Prezentacja z webinarium, ktore odbylo sie 25.4.2016 r. Nagranie dostepne jest na stronie: http://pwc.to/1Q96e72

1. Klauzula obejścia prawa
podatkowego
Projektowane regulacje -
nowe wyzwania dla
podatników
kwiecień 2016
www.pwc.com

2. PwC
Agenda
1) Aktualny etap prac legislacyjnych– przewidywany moment wejścia wżycie
2) Obejście prawa podatkowegowaktualnym stanie prawnym
3) Cel wprowadzenia klauzuli – zakres zastosowania
4) Mechanizm klauzuli zgodnie z projektem z 22 marca 2016 r.
5) Ograniczenia możliwości zastosowania klauzuli
6) Opinie zabezpieczające
7) Postępowania w sprawach z zastosowaniem klauzuli
8) Przepisy przejściowe
9) Ewolucja projektowanych przepisów
2
Kwiecień 2016Klauzula obejścia prawa podatkowego

3. PwC
1. Aktualny etap prac legislacyjnych –
przewidywany moment wejścia
w życie
• 22 marca 2016 r. projekt ustawy wprowadzającej
klauzulę został przekazany do Sejmu,
• 13 kwietnia 2016 r. odbyło się I czytanie i projekt
ustawy został skierowany do dalszych prac w Komisji
FinansówPublicznych,
• 27 kwietnia 2016 r. podkomisja do monitorowania
systemu podatkowego przystąpi do rozpatrywania
projektu,
• projekt przewiduje wejście w życie nowych przepisów po
upływie 30 dni od daty publikacji nowelizacji,
• zgodnie z naszą wiedzą, projektodawcy przewidują, że
nowe regulacje wejdą w życie jeszcze w II kwartale
2016 r.
3
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

4. PwC
2. Obejście prawa podatkowego
w aktualnym stanie prawnym
4
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016
• klauzula obejścia prawa podatkowego nie funkcjonuje w
polskim systemie prawnym od ponad 10 lat, ale przez
ten czas organy podatkowe wypracowały inne metody
zwalczania agresywnego planowania podatkowego,
• w tym celu wykorzystywane są m.in.:
1) ogólne zasady ustalania kosztów podatkowych,
2) przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące obejścia prawa,
3) przepisy Ordynacji podatkowej dające organom
możliwość oceny treści czynności prawnych,
powiązane z wnikliwą oceną materiału dowodowego.

5. PwC
3. Cel wprowadzenia klauzuli – zakres
zastosowania
• „Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego
klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania
uporządkuje system prawa podatkowego,
wyznaczając granice dopuszczalnej optymalizacji
podatkowej oraz wzmocni autonomię prawa
podatkowego wobec prawa cywilnego.”
(uzasadnienie projektu ustawy),
• z treści projektowanych przepisów nie wynika, jakie grupy
podatników są głównymi adresatami nowych przepisów –
można zakładać, że klauzulabędzie stosowanana takich
samych zasadach zarówno wobec międzynarodowych
korporacji, jak i małych i średnich przedsiębiorstw z polskim
kapitałem,
• trudno również przewidzieć, co Ministerstwo Finansów rozumie
przez „dopuszczalną optymalizację podatkową”, a tym samym
czy klauzulabędzie miała zastosowanie wyłącznie w odniesieniu
do najbardziej agresywnych metod optymalizacji podatkowej
czy też również w innych, nie tak oczywistych, przypadkach.
5
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

6. PwC
3. Cel wprowadzenia klauzuli – zakres
zastosowania
• ze stanowiska MinisterstwaFinansów wynika, że
klauzula będzie miała charakter prewencyjny – tj.
w założeniu powinnaodstraszać podatników przed
stosowaniem instrumentów umożliwiających unikanie
opodatkowania,
• MF szacuje, że klauzula powinna dostarczyć ok. 50 mln
zł dodatkowych wpływów budżetowych w 2017 r. i 100
mln zł w 2018 r. – jak wskazuje MF są to jednak bardzo
ostrożne szacunki,
6
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

7. PwC
4. Mechanizm klauzuli zgodnie
z projektem z 22 marca 2016 r.
• z mocy prawa podatnik zostaje pozbawiony korzyści podatkowej
jeżeli podjął czynność przede wszystkim w celu osiągnięcia
korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z
przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, a jego
sposób działania był sztuczny,
• działania podatnika uznaje się za sztuczne, jeżeli na podstawie
istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby
zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się
zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści
podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy
podatkowej,
• korzyścią podatkową w rozumieniu projektowanych przepisów
jest niepowstanie zobowiązania podatkowego, odsunięcie w
czasie powstania zobowiązania podatkowego, obniżenie jego
wysokości,powstanie lub zawyżenie straty podatkowej,
powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku albo
podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku.
7
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

8. PwC
4. Mechanizm klauzuli zgodnie
z projektem z 22 marca 2016 r.
• Przy ocenie, czy sposób działania podatnika był sztuczny,
organy podatkowe wezmą pod uwagę następujące okoliczności
czynności:
1) nieuzasadnione dzielenie operacji,
2) angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku
uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego,
3) wykorzystanie elementów prowadzących do uzyskania stanu
identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed
dokonaniem czynności,
4) wykorzystanie elementów wzajemnie się znoszących lub
kompensujących,
5) ryzyka ekonomicznego lub gospodarczego przewyższającego
spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, iż
należy uznać, że rozsądnie działający podmiot nie wybrałby tego
sposobu działania.
8
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

9. PwC
4. Mechanizm klauzuli zgodnie
z projektem z 22 marca 2016 r.
• o ile dane czynności były sztuczne i ukierunkowane
przede wszystkim na osiągnięcie korzyści podatkowej,
ich skutki podatkowe będą oceniane na podstawie
„odpowiednich czynności” (tj. takich, które podjąłby
podatnik działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z
prawem celami),
• w sytuacji, gdy czynności są ukierunkowane wyłączniena
osiągnięcie korzyści podatkowych, skutki tych czynności
określa się tak, jakby w ogóle ich nie dokonano.
9
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

10. PwC
4. Mechanizm stosowania klauzuli
– możliwe kontrowersje
• projektowane przepisy zakładają, że klauzula będzie
miała zastosowanie zarówno do poszczególnych
czynności, jak i do zespołu czynności – nie jest jasne, czy
zdarzeniem objętym klauzulą będzie operacja z
wykorzystaniem czynności, które same w sobie nie
generują jakichkolwiek korzyści podatkowych (np.
wniesienie aportu) a mogą służyć optymalizacji
podatkowej w połączeniu z innymi działaniami,
• skorzystanie z klauzuli nie stanowi samodzielnej
podstawy do określania wysokości zobowiązania
podatkowego tak długo jak organy nie stwierdzą, że
odpowiednia czynność nie powodowałaby powstania
zobowiązaniapodatkowego.
10
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

11. PwC
5. Ograniczenia możliwości
zastosowania klauzuli
• Klauzula nie będzie miała zastosowania:
1) jeśli korzyśćpodatkowa lub suma korzyści osiągniętych przez
podmiot z tytułu jednej czynności lub zespołu czynności
ukierunkowanych na obejście prawa podatkowego, nie
przekracza w okresie rozliczeniowym 100 000 zł, lub
2) do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą dotyczącą
czynności – w zakresie objętym opinią, do dnia uchylenia lub
zmiany opinii zabezpieczającej, lub
3) do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii
zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie (…) lub
4) jeżeli zastosowanie innych przepisów prawa podatkowego
pozwala na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania.
11
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

12. PwC
5. Ograniczenia możliwości
zastosowania klauzuli
• przez „inne przepisy pozwalające na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania
można rozumieć:
1) tzw. „małe klauzule unikania opodatkowania” dotyczące m.in. nadużycia prawa do
zwolnienia dla dywidend (art. 22c ustawy CIT), wyłączenia neutralności podatkowej
przy braku uzasadnienia ekonomicznego łączenia lub podziału spółek (art. 10 ust. 4
ustawy o CIT) czy wymiany udziałów (planowany art. 10 ust 4 i 4a ustawy o CIT,
który zgodnie z założeniami wejdzie w życie 1 stycznia 2017 r.),
2) przepisy dotyczące cen transferowych,
3) klauzule nadużycia prawa znajdujące się w umowach o unikaniu podwójnego
opodatkowania,
4) reguły opodatkowania CFC (opodatkowanie dochodów zagranicznej spółki
kontrolowanej),
5) inne przepisy, które w danej sytuacji mogą pełnić rolę taką samą jak klauzula (np.
ogólne zasady zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodu),
6) klauzulę przewidzianą dla podatku VAT (obejmującą czynności ukierunkowane na
osiągnięcie korzyści podatkowej, których przyznanie było sprzeczne z celem
przepisów prawa podatkowego - w przypadku wystąpienia nadużycia czynności
podjęte w celu obejścia prawa wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie
miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku
czynności stanowiących nadużycie prawa.).
12
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

13. PwC
5. Przykładowe czynności potencjalnie
podlegające przepisom o klauzuli
• wykorzystywanie postanowień UPO w celu obniżenia podstawy
opodatkowania przy wykorzystaniu tzw. „zakładu”,
• korzystanie z trustów (usługpowierniczych) i zagranicznych
fundacji,
• wykorzystanie podmiotów tworzonych w tzw. rajach
podatkowych w celu sztucznego transferu dochodu poprzez
transfer praw autorskich, znaków towarowych czy know-how,
• konstrukcje z wykorzystaniem sztucznych podmiotów
holdingowych (np. podmiotów cypryjskich, słowackich czy
luksemburskich),
13
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

14. PwC
5. Przykładowe czynności potencjalnie
podlegające przepisom o klauzuli
• planowanie podatkowe z wykorzystaniem instrumentów
hybrydowych (wykorzystywanie odmiennego traktowania
dochodów lub podmiotowości podatkowej przez prawo
wewnętrzne innych państw),
• wykorzystanie instrumentów dłużnych w agresywnym
planowaniu podatkowym, np. umowy o zakup
długoterminowych (np. 20-letnich) obligacji „QDS”
emitowanych w Singapurze.
14
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

15. PwC
6. Opinie zabezpieczające
• MinisterFinansów nie będzie wydawać interpretacjidotyczących
czynności, co do których istniejeuzasadnione przypuszczenie, że mogą
być ukierunkowane na unikanie opodatkowania lub stanowić nadużycie
prawa na gruncie VAT,
• jeżeli podatnik uzyska interpretację indywidualną dotyczącą elementu
czynności, która staniesię przedmiotemdecyzji wydanej na podstawie
przepisów o klauzuli, taka interpretacja nie będzie miała mocy ochronnej,
• podatnicy będą mieli jednak możliwość uzyskania „opinii
zabezpieczającej”,
• wniosek o wydanie opinii będzie podlegać opłacie wwysokości20 000 zł,
• postępowanie w przedmiocie wydania opinii będzie mogłotrwać
maksymalnie 6 miesięcy – po tym okresie odpowiednie zastosowanie
będzie mieć instytucja tzw. „interpretacjimilczącej”,
• wniosek o wydanie opinii powinien zawierać opis czynności wrazz ich
ekonomicznym lub gospodarczym uzasadnieniemoraz opisem korzyści
podatkowych uzyskanychw wyniku przeprowadzenia planowanej
czynności,
15
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

16. PwC
6. Opinie zabezpieczające
• rozpatrując wniosek o wydanie opiniiMinisterFinansówpowinien
rozstrzygnąć, czy podstawowymcelem opisanych przez podatnika
czynnościjest osiągnięcie korzyścipodatkowej wrozumieniu
projektowanychprzepisów,
• jeżeli MinisterFinansów wyda pozytywną opinię, klauzula nie będziemieć
zastosowania do czynności objętych wnioskiem podatnika,
• opinie zabezpieczające będą poddanekontrolisądów administracyjnych –
biorąc pod uwagę, że opinie miały charakter defacto analizy
ekonomicznej trudno ocenić, czy będzie to efektywny model kontroli,
• istnieje ryzyko, że wnioseko wydanie opiniizabezpieczającej będzie pełnił
rolę „autodonosu”.
16
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

17. PwC
7. Postępowanie w sprawach
z zastosowaniem klauzuli
• organem posiadającymkompetencje w zakresie zastosowania klauzuli
obejścia prawa podatkowego będzie MinisterFinansów,
• MF będzie uprawniony do wszczęcia postępowania podatkowego w
sprawach dotyczących obejścia prawa podatkowego,
• jeżeli w toku postępowania organ podatkowy bądź organ kontroli
skarbowej stwierdzi, że podatnik mógł dopuścić się obejścia przepisów
prawa podatkowego,MF przejmie takie postępowanie (w całościbądź w
tej części, która dotyczy czynnościukierunkowanych na obejście prawa
podatkowego),
• w toku postępowania MF będzie miał możliwość uzyskania opiniiRady
ds. Unikania Opodatkowania (pełniącej rolę panelu eksperckiego) co do
zasadności zastosowania klauzuli,
• w przypadku, gdy podatnik wraz z odwołaniem oddecyzjiwydanej w
pierwszej instancji złoży wniosek o uzyskanietakiej opinii, Minister
będzie miał obowiązek zasięgnięcia opiniiRady.
17
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

18. PwC
8. Przepisy przejściowe
• klauzula będzie miała zastosowanie wyłącznie do czynności
dokonanych po dniu wejścia w życie proponowanych regulacji,
• wątpliwości może budzić, w jakiś sposób należy rozumieć
„czynność” i czy można przeprowadzić jasne rozróżnienie
miedzy czynnościami a ich skutkami podatkowymi,
• interpretacje uzyskane przed wejściem w życie klauzuli nie będą
tracić swojej mocy ochronnej, nawet w przypadku gdy organ w
toku postępowania ustali, że przedmiotem interpretacji była
czynności podjęta w celu obejścia prawa podatkowego,
18
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

19. PwC
9. Ewolucja projektowanych przepisów
• w toku prac nad projektem można zauważyć stopniowe odchodzenie od
najbardziej restrykcyjnychrozwiązań,
• pierwotne wersje nowelizacji Ordynacji podatkowej zakładały m.in.
wprowadzenie karnej stawki podatkuw wysokości 30 % uszczuplenia
wpływów do Skarbu Państwa będącychskutkiem zrealizowania
zakwestionowanychczynności,
• istotnym zmianomw toku prac nadprojektem podlegał składRady ds.
Unikania Opodatkowania (z aktualnej wersjiprojektu w składRady będą
wchodziły - 2 osoby wskazaneprzez MF, 1 osoba wskazana przez Prezesa
NSA spośród sędzióww stanie spoczynku, 2 osoby powołane spośród
pracowników szkół wyższych, osoba wskazana przez Komisję Wspólną
Rządu i Samorządu Terytorialnego, 1 osoba będąca doradcą podatkowym
wskazana przez Krajową Radę Doradców Podatkowych; 1 osoba
wskazana przez Ministra Sprawiedliwości; 1 osoba wskazana przez Radę
Dialogu Społecznego– we wcześniejszej wersjiprojektu większość
członków Rady miała być wskazywanychprzez organy administracji),
• z pierwotnego brzmienia projektowanych przepisów wynikało, że
interpretacje indywidualnedotyczące czynnościskutkującychobejściem
prawa podatkowego będą traciły moc z wejściem w życie proponowanych
regulacji.
19
Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

20. PwC
www.pwc.pl/webinaria
2 czerwca 2016, godz. 10:00
Dofinansowania do wynagrodzeń
osób niepełnosprawnych oraz
rozliczenia z PFRON. Praktyczne
aspekty
Tutaj
Rejestracja

21. PwC
Dziękujemy za uwagę!
Andrzej Zubik
PwC | Starszy Menedżer| Tax Controversy & Dispute Resolution
Office: +48 22 746 4689| Mobile: +48 502 18 4689 | Fax: +48 22 742 4689
Email: andrzej.zubik@pl.pwc.com
MariuszMarecki
PwC | Doradca podatkowy| Tax Controversy & Dispute Resolution
Mobile: + 48 519504787 | Fax: +48 22 5084787
Email: mariusz.marecki@pl.pwc.com