SlideShare a Scribd company logo
1 of 11
Download to read offline
Katalog Praw Przedsiębiorców
Urząd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów
ZESZYT 5.
Opracowanie: Kancelaria JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni
Katalog Praw Przedsiębiorców
Urząd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów
ZESZYT 5.
Opracowanie: Kancelaria JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni
1
O KANCELARII
Kancelaria JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni
powstała jako wspólne przedsięwzięcie pięciu radców prawnych, którzy
doświadczenie zawodowe zdobyte w czołowych krakowskich kancelariach
i w organach administracji publicznej oraz karierę akademicką łączą z prak-
tyczną znajomością biznesu.
SPECJALIZACJA
JWMS oferuje świadczenie kompleksowych usług prawnych – zarówno dla
dużych przedsiębiorstw, jak i dla podmiotów z sektora MSP. Dzięki dużej róż-
norodności specjalizacji Wspólników JWMS, Kancelaria zapewnia najwyż-
szą jakość w obsłudze prawnej przedsiębiorstw z wielu branż, świadcząc
usługi w obrębie szerokiego spektrum dziedzin prawa. Praktyka JWMS kon-
centruje się przede wszystkim na zagadnieniach z obszaru prawa gospodar-
czego (w tym prawa spółek oraz prawa nowych technologii), prawa cywil-
nego (ze szczególnym uwzględnieniem prawa umów), prawa pracy oraz
prawa administracyjnego.
Oferta JWMS skierowana jest zarówno do przedsiębiorstw działających
w kraju, jak i do podmiotów operujących na rynkach zagranicznych. Zarówno
do przedsiębiorstw z wieloletnią tradycją, jak i do innowacyjnych, pionier-
skich przedsięwzięć.
Więcej informacji na stronie:
http://jwms.pl/
2 3
WSTĘP
Niniejsze opracowanie ma na celu przybliżenie przedsiębiorcom procedury
kontroli przeprowadzanej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumen-
tów (UOKiK). Zadaniem Urzędu jest realizacja rządowej polityki ochrony
konsumentów. Występuje on w interesie publicznym poprzez rozpoczy-
nanie postępowań administracyjnych dotyczących naruszenia zbioro-
wych interesów konsumentów. Ich wynikiem są decyzje zakazujące sto-
sowania praktyki, która narusza prawa słabszych uczestników rynku.
Kolejnym uprawnieniem Prezesa UOKiK jest kontrola wzorców stosowa-
nych w umowach z udziałem konsumentów oraz ewentualnie uznanie
stosowanych klauzul za niedozwolone, po wniesieniu stosownego pozwu
do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
UOKiK przeprowadza w przedsiębiorstwach stosowne kontrole. Mogą one
zostać wszczęte zarówno w wyniku działań własnych podejmowanych przez
Urząd, a także tych wynikających z działań osób trzecich, takich jak złożenie
stosownego zawiadomienia o podejrzeniu naruszenia przez przedsiębiorcę
przepisów ustawy. Kontrola ma na celu rozstrzygnięcie o tym, czy przedsię-
biorca rzeczywiście narusza prawo. Wszelkie zgromadzone podczas kontroli
materiały służą jako dowody, potwierdzające lub zaprzeczające postawioną
tezę. Kontrola UOKiK może być przeprowadzona w toku każdego postępo-
wania przed Prezesem Urzędu. Do postępowań tych zaliczamy: procedurę
wyjaśniającą, postępowania antymonopolowe w sprawie koncentracji,
w sprawie nakładania kar pieniężnych, praktyk ograniczających konkuren-
cję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
1. PRAKTYKI NARUSZAJĄCE ZBIOROWE INTERESY KONSUMENTÓW
Zakaz stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumen-
tów wynika wprost z art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumen-
tów. Za takie działanie uważa się bezprawne postępowanie przedsiębiorcy,
które, w przeciwieństwie do naruszeń indywidualnych, może godzić w prawa
każdego konsumenta. Za przykłady naruszeń ustawodawca uznaje m.in.
stosowanie niedozwolonych wzorców umownych (znajdują się w rejestrze
postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone, dostępnym
pod adresem: http://uokik.gov.pl/rejestr/), naruszanie obowiązku udziela-
nia konsumentom rzetelnej i pełnej informacji, a także nieuczciwe praktyki
rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji wymienione w rozdziale drugim
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Stosowne zawiadomienie
o możliwości wystąpienia naruszeń może złożyć każdy, kto uzna iż dane prak-
tyki przedsiębiorcy naruszają zbiorowe interesy konsumentów. Pismo składa
się do UOKiK. W przypadku stwierdzenia przez Prezesa Urzędu zaistnienia
praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów i niezaprzestania
przez przedsiębiorcę bezprawnych działań przed rozpoczęciem interwen-
cji organu ochrony konkurencji, wydawana jest decyzja o uznaniu praktyki
za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazująca zaniechanie
jej stosowania. Prezes Urzędu może określić w swojej decyzji środki służące
do usunięcia trwających skutków naruszenia, m.in. poprzez złożenie oświad-
czenia o określonej treści i formie, opublikowanego na koszt przedsiębiorcy.
W praktyce Prezes Urzędu może nałożyć na adresata decyzji obowiązek
zastosowania także niewymienionych wprost w przepisie środków. Obejmują
one nakaz doręczenia konsumentom nowego (zmienionego) wzorca umów,
nakaz przeproszenia przez przedsiębiorcę wszystkich swoich klientów za nie-
wypełnienie wobec nich określonych obowiązków, czy uzupełnienie wzorca
umownego o określone postanowienia. Środki służące do usunięcia trwają-
cych skutków naruszenia implementowane w celu zapewnienia wykonania
nakazu muszą być adekwatne do rodzaju uchybień, stopnia winy przedsię-
biorcy i okresu trwania wadliwego działania. W przypadku otrzymania decy-
zji Prezesa Urzędu nakazującej zaniechania praktyki naruszającej zbiorowe
4 5
interesy konsumentów, przedsiębiorca powinien dążyć do natychmiasto-
wego wykonania obowiązku zaniechania swojego bezprawnego działania.
Im szybsza reakcja przedsiębiorcy, tym mniejszy zakres szkód związanych
ze stosowaniem przez danego przedsiębiorcę zakazanej praktyki, na które
wskazywać mogą konsumenci w celu uzyskania dla siebie odszkodowania.
2. ZAKAZ PRAKTYK OGRANICZAJĄCYCH KONKURENCJĘ
Praktyki ograniczające konkurencję to takie działania przedsiębiorców,
które polegają na zawieraniu niedozwolonych porozumień (których celem
lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub innego rodzaju narusze-
nie konkurencji na rynku) albo nadużywaniu pozycji dominującej na rynku.
Zabroniony jest nie sam fakt posiadania pozycji dominującej, lecz jego nad-
używanie. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy przedsiębiorca wykorzystując
pozycję dominującą, czyli taką kiedy może wywierać pośredni lub bezpo-
średni wpływ na określony rynek, poprzez ustalanie cen i innych warunków
zakupu lub sprzedaży towarów, czy dokonywanie podziału rynków zbytu
lub zakupu. Szczegółowy katalog naruszeń znajduje się w art. 6 ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów. Jest to katalog otwarty, co ozna-
cza, że nie wyczerpuje on wszystkich sytuacji stanowiących naruszenie.
Takie porozumienia są nieważne w całości lub w części. Ustawa przewiduje
domniemanie – pozycję dominującą posiada przedsiębiorca mający co naj-
mniej 40% udziału w rynku. Należy przy tym pamiętać, że do każdej sprawy
Urząd podchodzi indywidualnie. Może zaistnieć sytuacja, kiedy przedsię-
biorca mający mniejszy udział w rynku niż 40% posiada pozycję dominu-
jącą. W przypadku, gdy Prezes Urzędu uzna dane porozumienie za zakazane,
wydaje decyzję o uznaniu praktyki jako ograniczającą konkurencję, nakazu-
jąc w niej zaniechanie stosowania bezprawnych działań. W takim przypadku
to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek wykazania ich zaprzestania. Prezes
Urzędu może również zarekomendować zastosowanie środków zapobiega-
jących stosowaniu praktyki lub usunięcia jej skutków. Wymagane jest wtedy
poinformowanie przedsiębiorcy o zamiarze zastosowania określonych środ-
ków. W takim wypadku przedsiębiorca ma prawo do przedstawienia swojego
stanowiska w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu stosownej informacji.
3. KONCENTRACJA
Przedsiębiorcy, którzy planują koncentrację (np. w drodze połączenia
spółek) zobowiązani są, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie konku-
rencji i konsumentów, zgłosić swój zamiar Prezesowi UOKiK oraz udzielić
w związku z tym wszelkich niezbędnych wyjaśnień. Postępowanie to z zało-
żenia ma zostać wszczęte na wniosek samego przedsiębiorcy. Dotyczy ono
połączenia samodzielnych przedsiębiorców, przejęcia kontroli nad innymi
przedsiębiorstwami, utworzenia wspólnego przedsiębiorstwa, nabycia mie-
nia innego przedsiębiorcy. Podstawę kontroli stanowią w tym przypadku
prawa, umowy, a także inne środki. Ważne, aby po uwzględnieniu okoliczno-
ści faktycznych lub prawnych dawały one możliwość wywierania decydują-
cego wpływu na danego przedsiębiorcę. Kontrola koncentracji przez Urząd
ma na celu przeciwdziałanie ograniczania konkurencyjności na rynku oraz
niedopuszczenie do umocnienia przez przedsiębiorców ich pozycji dominu-
jącej. Obowiązek zgłoszenia zachodzi, gdy łączny światowy obrót przedsię-
biorców biorących udział w koncentracji w roku obrotowym poprzedzają-
cym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 mld euro albo gdy łączny
obrót na terytorium Polski przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji
w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość
50 mln euro. Prezes UOKiK wydaje zgodę lub decyduje o zakazie łączenia.
Dopuszczalne jest również zezwolenie pod określonymi warunkami. W przy-
padku dokonania koncentracji bez zgody Prezesa UOKiK, może on podjąć
działania zmierzające do przywrócenia stanu poprzedniego oraz nałożyć
na podmioty biorące udział w koncentracji kary finansowej w wysokości
do 10% przychodu z ubiegłego roku.
6 7
4. KONTROLA
UOKiK ma prawo przeprowadzić niezapowiedzianą wizytę w każdym przed-
siębiorstwie, aby zbadać podejrzenie prowadzenia działań niezgodnych
z prawem konkurencji. Prawo takie wynika z art. 105a ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów. Ustawa nie ogranicza czasu trwania kontroli,
w praktyce trwają one co do zasady od jednego do trzech dni. Kontrola
zachodzi w sytuacji, gdy przedsiębiorca podejrzany jest o nadużywanie
pozycji dominującej na rynku, stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych
lub gdy naraził się konsumentom.
Przedsiębiorcapodczaskontrolimaprawodosprawdzeniatożsamościwszyst-
kich członków zespołu kontrolującego. Warto zweryfikować ich legitymacje
służbowe, a także dokumenty upoważniające do przeprowadzenia kontroli.
Niezbędnym elementem rozpoczynającym wszczęcie kontroli jest okazanie
lub doręczenie stosownego upoważnienia uprawniającego kontrolujących
do przeprowadzenia stosownych czynności. W wypadku nieokazania sto-
sownego dokumentu lub przedstawienia wadliwego upoważnienia przedsię-
biorca nie ma obowiązku zgodzić się na kontrolę. Dokument powinien zawie-
rać co najmniej: oznaczenie organu kontroli (którym jest Prezes UOKiK),
wskazanie podstawy prawnej do wydania upoważnienia i przeprowadzenia
kontroli, datę i miejsce wystawienia upoważnienia, a także oznaczenie kon-
trolowanegoprzedsiębiorcy.Powinienokreślaćtakżedatęrozpoczęciaiprze-
widywanego zakończenia kontroli, podpis osoby udzielającej upoważnienia,
z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji oraz pouczenie o pra-
wach i obowiązkach kontrolowanego. Upoważnienie ma wskazywać imię,
nazwisko i stanowisko kontrolującego oraz numer jego legitymacji służbo-
wej, w przypadku upoważnienia do udziału w kontroli innych osób – imiona
i nazwiska tych osób oraz numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
Niezgodność w tym zakresie sprawia, że dana osoba, której błędy dotyczą,
może nie być uprawniona do udziału w kontroli. Granice kontroli w zakresie
których UOKiK może dokonywać stosownych czynności są także określone
w upoważnieniu. Stanowi o nich opisany przedmiot kontroli, to znaczy dzia-
łalność przedsiębiorcy związana z postępowaniem oraz jej zakres, wskazu-
jący na ramy czasowe działalności podlegające sprawdzeniu. Przedsiębiorca
ma możliwość weryfikacji upoważnienia pod kątem formalnym, jeszcze
przed rozpoczęciem kontroli. Nie ma natomiast możliwości sprawdzenia
czy upoważnienie zostało wystawione zasadnie. Celowość kontroli przedsię-
biorcy, jak również jej przebieg, może być zweryfikowana przez sąd dopiero
na skutek odwołania wniesionego od decyzji kończącej postępowanie.
Kontrola przeprowadzana jest co do zasady przez zespół urzędników skła-
dający się z kilku osób. Podczas kontroli może być obecna także policja oraz
specjalista IT. Dzięki obecności specjalisty IT zespół jest w stanie sprawdzić
wszystkie dane elektroniczne, nawet te, które zostały wcześniej usunięte.
Dlatego należy zachować szczególną ostrożność w takiej sytuacji. Kontro-
lujący posiadają szeroki wachlarz uprawnień podczas przeprowadzania kon-
troli. Należy mieć także na uwadze, że kontrolujący mogą w sposób legalny
zabezpieczyć przed dostępem wszelkie pomieszczenia, dane, komputery,
a także księgi i dokumenty. Ponadto domagać się mogą przedstawienia
dokumentów oraz zatrzymania ich kopii, żądać ujawnienia wszelkich infor-
macji aby uzyskać wyjaśnienia odnośnie faktów, czy dokumentów będących
w związku z przedmiotem i celem kontroli. Prezes UOKiK może wydać decy-
zję o ich zajęciu na czas kontroli, nie dłuższy jednak niż 7 dni. Zakres rodzaju
dokumentówpodlegającychkontroliiewentualnemuzatrzymaniujestbardzo
szeroki. Kontrola może dotyczyć wszelakiej dokumentacji papierowej i elek-
tronicznej, a także informacji utrwalonej w jakiejkolwiek innej formie, takiej
jak nagrania audio. W zakres ten wchodzą więc przykładowo korespondencje
prowadzone drogą e-mailową, odręczne notatki na dokumentach, dokumen-
tacja z podróży, spisy rozmów telefonicznych. Należy pamiętać, iż zatrzyma-
niu nie mogą podlegać dokumenty niedotyczące kontroli oraz te chronione
przywilejem poufności. Przywilej ten odnosi się do dokumentacji stanowią-
cej komunikację pomiędzy przedsiębiorstwem a prawnikiem zewnętrznym,
odnoszącej się do przedmiotu kontroli. W wypadku sporu co do charakteru
danych dokumentów, spór zostanie rozstrzygnięty przez sąd.
8 9
5. KONTROLA A PRZESZUKANIE
Należy pamiętać, że kontrola i przeszukanie stanowią dwie odrębne instytu-
cje. Upoważnienie do kontroli nie upoważnia więc do przeszukania siedziby
przedsiębiorcy. Do przeprowadzenia legalnego przeszukania potrzebne
jest stosowne postanowienie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
W przypadku przeszukania urzędnicy mają prawo wejścia na teren przedsię-
biorstwa, a także przeszukania wszystkich pomieszczeń i pojazdów, w tym
także prywatnych, należących do członków zarządu.
Przeszukanie stosowane może być tylko w przypadku przewidywania naj-
poważniejszych przypadków naruszeń prawa. Są to sprawy związane
z praktykami ograniczającymi konkurencję, rozpatrywane przez Prezesa
UOKiK, a także sprawy praktyk ograniczających konkurencję i odnoszące
się do kontroli koncentracji, na wniosek Komisji Europejskiej lub organu
ochrony konkurencji innego państwa członkowskiego Unii. Kontrola obej-
muje swym zakresem więcej sytuacji, jest ona przeprowadzana w przypadku
spraw krajowych odnoszących się do koncentracji, praktyk naruszających
zbiorowe interesy konsumentów, a także badań rynku. Wszystkie czynno-
ści wykonywane podczas kontroli przeprowadzane są przy współdziałaniu
kontrolowanego oraz za jego zgodą. W przeciwieństwie do przeszukania,
kontrolujący nie może samodzielnie, bez zgody kontrolowanego, sporządzić
kopii czy wydruków ze stosownych nośników informacji.
W wypadku posiadania przez zespół kontrolujący nakazu przeszukania,
należy sprawdzić jakie dokładnie pomieszczenia są nim objęte. Co do zasady,
nakaz taki sformułowany jest w sposób ogólny, tak aby uprawnienie do prze-
szukania obejmowało siedzibę oraz będące własnością lub wynajmowane
przed przedsiębiorcę pomieszczenia. Jeżeli urzędnicy chcą przeszukać pry-
watne pojazdy i pomieszczenia przedsiębiorcy i członków zarządu, należy
oczekiwać przedstawienia odrębnego nakazu przeszukania.
6. KARA
W związku z przeprowadzoną kontrolą, UOKiK może nałożyć na przedsię-
biorcę kary finansowe. Pierwsza z nich, nakładana w związku z wykazaniem
naruszenia przez przedsiębiorcę prawa konkurencji, może wynieść do 10%
przychodu przedsiębiorcy na rok. Drugi rodzaj to kara za utrudnianie kon-
troli, wynosząca kwotę do 50 mln euro. Może ona zostać nałożona, nawet
gdy w przedsiębiorstwie nie wykazano naruszenia. Dodatkowo istnieje także
możliwość zasądzenia kary na osoby upoważnione do reprezentowania
przedsiębiorstwa w trakcie kontroli, w wysokości do 50-krotności przecięt-
nego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, co stanowi ok. 200 tysięcy
złotych.
7. NAJCZĘSTSZE BŁĘDY PRZEDSIĘBIORCÓW
Podczas przeprowadzanej kontroli oraz przeszukania należy zachować
szczególną uwagę, aby nie naruszyć poszczególnych procedur. Naruszenia
takie mogą polegać na opóźnianiu rozpoczęcia kontroli i przeszukania przez
urzędników, nieprzekazywaniu informacji na żądanie urzędników, samo-
wolnej ingerencji w przekazywany materiał lub informowaniu osób trzecich
o rozpoczęciu kontroli.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zachowania pracowników przedsię-
biorstwa podczas przeprowadzanej kontroli. Warto dopilnować, aby pra-
cownicy nie usuwali w obawie przed urzędnikami korespondencji, także
prowadzonej drogą elektroniczną w postaci e-maili. W związku z działalno-
ścią specjalistów IT, informacje takie można odzyskać, nie można natomiast
odzyskać naszej wiarygodności przed UOKiK. Warto pamiętać, iż obowiązek
przestrzegania przepisów prawa konkurencji odnosi się także do pracow-
ników i współpracowników. W przypadku jakichkolwiek dokonanych przez
10 11
nich naruszeń to przedsiębiorca podnosi odpowiedzialność. Zapobiegaw-
czo można uzyskać pisemne zobowiązanie pracowników o zastosowaniu się
do ustalonych przez przedsiębiorcę instrukcji podczas niezapowiedzianej
kontroli UOKiK. Pracownicy muszą mieć świadomość, iż niedopuszczalne
jest zabranianie, jak również opóźnianie kontrolerom wejścia do budynku
czy lokalu przedsiębiorstwa, przekazywanie im nieprawdziwych informacji,
czy utrudnianie kontroli w jakikolwiek sposób. Bez wyraźnej zgody urzęd-
ników nie można także poinformować nikogo o przeprowadzanej kontroli.
Pożądanym zachowaniem jest zażądanie obecności prawnika przy czynno-
ściach urzędników, udzielanie konkretnych odpowiedzi na zadane pytania,
nieinformowanie o własnych spostrzeżeniach czy opiniach.
8. PO KONTROLI
Wszelkie czynności kontrolne utrwalane są w odpowiednim protokole spo-
rządzanym przez kontrolującego. Bardzo istotny jest fakt, iż można zgłosić
do niego zastrzeżenia. Przedsiębiorca ma na to 7 dni. Zastrzeżenia takie
należy złożyć na piśmie. Należy zaznaczyć w nim wszystkie nieścisłości,
naruszenia prawa podczas kontroli, czy fakt sporządzenia niepełnego opisu
dokonanych czynności. Nawet pozornie niewywierające wpływu na treść
błędy językowe oraz interpunkcyjne mogą mieć istotne znaczenie dla inter-
pretacji dokumentu. W związku z tym zalecane jest, aby przeczytać dokład-
nie protokół i porównać go z rzeczywistym przebiegiem kontroli przed jego
podpisaniem. Złożenie przez przedsiębiorcę ewentualnych zastrzeżeń
zobowiązuje kontrolującego do ich przeanalizowania, a nawet przeprowa-
dzenia dodatkowych czynności związanych z kontrolą. W sytuacji uznania
zastrzeżeń za zasadne, kontrolujący musi zmienić lub uzupełnić odpo-
wiednią część protokołu w formie aneksu oraz poinformować o tym fakcie
na piśmie kontrolowanego.
Do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów można wnieść także zaża-
lenie na czynność przeszukania w terminie 7 dni od jej dokonania. Mają
do tego prawo przeszukany oraz inne osoby, których prawa zostały naru-
szone podczas wykonywania czynności przeszukania. Ważne, aby czynności
te wykraczały swoim zakresem poza zakres przedmiotowy przeszukania lub
naruszały przepisy. Podobne uprawnienie do wniesienia zażalenia przysłu-
guje na czynności kontrolne, polegające na żądaniu udostępnienia przez
przedsiębiorcę związanych z przedmiotem kontroli akt, ksiąg, wszelkiego
rodzaju pism, dokumentów oraz ich odpisów i wyciągów, korespondencji
przesyłanej pocztą elektroniczną itp.
Kolejną możliwością jest odwołanie się od decyzji Prezesa UOKiK w postę-
powaniu, w którym została przeprowadzona kontrola. Odwołanie należy
złożyć do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za pośrednictwem
Prezesa UOKiK w ciągu miesiąca od dnia, w którym została doręczona decy-
zja. Termin ten nie może ulec przedłużeniu, a jego przekroczenie zadecyduje
o bezskuteczności odwołania. W przypadku uznania przez Prezesa Urzędu
odwołania za słuszne, może on bez wcześniejszego przekazania akt sądowi
uchylić lub zmienić swoją decyzję. Powiadamia wtedy stronę, przesyłając
jej nową decyzję, od której przysługuje ponowne odwołanie.
9. ZAGROŻENIA
Należy mieć na uwadze, iż po przeprowadzeniu kontroli przez UOKiK wyda-
wana decyzja o naruszeniu przez przedsiębiorcę prawa jest podawana
do powszechnej informacji publicznej, poprzez jej publikację na stronie
internetowej Urzędu. Wynika to z obowiązku Prezesa Urzędu określonego
w art. 31 pkt 15 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Należy
dochować należytej staranności, aby nie naruszać przepisów prawa w tym
zakresie i tym samym nie narazić swojego przedsiębiorstwa na natychmia-
stowe i nieodwracalne zszarganie swojej reputacji.
12
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
(tekst jedn.: Dz.U. z 2015 roku, nr 184).
Związek Przedsiębiorców i Pracodawców | www.zpp.net.pl
Kancelaria JWMS Jakubowsi Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni | www.jwms.pl
Wydawnictwo WEI
© Copyright by Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Warszawa 2015

More Related Content

Viewers also liked

Analiza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.pl
Analiza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.plAnaliza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.pl
Analiza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.pltomasz smieszkol
 

Viewers also liked (20)

Gazeta targowa - lipiec 2015
Gazeta targowa - lipiec 2015Gazeta targowa - lipiec 2015
Gazeta targowa - lipiec 2015
 
Jak promować ngo
Jak promować ngoJak promować ngo
Jak promować ngo
 
Raport o sytuacji społeczno gospodarczej województwa małopolskiego 2014
Raport o sytuacji społeczno gospodarczej województwa małopolskiego 2014Raport o sytuacji społeczno gospodarczej województwa małopolskiego 2014
Raport o sytuacji społeczno gospodarczej województwa małopolskiego 2014
 
Pomyśl o przyszłości - raport - dlaczego tyle zarabiamy
Pomyśl o przyszłości - raport - dlaczego tyle zarabiamyPomyśl o przyszłości - raport - dlaczego tyle zarabiamy
Pomyśl o przyszłości - raport - dlaczego tyle zarabiamy
 
Prosto o konkursach funduszy europejskich poradnik
Prosto o konkursach funduszy europejskich poradnikProsto o konkursach funduszy europejskich poradnik
Prosto o konkursach funduszy europejskich poradnik
 
Agenda - Kongres Praktyków Biznesu
Agenda - Kongres Praktyków BiznesuAgenda - Kongres Praktyków Biznesu
Agenda - Kongres Praktyków Biznesu
 
Promocja NGOsów od FaniMani.pl
Promocja NGOsów od FaniMani.plPromocja NGOsów od FaniMani.pl
Promocja NGOsów od FaniMani.pl
 
Kadry i rozwój
Kadry i rozwójKadry i rozwój
Kadry i rozwój
 
Program
ProgramProgram
Program
 
Zaproszenie
ZaproszenieZaproszenie
Zaproszenie
 
Społeczna odpowiedzialność biznesu (csr). podręcznik do samooceny dla przedsi...
Społeczna odpowiedzialność biznesu (csr). podręcznik do samooceny dla przedsi...Społeczna odpowiedzialność biznesu (csr). podręcznik do samooceny dla przedsi...
Społeczna odpowiedzialność biznesu (csr). podręcznik do samooceny dla przedsi...
 
Osiem grzechów głównych rzeczypospolitej
Osiem grzechów głównych rzeczypospolitejOsiem grzechów głównych rzeczypospolitej
Osiem grzechów głównych rzeczypospolitej
 
Analiza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.pl
Analiza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.plAnaliza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.pl
Analiza SWOT na podstawie gry ekonomicznej Farmersi.pl
 
Współpraca nauki i biznesu
Współpraca nauki i biznesuWspółpraca nauki i biznesu
Współpraca nauki i biznesu
 
Jak zbudować potencjał przemyślnej rywalizacji?
Jak zbudować potencjał przemyślnej rywalizacji?Jak zbudować potencjał przemyślnej rywalizacji?
Jak zbudować potencjał przemyślnej rywalizacji?
 
Brand journalism
Brand journalismBrand journalism
Brand journalism
 
Corporate social responsibility biznes społecznie odpowiedzialny
Corporate social responsibility   biznes społecznie odpowiedzialnyCorporate social responsibility   biznes społecznie odpowiedzialny
Corporate social responsibility biznes społecznie odpowiedzialny
 
Wizerunek przedsiębiorcy - raport
Wizerunek przedsiębiorcy - raportWizerunek przedsiębiorcy - raport
Wizerunek przedsiębiorcy - raport
 
Jak pisać i tworzyć prezentacje
Jak pisać i tworzyć prezentacjeJak pisać i tworzyć prezentacje
Jak pisać i tworzyć prezentacje
 
Problemy polskich przedsiębiorstw. raport z badania
Problemy polskich przedsiębiorstw. raport z badaniaProblemy polskich przedsiębiorstw. raport z badania
Problemy polskich przedsiębiorstw. raport z badania
 

Similar to Katalog praw przedsiębiorców - UOKiK

Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia?
Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia? Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia?
Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia? Grant Thornton
 
Prawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej
Prawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczejPrawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej
Prawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczejSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?
Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?
Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?PwC Polska
 
Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.
Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.
Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.Marta Franczak
 
Klauzula obejścia prawa podatkowego
Klauzula obejścia prawa podatkowegoKlauzula obejścia prawa podatkowego
Klauzula obejścia prawa podatkowegoPwC Polska
 
NOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRM
NOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRMNOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRM
NOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRMŁukasz Dubicki
 
05 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-14
05 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-1405 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-14
05 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-14dmidmsa
 
Prawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznes
Prawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznesPrawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznes
Prawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznesPwC Polska
 
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIKSPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIKGrupa PTWP S.A.
 
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIKSPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIKGrupa PTWP S.A.
 
Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019
Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019
Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019Marta Franczak
 
Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...
Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...
Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...PwC Polska
 
Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...
Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...
Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...PwC Polska
 

Similar to Katalog praw przedsiębiorców - UOKiK (20)

Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia?
Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia? Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia?
Konstytucja biznesu - ułatwienia dla firm czy pobożne życzenia?
 
Prawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej
Prawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczejPrawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej
Prawne podstawy podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej
 
Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?
Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?
Jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany w prawie antykorupcyjnym?
 
Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.
Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.
Restrukturyzacje w Polsce Raport Roczny za 2018 r.
 
Klauzula obejścia prawa podatkowego
Klauzula obejścia prawa podatkowegoKlauzula obejścia prawa podatkowego
Klauzula obejścia prawa podatkowego
 
NOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRM
NOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRMNOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRM
NOWE ZASADY PROWADZENIA SPRAW SĄDOWYCH DLA FIRM
 
Konstytucja biznesu
Konstytucja biznesuKonstytucja biznesu
Konstytucja biznesu
 
Konstytucja biznesu
Konstytucja biznesuKonstytucja biznesu
Konstytucja biznesu
 
Konstytucja biznesu
Konstytucja biznesuKonstytucja biznesu
Konstytucja biznesu
 
05 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-14
05 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-1405 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-14
05 dp leśnodorski&slusarek_2011-07-14
 
Zmiany w prawie 2016 | Wierzbowski Eversheds
Zmiany w prawie 2016  |  Wierzbowski EvershedsZmiany w prawie 2016  |  Wierzbowski Eversheds
Zmiany w prawie 2016 | Wierzbowski Eversheds
 
Prawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznes
Prawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznesPrawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznes
Prawo 2021 - nowe regulacje prawne i ich wpływ na biznes
 
Handbook pl
Handbook plHandbook pl
Handbook pl
 
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIKSPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
 
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIKSPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
SPECUSTAWA COVID-19 PRZEWODNIK
 
Pharma Rep
Pharma RepPharma Rep
Pharma Rep
 
Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019
Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019
Restrukturyzacje w Polsce. Raport roczny 2019
 
Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...
Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...
Schematy podatkowe MDR - kogo dotyczy obowiązek raportowania i jak się do nie...
 
Gessel podatek u zrodla
Gessel podatek u zrodlaGessel podatek u zrodla
Gessel podatek u zrodla
 
Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...
Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...
Webinarium Obowiązki członków Rad Nadzorczych w związku z nowymi regulacjami ...
 

More from Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu

More from Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu (14)

Abc umowy franczyzowej
Abc umowy franczyzowejAbc umowy franczyzowej
Abc umowy franczyzowej
 
Promocja organizacji non profit
Promocja organizacji non profitPromocja organizacji non profit
Promocja organizacji non profit
 
Inwestycje w energetykę wiatrową
Inwestycje w energetykę wiatrowąInwestycje w energetykę wiatrową
Inwestycje w energetykę wiatrową
 
Przestrzenna analityka biznesowa
Przestrzenna analityka biznesowaPrzestrzenna analityka biznesowa
Przestrzenna analityka biznesowa
 
Aktywni mieszkańcy Tarnów
Aktywni mieszkańcy TarnówAktywni mieszkańcy Tarnów
Aktywni mieszkańcy Tarnów
 
Akademia Przedsiebiorcy 2016
Akademia Przedsiebiorcy 2016Akademia Przedsiebiorcy 2016
Akademia Przedsiebiorcy 2016
 
Podręcznik webinarów
Podręcznik webinarówPodręcznik webinarów
Podręcznik webinarów
 
Techniki komunikacji na trudne sytuacje z klientami i dłużnikami
Techniki komunikacji na trudne sytuacje z klientami i dłużnikamiTechniki komunikacji na trudne sytuacje z klientami i dłużnikami
Techniki komunikacji na trudne sytuacje z klientami i dłużnikami
 
Odpowiedzialny biznes jako sposób budowania relacji ze społecznościami lokalnymi
Odpowiedzialny biznes jako sposób budowania relacji ze społecznościami lokalnymiOdpowiedzialny biznes jako sposób budowania relacji ze społecznościami lokalnymi
Odpowiedzialny biznes jako sposób budowania relacji ze społecznościami lokalnymi
 
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
 
Marketer 1 16_2015
Marketer 1 16_2015Marketer 1 16_2015
Marketer 1 16_2015
 
Media społecznościowe 2015
Media społecznościowe 2015Media społecznościowe 2015
Media społecznościowe 2015
 
Przewodnik po modelu wsparcia
Przewodnik po modelu wsparciaPrzewodnik po modelu wsparcia
Przewodnik po modelu wsparcia
 
Ranking samorządów 2015 - Rzeczpospolita
Ranking samorządów 2015 - RzeczpospolitaRanking samorządów 2015 - Rzeczpospolita
Ranking samorządów 2015 - Rzeczpospolita
 

Katalog praw przedsiębiorców - UOKiK

  • 1. Katalog Praw Przedsiębiorców Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ZESZYT 5. Opracowanie: Kancelaria JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni
  • 2. Katalog Praw Przedsiębiorców Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ZESZYT 5. Opracowanie: Kancelaria JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni
  • 3. 1 O KANCELARII Kancelaria JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni powstała jako wspólne przedsięwzięcie pięciu radców prawnych, którzy doświadczenie zawodowe zdobyte w czołowych krakowskich kancelariach i w organach administracji publicznej oraz karierę akademicką łączą z prak- tyczną znajomością biznesu. SPECJALIZACJA JWMS oferuje świadczenie kompleksowych usług prawnych – zarówno dla dużych przedsiębiorstw, jak i dla podmiotów z sektora MSP. Dzięki dużej róż- norodności specjalizacji Wspólników JWMS, Kancelaria zapewnia najwyż- szą jakość w obsłudze prawnej przedsiębiorstw z wielu branż, świadcząc usługi w obrębie szerokiego spektrum dziedzin prawa. Praktyka JWMS kon- centruje się przede wszystkim na zagadnieniach z obszaru prawa gospodar- czego (w tym prawa spółek oraz prawa nowych technologii), prawa cywil- nego (ze szczególnym uwzględnieniem prawa umów), prawa pracy oraz prawa administracyjnego. Oferta JWMS skierowana jest zarówno do przedsiębiorstw działających w kraju, jak i do podmiotów operujących na rynkach zagranicznych. Zarówno do przedsiębiorstw z wieloletnią tradycją, jak i do innowacyjnych, pionier- skich przedsięwzięć. Więcej informacji na stronie: http://jwms.pl/
  • 4. 2 3 WSTĘP Niniejsze opracowanie ma na celu przybliżenie przedsiębiorcom procedury kontroli przeprowadzanej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumen- tów (UOKiK). Zadaniem Urzędu jest realizacja rządowej polityki ochrony konsumentów. Występuje on w interesie publicznym poprzez rozpoczy- nanie postępowań administracyjnych dotyczących naruszenia zbioro- wych interesów konsumentów. Ich wynikiem są decyzje zakazujące sto- sowania praktyki, która narusza prawa słabszych uczestników rynku. Kolejnym uprawnieniem Prezesa UOKiK jest kontrola wzorców stosowa- nych w umowach z udziałem konsumentów oraz ewentualnie uznanie stosowanych klauzul za niedozwolone, po wniesieniu stosownego pozwu do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. UOKiK przeprowadza w przedsiębiorstwach stosowne kontrole. Mogą one zostać wszczęte zarówno w wyniku działań własnych podejmowanych przez Urząd, a także tych wynikających z działań osób trzecich, takich jak złożenie stosownego zawiadomienia o podejrzeniu naruszenia przez przedsiębiorcę przepisów ustawy. Kontrola ma na celu rozstrzygnięcie o tym, czy przedsię- biorca rzeczywiście narusza prawo. Wszelkie zgromadzone podczas kontroli materiały służą jako dowody, potwierdzające lub zaprzeczające postawioną tezę. Kontrola UOKiK może być przeprowadzona w toku każdego postępo- wania przed Prezesem Urzędu. Do postępowań tych zaliczamy: procedurę wyjaśniającą, postępowania antymonopolowe w sprawie koncentracji, w sprawie nakładania kar pieniężnych, praktyk ograniczających konkuren- cję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. 1. PRAKTYKI NARUSZAJĄCE ZBIOROWE INTERESY KONSUMENTÓW Zakaz stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumen- tów wynika wprost z art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumen- tów. Za takie działanie uważa się bezprawne postępowanie przedsiębiorcy, które, w przeciwieństwie do naruszeń indywidualnych, może godzić w prawa każdego konsumenta. Za przykłady naruszeń ustawodawca uznaje m.in. stosowanie niedozwolonych wzorców umownych (znajdują się w rejestrze postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone, dostępnym pod adresem: http://uokik.gov.pl/rejestr/), naruszanie obowiązku udziela- nia konsumentom rzetelnej i pełnej informacji, a także nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji wymienione w rozdziale drugim ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Stosowne zawiadomienie o możliwości wystąpienia naruszeń może złożyć każdy, kto uzna iż dane prak- tyki przedsiębiorcy naruszają zbiorowe interesy konsumentów. Pismo składa się do UOKiK. W przypadku stwierdzenia przez Prezesa Urzędu zaistnienia praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów i niezaprzestania przez przedsiębiorcę bezprawnych działań przed rozpoczęciem interwen- cji organu ochrony konkurencji, wydawana jest decyzja o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazująca zaniechanie jej stosowania. Prezes Urzędu może określić w swojej decyzji środki służące do usunięcia trwających skutków naruszenia, m.in. poprzez złożenie oświad- czenia o określonej treści i formie, opublikowanego na koszt przedsiębiorcy. W praktyce Prezes Urzędu może nałożyć na adresata decyzji obowiązek zastosowania także niewymienionych wprost w przepisie środków. Obejmują one nakaz doręczenia konsumentom nowego (zmienionego) wzorca umów, nakaz przeproszenia przez przedsiębiorcę wszystkich swoich klientów za nie- wypełnienie wobec nich określonych obowiązków, czy uzupełnienie wzorca umownego o określone postanowienia. Środki służące do usunięcia trwają- cych skutków naruszenia implementowane w celu zapewnienia wykonania nakazu muszą być adekwatne do rodzaju uchybień, stopnia winy przedsię- biorcy i okresu trwania wadliwego działania. W przypadku otrzymania decy- zji Prezesa Urzędu nakazującej zaniechania praktyki naruszającej zbiorowe
  • 5. 4 5 interesy konsumentów, przedsiębiorca powinien dążyć do natychmiasto- wego wykonania obowiązku zaniechania swojego bezprawnego działania. Im szybsza reakcja przedsiębiorcy, tym mniejszy zakres szkód związanych ze stosowaniem przez danego przedsiębiorcę zakazanej praktyki, na które wskazywać mogą konsumenci w celu uzyskania dla siebie odszkodowania. 2. ZAKAZ PRAKTYK OGRANICZAJĄCYCH KONKURENCJĘ Praktyki ograniczające konkurencję to takie działania przedsiębiorców, które polegają na zawieraniu niedozwolonych porozumień (których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub innego rodzaju narusze- nie konkurencji na rynku) albo nadużywaniu pozycji dominującej na rynku. Zabroniony jest nie sam fakt posiadania pozycji dominującej, lecz jego nad- używanie. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy przedsiębiorca wykorzystując pozycję dominującą, czyli taką kiedy może wywierać pośredni lub bezpo- średni wpływ na określony rynek, poprzez ustalanie cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów, czy dokonywanie podziału rynków zbytu lub zakupu. Szczegółowy katalog naruszeń znajduje się w art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Jest to katalog otwarty, co ozna- cza, że nie wyczerpuje on wszystkich sytuacji stanowiących naruszenie. Takie porozumienia są nieważne w całości lub w części. Ustawa przewiduje domniemanie – pozycję dominującą posiada przedsiębiorca mający co naj- mniej 40% udziału w rynku. Należy przy tym pamiętać, że do każdej sprawy Urząd podchodzi indywidualnie. Może zaistnieć sytuacja, kiedy przedsię- biorca mający mniejszy udział w rynku niż 40% posiada pozycję dominu- jącą. W przypadku, gdy Prezes Urzędu uzna dane porozumienie za zakazane, wydaje decyzję o uznaniu praktyki jako ograniczającą konkurencję, nakazu- jąc w niej zaniechanie stosowania bezprawnych działań. W takim przypadku to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek wykazania ich zaprzestania. Prezes Urzędu może również zarekomendować zastosowanie środków zapobiega- jących stosowaniu praktyki lub usunięcia jej skutków. Wymagane jest wtedy poinformowanie przedsiębiorcy o zamiarze zastosowania określonych środ- ków. W takim wypadku przedsiębiorca ma prawo do przedstawienia swojego stanowiska w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu stosownej informacji. 3. KONCENTRACJA Przedsiębiorcy, którzy planują koncentrację (np. w drodze połączenia spółek) zobowiązani są, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie konku- rencji i konsumentów, zgłosić swój zamiar Prezesowi UOKiK oraz udzielić w związku z tym wszelkich niezbędnych wyjaśnień. Postępowanie to z zało- żenia ma zostać wszczęte na wniosek samego przedsiębiorcy. Dotyczy ono połączenia samodzielnych przedsiębiorców, przejęcia kontroli nad innymi przedsiębiorstwami, utworzenia wspólnego przedsiębiorstwa, nabycia mie- nia innego przedsiębiorcy. Podstawę kontroli stanowią w tym przypadku prawa, umowy, a także inne środki. Ważne, aby po uwzględnieniu okoliczno- ści faktycznych lub prawnych dawały one możliwość wywierania decydują- cego wpływu na danego przedsiębiorcę. Kontrola koncentracji przez Urząd ma na celu przeciwdziałanie ograniczania konkurencyjności na rynku oraz niedopuszczenie do umocnienia przez przedsiębiorców ich pozycji dominu- jącej. Obowiązek zgłoszenia zachodzi, gdy łączny światowy obrót przedsię- biorców biorących udział w koncentracji w roku obrotowym poprzedzają- cym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 mld euro albo gdy łączny obrót na terytorium Polski przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50 mln euro. Prezes UOKiK wydaje zgodę lub decyduje o zakazie łączenia. Dopuszczalne jest również zezwolenie pod określonymi warunkami. W przy- padku dokonania koncentracji bez zgody Prezesa UOKiK, może on podjąć działania zmierzające do przywrócenia stanu poprzedniego oraz nałożyć na podmioty biorące udział w koncentracji kary finansowej w wysokości do 10% przychodu z ubiegłego roku.
  • 6. 6 7 4. KONTROLA UOKiK ma prawo przeprowadzić niezapowiedzianą wizytę w każdym przed- siębiorstwie, aby zbadać podejrzenie prowadzenia działań niezgodnych z prawem konkurencji. Prawo takie wynika z art. 105a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Ustawa nie ogranicza czasu trwania kontroli, w praktyce trwają one co do zasady od jednego do trzech dni. Kontrola zachodzi w sytuacji, gdy przedsiębiorca podejrzany jest o nadużywanie pozycji dominującej na rynku, stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych lub gdy naraził się konsumentom. Przedsiębiorcapodczaskontrolimaprawodosprawdzeniatożsamościwszyst- kich członków zespołu kontrolującego. Warto zweryfikować ich legitymacje służbowe, a także dokumenty upoważniające do przeprowadzenia kontroli. Niezbędnym elementem rozpoczynającym wszczęcie kontroli jest okazanie lub doręczenie stosownego upoważnienia uprawniającego kontrolujących do przeprowadzenia stosownych czynności. W wypadku nieokazania sto- sownego dokumentu lub przedstawienia wadliwego upoważnienia przedsię- biorca nie ma obowiązku zgodzić się na kontrolę. Dokument powinien zawie- rać co najmniej: oznaczenie organu kontroli (którym jest Prezes UOKiK), wskazanie podstawy prawnej do wydania upoważnienia i przeprowadzenia kontroli, datę i miejsce wystawienia upoważnienia, a także oznaczenie kon- trolowanegoprzedsiębiorcy.Powinienokreślaćtakżedatęrozpoczęciaiprze- widywanego zakończenia kontroli, podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji oraz pouczenie o pra- wach i obowiązkach kontrolowanego. Upoważnienie ma wskazywać imię, nazwisko i stanowisko kontrolującego oraz numer jego legitymacji służbo- wej, w przypadku upoważnienia do udziału w kontroli innych osób – imiona i nazwiska tych osób oraz numer dokumentu potwierdzającego tożsamość. Niezgodność w tym zakresie sprawia, że dana osoba, której błędy dotyczą, może nie być uprawniona do udziału w kontroli. Granice kontroli w zakresie których UOKiK może dokonywać stosownych czynności są także określone w upoważnieniu. Stanowi o nich opisany przedmiot kontroli, to znaczy dzia- łalność przedsiębiorcy związana z postępowaniem oraz jej zakres, wskazu- jący na ramy czasowe działalności podlegające sprawdzeniu. Przedsiębiorca ma możliwość weryfikacji upoważnienia pod kątem formalnym, jeszcze przed rozpoczęciem kontroli. Nie ma natomiast możliwości sprawdzenia czy upoważnienie zostało wystawione zasadnie. Celowość kontroli przedsię- biorcy, jak również jej przebieg, może być zweryfikowana przez sąd dopiero na skutek odwołania wniesionego od decyzji kończącej postępowanie. Kontrola przeprowadzana jest co do zasady przez zespół urzędników skła- dający się z kilku osób. Podczas kontroli może być obecna także policja oraz specjalista IT. Dzięki obecności specjalisty IT zespół jest w stanie sprawdzić wszystkie dane elektroniczne, nawet te, które zostały wcześniej usunięte. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność w takiej sytuacji. Kontro- lujący posiadają szeroki wachlarz uprawnień podczas przeprowadzania kon- troli. Należy mieć także na uwadze, że kontrolujący mogą w sposób legalny zabezpieczyć przed dostępem wszelkie pomieszczenia, dane, komputery, a także księgi i dokumenty. Ponadto domagać się mogą przedstawienia dokumentów oraz zatrzymania ich kopii, żądać ujawnienia wszelkich infor- macji aby uzyskać wyjaśnienia odnośnie faktów, czy dokumentów będących w związku z przedmiotem i celem kontroli. Prezes UOKiK może wydać decy- zję o ich zajęciu na czas kontroli, nie dłuższy jednak niż 7 dni. Zakres rodzaju dokumentówpodlegającychkontroliiewentualnemuzatrzymaniujestbardzo szeroki. Kontrola może dotyczyć wszelakiej dokumentacji papierowej i elek- tronicznej, a także informacji utrwalonej w jakiejkolwiek innej formie, takiej jak nagrania audio. W zakres ten wchodzą więc przykładowo korespondencje prowadzone drogą e-mailową, odręczne notatki na dokumentach, dokumen- tacja z podróży, spisy rozmów telefonicznych. Należy pamiętać, iż zatrzyma- niu nie mogą podlegać dokumenty niedotyczące kontroli oraz te chronione przywilejem poufności. Przywilej ten odnosi się do dokumentacji stanowią- cej komunikację pomiędzy przedsiębiorstwem a prawnikiem zewnętrznym, odnoszącej się do przedmiotu kontroli. W wypadku sporu co do charakteru danych dokumentów, spór zostanie rozstrzygnięty przez sąd.
  • 7. 8 9 5. KONTROLA A PRZESZUKANIE Należy pamiętać, że kontrola i przeszukanie stanowią dwie odrębne instytu- cje. Upoważnienie do kontroli nie upoważnia więc do przeszukania siedziby przedsiębiorcy. Do przeprowadzenia legalnego przeszukania potrzebne jest stosowne postanowienie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W przypadku przeszukania urzędnicy mają prawo wejścia na teren przedsię- biorstwa, a także przeszukania wszystkich pomieszczeń i pojazdów, w tym także prywatnych, należących do członków zarządu. Przeszukanie stosowane może być tylko w przypadku przewidywania naj- poważniejszych przypadków naruszeń prawa. Są to sprawy związane z praktykami ograniczającymi konkurencję, rozpatrywane przez Prezesa UOKiK, a także sprawy praktyk ograniczających konkurencję i odnoszące się do kontroli koncentracji, na wniosek Komisji Europejskiej lub organu ochrony konkurencji innego państwa członkowskiego Unii. Kontrola obej- muje swym zakresem więcej sytuacji, jest ona przeprowadzana w przypadku spraw krajowych odnoszących się do koncentracji, praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a także badań rynku. Wszystkie czynno- ści wykonywane podczas kontroli przeprowadzane są przy współdziałaniu kontrolowanego oraz za jego zgodą. W przeciwieństwie do przeszukania, kontrolujący nie może samodzielnie, bez zgody kontrolowanego, sporządzić kopii czy wydruków ze stosownych nośników informacji. W wypadku posiadania przez zespół kontrolujący nakazu przeszukania, należy sprawdzić jakie dokładnie pomieszczenia są nim objęte. Co do zasady, nakaz taki sformułowany jest w sposób ogólny, tak aby uprawnienie do prze- szukania obejmowało siedzibę oraz będące własnością lub wynajmowane przed przedsiębiorcę pomieszczenia. Jeżeli urzędnicy chcą przeszukać pry- watne pojazdy i pomieszczenia przedsiębiorcy i członków zarządu, należy oczekiwać przedstawienia odrębnego nakazu przeszukania. 6. KARA W związku z przeprowadzoną kontrolą, UOKiK może nałożyć na przedsię- biorcę kary finansowe. Pierwsza z nich, nakładana w związku z wykazaniem naruszenia przez przedsiębiorcę prawa konkurencji, może wynieść do 10% przychodu przedsiębiorcy na rok. Drugi rodzaj to kara za utrudnianie kon- troli, wynosząca kwotę do 50 mln euro. Może ona zostać nałożona, nawet gdy w przedsiębiorstwie nie wykazano naruszenia. Dodatkowo istnieje także możliwość zasądzenia kary na osoby upoważnione do reprezentowania przedsiębiorstwa w trakcie kontroli, w wysokości do 50-krotności przecięt- nego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, co stanowi ok. 200 tysięcy złotych. 7. NAJCZĘSTSZE BŁĘDY PRZEDSIĘBIORCÓW Podczas przeprowadzanej kontroli oraz przeszukania należy zachować szczególną uwagę, aby nie naruszyć poszczególnych procedur. Naruszenia takie mogą polegać na opóźnianiu rozpoczęcia kontroli i przeszukania przez urzędników, nieprzekazywaniu informacji na żądanie urzędników, samo- wolnej ingerencji w przekazywany materiał lub informowaniu osób trzecich o rozpoczęciu kontroli. Szczególną uwagę należy zwrócić na zachowania pracowników przedsię- biorstwa podczas przeprowadzanej kontroli. Warto dopilnować, aby pra- cownicy nie usuwali w obawie przed urzędnikami korespondencji, także prowadzonej drogą elektroniczną w postaci e-maili. W związku z działalno- ścią specjalistów IT, informacje takie można odzyskać, nie można natomiast odzyskać naszej wiarygodności przed UOKiK. Warto pamiętać, iż obowiązek przestrzegania przepisów prawa konkurencji odnosi się także do pracow- ników i współpracowników. W przypadku jakichkolwiek dokonanych przez
  • 8. 10 11 nich naruszeń to przedsiębiorca podnosi odpowiedzialność. Zapobiegaw- czo można uzyskać pisemne zobowiązanie pracowników o zastosowaniu się do ustalonych przez przedsiębiorcę instrukcji podczas niezapowiedzianej kontroli UOKiK. Pracownicy muszą mieć świadomość, iż niedopuszczalne jest zabranianie, jak również opóźnianie kontrolerom wejścia do budynku czy lokalu przedsiębiorstwa, przekazywanie im nieprawdziwych informacji, czy utrudnianie kontroli w jakikolwiek sposób. Bez wyraźnej zgody urzęd- ników nie można także poinformować nikogo o przeprowadzanej kontroli. Pożądanym zachowaniem jest zażądanie obecności prawnika przy czynno- ściach urzędników, udzielanie konkretnych odpowiedzi na zadane pytania, nieinformowanie o własnych spostrzeżeniach czy opiniach. 8. PO KONTROLI Wszelkie czynności kontrolne utrwalane są w odpowiednim protokole spo- rządzanym przez kontrolującego. Bardzo istotny jest fakt, iż można zgłosić do niego zastrzeżenia. Przedsiębiorca ma na to 7 dni. Zastrzeżenia takie należy złożyć na piśmie. Należy zaznaczyć w nim wszystkie nieścisłości, naruszenia prawa podczas kontroli, czy fakt sporządzenia niepełnego opisu dokonanych czynności. Nawet pozornie niewywierające wpływu na treść błędy językowe oraz interpunkcyjne mogą mieć istotne znaczenie dla inter- pretacji dokumentu. W związku z tym zalecane jest, aby przeczytać dokład- nie protokół i porównać go z rzeczywistym przebiegiem kontroli przed jego podpisaniem. Złożenie przez przedsiębiorcę ewentualnych zastrzeżeń zobowiązuje kontrolującego do ich przeanalizowania, a nawet przeprowa- dzenia dodatkowych czynności związanych z kontrolą. W sytuacji uznania zastrzeżeń za zasadne, kontrolujący musi zmienić lub uzupełnić odpo- wiednią część protokołu w formie aneksu oraz poinformować o tym fakcie na piśmie kontrolowanego. Do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów można wnieść także zaża- lenie na czynność przeszukania w terminie 7 dni od jej dokonania. Mają do tego prawo przeszukany oraz inne osoby, których prawa zostały naru- szone podczas wykonywania czynności przeszukania. Ważne, aby czynności te wykraczały swoim zakresem poza zakres przedmiotowy przeszukania lub naruszały przepisy. Podobne uprawnienie do wniesienia zażalenia przysłu- guje na czynności kontrolne, polegające na żądaniu udostępnienia przez przedsiębiorcę związanych z przedmiotem kontroli akt, ksiąg, wszelkiego rodzaju pism, dokumentów oraz ich odpisów i wyciągów, korespondencji przesyłanej pocztą elektroniczną itp. Kolejną możliwością jest odwołanie się od decyzji Prezesa UOKiK w postę- powaniu, w którym została przeprowadzona kontrola. Odwołanie należy złożyć do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za pośrednictwem Prezesa UOKiK w ciągu miesiąca od dnia, w którym została doręczona decy- zja. Termin ten nie może ulec przedłużeniu, a jego przekroczenie zadecyduje o bezskuteczności odwołania. W przypadku uznania przez Prezesa Urzędu odwołania za słuszne, może on bez wcześniejszego przekazania akt sądowi uchylić lub zmienić swoją decyzję. Powiadamia wtedy stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której przysługuje ponowne odwołanie. 9. ZAGROŻENIA Należy mieć na uwadze, iż po przeprowadzeniu kontroli przez UOKiK wyda- wana decyzja o naruszeniu przez przedsiębiorcę prawa jest podawana do powszechnej informacji publicznej, poprzez jej publikację na stronie internetowej Urzędu. Wynika to z obowiązku Prezesa Urzędu określonego w art. 31 pkt 15 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Należy dochować należytej staranności, aby nie naruszać przepisów prawa w tym zakresie i tym samym nie narazić swojego przedsiębiorstwa na natychmia- stowe i nieodwracalne zszarganie swojej reputacji.
  • 9. 12 PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 roku, nr 184).
  • 10.
  • 11. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców | www.zpp.net.pl Kancelaria JWMS Jakubowsi Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni | www.jwms.pl Wydawnictwo WEI © Copyright by Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Warszawa 2015