1. UNIVERSITETI AAB-RIINVEST
FAKULTETI EKONOMIK
Departamenti: Banka, financa dhe kontabilitet
Lënda: Financat Ndërkombëtare
Viti akademik 2009/2010
INVESTIMET E HUAJA DIREKTE
(Punim Seminarik)
Mentori: Prof.Fadil Govori Studenti: Shhkelzen Krasniqi
Prishtine, dhjetor, 2009
2. Përmbajtja
Rezyme
Invetimet Huaja Direkte IHD
*Motivet për Investime të Huaja Direkte
*Motivet lidhur me të ardhurat
*Motivet lidhur me kostot
*Si mund të motivohen IHD nga tregjet financiare
*Krahasimi i përfitimeve nga IHD me kalimin e kohës
*Përfitimet nda diversifikimi ndërkombëtar dhe gjatë një krize
botërore
*Lehtësirat dhe pengesat nga ana e qeverive të vendit pritës për
IHD
Llojet e Investimeve të Huaja Direkte
Përparësitë e IHD
Disavantazhet e IHD
Përcaktorët e IHD
IHD dhe zhvillimi ekonomik
Politikat e Investimeve të Huaja Direkte
Investimet e Huaja Direkte dhe zhvillimi i Infrastrukturës
IHD në mes të vende
Burimet e literaturës
3. REZYME
Qëllimi i këtijë punimi seminarik është që t’i japim një kuptim të plotë fjalës
studim.Me këtë angazhim tonin, ne do të arsyetojmë edhe punën tonë që
jemi duke e bërë gjatë studimeve, pra do të orientohemi edhe në punime
hulumtuese siq janë shumë edhe përpara këtijë të fundit.
Tani do të centralizohemi në hulumtimin e këtijë punimi të cilin e kam punuar
unë i cili ka të bëjë me Investimet e Huaja Direkte.
Këtu do të tregojmë se qfar janë IHD,llojet e IHD,përparësit e MNC që të
kryejnë IHD dhe poashtu pengesat për kët veprim, disavantazhet e IHD,
përcaktorët e IHD, politikat e IHD, IHD dhe zhvillimi ekonomik, IHD dhe
zhvillimi i infrastrukturës etj.
4. Investimet e Huaja Direkte – IHD
-Faktorët si : rritja ekonomike, de-rregullimi, rregullat liberale të investimeve dhe
fleksibiliteti operacional, janë faktorët që ndikojnë në rritjen e fluksit të Investimeve
të Huaja Direkte IHD
-Investimet e Huaja Direkte është një formë e investimeve që fiton interes në
ndërmarrje, e cila funksionon jashtë territorit të vendit të investitorit.
IHD-të kërkojnë një marrëdhënie biznesi ndërmjet shoqërisë mëmë dhe degës së saj
të jashtme. Marrëdhëniet e jashtme të drejtëpërdrejta japin një rritje të biznesit për
korporatat multinacionale. Që një investim të konsiderohet si një IHD, shoqëria
mëmë duhet të ketë të paktën 10% të aksioneve të zakonshme nga filialet e saj të
jashtme. Firma investitore gjithashtu mund të kualifikohet për investime të huaja në
qoftë se zotëron fuqi të votimit në një ndërmarrje që vepron në një vend të huaj.
-MNC-të I konkretizojnë mundësitë e tyre për biznesin e tyre më ndihmën e
investimeve të huaja direkte(që nënkupton investimet në mjete reale apo të
prekshme siq janë truall,ndërtesa,makineri etj. në vende të huaja).Megjithatë
investimet e huaja direkte kërkojnë investime thelbësore dhe të vazhdueshme dhe
një sasi e madhe e kapitalit mund të jetë e rrezikuar.Nëse investimet e bëra nuk
rrjedhin sipas normës së propabilitetit atëherë MNC-të mund të kenë probleme në
shitjen e projektit që ato e kanë krijuar.Andaj MNC-të tentojnë që të analiziojnë mirë
vendimet e tyre para se ato të zbatohen në qfardo investimi të huaj direkt.
Motivet për Investime të Huaja Direkte
Motivet për investime të huaja direkte nga ana e MNC-ve është sepse ato mund të
investojnë në vende te huaja duke rritur përfitueshmërin e tyre dhe të rrisin pasurinë
e aksionerëve.Në shumicën e rasteve MNC-të, investimet e huaja I bëjnë për t’i rritur
fitimet e veta pra fitimin e aksionarëve dhe për zvogëlimin e kostove.
Motivet lidhur me të ardhurat
Këto motive janë tipike për MNC-të të cilat përpiqen që t’i rrisin të ardhurat përmes
këtyre mënyrave :
- Tërheqja e burimeve të reja të kërkesës . Këtu MNC-të kërkojnë burime të
reja në vende të ndryshme.Shpesh MNC-të janë të obliguara që të dalin jasht
vendit për arsye se në vendin të cilin veprojnë, konkurenca ia limiton
veprimtarinë e MNC-së.
- Hyrja në tregje fitimprurësë.Nëse një shoqëri tjetër ka hyrë ne tregje tjera
dhe ka pasur fitime atëhere edhe MNC-të vendosin të hynë në ato tregje për
të rritur fitimin e tyre.Për këtë MNC-ja mund të hartojë një strategji me të
cilën ajo do t’i ulë qmimet aktuale në atë treg duke synuar të përfitojë blerësit
aktual. Rrezik për këtë strategji është që shoqërit që janë më herët në këtë
treg mund ti ulin qmimet para MNC-ve duke I vënë në vështirësi MNC-të.
- Shfrytëzimi I avantazheve monopoliste.Teoria e organizimit industrial
përcakton se MNC-të mund të gjenden shpesh në pozicionin monopolistik,dhe
kjo ndodh kur një MNC e cila vepron në tregjet e huaja ka një specific të cilën
nuk e kanë shoqërit tjera ( psh. ndonjë faktor të prodhimit,teknologjinë ëtj.).
5. - Reagimi ndaj kufizimeve tregtare.Shpesh MNC-të bëjnë investime të huaja
direkte jo për përfitime por për tejkalimin e pengesave tregtare.
- Diversifikimi ndërkombëtar.Këtu MNC-të synojnë të përfshijnë më shumë
tregje dhe hapsira tregtare për arsye se dëshirojnë që të rrisin flukset e
arkës dhe njëkohësisht nëse këto fluke janë stabile ato ulin dhe rriskun e
MNC-së.
Motivet lidhur me kostot
MNC-të bëjnë IHD për të minimizuar kostot,dhe kjo arrihet përmes :
- Përfitimi maksimal nga ekonomia e shkallës.Me këtë kuptojmë atëhere kur të
gjithë faktorët e prodhimit shfrytëzohen në mënyrë sa më efiqente pra duke I
shfrytëzuar maksimalisht faktorët potencial të prodhimit. Këtu MCN-ja synon të
shes atë produkt të cilin është më e orientuar kah prodhimi I saj për arsye se ajo
e ulë mesataren e kostos së prodhimit të MNC-së.
- Përdorimi I faktorëve të huaj të prodhimit.Kostot e punës dhe të tokës mund të
kenë ndryshime drastike nga një vend në tjetrin andaj MNC-të shpesh tentojnë
që procesin e prodhimit ta bartin në ato vende ku këta y faktorë jnaë më lirë,pra
fuqija punëtore dhe toka.(osh shum MNC europiane procesin e prodhimit e kanë
të orientuar në Kinë.Indi etj sepe një kërkesë ë lartë për punë bënë që qmimi I
njësis punëtore të jetë shumë më I ulët se san ë vendet tjera të botës).
- Përdorimi I lëndëve të para të huaja.Shpesh MNC-të blejnë lëndë të parë nga
vende të ndryshme sepse kosto e tyre nga vendi në vend ndryshon dukshëm.
- Përdorimi I teknologjisë së huaj.Në kohët e fundit shpesh MNC-të po blejnë
teknologjinë e huaj në mënyrë që ta mësojnë ta përdorin dhe ta përvetësojnë.
- Reagimi ndaj luhatjeve të kursit të këmbimit.Kur një MNC kupton se valuta e
një vendi të huaj është zhvlerësuar ajo tenton të investojë në atë vend sepse
investimet fillestare duhet të jenë relativisht të larta dhe në momentin kur kjo
valutë të rivlerësohet atëherë MNC-ja mund të ketë fitime të kënaqshme.
Si mund të motivohen IHD nga tregjet financiare
Si cak kryesor I MNC-ve është tregu I produkteve por është I një rëndësie të veqant
edhe tregu financiar. Në këto tregje MNC-të synojnë të hyjnë për të marr kredi me
norma më të ulta të interesit në mënyrë që nga to të bëjnë investime ashtu që të
përfitojnë nga norma e interesit e cila do të jetë më e vogël se sa norma e kthimit.
Krahasimi i përfitimeve nga IHD me kalimin e kohës
Sikurse shumë faktor që ndryshojnë gjatë kalimit të kohës, ashtu edhe fitimi I MNC-
ve ndryshon , pra ai mund të rritet apo të zvogëlohet apo edhe të rritet edhe më
tutje.Kjo mund të ndodh edhe si rezultat I ndryshimit të faktorëve të prodhimit por
edhe të klasës punëtore dhe të tokës (truallit).
Përfitimet nga diversifikimi ndërkombëtar dhe gjatë krizave
globale
Sa më shumë që MNC-ja të përfshijë hapësirë gjeografike ( tregje ) aq më shume
janë gjasat që ajo te maksimizojë fitimet e veta. Kjo ndodh që MNC-të të mos kenë
6. shpesh fitime në një vend apo në tjetrin por në disa të tjera ato kanë fitime
jashtëzakonisht të mira dhe nga këto vende mund të ketë mbulesa për vendet tjera.
Kur ndodh një krizë globale atëherë MNC-të të cilat veprojnë në vende të ndryshme,
ato janë më pak të rrezikuara nga këto kriza sepse këto kriza nuk I kaplojnë vendet
përnjëhere, dhe firma mund ti mbuloj humbjet e një vendi me fitimet e një vendi
tjetër derisa ky vend ta kalojë krizën dhe ti kthehet normalitetit.
Lehtësimet dhe pengesat nga ana e qeverive të vendit pritës
për IHD
IHD janë investime ideale për një zhvillim të mirë të ekonomisë siq janë ulja e
papunësis,rritje ekonomike,përmirësim të teknologjisë etj. Lehtësimet nga ana e
qeverisë mund të jenë: zvogëlimi I tatimeve në të ardhura, ofrimi I truallit dhe
ambienteve të ndryshme pa qera, hua me interes të ulët, subvencione të energjisë
etj.
Pengesat nga ana e qeverisë për IHD mund të jenë: 1. Pengesat që mbrojnë
shoqëritë ose konsumatorët vendas.Këto pengesa kanë të bëjnë me atë, që qdo
qeveri e ka agjensin qeveritare e cila I shikon shitblerjet dhe shkrirjet e shoqërive të
ndryshme. P.sh. Ministria e Thesarit në Francë nuk lejon penetrimin por as shkrirjen
e një shoqërie e cila vie nga një vend I cili është jashtë Bashkimit Europian; 2.
Pengesat që kufizojnë pronësinë.Disa qeveri limitojnë pronësinë e shoqërive duke
mos lejuar shitblerjet ose shkrirjen e shoqërive kurdo here; 3. Pengesat e tipit “
FILLI I KUQ “.Këtu kanë të bëjnë pengesat e tërthorta,pra pengesa indirekte.Këtu
qeveria me dokumentacione të ndryshme dhe procedura të ndryshme diskriminuese
pengon penetrimin e shoqërisë në këtë vend.Andaj një MNC e cila përballet me kësi
lloj kushte nuk mund të jetë e suksesëshme në më shumë se një vend të huaj.
Llojet e Investimeve të Huaja Direkte
Investimet e Huaja Direkte mund të klasifikohen në dy lloje:1.IHD të jashtme dhe
2.IHD të brendshme. Ky klasifikim është bazuar në lloje të kufizimeve të vendosura,
dhe parakushte të ndryshme të nevojshme për këto investime.
1. Investimet e huaja direkte, të jashtme, referohen si një investim i drejtëpërdrejtë
jashtë vendit. Në këtë rast është kapitali (burimet) i vendit, i cili investohet në disa
burime të jashtme. IHD i jashtëm mund të gjej përdorim edhe në eksport dhe import
me ndonjë vend të huaj. IHD e jashtme kanë mbështetje nga qeveria për siguri në
mbulim të rriskut.
Kjo formë e investimeve të huaja është subjekt i stimulimit të taksave si dhe
pengesave të ndryshme.
2. Faktorë të ndryshëm ekonomik i përkrahin investimet e huaja direkte të
brendshme. Këto përfshijnë kreditë me shkallë të ulët të interesit, zbutjen e taksave,
grantet, subvencionet, si dhe heqjen e kufizimeve dhe limitimeve. Investimet e huaja
direkte, të brendshme, është një formë tipike e të ashtuquajturave “investimet e
brendshme”. Këtu, investimet e kapitalit të huaj ndodhin në burimet lokale.
-Kategoritë tjera të IHD-ve si, IHD vertikale ndodhin kur një shoqeri
shumëkombëshe zotëron disa aksione të një sipërmarrje të huaj, i cili e furnizon atë
me të dhëna apo përdorë produktet e prodhuara nga MNC. Investimet e huaja
direkte horizontale ndodhin kur një kompani shumëkombëshe kryen veprimtari
biznesore të ngjashme, në vende të ndryshme.
7. -Investimet e huaja direkte udhëhiqen nga shumë motive të ndryshme. IHD-të që
janë ndërmarrë për të forcuar strukturat ekzistuese të tregut ose për të shqyrtuar
mundësitë e tregjeve të reja mund të quhen edhe “market-seeking IHD” apo IHD
treg-kërkuese. “Resource-seeking IHD” apo IHD burim-kerkuese janë të
përqëndruara tek faktorët e prodhimit të cilat kanë më shumë efikasitet operacional
se sa ato qe janë në dispozicion në vendin e investitorit.
Përparësitë e Investimeve të Huaja Direkte
-Një nga përparësitë e investimeve të huaja direkte është se ajo ndihmon në
zhvillimin ekonomik të vendit ku derdhen investimet.
-IHD-te zakonisht gjejnë zbatim në vendet në zhvillim. Gjatë viteve ’90-ta,
Investimet e Huaja Direkte ishin një nga burimet kryesore të financimit të jashtëm
për shumicën e vendeve që kishin një prespektivë të rritjes ekonomike. IHD-te
gjithashtu kanë ndihmuar disa vende kur ato janë përballuar me vështirësi
ekonomike.
-Investimet e huaja direkte gjithashtu lejojnë edhe transferimin e teknologjive. Kjo
është bërë kryesisht në mënyrë të sigurimit të inputeve kapitale.
Vendet që kanë marrë investime të huaja direkte nga nje vend tjetër, mund të
zhvillojnë resurset humane të tyre, duke punësuar njerëz të rinjë, në veprimtarinë e
ndonjë biznesi të veqantë. Fitimet qe gjenerohen nga investimet e huaja direkte të
cilat janë bërë në ate vend, mund të përdoren me qëllim të bërjes së kontributeve
për taksat mbi të ardhurat e korporatave të vendit marrës.
-IHD-të ndihmojnë në krijimin e vendeve të reja të punës, rritjen e pagave të
punëtorëve, një mënyre më të lehtë të jetesës etj. Investimet e huaja direkte
zakonisht marrin pjesë në zhvillimin e sektorit prodhues të vendit pritës të
investimeve.
-Investimet e huaja direkte luajnë një rol vendimtarë në kontestin e rritjes së
produktivitetit të vendeve pritësë. Në rastin e këtyre vendeve, kompanitë e tyre
kanë mundësi për të eksplruar tregjet të huaja të reja dhe në këtrë mënyrë të
gjenerojnë më shumë të ardhura dhe fitime.
Disavantazhet e Investimeve të huaja direkte
-Disavantazhet e IHD ndodhin kryesisht në rastin e qështjeve që lidhen me
funksionimin dhe shpërndarjen e profitit nga investimet e huaja. Një nga
disavantazhet indirekte të investimeve të huaja direkte është se sektoret e
pazhvilluara ekonomikisht të vendit pritës janë gjithmonë të papërshtatshëm kur
niveli i investimeve të huaja direkte ndikon në mënyrë negative.
Situatat në vende si: Irlanda, Kili, Singapori dhe Kina konfirmojnë një mendim të
tillë. Është shumë normale që vendi pritës të ketë përgjegjësi për të kufizuar
shkallën e ndikimit nga investimet e huaja direkte. Ata duhet të jenë të sigurtë që
subjetet që i bëjnë IHD në vendin e tyre t’u përmbahen mjedisit, qeverisjes,
rregullave sociale, që janë të përcaktuara në atë vend.
-Disavantazhet e ndryshme të IHD janë kuptuar, ku vendi pritës i investimeve mban
fshehtësi kombëtare- diqka që nuk e kanë për qëllim që të bëhet e njohur për pjesën
tjetër të botës. Nga kjo është vënë re, se mbrojtja e një vendi është përballur me
rrëziqe si rezultat i IHD.
-Investimet e huaja direkte përmbajnë në vete shpenzime të larta të komunikimit,
udhëtimit etj. Dallimet gjuhësore dhe kulturore që ekzistojnë në mes të vendit të
8. investitorit dhe vendit pritës, gjithashtu, mund të paraqesin probleme në rastin e
investimeve te huaja direkte.
-Megjithatë, një tjetër disavantazh i IHD është se ekziston gjithmon mundësia e
dështimit në pronësinë e një kompanie që ka në ndonjë kompani jasht. Kjo ka bërë
shpesh që shumë kompani t’i qasen IHD me një kujdes të lartë.
-Disa herë është vënë re se ka paqëndrueshmëri të konsiderueshme në një rajon të
caktuar gjeografik. Kjo shkakton shumë shqetësim për investitorin.
-Madhësia e tregut, si dhe kushtet e vendit pritës mund të jenë faktorë të
rëndësishëm në rastin e investimeve të huaja direkte. Në rastet kur vendi pritës nuk
është mirë i lidhur me vendet fqinje më të avancuara, kjo përbën një sfidë për
investitorët.
-Disa herë është vënë re se qeveritë e vendit pritës janë përballur me probleme me
investimet e huaja direkte. Ajo ka më pak kontroll mbi funksionimin e kompanisë që
funksionon si degë tërësisht në pronësi të një kompanie jashtë shtetit.
Përcaktorët e Investimeve të Huaja Direkte
-Një nga përcaktuesit më të rëndësishëm të investimeve të huaja direkte është
madhësia dhe prespektivat e rritjes ekonomike së vendit ku priten të derdhen
investimet e huaja direkte.
-Është supozuar normalisht se në qoftë se vendi ka një treg të madh, ai mund të
rritet shpejtë dhe është konstatuar se investitorët do të jenë në gjendje që të rrisin
investimet e tyre në atë vend.
-Në rastet kur IHD-të janë të bazuara ne eksport, dimensionet e vendit pritës janë të
rëndësishme sepse mundësitë e ekonomnisë së shkallës janë të mëdha.
-Popullsia e një vendi luan një rol të rëndësishëm në tërheqjen e investitorëve të
huaj për investimet e drejtëpërdrejta në vend. Në raste të tilla, prespektiva e një
baze të madhe të konsumatorëve është një joshje e investimeve.
-Fuqia e lirë e punës gjithashtu është një përcaktues i rëndësishëm i tërheqjes së
investimeve të huaja direkte. Revolucioni BPO, si dhe bumi i kompanive të
teknologjisë informative në vende si India, ka qenë një provë që fuqia e lirë punëtore
ka luajtur një rol të rëndësishëm në tërhejqjen e investimeve të huaja direkte.
-Faktorët infrastrukturorë si telekomunikacioni dhe hekurudhat luajne një rol të
rëndësishëm që të investohet në një vend të veqantë.
Investimet e Huaja Direkte dhe Zhvillimi Ekonomik
-Investimet e huaja kanë luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik të
vendeve pritëse.
-Fakti se investitorët e huaj direkt kanë luajtur rol të rëndësishëm në zhvillimin
ekonomik të vendeve përfituese, ka qenë për shkak të faktit se këto vende kanë
ndryshuar qëndrimet e tyre ekonomike dhe kanë lejuar që investitorët e huaj direkt
të vijnë në vendin e tyre dhe të përmirësojnë ekonomitë e tyre.
-Shpesh është vërejtur se si vendet në zhvillim dhe ato të pazhvilluara ekonomikisht,
janë të varura nga vendet e zhvilluara ekonomikisht për ndihmë financiare ndaj tyre,
për të arritur një shkallë më të lartë të stabilitetit ekonomik.
-Mënyra se si vendet e zhvilluara mund t’i ndihmojnë financiarisht vendet me më pak
zhvillim, është, duke investuar në ato vende. Kjo ndihmë mund të kanalizohet në
sektorë të ndryshëm të ekonomisë. Ky kanalizim bëhet në bazë të kërkesave të
sektorëve të veqantë të një vendi.
9. -Standarti i jetës së publikut të gjerë të vendit pritës të investimeve është
përmirësuar si rezultat i investimeve të huaja në atë vend. Sektori i shëndetësisë i
vendit pritës është përmirësuar falë IHD-ve. Kështu mund të thuhet se investimet e
huaja direkte luajnë një rol të rëndësishëm në zhvillimin e përgjithshëm ekonomik e
social të një vendi.
Politikat e Investimeve të Huaja Direkte
-Politikat e investimeve të huaja direkte janë rregullat dhe rregulloret e ndryshme që
janë hedhur poshtë nga vende të ndryshme me qëllim për të rregulluar investimet e
huaja që janë bërë apo pritet të bëhen në ato vende.
-Politikat e investimeve të huaja direkte luajnë një rol të rëndësishëm në përcaktimin
e shumës së investimeve për një vend. Këto politika gjithashtu luajnë rol edhe ne
procesin e vendimmarrjes së investitorëve të huaj të drejtëpërdrejtë.
-Politikat e IHD sigurojnë kushte të ndryshme sipas të cilave IHD mund të bëhen.
Ka kushte të caktuara, kur investitorët duhet të kërkojnë leje nga autoritetet
qeveritare kombëtare apo nga ndonjë subjekt tjetër që është përgjegjës për
përkujdesjen e puneve të ndryshme që janë të lidhura me investimet e huaja
direkte.
-Politikat e investimeve te huaja direkte janë bërë kryesisht nga organe përgjëgjëse
për qështjet që lidhen me IHD në një vend. Objektivat e politikave të IHD janë: për
te promovuar mundësite e investimeve që janë të pranishme në vend dhe të arrijnë
një ekuilibër në mes të investitorëve të huaj dhe vendor.
-Këto politika kanë edhe propozime të ndryshme që janë bërë në mënyrë për të
përmirësuar politikat që janë në vend, për administrimin e politikave të investimeve
të huaja direkte.
Investimet e Huaja Direkte dhe Zhvillimi i Infrastrukturës
-Shumë fusha mund të përfitojnë nga investimet e huaja direkte, dhe për këtë
qështje ato ndikojnë në zhvillimin e infrastrukturës. Shumë vende, si ato pritëse të
investimeve, kanë pritur investime të huaja direkte me qëllim të zhvillimit të
infrastrukturës së mjediseve të tyre.
-Të gjitha llojet e infrastrukturës që vendet kanë, si shëndetësi dhe arsim, mund të
përfitojnë nga investimet e huaja direkte.
-Infrastruktura teknologjike është një nga fushat ku vendet pritëse mund të
përfitojnë nga investimet e huaja direkte. Me ndihmën e investimeve të huaja
direkte, është shumë i lehtë përmirësimi i mjeteve teknologjike ekzistuese të vendit
pritës. Kjo në një anë gjithashtu luan një rol vendimtar në zhvillimin ekonomik të
vendit sepse avansimi teknologjik ndihmon përmirësimin e industrive të ndryshme,
dhe kështu u ndihmon vendeve për t’u përballur me sfidat e ekonomisë
bashkëkohore globale.
-IHD gjithashtu janë të afta për përmirësimin e infrastrukturës shëndetësore të një
vendi. Kjo mund të bëhet përmes mënyrës së dhënies së paisjeve të teknologjisë së
fundit apo medikamenteve. Investimi i tillë është bërë zakonisht nga organizatat me
nivel botëror, në ato vende me ekonomi të pazhvilluar apo infrastrukturë të dobët
mjekësore. Për vite të tëra, Organizata Botërore e Shëndetësisë, si dhe Banka
Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar, kanë pajisur një numër të caktuar të
vendeve ekonomikisht të pazhvilluar, sidomos Afrikën, me para dhe medikamente,
me qëllim të përmirësimit të infrastrukturës shëndetësore në vend. IHD kanë qenë
10. gjithashtu investime për vetëdijesimin e shoqërise. Në Indi psh masat parandaluese
të Polios dhe HIV-it kanë qenë aktivitetet kryesore të tyre.
-Infrastruktura e telekomunikacionit është një fushë e rëndësishme ku IHD mund të
jenë në dispozicion. Paratë që janë investuar në vend nga etnitetet e jashtme mund
të përdoren për ndërtimin e rrugëve, hekurudhave, urave etj.
Investimet e huaja direkte gjithashtu janë përdorur me qëllim të arsimimit të forcës
së pakualifikuar të punës që gjenden të pranishëm në një vend. Në Indi gjatë viteve
’80 dhe ’90 ishte një situatë ku ka pasur një forcë të madhe të punës, por ajo ishte
kryesisht e pakualifikuar e që punonin nëpër sektore të paorganizuara. Ai ishte i
mundur fale ndihmës financiare nga investitorët e huaj, për të trajnuar njerëz të tille,
që ata të mund të jenë të aftë për të qenë të rekrutuar në industri. IHD janë të
dobishme edhe për ekzekutimin e programeve arsimore që mund të edukojnë njerëz
që mbeten jashtë caqeve të shkollimit.
Investimet e Huaja Direkte në mes të vendeve
Lëvizja e Investimeve të huaja në të gjitha vendet e botës në dy vitet e fundit
paraqet një fenomen interesant. IHD u rrit me 5% në mbarë botën në vitin 2007.
Irlanda ka shënuar një rënie prej 5% në projekte të reja për Investimet e huaja
direkte.
Sipas të dhënave të lëshuar nga një firmë globale konsulence, rrjedhja e IHD ndër-
kufitare u rrit me 5.1% në vitin 2007 dhe qëndroi në $ 947 miliard dollarë amerikan.
Në Irlandë në vitin 2007, 87 kompani kanë shpallur 98 projekte investimi. Kjo ishte
një rrëshqitje për 5% nga viti 2006. Irlanda ka tërhequr investime të huaja kapitale
në shumën prej $ 2.06 miliard në 2007.
Kina në vitin 2007 ka arritur që ta mbajë renditjen e saj si shtet, i cili tërhoqi nivelin
më të lartë të investimeve shumëkombëshe. Numri i projekteve të investimeve të
huaja qëndroi në $1.171. Niveli i investimeve në 2007 ishte në $ 90 miliard dollarë
në krahasim me vitin 2006 që janë regjistruar $ 116 miliard.
11. Burimet e literaturës : Jeff Madura-Drejtimi Financiar Ndërkombëtar, Investimet e
Huaja Direkte, fq.479, dhe http://www.economywatch.com/foreign-direct-
investment/.
