regime

1. Lesson 3
Regime of Government
Asst. Prof. Ating Capt.KATAWUT PONKHOT, Ph.D.
Bachelor of Political Science Program
NRRU

2. Objective
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงระบอบประชาธิปไตยได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงรูปแบบการปกครองแบบประชาธิปไตยได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงระบบรัฐสภาได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงระบบประธานาธิบดีได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงระบบกึงรัฐสภา หรือกึงประธานาธิบดีได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงระบอบเผด็จการได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงเผด็จการแบบอํานาจนิยมได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงเผด็จการแบบเบ็ดเสร็จนิยมได้
• เพือให้นักศึกษาสามารถอธิบายถึงระบบรัฐสภาได้

3. ระบอบการปกครอง
ระบอบการปกครอง (Regime of Government)
หมายถึง แนวความคิดรวบยอด หรือ ลัทธิทางการเมืองทีนํามาใช้เป็น
หลักในการปกครองรัฐ การวางระบบการเมือง การกําหนดสิทธิ
เสรีภาพราษฎร ฯลฯ

4. ระบอบการปกครองของประเทศต่าง ๆ ในโลกนีอาจจะแบ่งออกได้
เป็น 2 ระบอบใหญ่ ๆ คือ
ระบอบประชาธิปไตย
ระบอบเผด็จการหรืออํานาจนิยม

5. ประเทศไทย
รัฐธรรมนูญประเภทลายลักษณ์อักษรก็ได้มีการบัญญัติถึงการจัด
ระเบียบการปกครองประเทศทีจะปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมี
พระมหากษัตริย์เป็นประมุขในแบบรัฐสภา

6. 6
ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน
รัฐธรรมนูญประเภทลายลักษณ์อักษร ซึงได้บัญญัติถึง
การจัดระเบียบการปกครองในระบอบเผด็จการหรืออํานาจนิยม

7. 7
ประเทศสหรัฐอเมริกา
รัฐธรรมนูญประเภทลายลักษณ์อักษรที
กําหนดจัดระเบียบการปกครองประเทศเป็นระบอบ
ประชาธิปไตย ในแบบประธานาธิบดี

8. ระบอบประชาธิปไตย
คําว่าประชาธิปไตย (democracy) มีรากศัพท์มา
จากภาษากรีก 2 คําคือ
Demos แปลว่า พลเมือง ประชาชน และ
Kratos แปลว่า การปกครอง รัฐบาล อํานาจปกครอง
จากรากศัพท์ดังกล่าวจะเห็นได้ว่าประชาธิปไตยก็จะเป็นการปกครองที
อํานาจสูงสุดของรัฐบาลเป็ นของประชาชน หรือเป็ นการปกครองโดย
ประชาชน หรือหมายถึงการปกครองทีอํานาจสูงสุดอยู่ทีประชาชน
ในประเทศไทยคําว่าประชาธิปไตยนีกรมหมืนนราธิปพงศ์ประพันธ์
(พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร) ได้เป็ นผู้บัญญัติศัพท์นีขึนมาและได้เป็นที
แพร่หลายทัวไป

9. ความหมายของคําว่าประชาธิปไตย
คําว่าประชาธิปไตยนียังอาจจําแนกความหมายได้เป็น 3 แนวทางด้วยกัน คือ
ในความหมายทีเป็นอุดมการณ์ทางการเมือง
ในความหมายทีเป็นรูปแบบการปกครองหรือระบอบการปกครอง
รูปแบบหนึง
ในความหมายทีเป็นวิถีชีวิตของคนในรัฐนัน ๆ

10. John Stuart Mill Abraham Lincoln

11. หลักเกณฑ์มูลฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตย
• หลักอํานาจสูงสุดเป็นของประชาชน (popular sovereignty)
• หลักสิทธิและเสรีภาพต่างๆ (government of law, not
of men)
• หลักความสูงสุดของกฎหมาย
• หลักการเสียงข้างมาก (majority rule)

12. รูปแบบประชาธิปไตยมี 2 แบบ
1. ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วมหรือประชาธิปไตยทางตรง
(Participatory Democracy, Direct Democracy)
2. ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน (Representative
Democracy)

13. ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม หรือประชาธิปไตยทางตรง
Participatory(direct) Democracy
• การมีส่วนร่วมจากประชาชน (Popular Participation)
• การยึดถือเสียงส่วนใหญ่ (Majority Rule)
• ความเท่าเทียมกันทางการเมือง (Political Equality)

14. สังคมเอเธนส์
• ประชาชนประมาณ 300,000 – 400,000 แสนคน
• อยู่บนเนือทีเพียงประมาณ 1000 ตารางไมล์
• คนเอเธนส์เกือบทังหมดรู้จักกัน พูดภาษาเดียวกัน และมีหน่วย
การเมืองเดียวกัน

15. รูปแบบของประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วมของเอเธนส์
• พลเมืองทุกคนเข้ามามีส่วนร่วมทางการเมือง
• ไม่มีการเลือกตัง
• ช่องว่างระหว่างรัฐและสังคม
• การตัดสินใจขึนอยู่กับเสียงส่วนใหญ่
• มีความเท่าเทียมกันทางการเมือง (Political Equality)

16. ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน
(Representative Democracy)
• ยังคงหลักการสําคัญของประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน
• สามารถทํา ให้คนเข้ามามีส่วนร่วมได้มากกว่า
• ข้อยกเว้นบางประการของเสียงส่วนใหญ่
• เป็ นการปกครองภายใต้หลักการทีกําหนดโดยรัฐธรรมนูญ
(Constitutionalism)

17. รูปแบบการปกครองแบบประชาธิปไตย
• ระบบรัฐสภา (Parliamentary System)
• ระบบประธานาธิบดี (Presidential System)
• ระบบกึงรัฐสภากึงประธานาธิบดี (Semi-Parliamentary
System, Semi-Presidential System)

18. ระบบรัฐสภา
(Parliamentary System)
• เดวิด คาเมรอน (53) (David Cameron)
พรรคอนุรักษนิยม
• โยะชิฮิโกะ โนะดะ (62) พรรคประชาธิปไตย
• ประยุทธ์ จันทร์โอชา (29) คสช

19. ระบบรัฐสภา
(Parliamentary System)
หลักการสําคัญของการปกครองระบอบรัฐสภา
• ตําแหน่งประมุขของประเทศแยกออกจากตําแหน่งบริหาร
• ตัวแทนของประชาชนทําหน้าทีนิติบัญญัติ
• คณะรัฐบาลมาจากรัฐสภา
• การคงอยู่ของรัฐบาลขึนอยู่กับความไว้วางใจของรัฐสภา

20. ระบบรัฐสภา
(Parliamentary System)
ข้อดีของระบบรัฐสภา
จากการทีฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติมาจากแหล่งเดียวกันคือ
รัฐสภา ด้วยเหตุนีในการปฏิบัติงานของรัฐบาลจึงมักดําเนินไปได้อย่าง
ราบรืน

21. ระบบรัฐสภา
(Parliamentary System)
ข้อเสียของระบบรัฐสภา
หากนําระบบนีไปใช้ในประเทศทีพรรคการเมืองไม่มีความเข้มแข็ง
จะทําให้เกิดความยุ่งยากในการจัดตังรัฐบาล ทําให้รัฐบาลทีได้ไม่มันคง
เพราะเป็นรัฐบาลผสม แต่ละพรรคจึงพยายามทีจะรักษาผลประโยชน์
ของตัวเอง นํา ไปสู่การยุบสภาครังแล้วครังเล่า การบริหารประเทศก็
ไม่เกิดสัมฤทธิผล

22. ระบบประธานาธิบดี
(Presidential System)
บารัก โอบามา (44) (Barack
Obama) เดโมแครต

23. ระบบประธานาธิบดี
(Presidential System)
• มีการแบ่งแยกอํานาจ (Separation of Powers)
• ประมุขของรัฐและประมุขของฝ่ายบริหารเป็นคน ๆ เดียวกัน
• ฝ่ายบริหารเป็นอิสระต่อการควบคุมต่อรัฐสภา
• รัฐมนตรีต้องรับผิดชอบโดยตรงต่อประธานาธิบดี
• ใช้หลักการคานอํานาจ (Balance of Power)
• บทบาทของวุฒิสภา (Senate)
• อํานาจตุลาการ

24. ระบบประธานาธิบดี
(Presidential System)
ข้อดีของระบบประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดีมีสิทธิเด็ดขาดในการเลือกคณะรัฐมนตรีของตัวเอง
• รัฐมนตรีมีเวลาเต็มทีในการปฏิบัติภาระกิจ
• หากเกิดวิกฤติการณ์ฉุกเฉิน ประธานาธิบดีมีอํา นาจอย่างเต็มที

25. ระบบประธานาธิบดี
(Presidential System)
ข้อดีของระบบประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดีมีสิทธิเด็ดขาดในการเลือกคณะรัฐมนตรีของตัวเอง
• รัฐมนตรีมีเวลาเต็มทีในการปฏิบัติภาระกิจ
• หากเกิดวิกฤติการณ์ฉุกเฉิน ประธานาธิบดีมีอํา นาจอย่างเต็มที

26. ระบบประธานาธิบดี
(Presidential System)
ข้อเสียของระบบประธานาธิบดี
หากประธานาธิบดีสังกัดพรรคการเมืองทีเป็นคนละพรรคกับพรรค
การเมืองทีมีเสียงข้างมากในรัฐสภา ประธานาธิบดีอาจจะไม่สามารถ
บริหารประเทศอย่างราบลืนได้

27. ระบบกึงรัฐสภา หรือ กึงประธานาธิบดี
(Semi-Parliamentary System, Semi-Presidential System)
ฟรังซัวส์ออลลองด์ พรรคสังคมนิยม
ฌ็อง-มาร์ก เอโร นายกรัฐมนตรี

28. ระบบกึงรัฐสภา หรือ กึงประธานาธิบดี
(Semi-Parliamentary System, Semi-Presidential System)
ระบบกึงรัฐสภากึงประธานาธิบดีนีพัฒนาขึนมาจากประเทศ
ฝรังเศส
นํารูปแบบการปกครองของระบบรัฐสภาและระบบประธานาธิบดี
มาผสมผสานกัน โดยมอบอํานาจประธานาธิบดีมาก แต่ใน
ขณะเดียวกันก็ให้รัฐสภาควบคุมการทํางานของฝ่ายบริหารด้วย

29. ระบบกึงรัฐสภา หรือ กึงประธานาธิบดี
(Semi-Parliamentary System, Semi-Presidential System)
หลักการปกครองระบบกึงรัฐสภา หรือกึงประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดีมีอํานาจเด็ดขาด
• รัฐสภามีอํานาจนิติบัญญัติและบริหารบางส่วน
• นายกรัฐมนตรีต้องรับผิดชอบต่อรัฐสภาและประธานาธิบดี

30. ระบบกึงรัฐสภา หรือ กึงประธานาธิบดี
(Semi-Parliamentary System, Semi-Presidential System)
ข้อดีของระบบกึงรัฐสภากึงประธานาธิบดี
• การทีประธานาธิบดีมีอํานาจเด็ดขาด
• การแยกระหว่างอํานาจทางการเมืองและอํานาจบริหาร

31. ระบบกึงรัฐสภา หรือ กึงประธานาธิบดี
(Semi-Parliamentary System, Semi-Presidential System)
ข้อเสียของระบบกึงรัฐสภากึงประธานาธิบดี
หากสังคมทีมีระบบพรรคการเมืองมากเกินไป รัฐสภาก็อาจจะไม่
มีเสถียรภาพ และหากประธานาธิบดีเป็นบุคคลทีไม่มีอํานาจจริง ๆ ก็
อาจจะควบคุมรัฐสภาและคณะรัฐมนตรีไม่ได้

32. ระบอบเผด็จการ
(Dictatorship)

33. ระบอบเผด็จการ
(Dictatorship)
ระบอบการปกครองแบบเผด็จการ (Dictatorship) หรือ
อํานาจนิยม - ระบอบทีมีการรวบอํานาจเข้าสู่ศูนย์กลาง ให้อํานาจอยู่
ในมือคนเพียงคนเดียว หรือ กลุ่มคนเพียงไม่กีคน รัฐบาลไม่ต้อง
รับผิดชอบต่อผู้ใด

34. หลักการพืนฐานระบอบเผด็จการ
• การปกครองระบอบนี จะเป็นระบอบแห่งการผูกขาดอํานาจทางการ
เมือง
• ในระบอบการปกครองเหล่านี เสรีภาพต่างๆ ทางการเมืองมีน้อย
หรือไม่มีเลย
• ฝ่ายค้านถูกยุบเลิกหรือถูกจํากัดจนไม่มีความหมายอะไรเลย
• ประการอืนๆ

35. หลักการสําคัญและต้นกําเนิด
ระบอบการปกครองแบบเผด็จการเป็น 2 แบบคือแบบอํานาจ
นิยม (Authoritarianism) และแบบเบ็ดเสร็จ
(Totalitarianism) แต่รูปแบบการปกครองทังอํานาจนิยมและ
เบ็ดเสร็จนิยมต่างก็มีจุดร่วมกันคือ เป็นระบอบการปกครองโดยคน ๆ
เดียว หรือโดยกลุ่มคนเล็ก ๆ ทีไม่ต้องรับผิดชอบกับประชาชน หรือ
คนทีสนับสนุนให้เขาได้อํานาจ

36. เผด็จการแบบอํานาจนิยม
(Authoritarianism)
เน้นการใช้อํานาจและมักอ้างจารีตประเพณี (Tradition) การ
ปกครองแบบนีจึงปฏิเสธเสรีภาพส่วนบุคคล (Individual
Liberty) และเป็นอันตรายต่อการปกครองแบบประชาธิปไตย
ผู้ปกครองหรือผู้ทีใช้อํานาจในลักษณะเผด็จการอํานาจนิยมจึงมักจะ
อ้างว่า “มันเป็นของทีเคยปฏิบัติกันมาจนเป็นจารีต ไม่มีเหตุผลที
จะต้องเปลียนแปลง ผู้น้อยย่อมต้องทํา ตามอํานาจของผู้มีอํานาจ
และมันจะเป็นเช่นนันตลอดไป”

37. หลักการของการปกครองแบบอํานาจนิยม
• ปกครองโดยคนกลุ่มน้อย
• ไม่ต้องการผู้ทีไม่เห็นด้วย
• ใช้กําลังเข้าข่มขู่
• ใช้การโฆษณาชวนเชือเพือให้ประชาชนสนับสนุน
• สิทธิเสรีภาพของประชาชนถูกลิดรอน

38. เผด็จการแบบเบ็ดเสร็จนิยม
(Totalitarianism)
ตลอดศตวรรษที 20 สหภาพโซเวียตกลายเป็นประเทศเผด็จการ
แบบเบ็ดเสร็จนิยมทีมีขนาดใหญ่ทีสุดในโลกภายใต้การนํา ของโจเซฟ
สตาลิน (Joseph Stalin) และในศตวรรษเดียวกันก็เกิดเผด็จการ
เบ็ดเสร็จนิยมทีมีอิทธิพลต่อโลกอีก 2 คนคือ อดอลฟ์ ฮิตเลอร์
(Adolf Hitler) และเบนิโต มุสโสลินี (Benito Mussolini)

39. หลักการเผด็จการแบบเบ็ดเสร็จนิยม
• ควบคุมอุดมการณ์ทางการเมือง
• มีพรรคการเมืองเพียงพรรคเดียว
• มีการใช้ความรุนแรงและการควบคุมอย่างเบ็ดเสร็จ
• มีการควบคุมถึงระบบความคิด
• มีการใช้เทคโนโลยีเพือการควบคุมรัฐ

40. ระบบรัฐบาล
ระบบรัฐบาล (System of Government) คือ การ
จัดรูปแบบ โครงสร้าง และอํานาจหน้าทีขององค์กรหลักทางการเมือง
• ระบบรัฐสภา
• ระบบประธานาธิบดี
• ระบบกึงประธานาธิบดี

41. ระบบรัฐสภา
(Parliamentary System)
• ไม่ยึดหลักการแบ่งแยกอํานาจอย่างเคร่งครัด
• ประมุขของประเทศเป็นคนละคนกับหัวหน้ารัฐบาล
• ประมุขของประเทศไม่ต้องรับผิดชอบทางการเมือง
• สภามาจากการเลือกตังของประชาชน และรัฐบาลมาจากความไว้วางใจของ
สภา
• สภามีอํานาจควบคุมการทํางานของรัฐบาล
• รัฐบาลเสนอให้ประมุขของรัฐยุบสภาได้
โดยทีมีประเทศซึงใช้ระบบรัฐสภา ได้แก่ ไทย อังกฤษ ญีปุ่น ฯลฯ

42. ระบบประธานาธิบดี
(Presidential System)
• ยึดหลักการแบ่งแยกอํานาจค่อนข้างเคร่งครัด
• ประมุขของประเทศเป็นคนเดียวกับหัวหน้ารัฐบาล
• ประมุขของประเทศต้องรับผิดชอบทางการเมือง
• สภามาจากการเลือกตังของประชาชน และรัฐบาลก็มาจากการเลือกตังของ
ประชาชนด้วยเช่นกัน
• สภาไม่มีอํานาจควบคุมการทํางานของรัฐบาล
• ไม่มี การยุบสภา
โดยมีประเทศทีใช้ระบบประธานาธิบดี ได้แก่ สหรัฐอเมริกา
อาร์เจนตินา บราซิล ฯลฯ

43. ระบบกึงประธานาธิบดีกึงรัฐสภา
(Semi-Presidential-Parliamentary System)
• มีประมุขซึงมาจากการเลือกตัง เรียกว่า ประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดีเป็นประมุขของรัฐ มิใช่ หัวหน้ารัฐบาล หัวหน้ารัฐบาล คือ
นายกรัฐมนตรี ซึงประธานาธิบดีแต่งตัง
• คณะรัฐมนตรีเป็นผู้กําหนดนโยบายในการปกครองประเทศ และต้อง
รับผิดชอบต่อสภา
• ประธานาธิบดียุบสภาผู้แทนราษฎรได้
• ประธานาธิบดีมีอํานาจมากขึนกว่าในระบบรัฐสภาโดยทัวไป ใช้อํานาจพิเศษ
• จํากัดอํานาจหรือบทบาทของรัฐสภาในการออกกฎหมายอย่างมาก

44. ประเด็น
สอบถาม

45. คําถาม
• จงอธิบายถึงระบอบประชาธิปไตย
• จงอธิบายถึงรูปแบบการปกครองแบบประชาธิปไตย
• จงอธิบายถึงระบบรัฐสภา
• จงอธิบายถึงระบบประธานาธิบดี
• จงอธิบายถึงระบบกึงรัฐสภา หรือ กึงประธานาธิบดี
• จงอธิบายถึงระบอบเผด็จการ
• จงอธิบายถึงเผด็จการแบบอํานาจนิยม
• จงอธิบายถึงเผด็จการแบบเบ็ดเสร็จนิยม
• จงอธิบายถึงระบบรัฐสภา