1. Openhartig delen
De transitie Jeugdzorg wordt met argusogen
gevolgd. De term ‘hoofdpijndossier’ valt
regelmatig. Toch ziet Marieke Pestman
dit niet zo. “Nee, het is een kans om het
lokaal goed te regelen. De kinderen, de
gezinnen moeten zo min mogelijk merken
van de overdracht van taken. We moeten
niet het wiel opnieuw uitvinden of willen
werken volgens een landelijke blauwdruk.
We moeten lokaal de krenten uit de pap
halen!” En om dat te kunnen doen, moet
je elkaar beter leren kennen en kennis en
ervaringen durven delen, zo is tot nu toe
gebleken tijdens de voorbereidingen die de
gemeente Geldrop-Mierlo treft.
Sinds medio 2013 zijn de gemeente
Geldrop-Mierlo, huisartsen uit de regio,
jeugdartsen en medische professionals
van het St. Anna Ziekenhuis met elkaar in
overleg. Open en zonder tegengestelde
belangen, zoeken naar zorg die bij de
kinderen past, was hierbij de insteek. In
rondetafelgesprekken zijn de verschillende
processen en werkwijzen doorgenomen,
doublures benoemd en netwerken
gedeeld. “Echt samenwerken zie ik als een
maatschappelijke verplichting van ons
ziekenhuis. Natuurlijk doen wij dit voor de
kinderen, de gezinnen!”, geeft Marieke
bevlogen aan.
Anne-Marie der Kinderen: “Als huisartsen
starten we een regionale pilot ‘Kind en
Jeugd’, waar overigens de gemeente
Geldrop-Mierlo aan deelneemt. Dit
als voorloper op de transitie in 2015.
Deze pilot is een samenwerking van
Transitie Jeugdzorg,
gemeente Geldrop-Mierlo
bereidt zich voor.
“Het unieke is dat we vanaf het begin met
de hele keten aan de slag zijn gegaan.”
“Een hoofdpijndossier? Nee, het is een kans
om het lokaal goed te regelen.”
thema@st-anna.nl
Bogardeind 2, 5664 EH Geldrop
In 2015 krijgen gemeenten de bestuurlijke en financiële verantwoordelijkheid voor de
gehele jeugdzorg, inclusief de gespecialiseerde hulp. Ook wel ‘transitie Jeugdzorg’
genoemd. Nu liggen deze taken en verantwoordelijkheden nog bij provincies en het
Rijk. Het gaat bij de transitie overigens niet alleen om het overnemen van taken en
verantwoordelijkheden door gemeenten, maar ook of vooral om het vernieuwen van de
aanpak en werkwijze. Dat is ingrijpend en veelomvattend.
Frank Dieters (sr. beleidsmedewerker gemeente Geldrop-Mierlo), Marieke Pestman
(kinderarts St. Anna Ziekenhuis, Geldrop) en Anne-Marie der Kinderen (huisarts te
Geldrop en kaderhuisarts GGZ) vertellen over de manier waarop de gemeente Geldrop-
Mierlo de voorbereiding op deze ‘transitie’ aanpakt. Samen, met alle partners uit de
‘keten’ om tafel.

2. huisartsen zorggroepen, gemeenten,
GGD, kinderpsychologen, ziekenhuizen
(kinderartsen) en 2e- lijns GGZ instellingen.
Er is goede afstemming met alle partijen.
In de huisartsenpraktijk werkt een POH
GGZ jeugd nauw samen met de huisarts
en kinderpsycholoog om dicht bij huis de
zorg op te lossen. Als meer nodig is, wordt
opgeschaald (‘stepped care’). Daarnaast is
er nauw contact met de school van het kind
en het sociale domein! Kortom een mooie
uitdaging voor alle echelons.”
De hele keten aan tafel
Hoewel in den lande nog weleens verbaasd
wordt gereageerd als Frank vertelt dat het
St. Anna Ziekenhuis in Geldrop al sinds
2013 meewerkt aan de voorbereiding op
de transitie, vindt hij dit niet meer dan
logisch. Net als jeugdartsen vormen ook
kinderartsen een belangrijke schakel
binnen de keten van de jeugdzorg.
“Waarom in 1-2-tjes praten over de
samenwerking met anderen. Ga dan met z’n
allen aan tafel.”, aldus Frank.
De overleggen leverden veel informatie
en eye-openers op. Regelmatig werd ook
hartelijk gelachen. “We bleken elkaar
lang niet altijd te snappen. Letterlijk.
De term ‘zzp’ doet een zorgaanbieder
in eerste instantie aan heel iets anders
denken dan de gemeente. De een denkt
aan zorgzwaartepakketten, de ander aan
een zelfstandige ondernemer zonder
personeel.”, vertelt Frank. “En dat is slechts
één van de voorbeelden”.
Boter bij de vis
Praten, delen en lachen is leuk, maar
wat heeft het proces in Geldrop tot nu
toe concreet opgeleverd? En wat merken
de cliënten en burgers er straks van?
“We hebben een samenwerkingsmodel
ontwikkeld waardoor we gezinnen de
best passende zorg leveren zonder dat zij
zich druk hoeven te maken uit welk potje
dit komt.” vertelt Frank. De gemeente
wil door de nauwe samenwerking met de
verschillende zorgpartners, bereiken dat
cliënten weinig tot niets merken van de
overdracht van taken. Sterker nog, het
moet in de praktijk juist overzichtelijker
worden. Een zorgaanbod met duidelijke
aanspreekpunten. “Er ligt nu een
samenwerkingsmodel waarin iedere
partij zijn eigen verantwoordelijkheid
neemt, weet wat de ander doet
en elkaar kan aanspreken op zijn
verantwoordelijkheden.” Marieke zegt het
treffend. “We willen zo min mogelijk snijden
in de zorg en de soorten zorg. We hebben
vooral gekeken naar hoe we kunnen snijden
in de organisatie.”
Komende tijd is het zaak dit model ook
echt neer te zetten. Van papier naar
praktijk. “Het wordt nu steeds spannender,
Iedereen moet nu kleur gaan bekennen en
oude patronen doorbreken”, zegt Frank,
overigens met het nodige vertrouwen.
Hartenkreten
Als de verschillende partijen gevraagd
wordt een hartenkreet te formuleren voor
partijen of organisaties die bezig zijn met
de transitie Jeugdzorg komt het volgende
naar voren. “Durf over je eigen schaduw
te stappen. Geef aan waar je sterk in bent
en benoem wat je beter aan een ander
kunt overlaten”. Kortom, ga terug naar
de kern, luidt de eerste hartenkreet. De
tweede kreet: “Laat je niet afschrikken door
de grenzen van je eigen domein”. En tot
slot: “Ik hoop dat dit positieve geluid een
tegenwicht biedt tegen de twijfel en scepsis
en dat het inspirerend is voor anderen!”
Transitie Jeugdzorg,
gemeente Geldrop-Mierlo bereidt zich voor.
Lessons learned:
- Zorg voor commitment voor samenwerking op alle niveaus
van de organisatie en vooral op bestuursniveau van alle
deelnemende instanties.
- Ga onbevooroordeeld het gesprek aan. Hou niet vast aan
stereotype beelden, maar geef elkaar een kans.
- Deel elkaars netwerken en leer elkaars krachtenveld kennen. Dat
geeft veel inzicht, verklaart veel en zorgt dat je, hoe verschillend
ze soms ook zijn, strategische agenda’s kunt verbinden.
- Leg niet alleen de focus op herschikking van de 2e lijns zorg. Dat
werkt niet. Immers als je de ‘achterkant’ verandert, moet je ook
iets aan de ‘voorkant’ doen. Kortom, kijk kritisch naar de gehele
keten.
- Door samen te werken creëer je meerwaarde en dat is van
belang in een snelveranderende omgeving.
- Stel te allen tijde het belang van de kinderen en gezinnen
voorop!
thema@st-anna.nl
Bogardeind 2, 5664 EH Geldrop