Wacana Penulisan

1. GWCP1042
PENULISAN AKADEMIK
KULIAH 2

2. Keutuhan Wacana dalam Penulisan Akademik
• Keutuhan semantik
• Keutuhan leksikal
• Keutuhan gramatikal
• Keutuhan fonologi
• Aplikasi keutuhan wacana dalam penulisan
ilmiah

3. Maksud Keutuhan Wacana
• Keutuhan wacana adalah satu aspek yang
sangat penting kerana ia menentukan apakah
sesuatu itu boleh dianggap sebagai wacana
atau hanya merupakan kumpulan ayat yang
tidak teratur.
• Utuh bermaksud tidak rosak. Keutuhan
bermaksud kesempurnaan
• Wacana bermaksud suatu kesatuan idea

4. • Aspek penting dalam analisis wacana ialah
keutuhan wacana.
• Dengan menganalisis keutuhan wacana kita
dapat menentukan sama ada sesuatu teks itu
sebuah wacana atau hanya sekumpulan ayat
yang tidak teratur.
• Untuk memastikan teks atau wacana
bermakna, maka perlulah menunjukkan ciri-
ciri keutuhan wacana.

5. • Keutuhan wacana dapt dikesan melalui susunan
yang berurutan atau teratur dalam sesuatu
wacana.
• Terdapat dua aspek penting yang menghasilkan
wacana yang utuh
a) Terdapat koheran ( kesinambungan idea yang
menjadikan wacana itu suatu teks yang
bermakna)
b) Wujudnya kohesi ( keserasian hubungan antara
suatu unsur linguistik dengan unsur linguistik
yang lain)

6. • Keutuhan wacana bertujuan bagi menentukan
sesebuah wacana itu berkualiti atau tidak.
• Hal ini dapat dilihat daripada hubungan
bahagian-bahagian dalam wacana daripada segi
semantik, leksikal, gramatik dan fonologi.
• Terdapat empat keutuhan wacana iaitu
a) Keutuhan semantik
b) Keutuhan leksikal
c) Keutuhan gramatikal
d) Keutuhan fonologi

7. Keutuhan Semantik
• Hubungan dari segi Aspek Semantik jalinan makna antara satu
ayat dengan ayat lain atau perenggan-perenggan lain.
a) Hubungan sebab dan akibat:
• Dia sangat malas. Dia bodoh.
b) Hubungan sebab dan hasil:
• Ali rajin bekerja. Dia kaya.
c) Hubungan sebab dan tujuan:
• Hassan berpakaian kemas.
• Dia mahu memikat Aminah.
d) Hubungan syarat dan hasil:
• Kita mesti rajin berusaha. Kerajinan menjamin kejayaan.

8. e) Hubungan latar dan kesimpulan:
• Lagu itu sungguh enak didengar. Sebenarnya M.Nasir
yang menciptanya.
f) Hubungan perbandingan:
• Hasnah cantik. Kakaknya lebih cantik lagi.
g) Hubungan sampingan:
• Saya sudah membuat kerja rumah. Saya letih jadi saya
hendak tidur.
h) Hubungan memperkuat isi:
• Sungguh cantik gadis itu. Rambut ikal mayang,
berlesung pipit dan berhidung mancung.

9. i) Hubungan Parafrasa (satu bahagian wacana
mengungkapkan isi bahagian lain dengan cara
yang lain.
• Kerajaan telah mengambil langkah penjimatan
untuk mengatasi masalah kegawatan
ekonomi. Sudah tiba masanya, kebajikan
rakyat diberi perhatian

10. j) Hubungan Amplifikatif (Penghuraian).
Hubungan ini terdapat apabila satu bahagian
wacana memperkuat isi bahagian lain.
• Perbuatan lelaki itu amat biadap. Dia sanggup
mencuri barang kemas kepunyaan ibu sendiri.
k) Hubungan Aditif Waktu
• Kamu tunggu di dalam kereta. Saya perlu
melakukan urusan di bank itu

11. l) Hubungan Aditif Bukan Waktu
• Murid-murid itu gagal? Atau mereka kurang
bernasib baik?
m) Hubungan ibarat
• Walaupun hidup Samad sekeluarga miskin,
namun dia masih bersemangat meneruskan
hidup dan berusaha bersungguh-sungguh.
Kais pagi makan pagi, kais petang makan
petang.

12. Keutuhan Leksikal
• Hubungan dari segi Leksikal ialah hubungan wacana
berdasarkan pemilihan dan penggunaan perkataan
yang sesuai dengan makna yang ingin disampaikan.
Terdapat tujuh hubungan leksikal iaitu :
i. Antonim
ii. Sinonim
iii. Himonim
iv. Hiponim
v) Homograf
vi) Polisem

13. Antonim
• Antonim ialah kata-kata yang berlawan makna.
Contohnya:
• sejuk - panas
• tinggi - rendah
• hidup - mati
• miskin - kaya
• membeli - menjual
• memberi - menerima
• Ayat contoh : Pemuda harapan bangsa. Pemudi
tiang negara.

14. Sinonim
• Sinonim ialah kata-kata yang mempunyai makna yang
hampir-hampir sama, tetapi berbeza nilai rasa dan
penggunaannya. Contoh kata sinonim:
• hangat - panas
• sejuk - dingin
• kereta - motokar
• cerah - terang
• baik - bagus.
• meninggal dunia - mati/kojol/mampus
• menghalang - merintangi/mengganggu/
menahan/menegah

15. • Ali seorang yang rajin. Kegigihannya belajar
membolehkan dia melanjutkan pelajaran ke
universiti.
• Dalam keadaan tertentu kedua-dua perkataan
itu tidak boleh digunakan pada tempat yang
sama seratus peratus sama. Sebagai contoh,
kita boleh kata Hari ini panas tetapi tidak
sesuai digunakan Hari ini hangat.

16. Himonim
• Himonim: Perkataan yang mempunyai kesamaan
dari segi ejaan dan bunyi tetapi mempunyai
makna yang berbeza berdasarkan perbezaan
konteks.
• Tiada hubungan langsung antara perkataan yang
mempunyai persamaan tersebut.
• Contohnya:
Bukit yang aku daki sebentar tadi sangat tinggi. Aku
berasa sangat letih kerana mengeluarkan banyak
peluh sehingga badanku dipeluhi dengan daki.

17. lalu
i) Dia masuk ke bilik lalu menutup
pintu.
ii) Setiap petang dia lalu di hadapan
rumah saya.
iii) Dia tidak lalu makan kerana demam.
iv) Dia mendapat keputusan cemerlang pada tahun lalu.
haus
i) Oleh sebab terlalu haus, Ahmad minum empat gelas
air.
ii) Ahmad menggantikan kasutnya kerana tapaknya
sudah haus.

18. Hiponim
• Hiponim ialah makna umum yang
merangkumi makna khusus. Sebagai contoh
perkataan bunga mengandungi makna umum.
• Perkataan-perkataan lain yang mempunyai
makna khusus dan berhubungan kekeluargaan
dengan bunga, seperti cempaka, mawar,
anggerik, dahlia, melur, dan sebagainya.

19. • kenderaan
kereta, lori, bas, kapal terbang, perahu,
• serangga
lalat, semut, lipas, belalang, nyamuk
• buah
tembikai, manggis, epal, jambu, betik
Mawar ada hubungan kehiponiman dengan
bunga

20. Ayat Contoh
• Dia menanam pokok melur, cempaka, bunga
raya dan bunga kertas di halaman rumahnya.
Jadi halaman rumahnya nampak indah dengan
pokok-pokok bunga tersebut

21. Homograf
• Homograf ialah kata-kata yang mempunyai kesamaan
bentuk ejaan tetapi tidak sama bunyi dan maknanya.
Contohnya:
•
• a) perang i) Baju berwarna perang itu baru dibeli.
ii) Suaminya telah terkorban di medan
perang.
• b) semak i) Ayam kurik itu bertelur di dalam semak.
ii) Karangan yang saya semak itu sangat
bermutu.
•

22. Polisem
• Polisem ialah kata-kata yang mempunyai
kesamaan bunyi dan bentuk ejaan tetapi
berbeza makna apabila digunakan dalam
konteks yang berlainan. Contohnya:

23. • a) badan:
i) Badan saya sakit (Badan bererti tubuh)
ii) Badan Kebajikan Masyarakat telah ditubuhkan di
kampung kami. (Badan bererti lembaga atau
yayasan)
• b) luka:
i) Kaki saya luka terkena pisau. ( cedera)
ii) Luka hatinya tidak dapat diubati.
(tersinggung)

24. Keutuhan Gramatikal
• Hubungan dari segi Gramatikal atau Tatabahasa mesti
memperlihat hubungan berdasarkan binaan tatabahasa.
• Hal ini dapat dilihat daripada penggunaan penanda
gramatikal seperti:
• a. Kata hubung:
menghubungkan antara ayat dengan ayat atau perenggan
dengan perenggan yang lain.
i. Berfungsi sebagai penghuraian: Seterusnya, selain itu, pada
sudut yang lain dan sebaliknya.
ii. Berfungsi sebagai pengembangan idea: Seperti, dan, tetapi,
oleh itu, kerana dan dengan.
iii. Berfungsi sebagai penambahan: Sebelum, selepas,
kemudian, berikutnya, pada masa dan ketika itu..

25. • b. Kata rujukan: kata yang boleh menggantikan
sesuatu sama ada benda atau manusia.
i Kata ganti nama: Saya, dia, mereka, kami, kita, itu,
ini dan siapa.
• c. Peleburan dan penggantian: untuk
mengelakkan pengulangan terhadap sesuatu
maklumat daripada penyataan yang diberikan.
Contoh: Ali menendang bola dengan laju
manakala Hassan menendang dengan perlahan

26. Keutuhan Fonologi
• Hubungan dari segi Aspek Fonologi dilihat
daripada segi hentian suara, nada suara dan
intonasi suara.
• Hal ini dapat menimbulkan hubungan
semantik antara bahagian wacana.
• Intonasi suara berperanan penting sebagai
penanda dan pemisah frasa dan pembeza
struktur ayat. contohnya seperti ayat di
bawah:

27. i. Puan Fatimah seorang yang penyayang (ayat
penyata)
ii. Penyayang Pn Fatimah ? (ayat Tanya)
iii. Ibu bapa Fatimah meninggal dunia.
Ayat iii perlu ditandai dengan penanda koma (,)
agar makna sebenar lebih jelas.

28. Tutorial
• Secara berkumpulan laksanakan tugasan berikut.
1) Bina ayat atau perenggan berdasarkan setiap
keutuhan wacana berikut :
Kumpulan 1: Keutuhan semantik (a hingga f)
Kumpulan 2 : Keutuhan semantik (g hingga m)
Kumpulan 3 : Keutuhan leksikal
Kumpulan 4 : keutuhan gramatikal
Kumpulan 5 : Keutuhan fonologi
* Jika ada 4 kumpulan sahaja keutuhan semantik
dilaksanakan oleh kumpulan 1 sahaja.

29. e pembelajaran
• Sila layari internet dan dapatkan satu artikel
berkaitan keguruan.
• Analisis keutuhan keutuhan wacana yang
terdapat dalam artikel tersebut.
• Print dan masukkan dalam fail nota kursus.