presentatie op de kennismarkt van het ministerie van OCW van 15 maart 2018 over toegankelijker maken van onderwijs door modularisering en microcredentialing

1. Beleid voor de blockchain: een praktijkvoorbeeld
Het vergroten van toegankelijkheid van - en transparantie in het
(hoger) onderwijs door middel van modularisering en
microcredentialing
Presentatie OCW Kennisfestival 2018, 15 maart 2018
Robert Bouwhuis (r.bouwhuis@hr.nl)

2. Disclaimer
• Ik spreek op persoonlijke titel.
• Mijn opinies worden gevormd door mijn werkzaamheden als:
• Deelnemer aan de pilot flexibilisering als projectleider en docent Career Academy van de
Hogeschool Rotterdam
(https://www.hogeschoolrotterdam.nl/go/hogeschool-rotterdam-business-school/hrbs-opleidingen/hogeschool-rotterdam-business-school--career-academy/)
• Deelnemer aan het SURF-project ‘Proof of Concept Open badges en microcredentialing’
(https://www.surf.nl/innovatieprojecten/onderwijsinnovatie-met-ict/edubadges-en-microcredentialing.html)

3. Trend: de opkomst van de ‘gig economy’: er zijn taken die gedaan moeten
worden en daar zoeken we mensen bij die de taak kunnen uitvoeren.
De arbeidsmarkt anno nu: https://www.mturk.com/mturk/welcome

4. De toekomst van het onderwijs volgens de OECD: Open degrees and open
learning processes: flexible study paths and modular credit systems
• Open degrees and qualifications
 Open degrees, diplomas, certificates (Open University, UK)
 Diplômes blancs (Université Paris Descartes, France)
• Open learning within institutions
 Adaptive instruction modules with LA (Carnegie Mellon University, US)
 Digital portfolios and documentation of thinking process: new opportunities for competency-based
assessment complementing those based on final exams (iCentre of Tsinghua University, China)
• Source: OECD (forthcoming), Higher Education to 2030, Volume III (verwacht mei 2018)
• Bron: presentatie van Carlos González-Sancho (http://www.oecd.org/edu/ceri/carlos-gonzalez-sancho.htm) tijdens
het laatste congres van de Groningen Declaration (Melbourne, april 2017)

5. Modularisering in Nederland?
Versnellingsagenda voor onderwijsinnovatie –
SURF, VSNU, VH (november 2017)
• Digitalisering kan eraan bijdragen het onderwijs
flexibeler te maken, als dat past bij de strategie en
ambitie van de instelling.
• Als studenten modules ook online kunnen volgen, er
meer mogelijkheden voor tijd- en plaatsonafhankelijk
toetsen zijn, er meer keuzevrijheid is voor studenten in
het samenstellen van hun opleiding en meer variëteit
in (micro)diplomering, ontstaat de mogelijkheid voor
studenten om in hun eigen tempo onderwijs te volgen
dat het best bij hun talenten, leerwensen en
omstandigheden past.
• Actie: We onderzoeken in elk geval mogelijkheden
voor microcredentialing, het aanbieden van een
gemeenschappelijke onderwijscatalogus en een
studentgebonden portfolio.
• Alle werkenden en werkzoekenden worden bewust
gemaakt van hun trekkingsrecht: het recht op
gesubsidieerd onderwijs tijdens hun werkzame leven.
• Het trekkingsrecht wordt verbreed tot robuuste delen
van opleidingen met arbeidsmarktrelevantie en civiel
effect.
• Alle werkenden krijgen een persoonlijke
ontwikkelrekening om post-initieel onderwijs mee te
bekostigen. Werkgever en werknemer kunnen hierop
geld storten; de overheid zorgt voor een fiscaal
vriendelijke behandeling.
• De regelgeving wordt aangepast om mbo- en hbo-
instellingen meer ruimte te geven om een modulair,
praktijkgericht maatwerkaanbod voor werkenden te
ontwikkelen.
SER-advies Leren en ontwikkelen tijdens de loopbaan
(maart 2017)

6. Een onderwijscatalogus in wording…
Binnen de Career Academy helpen wij studenten en organisaties bij het ontwikkelen van
aanpassingsvermogen door..
• Het ontwikkelen en aanbieden van een catalogus van 24 tot 30 grotere onderwijseenheden (30 EC) waarin
gewerkt wordt aan leeruitkomsten die gebaseerd zijn op terugkerende vragen uit de beroepspraktijk.
• Leeruitkomsten zijn geformuleerd op een hoger abstractieniveau en maken leerwegonafhankelijke toetsing
mogelijk.
• De beoordelingscriteria (gedragsindicatoren) van deze leeruitkomsten zijn gekoppeld aan één of meer landelijke
opleidingsprofielen, waardoor een combinatie van 8 onderwijseenheden kan leiden tot een diploma (8 x 30 EC).
• De beoordelingscriteria zijn uitgewerkt voor verschillende NLQF-niveaus.
• De onderwijseenheden zijn in zichzelf ook beroepsrelevant. Na een succesvol assessment ontvangt de student
een certificaat (microcredentialing).

7. Onderwijsconcept Career Academy
• 8 halfjaarlijkse modules die worden afgesloten met een
assessment.
• thema’s uit de beroepspraktijk (leeruitkomsten).
• Niet meer werken vanuit ‘weten’ (de body of knowledge &
skills), maar vanuit ‘niet weten’ (vragen die relevant zijn voor
de beroepspraktijk)
• oplossen relevante praktijkvraagstukken (business outcome).
Wat relevant is bepaal je in overleg met jouw organisatie
• 8 certificaten = bachelor diploma
• onderbreken is mogelijk
Generieke modules Opleidingsspecifieke modules
Creating added value 1 associate degree niveau
Performance en proces management 2 associate degree niveau
Strategisch management 3 bachelor niveau
Vrije keuze student 4 bachelor niveau

8. Uitgangspunt voor onderwijsontwerp: praktijkvragen vormen de
basis van het leren, zoals..
• Welke relevante ontwikkelingen signaleer ik in de omgeving en welke (mogelijke) gevolgen hebben deze
ontwikkelingen voor mijn organisatie?
• Voor wie willen wij als organisatie/afdeling betekenis hebben?
• Hoe zorgen wij voor gemotiveerde, betrokken en deskundige medewerkers die kunnen leveren wat de
klant wil?
• Hoe zorgen we dat we doen wat we beloven?
• Hoe weten we dat we doen wat we hebben afgesproken?
• Hoe kunnen we slimmer samenwerken met onze omgeving? (partnerships met leveranciers, capacity
sharing, resource sharing, cocreatie met klanten, etc.). Denk bijvoorbeeld ook aan circulaire economie:
voor wie is ons afval grondstof? (Next Economy)

9. Leeruitkomsten in plaats van leerdoelen of competenties
• Leeruitkomsten geven aan wat studenten na het voltooien van een
onderwijseenheid moeten kunnen, en hoe zij dat kunnen aantonen.
• Leeruitkomsten zullen de vorm hebben van "de student is in staat om
na te denken over dit vraagstuk, om relevante methoden te kiezen die
helpen bij het werken aan een oplossing voor dit vraagstuk en om met
behulp van deze methoden en op een verantwoorde wijze tot
onderbouwde antwoorden te komen." (Tuning methodiek)
• Leeruitkomsten maken leerwegonafhankelijke toetsing mogelijk: “er
zijn meer wegen die naar Rome leiden”.
• Toetsing van grotere, in zichzelf betekenisvolle, onderwijseenheden op
een hoger abstractieniveau.
• Leeruitkomsten zijn gerelateerd aan beroepsprofielen en/of
opleidingsprofielen. Per leeruitkomst worden wel bepaalde landelijk
vastgestelde domeincompetenties getoetst en per domeincompetentie
zullen rubrics worden ontwikkeld voor de ook landelijk vastgestelde
niveaus NLQF5 en NLQF6. Op deze wijze kunnen wij verantwoorden
dat wij voldoen aan het landelijk opleidingsprofiel en aan het HBO-
eindniveau.

10. Gevolgen van het werken met leeruitkomsten
• Door een vraagstuk centraal te stellen en niet een bepaalde theorie hopen we dat de houdbaarheid van
ons onderwijs sterk zal verbeteren.
• Bevordert High impact learning omdat de lerende meer vorm en richting kan geven aan het eigen leren.
• Vergroten arbeidsmarktrelevantie/betekenisvolheid van het onderwijs omdat gewerkt wordt vanuit ‘niet
weten’ (toetsing: oplossend vermogen van praktijkvragen) in plaats van ‘weten’ (toetsing: kennis van de
theorie vanuit een discipline)
• Verlagen toetsdruk (minder toetsen, meer feedback, feed up en feedforward organiseren)
• Verhoogde validiteit van toetsing (meet je wat je wilt meten) en dus een betere voorspeller van
arbeidsmarktsucces omdat geslaagden het beoordeelde gedrag ook daadwerkelijk hebben laten zien in
de beroepspraktijk.
• Wij toetsen geen specifieke kennis uit een "body of knowledge“, tenzij dit expliciet als einddoel in het
landelijk opleidingsprofiel is opgenomen.

11. Certificeren: het nieuwe diplomeren?
• Het is denkbaar dat certificaten voor sommige groepen aantrekkelijker zijn dan diploma’s, zeker
(maar niet uitsluitend) in de deeltijd.
• Voor opscholers en omscholers: het leren wordt flexibeler en je hebt een tussentijds resultaat
dat je al kunt gebruiken bij de ontwikkeling van jouw carrière. Je hebt namelijk echt iets
geleerd.
• Voor her- en bijscholers: je leert wat je nodig hebt en niet meer dan dat.
• Certificeren zou een nuttige aanvulling kunnen zijn op diplomeren en zou een leven lang leren
kunnen bevorderen.

12. Waarover praten wij?
• WHW Artikel 7.11. Getuigschriften en verklaringen
• 1. Ten bewijze dat een tentamen met goed gevolg is afgelegd, wordt door
de desbetreffende examinator of examinatoren een daarop betrekking
hebbend bewijsstuk uitgereikt.
• Dit bewijsstuk zou de vorm van een badge kunnen hebben.
• Microcredentialing: een instelling geeft extern zichtbare badges uit
voor delen van geaccrediteerd onderwijs, bijvoorbeeld voor een vak of
een minor.
• Een badge is een digitaal certificaat, te gebruiken door de lerende op
social media zoals LinkedIn om aan te geven dat zijn of haar
beroepsbekwaamheid is toegenomen. Een badge bevat een
verwijzing naar het onderliggend bewijs dat de student de kennis of
vaardigheden inderdaad beheerst of het genoemde certificaat heeft
behaald.

13. Huidige situatie: verklaring in de vorm van fysiek certificaat
• Aan studenten die een blok met het resultaat ‘expert’ of ‘competent’ hebben afgerond verstrekt de
examencommissie een ‘verklaring’ in de vorm van een certificaat.
• WHW 7.11 lid 5: ‘degene die meer dan een tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie geen getuigschrift als
bedoeld in het tweede lid kan worden uitgereikt, ontvangt desgevraagd een door de desbetreffende examencommissie af te
geven verklaring waarin in elk geval de tentamens zijn vermeld die door hem met goed gevolg zijn afgelegd.’
• De verklaring wordt gedrukt op certificaatpapier omdat de wet (WHW) regelt in artikel 7.11 lid 2 dat er
per opleiding één getuigschrift uitgereikt wordt, vandaar dat wij erg streng zijn om diplomapapier te
gebruiken voor niet afgeronde opleidingen.
• Het certificaat wordt voorzien van ‘natte handtekeningen’ van de voorzitter examencommissie en van
de student.
• Het certificaat lijkt qua inrichting sterk op een diplomasupplement (conform de laatste versie van de
Bologna werkgroep)

14. Relatie tussen een verklaring (certificaat) en diplomasupplement
• WHW artikel 7.11, lid 4: De examencommissie voegt aan een getuigschrift van het met goed gevolg afgelegde
afsluitend examen, een supplement toe. Het supplement heeft tot doel inzicht te verschaffen in de aard en inhoud van
de afgeronde opleiding, mede met het oog op internationale herkenbaarheid van opleidingen. Het supplement bevat in
elk geval de volgende gegevens:
a. de naam van de opleiding en de instelling die de opleiding verzorgt,
b. of het een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs dan wel een opleiding in het hoger beroepsonderwijs betreft,
c. een beschrijving van de inhoud van de opleiding, en
d. de studielast van de opleiding.
Het supplement wordt opgesteld in het Nederlands of Engels en voldoet aan het Europese overeengekomen standaardformat.
• Onze verklaring (in de vorm van een (digitaal) certificaat) “heeft tot doel inzicht te verschaffen in de aard en
inhoud van de afgeronde onderwijseenheid, mede met het oog op internationale herkenbaarheid van
opleidingen.”
• Dus wanneer je acht certificaten (voor eenheden van 30 EC) hebt behaald die onderdeel uitmaken van een
diplomagericht traject dan heb je daarmee een volledig inzicht verschaft in de aard en inhoud van de afgeronde
opleiding.
• Kortom: een certificaat zou beschouwd kunnen worden als een deel van een diplomasupplement (naast dat het ook
een zelfstandige waarde heeft).

15. Gewenste situatie: een digitaal certificaat: de badge van de Career Academy
van de HR Business School: een plaatje met metadata
• Informatie over de badgehouder: naam, geboortedatum, studentnummer
• Informatie over het behaalde leerresultaat: leeruitkomst, wijze van toetsing (permalink
beoordelingscriteria), oordeel (expert, competent)
• Informatie over het niveau van de cursus: NLQF/EQF/ISCED, programmaduur in credits
(ECTS)
• Informatie over de uitgevende instelling: Hogeschool Rotterdam, Brin 22OJ
• Informatie over de opleiding waarvan de cursus onderdeel uitmaakt: naam opleiding,
ISAT-codes, ISCED-F (041 Business and administration)
• We laten ons voor de metadata inspireren door het laatste voorstel voor het nieuwe
diplomasupplement van de Advisory Group on Revision of Diploma Supplement 2015-
2018 (http://ehea.hyperion.education.gouv.fr/cid113132/revision-diploma-supplement-
2015-2018.html?menu=0

16. Wat zouden wij graag willen?
• een standaard voor het (digitaal) certificeren van onderwijseenheden die gebruikt kan worden door (bekostigde en
particuliere) opleidingen die onder het NVAO-accreditatiekader vallen en die onderdelen van hun diplomagerichte onderwijs
afzonderlijk willen certificeren (microcredentialing).
• Een centraal register van (digitale) certificaten verstrekt vanwege het succesvol afronden van delen van opleidingen.
• Centrale distributed ledger technologie die beschikbaar komt voor onze instellingen om hun badges uit te kunnen geven (zie
https://en.wikipedia.org/wiki/Distributed_ledger)
• Voordeel: transparantie op de arbeidsmarkt
• Duidelijkheid geven (door metadata over beoordelingscriteria en niveau) aan examencommissies van de verschillende
instellingen wat een lerende nu echt geleerd heeft (in verband met aanvragen vrijstellingen of erkenning van elders gevolgd
hoger onderwijs)
• Het vindbaar maken van de leerresultaten die iemand binnen het geaccrediteerde hoger onderwijs in Nederland heeft behaald.
• De mogelijkheid bieden aan mensen die geslaagd zijn voor het opleidingsonderdeel om aan de wereld te tonen dat hun
beroepsbekwaamheid is toegenomen.
• Versterken civiel effect onderwijs in een internationale context (Ahelo, Tuning, ECTS-guide): de leeruitkomsten en het niveau
zijn helder omschreven en de toetsing wordt gecontroleerd door de examencommissie van een opleiding die onder toezicht
staat van de onderwijsinspectie en de NVAO.
• Vergroten van de vindbaarheid van gekwalificeerde personen door werkgevers die via de metadata op sociale media zoeken
naar mensen met (nieuwe) vaardigheden.

17. Een mogelijke toekomst: naar een nationale catalogus van
leeruitkomsten voor een leven lang ontwikkelen?

18. Nog te doen: een verlanglijst
• Verklaringen (certificaten) worden (nog?) niet ‘als zodanig onderkend in of vanwege de sectorwet’ (WHW) en kunnen dus
niet worden opgenomen in een register (diplomaregister en/of certificatenregister).
• Omdat het register ontbreekt kunnen certificaten (nog?) niet worden gecertificeerd, zoals bijvoorbeeld in Singapore
(https://e-cert.ssg.gov.sg/sop/?_ga=2.264067023.21564074.1511779392-1687968997.1511779392)
• Inschrijving per blok is (nog?) niet mogelijk.
• Er is (nog?) geen bekostiging per blok, afgezien van het experiment vraagfinanciering
(zie ook https://www.scienceguide.nl/2016/08/maak-flexibilisering-ook-financieel-mogelijk/)
• Er is (nog?) geen veilige omgeving waarin de certificaten beheerd kunnen worden (DUO certificatenregister?).
• We beschikken als hogeschool (nog?) niet over een PKI-certificaat waarmee wij een gekwalificeerde elektronische
handtekening kunnen uitgeven.
• Gemeenschappelijke standaard om leerresultaten te beschrijven ontbreekt nog (maar de edubadge standaard is bijna
klaar..).
• Er is op dit moment (nog) geen gestandaardiseerde distributed ledger technologie (bijvoorbeeld blockchain)
beschikbaar.

19. Bedankt voor jullie aandacht. Zijn er nog vragen?

20. Meer weten?
• https://www.surf.nl/binaries/content/assets/surf/nl/kennisbank/2016/whitepaper-open-badges.pdf
• https://library.educause.edu/topics/teaching-and-learning/credentialing
• https://www.openeducationeuropa.eu/en/topics/recognition-elearning-outcomes en
https://www.openeducationeuropa.eu/en/case-study/case-study-european-badge-alliance-project
• Concept Diploma Supplement:
http://media.ehea.info/file/20170327_Brussels/02/6/AG4_20170327_DS_EN_Bruxelles_739026.pdf
• ECTS Users’ Guide 2015 (http://ec.europa.eu/education/ects/users-guide/docs/ects-users-guide_en.pdf)
• Isced 2011: http://www.uis.unesco.org/Education/DOcuments/isced-2011-en.pdf
• ISCED-F standard: http://www.uis.unesco.org/Education/Documents/isced-fields-of-education-training-2013.pdf
• Inspiratie: Singapore workforce skills qualifications: http://www.ssg.gov.sg/wsq.html
• Leeruitkomsten in internationaal perspectief:
• Over de Tuning methodiek: http://www.unideusto.org/tuningeu/
• Over NLQF niveaubeschrijvingen: http://www.nlqf.nl/downloads (Nederlandse standaard op basis van EQF:
http://ec.europa.eu/ploteus/search/site?f%5b0%5d=im_field_entity_type%3A97)
• Artikel over nationale kwalificatiekaders: https://www.neth-er.eu/nl/nieuws/NQFs-hebben-sleutelrol-implementatie-EQF
• Cedefop rapport national qualification frameworks (2018): http://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/5565