wika?
ChiquiLabastilla
13
14. Pagtataya
3. Paano naman sumisibol sa tao ag
ikatlong wika o L3? Anong pangyayari
ang nagbibigay daan sa pagkakaroon ng
isang tao ng ikatlong ?
4. Ano ang iyong unang wika? Ano
naman ang pangalawang wika mo?
May pangatlong wika ka ba? Paano mo
ilalarawan ang tatas mo sa paggamit ng
wikang ito?
ChiquiLabastilla
14
15. Monolingguwalismo
•Ang tawag sa pagpapatupad ng iisang
wika sa isang bansa
•Iisang wika ang ginagamit na wikang
panturo sa lahat ng larangan o
asignatura
•May iisang wika ding umiiral bilang wika
ng edukasyon, wika ng komersyo, wika
ng negosyo, at wika ng
pakikipagtalastasan sa pang araw-araw
na buhay
ChiquiLabastilla
15
16. Multilingguwalismo
•Dahil sa napakaraming wika na
umiiral sa ating bansa , ang
Pilipinas ay maituturing na
multilingguwal
•kaya’t nahihirapang umiral sa atin
ang sistema ang pagiging
monolingguwal
ChiquiLabastilla
16
17. Bilingguwalismo
•Matatawag mo ba ang sarili mo
na bilingguwal? Bakit?
•Anong pagkakahulugan ang
maibibigay mo para sa salitang
bilingguwalismo?
ChiquiLabastilla
17
18. Bilingguwalismo
•Leonard Bloomfield (1935) – isang
amerikanong lingguwista
•Ang bilingguwalismo ay ang paggamit
o pagkontrol ng tao sa dalawang wika
na tila ba ang dalawang ito ang
knayang katutubong wika.
•Perpektong bilingguwal
ChiquiLabastilla
18
19. Bilingguwalismo
•John Macnamara (1967) – isa pa ring
lingguwista
•Ang bilingguwal ay isang taong may
sapat na kakayahan sa isa sa apat na
markong kasanayang pangwikang
kinabibilangan ng pakikinig,
pagsasalita, pagbasa, at pagsulat sa
isa pang wika maliban sa kanyang
unang wika.
ChiquiLabastilla
19
20. Bilingguwalismo
•Uriel Weinreich (1953) – isang
lingguwistang Polish-American
•Ang paggamit ng dalawang wika nang
magkasalitaan ay matatawag na
bilingguwalismo at ang taong gagamit
ng mga wikang ito ay bilingguwal.
ChiquiLabastilla
20
22. Balanced Bilingual
•Nagagamit ng mga bilingguwal ang
dalawang wika ng halos hindi na matukoy
kung alin sa dalawa ang una at ang
pangalawang wika
•Mahirap mahanap ang mga taong
nakakagawa nito dahil karaniwang
nagagamit ang bilingguwal ang wikang
mas naaangkop sa sitwasyon at sa taong
kausap. (Cook at Singleton:2014)
ChiquiLabastilla
22
23. Bilingguwalismo sa
Wikang Panturo
•Makikita sa Artikulo 15 Seksyon 2 at 3
ng Saligang Batas ng 1973 ang
probisyon para sa bilingguwal o
pagkakaroon ng dalawang wikang
panturo sa mga paaralan at wikang
iposyal na iiral sa lahat ng mga pormal
na transaksiyon sa pamahalan man o
sa kalakalan.
ChiquiLabastilla
23
24. Multilingguwalismo
•Ang Pilipinas ay isang bansang
multilingguwal.
•Mayroon tayong mahigit 150 wika at
wikain kaya naman bibihirang Pilipino
ang monilingguwal.
•Karamihan sa ating mga Pilipino ay
nakakapagsalita at nakakaunawa ng
Filipino, Ingles, at isa o higit pang
wikang katutubo o wikang kinagisnan.
ChiquiLabastilla
24
25. Mother Tongue Based-Multilingual
Education (MTB-MLE)
•Ipinatupad ng Deped ng K to 12
Curriculum ang paggamit ng unang
wika bilang panturo partikular sa
kindergarten at Grades 1,2, at 3.
•Mas epektibo ang pagkatuto ng bata
kung ang unang wika ang gagamitin sa
kanilang pag-aaral.
ChiquiLabastilla
25
26. Mother Tongue Based-Multilingual
Education (MTB-MLE)
•Base sa pananaliksik nina Ducher at
Tucker (1977), napatunayan nila ang bisa
ng unang wika bilang wikang panturo sa
mga unang taon sa pag-aaral.
•Mahalaga ang unang wika sa panimulang
pagtuturo ng pagbasa, sa pag-unawa ng
paksang aralin, at bilang matibay na
pundasyon sa pagkatuto ng pangalawang
wika.
ChiquiLabastilla
26
27. Walong (8) Wikang Panturo sa unang
taon ng MTE_MLE
•Tagalog
•Kapampangan
•Pangasinense
•Ilokano
•Bikol
•Cebuano
•Hiligaynon
•Waray
ChiquiLabastilla
27
29. Wikang Panturo MTE-MLE
pagkalipas ng isang taon
•Labing siyamna ang wikang ginagamit ng
MTB-MLE
•Ybanag
•Ivatan
•Sambal
•Aklanon
•Kinaray-a
•Yakan
•Surigaonon
ChiquiLabastilla
29
30. Filipino at Ingles
•Gagamiting wikang panturo sa
mas mataas na antas ng
elementarya, gayundin sa high
school at sa kolehiyo
ChiquiLabastilla
30
31. Pangulong Benigno Aquino III
“We should become tri-lingual
as a country. Learn English well
and connect to the world. Learn
Filipino well and connect to our
country. Retain your dialect and
connect to your heritage.”
ChiquiLabastilla
31
32. Pagpapangkat para sa
Pagtataya
•Grupo 1 at 7 – Tanong bilang 1, 2
•Grupo 2 at 8 – Tanong bilang 3,4
•Grupo 3 at 9 – Tanong bilang 5,6
•Grupo 4 at 10 – Tanong bilang 1,2
•Grupo 5 at 11 – Tanong bilang 3,4
•Grupo 6 at 12 – Tanong bilang 5,6
ChiquiLabastilla
32
33. Pagtataya - 2
1. Ano ang monolingguwalismo? Ang
blingguwalismo? Ang
multilingguwalismo? Sa paanong
paraan nagkakaiba-iba ang mga ito?
2. Bakit kaya sinasabing mahirap maging
monolingguwal ang isang bansang
katulad ng Pilipinas. Anong katangian
mayroon ang ating bansa na hindi
magiging angkop para sa sistemang
monolingguwal?
ChiquiLabastilla
33
34. Pagtataya - 2
3. Anong probisyong pangwika ang
nagtatadhana ng bilingguwalismo? Sa
paanong paraan ito ipnatutupad sa
ating bansa?
4. Bakit kaya mula sa bilingguwalismo
ay ipinatutupad ang multilingguwal na
sistema ng wikang panturo sa K to 12
Cirriculum?
ChiquiLabastilla
34
35. Pagtataya - 2
5. Kung ikaw ang magiging magulang
papayag ka bang ang anak mong
magsisismula pa lang mag-aral ay
tuturuan gamit ang unang wikang
kanyang kinagisnan sa inyong tahanan?
Bakit oo o bakit hindi?
ChiquiLabastilla
35
36. Pagtataya - 2
6. Sa iyong palagay, paano
makakaapekto sa isang batang
nagsisimula pa lang mag-aral ang
paggamit sa silid aralan ng wikang
nauunawaan at ginagamit din niya sa
araw-araw niyang pamumuhay
ChiquiLabastilla
36
37. Journal- Isulat sa Kwaderno
•Bakit mahalagang matutuhan ng isang
tao ang wika o wikaing ginagamit sa
kanyang paligid. Sa paanong paraaan
maaring makatulong sa isang tao ang
pagiging multilingguwal? Magtala ng
5 paraan.
ChiquiLabastilla
37