1. TEAMWORK
‘Als vader én
ambtenaar
willen wij de
bureaucratie
tegengaan’
Ze werken bij de gemeente Amsterdam
en hebben alle drie een zorgintensief kind.
Dick Zwijnenburg (54), Dirk van der Woude (60) en
Marc van Gemert (54) richtten de Gideonsbende*
op ‘om de zorg menselijker te maken’.
Een Gideonsbende
is een kleine groep
gedreven voorvechters
van de goede zaak.
De naam komt uit
de bijbel.
*
V.l.n.r.: Dick, Dirk en Marc68 69

2. Dirk: ‘Als Gideonsbende doen we iets wat ambtenaren
en zeker mannen niet vaak doen: op ons werk over ons
privéleven praten. Dat doen we omdat we thuis alle-
maal een bijzondere zorgtaak hebben en worstelen
met de regelgeving. Omdat het beleid rond de zorg
sinds januari naar de gemeenten is overgeheveld, zijn
het onze eigen collega’s die zich hiermee bezighouden.
Er is nu verschrikkelijk veel bureaucratie, daarin moet
en kan veel verbeteren. Wij kunnen daaraan bijdra-
gen door collega’s te vertellen over onze ervaringen.
Daarom zijn wij gestart met de Gideonsbende in
november 2014, samen met elf andere collega’s. Mijn
34-jarige stiefzoon Ruben is autistisch en heeft een
IQ van 50. Ieder jaar moeten we weer de papiermolen
in om aanspraak te kunnen maken op bepaalde
regelingen. Verwijzen naar vorig jaar helpt niet, want
dat is “verouderde informatie”. Terwijl hij toch echt
niet beter wordt. Ander voorbeeld: hij is een keer naar
een logeeropvang geweest. Dat kostte een paar hon-
derd euro, dat vervolgens verantwoord moest worden
met een dossier van zestig pagina’s.
Marc: ‘Mijn dochter Eva is zestien en heeft het rett-
syndroom waardoor ze zich geestelijk en lichamelijk
nauwelijks ontwikkelt. Mijn ervaring met zorg-
verleners is eigenlijk heel goed, maar de bureaucratie
is inderdaad killing. Ik loop zo vaak tegen regels aan
waarvan ik denk: wat is dit voor mallotigs, wie heeft
dit in godsnaam bedacht? Dat leidt tot een hoop
frustratie en verdriet bij mij en heel veel andere
mensen. Wij willen dit van binnenuit veranderen.
Het moet menselijker.’
Dick: ‘Ik heb twee dochters, van wie de oudste twee
jaar geleden heel erg ziek is geweest. Ze balanceerde
op het randje van de dood door een auto-immuun-
ziekte. Dat is heel heftig geweest. Mijn jongste dochter
zit op het speciaal onderwijs omdat ze moeilijk kan
leren. Als ambtenaren werken we dagelijks met
bureaucratie. Dus als wij er al zo mee worstelen, kun
je nagaan hoe dat voor andere ouders is. Als Gideons-
bende hebben we de mogelijkheid om onze collega’s
te vertellen hoe iets in de praktijk uitpakt. Je kunt
namelijk van alles bedenken vanachter je bureau, de
werkelijkheid is toch altijd anders. Beleidsmakers die
daar in hun eigen leven niet mee te maken hebben,
weten dat niet en zijn vaak blij met onze inbreng.’
Marc: ‘De reacties wisselen wel, hoor. De ene collega
ziet onze bemoeienis als bedreiging en zegt: “Het
gaat al jaren zo, waarom moet het ineens anders?”
De ander zegt: “Hè hè, eindelijk kan ik nadenken over
hoe het beter en humaner kan.”
Dirk: ‘Om een concreet voorbeeld te geven: op verzoek
van een collega heb ik als mystery guest gediend bij
een bureau dat door de gemeente werd ingehuurd.
Het ging om een zogenaamd keukentafelgesprek over
of mijn zoon nog naar de dagbesteding zou mogen.
Maar dat gesprek moest per se plaatsvinden in een of
andere betonnen kolos in een uithoek van Amsterdam
en mijn zoon móest erbij zijn. Mijn vrouw en ik vonden
dat geen goed idee, want als Ruben te horen krijgt
dat zijn leven misschien gaat veranderen, raakt hij
zijn gevoel voor controle kwijt en daar kan hij niet
mee omgaan. Dus we wilden het gesprek liever aan
onze keukentafel voeren, zodat hij op zijn kamer
kon blijven. Nee, dat was niet mogelijk, kregen we te
horen. Terwijl ik wist dat er budget is voor gesprek-
ken bij mensen thuis. Maar dat aanbod bestond niet
volgens dat indicatiebureau. Wat bleek: de aanvragen
kwamen nooit op de juiste plek binnen de organisatie
terecht. Doordat ik mijn ervaringen terugkoppelde
naar de gemeente kwam dit boven tafel. Het bureau is
er vervolgens op aangesproken.’
Dick: ‘Wat we ook doen als Gideonsbende is de
gemeente Amsterdam feedback geven over haar rol
als werkgever. Hoe wordt omgegaan met werknemers
die thuis een zware zorgtaak hebben? Toen mijn
dochter zo ziek was, moest ik vaak midden op de dag
naar het ziekenhuis en heb ik een tijd onbetaald verlof
opgenomen. Gelukkig hadden mijn leidinggevenden
veel begrip en steunden ze mij enorm. Daardoor ben ik
hen nog meer gaan waarderen, op professioneel vlak
én als mens. En hetzelfde geldt voor veel collega’s. Hun
steun is heel belangrijk geweest.’
Marc: ‘Onze werkgever snapt dat de marges tussen
werk en privé heel klein zijn; er hoeft maar iets te
gebeuren en je valt om. Onze Gideonsdag heeft daar
zeker aan bijgedragen. Dat was onze coming-out, we
kwamen uit de kast. We hadden al onze collega’s bij
de gemeente uitgenodigd, en maar liefst zeventig van
hen vulden de zaal. Toen we over onze thuissituatie
vertelden, stonden collega’s op om ook hun verhaal
te doen. Eindelijk was er een podium voor.’
Dick: ‘Er heerste een enorm gevoel van solidariteit,
sommige mensen die zelf thuis ook een zware zorg-
taak hadden, stonden te huilen van opluchting. En na
onze verhalen, ging het gesprek over wat onze thuis-
situatie voor het werk betekende en werden er zake-
lijke afspraken gemaakt. Veel mensen vinden het
lastig om vrij te vragen voor bijvoorbeeld een zieken-
huisbezoek. Die drempel is een stuk lager geworden
na die dag, omdat we elkaars situatie kennen.
Marc: ‘Het zou goed zijn als dit op meer plekken zou
gebeuren. Het helpt als je werkgever en collega’s van
de hoed en de rand weten. Als het goed is, zorgt dat
voor meer begrip.’
Dirk: ‘Een van onze andere successen is dat we
verlofdagen mogen uitwisselen. We kwamen op dit
idee door een artikel in de krant over een Franse
buschauffeur. Zijn vrouw was ernstig ziek geworden
en hij wilde voor haar zorgen, maar dat kon hij zich
niet veroorloven. Zijn collega’s gaven hem vervolgens
ieder één of twee van hun eigen vakantiedagen
cadeau, zodat hij een jaar lang met betaald verlof
kon om voor zijn vrouw te zorgen. Dat vonden we
zo mooi, dat we dit ook bij de gemeente hebben
voorgesteld. En dat
is gelukt. Eerst kon
je een collega alleen
sterkte wensen, sinds
onze inspanningen als Gideonsbende kun je hem of
haar ook een verlofdag schenken.’
Dick: ‘Natuurlijk wel alleen in bijzondere gevallen,
als alle andere regelingen tekortschieten. We moeten
nog ondervinden hoe het in de praktijk uitpakt, maar
het is heel mooi dat het kan.’
Marc: ‘En we hebben ook veranderingen in gang gezet
die op bredere schaal invloed zullen hebben. Zo is er
een projectgroep ingesteld die gaat onderzoeken of
het leerlingen-, ouderen- en gehandicaptenvervoer
anders geregeld kan worden. Een van de aanleidingen
was dat ik een aangepaste auto nodig had voor mijn
dochter Eva, maar een afwijzing kreeg op mijn aan-
vraag. Omdat ik ’m maar een paar uur per week nodig
heb, onderzocht ik de mogelijkheden om een aan-
gepaste auto te huren of te delen. Maar die zijn er dus
niet, niet via het WMO-loket en niet bij commerciële
verhuurders. En ook andere collega’s hebben laten
weten regelmatig tegen vervoersproblemen aan
te lopen. De nieuwe projectgroep gaat daarom
op een andere manier naar transportmogelijk-
heden kijken. Meer zoals het bedrijfsleven doet,
met oog voor nieuwe ontwikkelingen. Zo kan
een zelfrijdende aangepaste auto straks voor
veel mensen een oplossing zijn. Die kun je delen met
anderen, zonder dat je ’m eerst ergens moet ophalen.
Een andere ontwikkeling die veel gaat veranderen, is
het exoskelet. Dit is een extern skelet waarmee een
deel van de mensen die nu in een rolstoel zit, weer kan
lopen. Daar is dan geen of ander aangepast vervoer
voor nodig. Door daar nu alvast op in te springen, loop
je als gemeente straks niet achter de feiten aan.’
Dirk: ‘Voordat Marc dit aankaartte, had niemand
binnen de gemeente hierover nagedacht.’
Marc: ‘Het is mooi dat we dit soort thema’s onder
de aandacht kunnen brengen. We zijn nog maar een
paar maanden actief, maar we hebben nu al meer
teweeggebracht dan we hadden durven hopen.’ •
Dirk, Marc en Dick: ‘Ook wij lopen vaak tegen regels aan waarvan
we denken: wie heeft dit in godsnaam bedacht? Wij willen die
bureaucratie van binnenuit veranderen.’
Dirk:
‘Nu kun je zelfs je collega
een verlofdag schenken’
Dick:
‘Als wij al zo worstelen, hoe
doen ándere ouders dat?’
Marc:
‘Je krijgt
meer begrip
als je op je
werk over je
thuissituatie
vertelt’
Ken of ben je ook zo’n (h)echt team en wil je jullie verhaal vertellen? Stuur een mailtje naar
redactie@lotjeenco.nl en schrijf in de onderwerpregel ‘Teamwork’.
TEKSTJudithvanAnkerenFOTOTjitskeSluis
TEAMWORK
70 71