SlideShare a Scribd company logo
“KONSEP-KONSEP ILMU SEJARAH”
HAKEKAT DAN KONSEP DASAR
SEJARAH
A. ASAL KATA, ARTI KATA DAN ISTILAH
B. HAKEKAT/PENGERTIAN SEJARAH
C. KONSEP DASAR SEJARAH
- SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA
- SEJARAH SEBAGAI KISAH
- SEJARAH SEBAGAI ILMU
A. ASAL KATA, ARTI KATA DAN
ISTILAH SEJARAH
◦ ASAL KATA : SYAJARATUN (BHS ARAB) ARTINYA POHON KAYU,
MENGANDUNG MAKNA PERTUMBUHAN ATAU SILSILAH.
◦ POHON MENGAMBARKAN SUATU PERCABANGAN GENEOLOGIS
DARI SUATU KELOMPOK KELUARGA TERTENTU, YANG KALAU
DIBUAT BAGANNYA MENYERUPAI BENTUK POHON YANG KE
ATAS PENUH CABANG DAN RANTING DAN KE BAWAH AKAR
YANG BESAR MAUPUN YANG KECIL.
◦ DARI KATA SYAJARATUN BERKEMBANG MENJADI SYAJARAH
(BHS MELAYU) AKHIRNYA MENJADI SEJARAH (BHS INDONESIA).
A. ASAL KATA, ARTI KATA DAN
ISTILAH SEJARAH
◦ ISTILAH YANG BERKEMBANG DI EROPA :
• HISTORY (INGGRIS), DARI ISTORIA (YUNANI) ARTINYA BELAJAR
DENGAN CARA BERTANYA-TANYA. ISTORIA BELUM MEMBATASI
PADA MANUSIA SAJA, BARU DALAM PERKEMBANGAN
BERIKUTNYA MUNCUL ISTILAH SCIENTIA YANG FOKUS PADA
GEJALA ALAM.
• GESCHIEDENIS (BELANDA) DARI KATA GESCHIEDEN ARTINYA
TERJADI.
• GESCHICHTE (GERMAN) DARI KATA GESCHEHEN ARTINYA
TERJADI.
• HISTOIRE (PERANCIS),
• STORYA (RUSIA).
B. PENGERTIAN SEJARAH
◦ SEJARAH ADALAH KESATUAN MAKNA:
1. SEJUMLAH PERUBAHAN-PERUBAHAN, KEJADIAN-
KEJADIAN,ATAU PERISTIWA MASA LAMPAU YANG
BERHUBUNGAN DENGAN MANUSIA, BENDA DAN
SEBAGAINYA YANG KESELURUHANNYA MERUPAKAN
PERISTIWA NYATA DI DALAM KEHIDUPAN MANUSIA.
2. CERITA TENTANG PERUBAHAN, KEJADIAN ATAU
PERISTIWA MASA LAMPAU.
3. ILMU YANG BERTUGAS MENYELIDIKI PERUBAHAN,
PERISTIWA NYATA DI SEKITAR KEHIDUPAN MANUSIA.
B. PENGERTIAN SEJARAH
DEFINISI SEJARAH MENCAKUP BEBERAPA KATA KUNCI :
◦ MANUSIA : HAL-HAL YANG BERHUBUNGAN DENGAN MANUSIA
SAJA.
◦ MASA LAMPAU : TERKAIT DENGAN WAKTU DAN TEMPAT.
◦ JEJAK TERSELAMATKAN (SURVIVING PAST) : BERDASARKAN
BUKTI YANG DAPAT DIKETEMUKAN.
◦ KRONOLOGIS
◦ CERITA.
PENGERTIAN SEJARAH MENURUT PARA
TOKOH
1.HERODATUS (484-425)
sejarah tidak berkembang kearah masa depan
dengan tujuan pasti, melainkan bergerak
seperti lingkaran yang tinggi rendahnya
diakibatkan oleh keadaan manusia.
History is a study that tells about the cycle of
rise and fall of a character ,society and
civilization
GAMBAR HERODATUS
(BAPAK SEJARAWAN DUNIA)
2.ARISTOTELES (350 SM)
“Sejarah adalah suatu sistem yang berasumsi bahwa
peristiwa-peristiwa disusun secara kronologis dan
seluruh peristiwa masa lalu dicatat dan
mempunyai bukti-bukti yang kuat”
“History is a system which assumes that events
are arranged chronologically and all past event are
recorded and have strong evidence”.
GAMBAR ARISTOTELES
PENGERTIAN SEJARAH MENURUT PARA TOKOH
3.Ibn khaldun (1332-1406)
dalam bukunya MUQADIMAH,jilid 1 :
Sejarah adalah catatan tentang masyarakat
umat manusia atau peradaban dunia dan
tentang perubahan-perubahan yang terjadi
pada watak manusia itu.
4.R.Moh.ALI
Dalam bukunya Pengantar Ilmu Sejarah Indonesia,ia
mengemukakan pengertian sejarah sebagai berikut :
Keseluruhan perubahan-perubahan,kejadian-kejadian
peristiwa,kenyataan-kenyataan yang benar benar telah terjadi
disekitar kita.
Cerita tentang perubahan-perubahan itu
Ilmu yang menyelidiki tentang perubahan-perubahan
yang benar-benar terjadi.
5.Sartono Kartodirjo
Sejarah dalam arti Subyektif adalah : bentuk yang disusun
oleh penulis sebagai suatu uraian atau cerita,sehingga
memuat unsur-unsur perasaan dan isi pikiran penulis atau
pengarang ( subyek).
Sejarah dalam arti Obyektif adalah : menunjuk kepada
kejadian atau peristiwa itu sendiri secara keseluruhan
yang terlepas dari unsur-unsur subyektif para penulisnya.
C. KONSEP DASAR SEJARAH
◦ ADA TIGA KOMPONEN KONSEP DASAR SEJARAH
YAITU :
1. SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA (HISTORY AS EVENT)
2. SEJARAH SEBAGAI CERITERA/KISAH (HISTORY AS NARATIVE)
3. SEJARAH SEBAGAI ILMU (HISTORY AS SCIENCE)
SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA
◦ SEJARAH ADALAH PERISTIWA, KEJADIAN, KENYATAAN DAN
AKTUALISASI MASA LAMPAU YANG MENYANGKUT KEHIDUPAN
MANUSIA.
◦ SEBAGAI RERUM GESTAE YANG BERARTI PERISTIWA YANG BENAR-
BENAR TERJADI/AKTUALITAS.
◦ JEJAK YANG DITINGGALKAN DAPAT BERUPA BENDA-BENDA,
INGATAN MANUSIA, ATAUPUN TULISAN.
◦ KEJADIAN ADALAH KEJADIAN, HANYA SEKALI TERJADI, SETELAH
BERLANGSUNG TIDAK DAPAT DIANGGAP TIDAK PERNAH TERJADI.
SEJARAH SEBAGAI CERITERA
◦ SEJARAH SEBAGAI CERITERA ATAU KISAH BERUPA
NARASI YANG DISUSUN BERDASAR MEMORI, KESAN
DAN TAFSIRAN TERHADAP KEJADIAN ATAU
PERISTIWA YANG TELAH TERJADI DI MASA LAMPAU
(RERUM GESTARUM).
◦ TERGANTUNG PADA SIAPA YANG
MENCERITAKANNYA.
◦ DASARNYA ADALAH JEJAK-JEJAK YANG
DITINGGALKAN DARI SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA.
SEJARAH SEBAGAI ILMU
◦ CIRI UMUM DAN PROSEDUR KERJA SCIENCE/ILMU :
1. ADANYA KESADARAN SEBELUMNYA UNTUK MENCAPAI
KEBENARAN.
2. UNTUK MENCAPAI KEBENARAN PERLU JALAN
TERTENTU/METODE.
3. KEGIATAN ILMIAH DISUSUN SECARA SISTEMATIS.
4. KEGIATAN DAN HASILNYA PUNYA OBYEKTIFITAS YANG TINGGI.
5. HASILNYA ADALAH SEKELOMPOK KEBENARAN UMUM.
6. DIMUNGKINKAN DILAKSANAKANNYA PREDIKSI.
SEMBILAN SENDI SEJARAH
SEBAGAI ILMU
1. ILMU PENGETAHUAN
2. HASIL PENYELIDIKAN
3. BAHAN PENYELIDIKAN
4. CERITERA
5. KEJADIAN
6. MASYARAKAT MANUSIA
7. WAKTU YANG LAMPAU
8. TANGGAL ATAU TARIKH
9. PENAFSIRAN/INTERPRETASI
Konsep Kronologis
Kronologi dalam sejarah berarti urutan
waktu dari sejumlah peristiwa atau
kejadian. Oleh karena itu, peristiwa
sejarah harus disusun berdasarkan urutan
waktu kejadiannya.
Perhatikan bagan
berikut!
Pembentukan
BPUPKI
Kunjungan tokoh-
tokoh bangsa
Indonesia ke Dalat,
Vietnam
Peristiwa
Rengasdengklok
Indonesia
merdeka
Konsep
Diakronik
Setiap peristiwa berkembang berdasarkan
waktu. Suatu peristiwa tidak hadir sebagai
peristiwa tunggal dan pasti memiliki
hubungan dengan peristiwa sebelumnya.
Konsep diakronik memandang peristiwa
sejarah mengalami perkembangan dan
bergerak sepanjang masa. Diakronik
mengutamakan memanjangnya dimensi
waktu dengan sedikit keluasan ruang.
Konsep Diakronik
Konsep Sinkronik
Menurut Kuntowijoyo, sejarah akan menjadi
sinkronik jika bersentuhan dengan ilmu sosial
seperti antropologi, sosiologi, ekonomi, dan
politik.
Saat sejarah ditulis dengan pendekatan ilmu
sosial, sejarah tidak hanya memanjang dalam
waktu tetapi juga meluas dalam ruang.
Konsep sinkronik menyebabkan karya sejarah
semakin kaya.
Konsep Kausalitas (Sebab Akibat)
Setiap peristiwa memiliki latar belakang yang menjadi pemicunya. Sejarawan
Suhartono dalam buku Teori dan Metodologi Sejarah menyatakan bahwa dalam
peristiwa sejarah terdapat sebab umum (general cause) dan sebab khusus (direct
cause). Sebab khusus ini sering disebut sebagai pemicu (trigger).
Konsep kausalitas menurut Suhartono
Multikausal atau
kemajemukan sebab
Menunjukkan sebab tidak
hanya tunggal, tetapi terdiri
atas banyak sebab.
Menyeleksi banyak sebab menurut
hierarki tertinggi berupa sebab
utama (ultimate cause) atau prima
kausa dari sekian banyak sebab.
Seleksi kausal
Konsep Periodisasi
Perodisasi merupakan pembabakan waktu yang diterapkan
dalam kajian sejarah. Contoh periodisasi dapat Anda amati
dalam tabel berikut.
Tahun (Masehi) Periode
1200 Lahirnya zaman modern
1630-1800 Perjuangan merebut hegemoni
1800-1910 Pembentukan negara jajahan
1900-1942 Munculnya konsepsi Indonesia
1942-1950 Runtuhnya negara jajahan
1950-2008 Indonesia merdeka
Periodisasi Sejarah Indonesia menurut M.C. Ricklefs
”Janganlah melihat ke masa depan dengan mata buta.
Masa yang lampau sangat berguna sebagai kaca benggala
daripada masa yang akan datang.”
(Soekarno)
Terima Kasih

More Related Content

What's hot

2. historiografi kolonial
2. historiografi kolonial2. historiografi kolonial
2. historiografi kolonial
Gungun Misbah Gunawan
 
Konsep perubahan dan keberlanjutan
Konsep perubahan dan keberlanjutanKonsep perubahan dan keberlanjutan
Konsep perubahan dan keberlanjutan
Gungun Misbah Gunawan
 
Historiografi
HistoriografiHistoriografi
Historiografi
junna pratama
 
Integritas Ipteks
Integritas Ipteks Integritas Ipteks
Integritas Ipteks
Muh Saleh
 
Konsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarah
Konsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarahKonsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarah
Konsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarah
Deddy Hidayat
 
Ppt aika 3
Ppt aika 3Ppt aika 3
Ppt aika 3
rani etika
 
Produksi Ternak Perah
Produksi Ternak Perah Produksi Ternak Perah
Produksi Ternak Perah
Dewi Purwati
 
Materi sejarah bab 3 sma kelas x peminatan
Materi sejarah bab 3  sma kelas x peminatanMateri sejarah bab 3  sma kelas x peminatan
Materi sejarah bab 3 sma kelas x peminatan
eli priyatna laidan
 
Perkembangan Historiografi Indonesia
Perkembangan Historiografi IndonesiaPerkembangan Historiografi Indonesia
Perkembangan Historiografi Indonesia
aswansetiawan
 
Presentasi ontologi
Presentasi ontologiPresentasi ontologi
Presentasi ontologi
Ibnu Fajar
 
Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )
Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )
Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )lia1991
 
Filsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuan
Filsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuanFilsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuan
Filsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuan
EkoBowo2
 
Rangkuman US Sejarah! ^^~
Rangkuman US Sejarah! ^^~Rangkuman US Sejarah! ^^~
Rangkuman US Sejarah! ^^~
noussevarenna
 
epistemologi
epistemologiepistemologi
epistemologi
M fazrul
 
1. historiografi tradisional
1. historiografi tradisional1. historiografi tradisional
1. historiografi tradisional
Gungun Misbah Gunawan
 
Ontologi sebagai landasan pengembangan ilmu
Ontologi sebagai landasan pengembangan ilmuOntologi sebagai landasan pengembangan ilmu
Ontologi sebagai landasan pengembangan ilmu
Universitas Negeri Makassar
 
Ppt filsafat pancasila
Ppt filsafat pancasilaPpt filsafat pancasila
Ppt filsafat pancasila
Sherly Anggraini
 
ALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLI
ALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLIALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLI
ALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLI
universitas Negeri Medan
 
PPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNO
PPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNOPPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNO
PPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNO
Zulfira Farah Nubua
 

What's hot (20)

2. historiografi kolonial
2. historiografi kolonial2. historiografi kolonial
2. historiografi kolonial
 
Konsep perubahan dan keberlanjutan
Konsep perubahan dan keberlanjutanKonsep perubahan dan keberlanjutan
Konsep perubahan dan keberlanjutan
 
Historiografi
HistoriografiHistoriografi
Historiografi
 
Integritas Ipteks
Integritas Ipteks Integritas Ipteks
Integritas Ipteks
 
Konsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarah
Konsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarahKonsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarah
Konsep berfikir kronologis, diakronik, sinkronik, ruang, dan waktu dalam sejarah
 
Ppt aika 3
Ppt aika 3Ppt aika 3
Ppt aika 3
 
Produksi Ternak Perah
Produksi Ternak Perah Produksi Ternak Perah
Produksi Ternak Perah
 
Materi sejarah bab 3 sma kelas x peminatan
Materi sejarah bab 3  sma kelas x peminatanMateri sejarah bab 3  sma kelas x peminatan
Materi sejarah bab 3 sma kelas x peminatan
 
Perkembangan Historiografi Indonesia
Perkembangan Historiografi IndonesiaPerkembangan Historiografi Indonesia
Perkembangan Historiografi Indonesia
 
Presentasi ontologi
Presentasi ontologiPresentasi ontologi
Presentasi ontologi
 
Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )
Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )
Ppt ( Jenis Manusia Purba Di Indonesia )
 
Filsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuan
Filsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuanFilsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuan
Filsafat ilmu sebagai landasan pengembangan ilmu pengetahuan
 
Rangkuman US Sejarah! ^^~
Rangkuman US Sejarah! ^^~Rangkuman US Sejarah! ^^~
Rangkuman US Sejarah! ^^~
 
epistemologi
epistemologiepistemologi
epistemologi
 
Makalah ontologi filsafat ilmu
Makalah ontologi filsafat ilmuMakalah ontologi filsafat ilmu
Makalah ontologi filsafat ilmu
 
1. historiografi tradisional
1. historiografi tradisional1. historiografi tradisional
1. historiografi tradisional
 
Ontologi sebagai landasan pengembangan ilmu
Ontologi sebagai landasan pengembangan ilmuOntologi sebagai landasan pengembangan ilmu
Ontologi sebagai landasan pengembangan ilmu
 
Ppt filsafat pancasila
Ppt filsafat pancasilaPpt filsafat pancasila
Ppt filsafat pancasila
 
ALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLI
ALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLIALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLI
ALIRAN PENDIDIKAN DAN ALIRAN ALIRAN POKOK PENDIDIKAN MENURUT AHLI
 
PPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNO
PPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNOPPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNO
PPT SEJARAH PEMINATAN YUNANI KUNO
 

Similar to KONSEP DASAR DALAM ILMU SEJARAH.ppt

Konsep dasar ips sejarah (baru)
Konsep dasar ips sejarah (baru)Konsep dasar ips sejarah (baru)
Konsep dasar ips sejarah (baru)
Mitha Ye Es
 
1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt
1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt
1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt
TitisTiarni2
 
Pengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarahPengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarah
Sumiatie, S.Pd., M.Pd.
 
Memahami sejarah dan penelitian sejarah
Memahami sejarah dan penelitian sejarahMemahami sejarah dan penelitian sejarah
Memahami sejarah dan penelitian sejarah
KHartoko
 
Prinsip dasar ilmu sejarah
Prinsip dasar ilmu sejarahPrinsip dasar ilmu sejarah
Prinsip dasar ilmu sejarah
didid
 
Pengertian sejarah a5
Pengertian sejarah a5Pengertian sejarah a5
Pengertian sejarah a5Rahman Klu
 
Sejarah
SejarahSejarah
Sejarah
AzmiSadega
 
Ppt sejarah bab 1 sma x wajib
Ppt sejarah bab 1 sma x wajibPpt sejarah bab 1 sma x wajib
Ppt sejarah bab 1 sma x wajib
eli priyatna laidan
 
Ppt sejarah bab 1
Ppt sejarah bab 1Ppt sejarah bab 1
Ppt sejarah bab 1
muhammadrafli58
 
Bagaimana sejarah dalam pandangan para tokoh
Bagaimana sejarah dalam pandangan para tokohBagaimana sejarah dalam pandangan para tokoh
Bagaimana sejarah dalam pandangan para tokoh
Liananda Indri Putri
 
MATERI KELAS 10.pptx
MATERI KELAS 10.pptxMATERI KELAS 10.pptx
MATERI KELAS 10.pptx
devvypertiwi
 
Bab 1 hakikat ilmu sejarah
Bab 1 hakikat ilmu sejarahBab 1 hakikat ilmu sejarah
Bab 1 hakikat ilmu sejarah
Mutiara N
 
sejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptx
sejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptxsejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptx
sejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptx
AtinaLaililisroiyyah
 
392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt
392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt
392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt
CholifatulJannahFebr
 
JUMAT dian sej indo x mipa ips
JUMAT dian sej indo x mipa ipsJUMAT dian sej indo x mipa ips
JUMAT dian sej indo x mipa ips
RiyanAdita
 
Pengertian_dan_periodesasi_SPI.pptx
Pengertian_dan_periodesasi_SPI.pptxPengertian_dan_periodesasi_SPI.pptx
Pengertian_dan_periodesasi_SPI.pptx
istiqomah88
 
Sejarah dan filsafat, filsafat pendidikan
Sejarah dan filsafat, filsafat pendidikanSejarah dan filsafat, filsafat pendidikan
Sejarah dan filsafat, filsafat pendidikan
istana walet
 
Pengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarahPengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarahIsniah Madjal
 
Hakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas X
Hakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas XHakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas X
Hakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas XHidayah Lestari
 
1. mk s.p.i bab 1 pengertian sejarah peradaban islam
1. mk s.p.i  bab 1 pengertian sejarah peradaban islam1. mk s.p.i  bab 1 pengertian sejarah peradaban islam
1. mk s.p.i bab 1 pengertian sejarah peradaban islam
ArifFanani2
 

Similar to KONSEP DASAR DALAM ILMU SEJARAH.ppt (20)

Konsep dasar ips sejarah (baru)
Konsep dasar ips sejarah (baru)Konsep dasar ips sejarah (baru)
Konsep dasar ips sejarah (baru)
 
1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt
1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt
1._KONSEP_DIAKRONIK_DAN_SINKRONIK_DALAM_ILMU_SEJARAH.ppt-Copy.ppt
 
Pengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarahPengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarah
 
Memahami sejarah dan penelitian sejarah
Memahami sejarah dan penelitian sejarahMemahami sejarah dan penelitian sejarah
Memahami sejarah dan penelitian sejarah
 
Prinsip dasar ilmu sejarah
Prinsip dasar ilmu sejarahPrinsip dasar ilmu sejarah
Prinsip dasar ilmu sejarah
 
Pengertian sejarah a5
Pengertian sejarah a5Pengertian sejarah a5
Pengertian sejarah a5
 
Sejarah
SejarahSejarah
Sejarah
 
Ppt sejarah bab 1 sma x wajib
Ppt sejarah bab 1 sma x wajibPpt sejarah bab 1 sma x wajib
Ppt sejarah bab 1 sma x wajib
 
Ppt sejarah bab 1
Ppt sejarah bab 1Ppt sejarah bab 1
Ppt sejarah bab 1
 
Bagaimana sejarah dalam pandangan para tokoh
Bagaimana sejarah dalam pandangan para tokohBagaimana sejarah dalam pandangan para tokoh
Bagaimana sejarah dalam pandangan para tokoh
 
MATERI KELAS 10.pptx
MATERI KELAS 10.pptxMATERI KELAS 10.pptx
MATERI KELAS 10.pptx
 
Bab 1 hakikat ilmu sejarah
Bab 1 hakikat ilmu sejarahBab 1 hakikat ilmu sejarah
Bab 1 hakikat ilmu sejarah
 
sejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptx
sejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptxsejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptx
sejarah-indonesia-kelas-x-kd-1.pptx
 
392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt
392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt
392820677-bab-i-konsep-dasar-ilmu-sejarah-ppt.ppt
 
JUMAT dian sej indo x mipa ips
JUMAT dian sej indo x mipa ipsJUMAT dian sej indo x mipa ips
JUMAT dian sej indo x mipa ips
 
Pengertian_dan_periodesasi_SPI.pptx
Pengertian_dan_periodesasi_SPI.pptxPengertian_dan_periodesasi_SPI.pptx
Pengertian_dan_periodesasi_SPI.pptx
 
Sejarah dan filsafat, filsafat pendidikan
Sejarah dan filsafat, filsafat pendidikanSejarah dan filsafat, filsafat pendidikan
Sejarah dan filsafat, filsafat pendidikan
 
Pengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarahPengantar ilmu sejarah
Pengantar ilmu sejarah
 
Hakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas X
Hakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas XHakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas X
Hakekat dan Ruang Lingkup Sejarah Kelas X
 
1. mk s.p.i bab 1 pengertian sejarah peradaban islam
1. mk s.p.i  bab 1 pengertian sejarah peradaban islam1. mk s.p.i  bab 1 pengertian sejarah peradaban islam
1. mk s.p.i bab 1 pengertian sejarah peradaban islam
 

More from MuhammadIdris276103

Ketahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptx
Ketahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptxKetahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptx
Ketahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptx
MuhammadIdris276103
 
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.pptDASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
MuhammadIdris276103
 
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.pptDASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
MuhammadIdris276103
 
PENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptx
PENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptxPENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptx
PENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptx
MuhammadIdris276103
 
3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...
3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...
3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...
MuhammadIdris276103
 
teknik menentukan KKTP.pdf
teknik menentukan KKTP.pdfteknik menentukan KKTP.pdf
teknik menentukan KKTP.pdf
MuhammadIdris276103
 
PPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptx
PPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptxPPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptx
PPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptx
MuhammadIdris276103
 
cara melakukan asesmen diagnostik.pptx
cara melakukan asesmen diagnostik.pptxcara melakukan asesmen diagnostik.pptx
cara melakukan asesmen diagnostik.pptx
MuhammadIdris276103
 
gapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdf
gapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdfgapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdf
gapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdf
MuhammadIdris276103
 
PPT MATERI GAPI - Copy.pptx
PPT MATERI GAPI - Copy.pptxPPT MATERI GAPI - Copy.pptx
PPT MATERI GAPI - Copy.pptx
MuhammadIdris276103
 
SUMPAH PEMUDA
SUMPAH PEMUDA SUMPAH PEMUDA
SUMPAH PEMUDA
MuhammadIdris276103
 

More from MuhammadIdris276103 (11)

Ketahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptx
Ketahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptxKetahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptx
Ketahanan Nasional - Kewarganegaraan.pptx
 
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.pptDASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
 
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.pptDASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
DASAR-DASAR ILMU SEJARAH.ppt
 
PENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptx
PENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptxPENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptx
PENGERTIAN ANTROPOLOGI.pptx
 
3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...
3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...
3.2. V4. Modul PGP - Pemimpin dalam Pengelolaan Sumber Daya 15122020 layout (...
 
teknik menentukan KKTP.pdf
teknik menentukan KKTP.pdfteknik menentukan KKTP.pdf
teknik menentukan KKTP.pdf
 
PPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptx
PPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptxPPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptx
PPT ASESMEN DIAGNOSTIK.pptx
 
cara melakukan asesmen diagnostik.pptx
cara melakukan asesmen diagnostik.pptxcara melakukan asesmen diagnostik.pptx
cara melakukan asesmen diagnostik.pptx
 
gapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdf
gapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdfgapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdf
gapi-raissacharlessharinrilisty-xiips3-190723122649.pdf
 
PPT MATERI GAPI - Copy.pptx
PPT MATERI GAPI - Copy.pptxPPT MATERI GAPI - Copy.pptx
PPT MATERI GAPI - Copy.pptx
 
SUMPAH PEMUDA
SUMPAH PEMUDA SUMPAH PEMUDA
SUMPAH PEMUDA
 

Recently uploaded

Pi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagja
Pi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagjaPi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagja
Pi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagja
agusmulyadi08
 
Bab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptx
Bab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptxBab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptx
Bab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptx
nawasenamerta
 
SEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptx
SEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptxSEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptx
SEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptx
bobobodo693
 
Tugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdf
Tugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdfTugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdf
Tugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdf
muhammadRifai732845
 
RHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdf
RHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdfRHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdf
RHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdf
asyi1
 
MATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdf
MATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdfMATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdf
MATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdf
ssuser289c2f1
 
Modul Projek - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...
Modul Projek  - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...Modul Projek  - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...
Modul Projek - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...
MirnasariMutmainna1
 
UNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik Dosen
UNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik DosenUNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik Dosen
UNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik Dosen
AdrianAgoes9
 
NUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdf
NUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdfNUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdf
NUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdf
DataSupriatna
 
SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024
SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024
SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024
ozijaya
 
Modul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum Merdeka
Modul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum MerdekaModul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum Merdeka
Modul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum Merdeka
Fathan Emran
 
tugas modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptx
tugas  modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptxtugas  modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptx
tugas modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptx
d2spdpnd9185
 
Paparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdf
Paparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdfPaparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdf
Paparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdf
SEMUELSAMBOKARAENG
 
Form B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docx
Form B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docxForm B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docx
Form B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docx
EkoPutuKromo
 
SOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docx
SOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docxSOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docx
SOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docx
MuhammadBagusAprilia1
 
0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx
0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx
0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx
Indah106914
 
Diseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptx
Diseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptxDiseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptx
Diseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptx
LucyKristinaS
 
Koneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya Positif
Koneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya PositifKoneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya Positif
Koneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya Positif
Rima98947
 
Permainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaan
Permainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaanPermainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaan
Permainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaan
DEVI390643
 
ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9
ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9
ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9
mohfedri24
 

Recently uploaded (20)

Pi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagja
Pi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagjaPi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagja
Pi-2 AGUS MULYADI. S.Pd (3).pptx visi giru penggerak dan prakrsa perubahan bagja
 
Bab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptx
Bab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptxBab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptx
Bab 3 Sejarah Kerajaan Hindu-Buddha.pptx
 
SEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptx
SEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptxSEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptx
SEMINAR PPG DAN PPL ppg prajabatan 2024.pptx
 
Tugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdf
Tugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdfTugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdf
Tugas Mandiri 1.4.a.4.3 Keyakinan Kelas.pdf
 
RHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdf
RHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdfRHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdf
RHK Jabatan Kep Sekolah dan Bukti Dukung.pdf
 
MATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdf
MATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdfMATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdf
MATERI SOSIALISASI PPDB JABAR- 4PAN052024.pdf
 
Modul Projek - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...
Modul Projek  - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...Modul Projek  - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...
Modul Projek - Modul P5 Kearifan Lokal _Menampilkan Tarian Daerah Nusantara_...
 
UNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik Dosen
UNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik DosenUNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik Dosen
UNTUK DOSEN Materi Sosialisasi Pengelolaan Kinerja Akademik Dosen
 
NUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdf
NUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdfNUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdf
NUMERASI KOMPETENSI PENDIDIK TAHAP CAKAP DAN MAHIR.pdf
 
SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024
SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024
SOAL SBDP KELAS 3 SEMESTER GENAP TAHUN PELAJARAN 2023 2024
 
Modul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum Merdeka
Modul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum MerdekaModul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum Merdeka
Modul Ajar PAI dan Budi Pekerti Kelas 2 Fase A Kurikulum Merdeka
 
tugas modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptx
tugas  modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptxtugas  modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptx
tugas modul 1.4 Koneksi Antar Materi (1).pptx
 
Paparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdf
Paparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdfPaparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdf
Paparan Kurikulum Satuan Pendidikan_LOKAKARYA TPK 2024.pptx.pdf
 
Form B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docx
Form B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docxForm B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docx
Form B8 Rubrik Refleksi Program Pengembangan Kompetensi Guru -1.docx
 
SOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docx
SOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docxSOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docx
SOAL SHB PKN SEMESTER GENAP TAHUN 2023-2024.docx
 
0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx
0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx
0. PPT Juknis PPDB TK-SD -SMP 2024-2025 Cilacap.pptx
 
Diseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptx
Diseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptxDiseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptx
Diseminasi Budaya Positif Lucy Kristina S.pptx
 
Koneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya Positif
Koneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya PositifKoneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya Positif
Koneksi Antar Materi modul 1.4 Budaya Positif
 
Permainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaan
Permainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaanPermainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaan
Permainan Wiwi Wowo aksi nyata berkebhinekaan
 
ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9
ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9
ppt materi aliran aliran pendidikan pai 9
 

KONSEP DASAR DALAM ILMU SEJARAH.ppt

  • 2. HAKEKAT DAN KONSEP DASAR SEJARAH A. ASAL KATA, ARTI KATA DAN ISTILAH B. HAKEKAT/PENGERTIAN SEJARAH C. KONSEP DASAR SEJARAH - SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA - SEJARAH SEBAGAI KISAH - SEJARAH SEBAGAI ILMU
  • 3. A. ASAL KATA, ARTI KATA DAN ISTILAH SEJARAH ◦ ASAL KATA : SYAJARATUN (BHS ARAB) ARTINYA POHON KAYU, MENGANDUNG MAKNA PERTUMBUHAN ATAU SILSILAH. ◦ POHON MENGAMBARKAN SUATU PERCABANGAN GENEOLOGIS DARI SUATU KELOMPOK KELUARGA TERTENTU, YANG KALAU DIBUAT BAGANNYA MENYERUPAI BENTUK POHON YANG KE ATAS PENUH CABANG DAN RANTING DAN KE BAWAH AKAR YANG BESAR MAUPUN YANG KECIL. ◦ DARI KATA SYAJARATUN BERKEMBANG MENJADI SYAJARAH (BHS MELAYU) AKHIRNYA MENJADI SEJARAH (BHS INDONESIA).
  • 4. A. ASAL KATA, ARTI KATA DAN ISTILAH SEJARAH ◦ ISTILAH YANG BERKEMBANG DI EROPA : • HISTORY (INGGRIS), DARI ISTORIA (YUNANI) ARTINYA BELAJAR DENGAN CARA BERTANYA-TANYA. ISTORIA BELUM MEMBATASI PADA MANUSIA SAJA, BARU DALAM PERKEMBANGAN BERIKUTNYA MUNCUL ISTILAH SCIENTIA YANG FOKUS PADA GEJALA ALAM. • GESCHIEDENIS (BELANDA) DARI KATA GESCHIEDEN ARTINYA TERJADI. • GESCHICHTE (GERMAN) DARI KATA GESCHEHEN ARTINYA TERJADI. • HISTOIRE (PERANCIS), • STORYA (RUSIA).
  • 5. B. PENGERTIAN SEJARAH ◦ SEJARAH ADALAH KESATUAN MAKNA: 1. SEJUMLAH PERUBAHAN-PERUBAHAN, KEJADIAN- KEJADIAN,ATAU PERISTIWA MASA LAMPAU YANG BERHUBUNGAN DENGAN MANUSIA, BENDA DAN SEBAGAINYA YANG KESELURUHANNYA MERUPAKAN PERISTIWA NYATA DI DALAM KEHIDUPAN MANUSIA. 2. CERITA TENTANG PERUBAHAN, KEJADIAN ATAU PERISTIWA MASA LAMPAU. 3. ILMU YANG BERTUGAS MENYELIDIKI PERUBAHAN, PERISTIWA NYATA DI SEKITAR KEHIDUPAN MANUSIA.
  • 6. B. PENGERTIAN SEJARAH DEFINISI SEJARAH MENCAKUP BEBERAPA KATA KUNCI : ◦ MANUSIA : HAL-HAL YANG BERHUBUNGAN DENGAN MANUSIA SAJA. ◦ MASA LAMPAU : TERKAIT DENGAN WAKTU DAN TEMPAT. ◦ JEJAK TERSELAMATKAN (SURVIVING PAST) : BERDASARKAN BUKTI YANG DAPAT DIKETEMUKAN. ◦ KRONOLOGIS ◦ CERITA.
  • 7. PENGERTIAN SEJARAH MENURUT PARA TOKOH 1.HERODATUS (484-425) sejarah tidak berkembang kearah masa depan dengan tujuan pasti, melainkan bergerak seperti lingkaran yang tinggi rendahnya diakibatkan oleh keadaan manusia. History is a study that tells about the cycle of rise and fall of a character ,society and civilization GAMBAR HERODATUS (BAPAK SEJARAWAN DUNIA)
  • 8. 2.ARISTOTELES (350 SM) “Sejarah adalah suatu sistem yang berasumsi bahwa peristiwa-peristiwa disusun secara kronologis dan seluruh peristiwa masa lalu dicatat dan mempunyai bukti-bukti yang kuat” “History is a system which assumes that events are arranged chronologically and all past event are recorded and have strong evidence”. GAMBAR ARISTOTELES
  • 9. PENGERTIAN SEJARAH MENURUT PARA TOKOH 3.Ibn khaldun (1332-1406) dalam bukunya MUQADIMAH,jilid 1 : Sejarah adalah catatan tentang masyarakat umat manusia atau peradaban dunia dan tentang perubahan-perubahan yang terjadi pada watak manusia itu.
  • 10. 4.R.Moh.ALI Dalam bukunya Pengantar Ilmu Sejarah Indonesia,ia mengemukakan pengertian sejarah sebagai berikut : Keseluruhan perubahan-perubahan,kejadian-kejadian peristiwa,kenyataan-kenyataan yang benar benar telah terjadi disekitar kita. Cerita tentang perubahan-perubahan itu Ilmu yang menyelidiki tentang perubahan-perubahan yang benar-benar terjadi.
  • 11. 5.Sartono Kartodirjo Sejarah dalam arti Subyektif adalah : bentuk yang disusun oleh penulis sebagai suatu uraian atau cerita,sehingga memuat unsur-unsur perasaan dan isi pikiran penulis atau pengarang ( subyek). Sejarah dalam arti Obyektif adalah : menunjuk kepada kejadian atau peristiwa itu sendiri secara keseluruhan yang terlepas dari unsur-unsur subyektif para penulisnya.
  • 12. C. KONSEP DASAR SEJARAH ◦ ADA TIGA KOMPONEN KONSEP DASAR SEJARAH YAITU : 1. SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA (HISTORY AS EVENT) 2. SEJARAH SEBAGAI CERITERA/KISAH (HISTORY AS NARATIVE) 3. SEJARAH SEBAGAI ILMU (HISTORY AS SCIENCE)
  • 13. SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA ◦ SEJARAH ADALAH PERISTIWA, KEJADIAN, KENYATAAN DAN AKTUALISASI MASA LAMPAU YANG MENYANGKUT KEHIDUPAN MANUSIA. ◦ SEBAGAI RERUM GESTAE YANG BERARTI PERISTIWA YANG BENAR- BENAR TERJADI/AKTUALITAS. ◦ JEJAK YANG DITINGGALKAN DAPAT BERUPA BENDA-BENDA, INGATAN MANUSIA, ATAUPUN TULISAN. ◦ KEJADIAN ADALAH KEJADIAN, HANYA SEKALI TERJADI, SETELAH BERLANGSUNG TIDAK DAPAT DIANGGAP TIDAK PERNAH TERJADI.
  • 14. SEJARAH SEBAGAI CERITERA ◦ SEJARAH SEBAGAI CERITERA ATAU KISAH BERUPA NARASI YANG DISUSUN BERDASAR MEMORI, KESAN DAN TAFSIRAN TERHADAP KEJADIAN ATAU PERISTIWA YANG TELAH TERJADI DI MASA LAMPAU (RERUM GESTARUM). ◦ TERGANTUNG PADA SIAPA YANG MENCERITAKANNYA. ◦ DASARNYA ADALAH JEJAK-JEJAK YANG DITINGGALKAN DARI SEJARAH SEBAGAI PERISTIWA.
  • 15. SEJARAH SEBAGAI ILMU ◦ CIRI UMUM DAN PROSEDUR KERJA SCIENCE/ILMU : 1. ADANYA KESADARAN SEBELUMNYA UNTUK MENCAPAI KEBENARAN. 2. UNTUK MENCAPAI KEBENARAN PERLU JALAN TERTENTU/METODE. 3. KEGIATAN ILMIAH DISUSUN SECARA SISTEMATIS. 4. KEGIATAN DAN HASILNYA PUNYA OBYEKTIFITAS YANG TINGGI. 5. HASILNYA ADALAH SEKELOMPOK KEBENARAN UMUM. 6. DIMUNGKINKAN DILAKSANAKANNYA PREDIKSI.
  • 16. SEMBILAN SENDI SEJARAH SEBAGAI ILMU 1. ILMU PENGETAHUAN 2. HASIL PENYELIDIKAN 3. BAHAN PENYELIDIKAN 4. CERITERA 5. KEJADIAN 6. MASYARAKAT MANUSIA 7. WAKTU YANG LAMPAU 8. TANGGAL ATAU TARIKH 9. PENAFSIRAN/INTERPRETASI
  • 17. Konsep Kronologis Kronologi dalam sejarah berarti urutan waktu dari sejumlah peristiwa atau kejadian. Oleh karena itu, peristiwa sejarah harus disusun berdasarkan urutan waktu kejadiannya. Perhatikan bagan berikut! Pembentukan BPUPKI Kunjungan tokoh- tokoh bangsa Indonesia ke Dalat, Vietnam Peristiwa Rengasdengklok Indonesia merdeka
  • 18. Konsep Diakronik Setiap peristiwa berkembang berdasarkan waktu. Suatu peristiwa tidak hadir sebagai peristiwa tunggal dan pasti memiliki hubungan dengan peristiwa sebelumnya. Konsep diakronik memandang peristiwa sejarah mengalami perkembangan dan bergerak sepanjang masa. Diakronik mengutamakan memanjangnya dimensi waktu dengan sedikit keluasan ruang. Konsep Diakronik
  • 19. Konsep Sinkronik Menurut Kuntowijoyo, sejarah akan menjadi sinkronik jika bersentuhan dengan ilmu sosial seperti antropologi, sosiologi, ekonomi, dan politik. Saat sejarah ditulis dengan pendekatan ilmu sosial, sejarah tidak hanya memanjang dalam waktu tetapi juga meluas dalam ruang. Konsep sinkronik menyebabkan karya sejarah semakin kaya.
  • 20. Konsep Kausalitas (Sebab Akibat) Setiap peristiwa memiliki latar belakang yang menjadi pemicunya. Sejarawan Suhartono dalam buku Teori dan Metodologi Sejarah menyatakan bahwa dalam peristiwa sejarah terdapat sebab umum (general cause) dan sebab khusus (direct cause). Sebab khusus ini sering disebut sebagai pemicu (trigger). Konsep kausalitas menurut Suhartono Multikausal atau kemajemukan sebab Menunjukkan sebab tidak hanya tunggal, tetapi terdiri atas banyak sebab. Menyeleksi banyak sebab menurut hierarki tertinggi berupa sebab utama (ultimate cause) atau prima kausa dari sekian banyak sebab. Seleksi kausal
  • 21. Konsep Periodisasi Perodisasi merupakan pembabakan waktu yang diterapkan dalam kajian sejarah. Contoh periodisasi dapat Anda amati dalam tabel berikut. Tahun (Masehi) Periode 1200 Lahirnya zaman modern 1630-1800 Perjuangan merebut hegemoni 1800-1910 Pembentukan negara jajahan 1900-1942 Munculnya konsepsi Indonesia 1942-1950 Runtuhnya negara jajahan 1950-2008 Indonesia merdeka Periodisasi Sejarah Indonesia menurut M.C. Ricklefs
  • 22. ”Janganlah melihat ke masa depan dengan mata buta. Masa yang lampau sangat berguna sebagai kaca benggala daripada masa yang akan datang.” (Soekarno) Terima Kasih