De Wet goed onderwijs, goed bestuur (2010) heeft bestuurders en medezeggenschapsraden voorin in de bus gezet om verantwoorde- lijkheid te dragen voor de kwaliteit van het onderwijs en de leerop- brengsten in hun organisatie. Hoe kan de (g)mr een bijdrage leveren aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs? Een factor van be- lang hierbij is de flexibilisering van de onderwijstijd.
Nieuwe vormen van onderwijs. Leiden ze tot verhoging kwaliteit?Frederik Smit
Steeds meer basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs star- ten met nieuwe vormen van onderwijs, waarbij units van vijftig à ne- gentig kinderen de reguliere klassen vervangen om beter te kunnen inspelen op verschillen in ontwikkeling en onderwijsbehoeften van leerlingen. Twee voorbeelden van scholen in Vught en Nieuw-Vennep met een gedifferentieerd aanbod. Welke rol heeft de mr gespeeld bij de invoering van het nieuwe onderwijsaanbod?
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch. Leerlingen en personeel worden geraakt en enthousiast door de onvoorwaardelijke blijheid, affectie, toegankelijkheid, intuïtie, slimheid en dankbaarheid van de viervoeter. Ze raken ervan overtuigd dat hun hond een positieve invloed heeft op het welzijn van leerlingen en personeel. En mogelijk ook op het gedrag, de motivatie of de leerprestaties van leerlingen. De kans is dan ook groot dat bestuur en medezeggenschapsraad instemmen met de ‘schoolhond’. Wat zijn de voorwaarden waaraan de schoolhond moet voldoen en welke ervaringen hebben scholen er al mee?
Gespreid leiderschap: benut de aanwezige expertise. Trend in onderwijs én med...Frederik Smit
Steeds meer scholen en schoolbesturen kiezen voor gespreid leiderschap. Degene die de meeste expertise heeft en zicht op wat er nodig is, neemt de besluiten. Het stimuleert leraren hoe ze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling naar een professionele organisatie en de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Ook in medezeggenschapsraden is vaker sprake van gespreid leiderschap. Wat houdt het precies in? En hoe verloopt het in de praktijk? Bij Stichting Nutsscholen Breda en basisschool De Touwladder in Sint-Michielsgestel wordt al geruime tijd met deze besturingsfilosofie gewerkt.
Hoe leerlingen graag en beter gaan lezen. School en ouders moeten samen optre...Frederik Smit
De Onderwijsinspectie luidt in de onlangs verschenen Staat van het Onderwijs 2020 de noodklok dat onder jongeren de motivatie om te lezen afneemt en het risico op laaggeletterdheid groeit. Uit het rap- port Lees! van de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur blijkt dat leerlingen wel korte tekstjes lezen, maar besteden minder tijd aan het geconcentreerd lezen van langere teksten of boeken. Mede hier- door gaat hun leesvaardigheid achteruit. Dat heeft gevolgen voor hun functioneren op school en in de samenleving. Omdat plezier in le- zen vaak een zaak is van school én ouders zou de mr dit onderwerp volgend schooljaar hoog op de agenda kunnen zetten.
De leraar of de leerling centraal? Concepten voor gelukkig werken en lerenFrederik Smit
Het onderwijs op de Alan Turingschool voor primair onderwijs in Amsterdam is zo georganiseerd dat de werkdruk beheersbaar is en leerkrachten aan hun vak toekomen waardoor ze zich gelukkiger voelen in hun werk. De werkwijze bij Basisschool Klaverblad in Leeuwarden toont aan hoe belangrijk hun aanpak is voor het geluk van hoogbegaafde leerlingen. Op beide scholen heeft de interactie tussen leraren en leerlingen een verrassend positief effect op elkaars geluksgevoel, het oordeel van ouders over de school en de prestaties van de leerlingen. De mr heeft een belangrijke rol in de communicatie over het kwaliteitsbeleid.
Strijd tegen werkdruk. Hoe voorkom je een burn-out? Frederik Smit
Het onderwijs is koploper in burn-outs. Door de toenemende werkdruk neemt het werkplezier voor een groot deel van het onderwijspersoneel af. Waar komt die werkdruk vandaan en hoe kan de medezeggenschapsraad voorkomen dat medewerkers opgebrand raken?
De bijlesindustrie. Kunnen we nog zonder? Frederik Smit
Bijles was ooit iets voor rijke ouders die extra aandacht regelden voor hun kinderen, omdat ze toch echt het vwo móesten halen. Tegenwoordig maakt ongeveer één op de drie middelbare scholieren en een op de vier basisschoolleerlingen in groep 8 gebruik van aanvullend onderwijs. Om de corona-achterstanden te bestrijden en het lerarentekort op te vangen, kunnen veel scholen niet meer om com- merciële instellingen heen. Ruim 30 miljoen coronasubsidie is al terechtgekomen bij commercieel onderwijs. De coronapandemie ver- sterkt de reeds ingezette trend om bijles- en huiswerkinstituten in de arm nemen om ook in de school structureel extra taken te verrichten.
Nieuwe vormen van onderwijs. Leiden ze tot verhoging kwaliteit?Frederik Smit
Steeds meer basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs star- ten met nieuwe vormen van onderwijs, waarbij units van vijftig à ne- gentig kinderen de reguliere klassen vervangen om beter te kunnen inspelen op verschillen in ontwikkeling en onderwijsbehoeften van leerlingen. Twee voorbeelden van scholen in Vught en Nieuw-Vennep met een gedifferentieerd aanbod. Welke rol heeft de mr gespeeld bij de invoering van het nieuwe onderwijsaanbod?
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch. Leerlingen en personeel worden geraakt en enthousiast door de onvoorwaardelijke blijheid, affectie, toegankelijkheid, intuïtie, slimheid en dankbaarheid van de viervoeter. Ze raken ervan overtuigd dat hun hond een positieve invloed heeft op het welzijn van leerlingen en personeel. En mogelijk ook op het gedrag, de motivatie of de leerprestaties van leerlingen. De kans is dan ook groot dat bestuur en medezeggenschapsraad instemmen met de ‘schoolhond’. Wat zijn de voorwaarden waaraan de schoolhond moet voldoen en welke ervaringen hebben scholen er al mee?
Gespreid leiderschap: benut de aanwezige expertise. Trend in onderwijs én med...Frederik Smit
Steeds meer scholen en schoolbesturen kiezen voor gespreid leiderschap. Degene die de meeste expertise heeft en zicht op wat er nodig is, neemt de besluiten. Het stimuleert leraren hoe ze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling naar een professionele organisatie en de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Ook in medezeggenschapsraden is vaker sprake van gespreid leiderschap. Wat houdt het precies in? En hoe verloopt het in de praktijk? Bij Stichting Nutsscholen Breda en basisschool De Touwladder in Sint-Michielsgestel wordt al geruime tijd met deze besturingsfilosofie gewerkt.
Hoe leerlingen graag en beter gaan lezen. School en ouders moeten samen optre...Frederik Smit
De Onderwijsinspectie luidt in de onlangs verschenen Staat van het Onderwijs 2020 de noodklok dat onder jongeren de motivatie om te lezen afneemt en het risico op laaggeletterdheid groeit. Uit het rap- port Lees! van de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur blijkt dat leerlingen wel korte tekstjes lezen, maar besteden minder tijd aan het geconcentreerd lezen van langere teksten of boeken. Mede hier- door gaat hun leesvaardigheid achteruit. Dat heeft gevolgen voor hun functioneren op school en in de samenleving. Omdat plezier in le- zen vaak een zaak is van school én ouders zou de mr dit onderwerp volgend schooljaar hoog op de agenda kunnen zetten.
De leraar of de leerling centraal? Concepten voor gelukkig werken en lerenFrederik Smit
Het onderwijs op de Alan Turingschool voor primair onderwijs in Amsterdam is zo georganiseerd dat de werkdruk beheersbaar is en leerkrachten aan hun vak toekomen waardoor ze zich gelukkiger voelen in hun werk. De werkwijze bij Basisschool Klaverblad in Leeuwarden toont aan hoe belangrijk hun aanpak is voor het geluk van hoogbegaafde leerlingen. Op beide scholen heeft de interactie tussen leraren en leerlingen een verrassend positief effect op elkaars geluksgevoel, het oordeel van ouders over de school en de prestaties van de leerlingen. De mr heeft een belangrijke rol in de communicatie over het kwaliteitsbeleid.
Strijd tegen werkdruk. Hoe voorkom je een burn-out? Frederik Smit
Het onderwijs is koploper in burn-outs. Door de toenemende werkdruk neemt het werkplezier voor een groot deel van het onderwijspersoneel af. Waar komt die werkdruk vandaan en hoe kan de medezeggenschapsraad voorkomen dat medewerkers opgebrand raken?
De bijlesindustrie. Kunnen we nog zonder? Frederik Smit
Bijles was ooit iets voor rijke ouders die extra aandacht regelden voor hun kinderen, omdat ze toch echt het vwo móesten halen. Tegenwoordig maakt ongeveer één op de drie middelbare scholieren en een op de vier basisschoolleerlingen in groep 8 gebruik van aanvullend onderwijs. Om de corona-achterstanden te bestrijden en het lerarentekort op te vangen, kunnen veel scholen niet meer om com- merciële instellingen heen. Ruim 30 miljoen coronasubsidie is al terechtgekomen bij commercieel onderwijs. De coronapandemie ver- sterkt de reeds ingezette trend om bijles- en huiswerkinstituten in de arm nemen om ook in de school structureel extra taken te verrichten.
Rapport literatuurstudie ouderbetrokkenheid in internationaal perspectief (Sm...Frederik Smit
Scholen zouden niet te bescheiden moeten zijn om alle ouders te vragen zich in te zetten voor de schoolprestaties van hun kind, met hen samen te werken om de ontwikkelingskansen, de schoolloopbaan en het welbevinden van de leerlingen te optimaliseren.
Succesfactoren optimaliseren ouderbetrokkenheid:
– Schoolteams een visie ontwikkelen op partnerschap van school, ouders en buurt.
– Schoolteams in samenspraak met ouders randvoorwaarden creëren dat (bijna) alle ouders de schoolprestaties van hun kind kunnen verbeteren.
– Ouders verantwoordelijkheid nemen voor de schoolcarrière van hun kind.
– Participatie van ouders in de ouderraad en medezeggenschapsraad vergroten.
– Ouders thuis hun kind (leren) begeleiden bij hun schoolloopbaan.
– Lessen trekken uit succesvolle aanpakken in Finland, Amerika en China.
– Ouders optimaal participeren bij loopbaanoriëntatie en – begeleiding.
– Ouders inschakelen bij dreigende schooluitval.
– Laaggeletterdheid van ouders en taalstimulering bespreekbaar maken.
– Vormen van ouderbetrokkenheid flexibel organiseren.
– Scholen sociaal kapitaal van ouders optimaal benutten.
Miljardeninjectie in het onderwijs en sleutelrol medezeggenschapFrederik Smit
Het kabinet heeft op 17 februari 2021 het meerjarige Nationaal Programma Onderwijs gepresenteerd met een ongekend budget van 5,8 miljard euro voor het primair en voortgezet onderwijs. Dit bedrag is bedoeld voor het inhalen van vertragingen en het ondersteunen van leerlingen die het moeilijk hebben als gevolg van schoolsluitingen door corona. De mr moet het ‘schoolprogramma’ goedkeuren waarin de gekozen interventies, zoals gratis bijles aanbieden of een zomerschool opzetten, zijn opgenomen. Wat is de insteek van schoolbesturen en scholen? Zijn er genoeg handen in de klas om de maatregelen tot uitvoer te brengen?
Hoe verhogen we de schoolprestaties? Mensen maken het verschilFrederik Smit
Volgens onderzoekers van McKinsey gaat er te weinig geld naar onderwijs en werken scholen niet altijd doelmatig. Meer geld naar scholen zorgt er echter niet direct voor dat ze doelmatiger werken en het leidt ook niet automatisch tot betere onderwijsprestaties. Maar wat zijn volgens de onderzoekers dan wel succesfactoren? En wat zijn de ervaringen van basisscholen die werken aan een continue verbe- tercultuur? Wat is de rol van de (g)mr daarbij?
Naar het nieuwe normaal. Hoe het onderwijs opkrabbelt uit de coronacrisisFrederik Smit
Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is er voor herstel en ontwikkeling van het onderwijs na de coronacrisis. Elke school in het primair en voortgezet onderwijs krijgt per leerling € 701,16 voor een eigen schoolprogramma. De mr speelt een sleutelrol in het besluitvormingsproces bij het opstellen van een schoolprogramma en bij de controle over de besteding van de middelen. Obstakels op de weg terug naar fysiek onderwijs zonder restricties is de lage vaccinatiegraad van tieners en de matige kwaliteit van het binnenklimaat van schoolgebouwen. De verwachting is dat scholen voor voortgezet onderwijs het komend najaar een belangrijke besmettingsbron vormen voor infectierisico's met het coronavirus.
Het succes van gezinsklassen. Krachtige besluiten door kampvuurgesprekkenFrederik Smit
Steeds meer basisscholen in de provincie Groningen starten in navolging van scholen in Groot-Brittannië en Denemarken met een ‘gezinsklas’ waarbij ouders van kinderen met leer- of gedragsproblemen een ochtend in de week op school komen. Wat zijn gezinsklas- sen? En hoe voer je ze met een zo breed mogelijk draagvlak in? Basisschool ’t Haimstee in Veendam besteedde veel aandacht aan het besluit met gezinsklassen te gaan werken. Er werd voldoende tijd genomen om serieus naar elkaar te luisteren en standpunten in te bren- gen. De aanpak op de school om gezinsklassen in te voeren doet den- ken aan het Afrikaanse kampvuurgesprek, een vergadervorm waar iedereen gehoord wordt en zijn mening kan geven.
Voorbij het geklaag. taalonderwijs als verzetsdaad. Jordi Casteleyn
Taal is nog nooit zo populair geweest. De overheid moet bijvoorbeeld campagnes lanceren om studenten
naar STEM-richtingen te lokken, niet om jongeren te overtuigen om communicatie te studeren. Maar de
eerste keuze van die jongeren is niet meer de opleiding Nederlands aan de universiteit. Daarnaast
ontdekken we echter dat het gemiddelde taalvaardigheidsniveau in Vlaanderen geleidelijk aan afneemt,
dat goede leerkrachten Nederlands dus enorm welkom zijn, maar dat deze lesgevers steeds minder vaak
te vinden zijn. De oplossing voor al deze problemen is complex, moeizaam en duur. Kortom, deze
oplossing is heel onaantrekkelijk, maar wel noodzakelijk om de volgende generatie alle kansen te bieden.
http://www.vtc.ugent.be/file/537
Mondkapjes, spatmaskers en schermen. Veilig leren en werken in het voortgezet...Frederik Smit
Begin oktober 2020 adviseerde het kabinet scholen in het voortgezet onderwijs dringend om buiten de les mondkapjes te dragen. De scholen konden zelf beslissen of ze overgingen tot een verplichting voor leerlingen en personeel. Een stap verder is de mondkapjesplicht waarbij de scholen die keuze niet meer hebben. Hoe zorg je als bestuur en school voor een veilige leer- en werkomgeving in coronatijd? En wat is de rol van de mr bij de besluitvorming?
Fredrik Smit & Geert Driessen (2008) MRMag Geruisloze revolutie in het basis...Driessen Research
Smit, F., & Driessen, G. (2008). Geruisloze revolutie in het basisonderwijs. Steeds meer scholen eigen leerconcept. MR Magazine, 24(3), 7-9.
ISSN 1872-6569
Onderwijsinspectie: meer focus op basisvaardigheden. Vergroot vakinhoudelijke...Frederik Smit
Steeds meer leerlingen verlaten het onderwijs zonder dat zij goed kunnen lezen, schrijven en rekenen en dat percentage stijgt nog elk jaar. De Onderwijsinspectie concludeert in de Staat van het Onderwijs 2022 dat als scholen deze gestage achteruitgang willen keren, ze moeten focussen op de basisvaardigheden taal en rekenen. Ook moe- ten ze meer aandacht besteden aan burgerschapsvaardigheden. Drie experts op het gebied van onderwijskwaliteitsverbetering gaan in op de knelpunten voor bestuur en toezicht en de medezeggenschap.vVoor de (g)mr blijkt het lastig te zijn de basiskwaliteit te beoordelen en in te gaan tegen een enthousiaste bestuurder die weer een nieuwe methode introduceert.
Rapport literatuurstudie ouderbetrokkenheid in internationaal perspectief (Sm...Frederik Smit
Scholen zouden niet te bescheiden moeten zijn om alle ouders te vragen zich in te zetten voor de schoolprestaties van hun kind, met hen samen te werken om de ontwikkelingskansen, de schoolloopbaan en het welbevinden van de leerlingen te optimaliseren.
Succesfactoren optimaliseren ouderbetrokkenheid:
– Schoolteams een visie ontwikkelen op partnerschap van school, ouders en buurt.
– Schoolteams in samenspraak met ouders randvoorwaarden creëren dat (bijna) alle ouders de schoolprestaties van hun kind kunnen verbeteren.
– Ouders verantwoordelijkheid nemen voor de schoolcarrière van hun kind.
– Participatie van ouders in de ouderraad en medezeggenschapsraad vergroten.
– Ouders thuis hun kind (leren) begeleiden bij hun schoolloopbaan.
– Lessen trekken uit succesvolle aanpakken in Finland, Amerika en China.
– Ouders optimaal participeren bij loopbaanoriëntatie en – begeleiding.
– Ouders inschakelen bij dreigende schooluitval.
– Laaggeletterdheid van ouders en taalstimulering bespreekbaar maken.
– Vormen van ouderbetrokkenheid flexibel organiseren.
– Scholen sociaal kapitaal van ouders optimaal benutten.
Miljardeninjectie in het onderwijs en sleutelrol medezeggenschapFrederik Smit
Het kabinet heeft op 17 februari 2021 het meerjarige Nationaal Programma Onderwijs gepresenteerd met een ongekend budget van 5,8 miljard euro voor het primair en voortgezet onderwijs. Dit bedrag is bedoeld voor het inhalen van vertragingen en het ondersteunen van leerlingen die het moeilijk hebben als gevolg van schoolsluitingen door corona. De mr moet het ‘schoolprogramma’ goedkeuren waarin de gekozen interventies, zoals gratis bijles aanbieden of een zomerschool opzetten, zijn opgenomen. Wat is de insteek van schoolbesturen en scholen? Zijn er genoeg handen in de klas om de maatregelen tot uitvoer te brengen?
Hoe verhogen we de schoolprestaties? Mensen maken het verschilFrederik Smit
Volgens onderzoekers van McKinsey gaat er te weinig geld naar onderwijs en werken scholen niet altijd doelmatig. Meer geld naar scholen zorgt er echter niet direct voor dat ze doelmatiger werken en het leidt ook niet automatisch tot betere onderwijsprestaties. Maar wat zijn volgens de onderzoekers dan wel succesfactoren? En wat zijn de ervaringen van basisscholen die werken aan een continue verbe- tercultuur? Wat is de rol van de (g)mr daarbij?
Naar het nieuwe normaal. Hoe het onderwijs opkrabbelt uit de coronacrisisFrederik Smit
Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is er voor herstel en ontwikkeling van het onderwijs na de coronacrisis. Elke school in het primair en voortgezet onderwijs krijgt per leerling € 701,16 voor een eigen schoolprogramma. De mr speelt een sleutelrol in het besluitvormingsproces bij het opstellen van een schoolprogramma en bij de controle over de besteding van de middelen. Obstakels op de weg terug naar fysiek onderwijs zonder restricties is de lage vaccinatiegraad van tieners en de matige kwaliteit van het binnenklimaat van schoolgebouwen. De verwachting is dat scholen voor voortgezet onderwijs het komend najaar een belangrijke besmettingsbron vormen voor infectierisico's met het coronavirus.
Het succes van gezinsklassen. Krachtige besluiten door kampvuurgesprekkenFrederik Smit
Steeds meer basisscholen in de provincie Groningen starten in navolging van scholen in Groot-Brittannië en Denemarken met een ‘gezinsklas’ waarbij ouders van kinderen met leer- of gedragsproblemen een ochtend in de week op school komen. Wat zijn gezinsklas- sen? En hoe voer je ze met een zo breed mogelijk draagvlak in? Basisschool ’t Haimstee in Veendam besteedde veel aandacht aan het besluit met gezinsklassen te gaan werken. Er werd voldoende tijd genomen om serieus naar elkaar te luisteren en standpunten in te bren- gen. De aanpak op de school om gezinsklassen in te voeren doet den- ken aan het Afrikaanse kampvuurgesprek, een vergadervorm waar iedereen gehoord wordt en zijn mening kan geven.
Voorbij het geklaag. taalonderwijs als verzetsdaad. Jordi Casteleyn
Taal is nog nooit zo populair geweest. De overheid moet bijvoorbeeld campagnes lanceren om studenten
naar STEM-richtingen te lokken, niet om jongeren te overtuigen om communicatie te studeren. Maar de
eerste keuze van die jongeren is niet meer de opleiding Nederlands aan de universiteit. Daarnaast
ontdekken we echter dat het gemiddelde taalvaardigheidsniveau in Vlaanderen geleidelijk aan afneemt,
dat goede leerkrachten Nederlands dus enorm welkom zijn, maar dat deze lesgevers steeds minder vaak
te vinden zijn. De oplossing voor al deze problemen is complex, moeizaam en duur. Kortom, deze
oplossing is heel onaantrekkelijk, maar wel noodzakelijk om de volgende generatie alle kansen te bieden.
http://www.vtc.ugent.be/file/537
Mondkapjes, spatmaskers en schermen. Veilig leren en werken in het voortgezet...Frederik Smit
Begin oktober 2020 adviseerde het kabinet scholen in het voortgezet onderwijs dringend om buiten de les mondkapjes te dragen. De scholen konden zelf beslissen of ze overgingen tot een verplichting voor leerlingen en personeel. Een stap verder is de mondkapjesplicht waarbij de scholen die keuze niet meer hebben. Hoe zorg je als bestuur en school voor een veilige leer- en werkomgeving in coronatijd? En wat is de rol van de mr bij de besluitvorming?
Fredrik Smit & Geert Driessen (2008) MRMag Geruisloze revolutie in het basis...Driessen Research
Smit, F., & Driessen, G. (2008). Geruisloze revolutie in het basisonderwijs. Steeds meer scholen eigen leerconcept. MR Magazine, 24(3), 7-9.
ISSN 1872-6569
Onderwijsinspectie: meer focus op basisvaardigheden. Vergroot vakinhoudelijke...Frederik Smit
Steeds meer leerlingen verlaten het onderwijs zonder dat zij goed kunnen lezen, schrijven en rekenen en dat percentage stijgt nog elk jaar. De Onderwijsinspectie concludeert in de Staat van het Onderwijs 2022 dat als scholen deze gestage achteruitgang willen keren, ze moeten focussen op de basisvaardigheden taal en rekenen. Ook moe- ten ze meer aandacht besteden aan burgerschapsvaardigheden. Drie experts op het gebied van onderwijskwaliteitsverbetering gaan in op de knelpunten voor bestuur en toezicht en de medezeggenschap.vVoor de (g)mr blijkt het lastig te zijn de basiskwaliteit te beoordelen en in te gaan tegen een enthousiaste bestuurder die weer een nieuwe methode introduceert.
Directe democratie op scholen voor persoonlijk onderwijs. 'Bij ons is de mr v...Frederik Smit
De landelijke overheid heeft het uiterst moeilijk gemaakt om een nieuwe school te stichten. De Stichting voor Persoonlijk Onderwijs heeft hiervoor een creatieve oplossing gevonden. En dat geldt ook voor de medezeggenschap. De scholen, het zijn er inmiddels drie, voor persoonlijk onderwijs hanteren een vorm van directe democratie: alle personeelsleden, ouders en leerlingen kunnen rechtstreeks in- vloed uitoefenen op de kwaliteit van het onderwijs. In gesprek met de bestuursvoorzitter, de schoolleider en een docent.
Adrie Claassen, Geert Driessen & Frederik Smit (2009). Naar meer leertijd voo...Frederik Smit
Deze brochure bevat de belangrijkste uitkomsten en conclusies van een onderzoek naar de ‘dag- en wijkarrange- menten brede school’ in het Rotterdamse basisonderwijs. Het volledige onderzoeksrapport ‘Naar meer leertijd voor Rotterdamse kinderen’ is beschikbaar bij de dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) van de gemeente Rotterdam en bij het ITS, het onderzoeksinstituut van de Radboud Universiteit Nijmegen, dat dit onderzoek in opdracht van JOS heeft uitgevoerd.
In hoofdstuk 2 van deze brochure worden de aanleiding, onderzoeksvragen en onderzoeksopzet beschreven. Hoofdstuk 3 geeft een beknopt antwoord op de onderzoeksvragen. In hoofdstuk 4 worden de belangrijkste conclusies geformuleerd die op basis van de uitkomsten getrokken kunnen worden en in hoofdstuk 5 wordt deze samenvatting afgerond met enkele aanbevelingen.
Frederik Smit (2014). Naar een andere cultuur. Scholen Vlaardingen en Schieda...Frederik Smit
Een artikel van Frederik Smit in MR magazine over cultuurverandering bij peuterspeelzalen en scholen in het primair en voortgezet onderwijs in Vlaardingen en Schiedam.
De gemeenten Schiedam en Vlaardingen stimuleren integrale kindcentra/scholen een veranderingsgerichte cultuur te realiseren op scholen, waarbij het gaat om vernieuwing en creativiteit.
Interviews met collegevoorzitter Alex Brobbel van Stichting Wijzer en directeur Paul Lakens van Lentiz Life College.
De Vlaardingse Stichting Wijzer maakt daarnaast ook gebruik van het in Zweden ontwikkelde ‘hostmanship’ concept. Het innovatieve Schiedamse Lentiz Life College ontwikkelde een gerichte en ontwapenende aanpak om met ouders en leerlingen in gesprek te gaan.
Presentatie voor medestudenten opleiding "Directeur van Buiten" over De Sterrenschool. een brede schoolconcept dat ontstaan is uit gesprekken met schoolleiders. Met als doel jonge kinderen verder helpen in de maatschappij. De Sterrenschool is gebaseerd op vijf sterren: het hele jaar open, één adres voor alle diensten (van 7 tot 7), ruimte voor maatwerk, hoog kwalitatief onderwijs en een sterke rol voor de buurt.
Frederik Smit, Geert Driessen, & Jos van Kuijk (2015). Variatie in schooltijd...Driessen Research
Smit, F., Driessen, G., & Kuijk, J. van (2015). Variatie in schooltijd en onderwijskwaliteit. Een internationale literatuurstudie naar effecten van verschillende invullingen van de onderwijstijd op de onderwijskwaliteit. Nijmegen: ITS.
Open leermateriaal; fundament voor leren en onderwijzen op maatStichting VO-content
Wat vraagt het van een schoolorganisatie om open leermateriaal effectief in te zetten? Wat zijn de kosten en de leeropbrengsten? En hoe krijgt u uw team mee in het gebruik van digitaal leermateriaal? Het zijn een paar vragen die RonZuijlen, directeur VOcontent, aan bod liet komen tijdens zijn I-talk op OnderwijsInzicht 2020.
Variatie in schooltijd en onderwijstijdFrederik Smit
In opdracht van het ministerie van OCW hebben dr. Frederik Smit, dr. Geert Driessen en drs. Jos van Kuijk van het ITS van de Radboud Universiteit, op basis van een internationale literatuurstudie, onderzocht wat de effecten zijn van flexibele/individuele onderwijstijden op de onderwijskwaliteit, i.c. cognitieve en niet-cognitieve effecten bij kinderen. Het accent van het onderzoek lag op evaluatieve studies waarin op wetenschappelijke wijze en volgens gangbare methodologisch standaarden effecten van variaties in onderwijstijd en onderwijskwaliteit waren bepaald.
Contactpersoon
dr. Frederik Smit
Frederikcgsmit@gmail.com
Wat is Woordenaars? Een eerste kennismaking met dit concept voor taalvaardigheid en algemene kennis in het voortgezet onderwijs. Denk mee in de klankbordgroep of doe mee in de testgroep!
Vergroening van het schoolplein. Vergroening is boomingFrederik Smit
Honderdduizenden kinderen in Nederland brengen dag in dag uit hun pauzetijd door op een kaal, grijs, versteend schoolplein. Bij warm weer is het er vaak te heet om buiten te spelen en bij hevige regenval staat het plein blank. Steeds meer scholen transformeren de buitenruimte rond scholen van ‘stenen woestijnen’ naar groene, natuurrijke, ‘gezonde oases’ voor spelen en leren in de bebouwde omgeving. En steeds vaker installeren scholen met een groen schoolplein ook een regenwateropvangsysteem, om een klimaatbestendige leefomgeving te creëren. Wat zijn de ervaringen om de omgeving van de school te vergroenen en van scholen die werken met een groen(blauw) schoolplein? Welke rol speelt de medezeggenschap?
Wat zijn succesfactoren optimaliseren Medezeggenschap?
Goed leiderschap en psychologische veiligheid
Hardnekkige knelpunten in het functioneren van de medezeggenschap
zijn dat directies en schoolbesturen de (g)mr te laat of soms helemaal
niet informeren waardoor een goede voorbereiding op de besluitvorming
niet mogelijk is. De professionaliteit van inspraakorganen te wensen
overlaat en dat (g)mr-leden hun kennis en ervaring niet optimaal inzetten
om als gelijkwaardige gesprekspartners met de schoolleiding of
het bestuur in gesprek te gaan. Goed leiderschap en psychologische
veiligheid creëren zijn succesfactoren voor het optimaliseren van medezeggenschap.
Hoe werkt dat in de praktijk? Frederik Smit
Klimaatverandering: eco op school. Actiegerichte participatie van leerlingen ...Frederik Smit
De aarde warmt op, oceanen slibben dicht met plastic, insecten en
vogels sterven in rap tempo uit. 70 procent van de kinderen en jongeren
in Nederland maakt zich zorgen om klimaatverandering: angst
en verdriet noemen zij hun meest voorkomende gevoelens; sommigen
liggen er letterlijk wakker van. Een recent Unicef-rapport wijst op
de grote impact van de fysieke omgeving op het welbevinden van
kinderen en jongeren en pleit ervoor dat ze kunnen participeren in
het beleid dat sterk inzet op een duurzame toekomst. Hoe kan het
onderwijs hier aan bijdragen?
Sociaal veiligheidsbeleid een papieren tijger? De school als werkplek van geb...Frederik Smit
Elke leerling moet zich vrij en veilig kunnen voelen op school. Het
moet een plek zijn waar ze zich kunnen ontwikkelen en ontdekken
wie ze zijn. De veiligheidsmonitor 2021 laat zien dat het vaak goed
gaat, maar er blijken ook nog altijd tienduizenden leerlingen te worden
gepest en lastiggevallen. De documentaire ‘Eindeloos gepest’
laat zien welke ultieme consequentie pesten en onveiligheid op
school kan hebben voor een leerling. Minister Wiersma wil daarom
een steviger aanpak van pesten en ander onwenselijk gedrag op
school. Wat zijn de ervaringen van scholen die werk hebben gemaakt
van sociale veiligheid?
Gelijke onderwijskansen een uitdaging? Laat leerlingen ontdekken wat ze écht ...Frederik Smit
Na tientallen jaren onderwijsachterstandenbeleid lijken portemonnee en diploma van ouders nog steeds bepalend voor het schoolniveau van hun kinderen. De veelgeprezen documentaireserie ‘Klassen’ toont dat sociale afkomst onverminderd van invloed is op de schoolloopbaan van kinderen, tussen scholen standsverschillen bestaan en de kansenongelijkheid in het onderwijs lijkt toe te nemen. Kabinet Rutte IV heeft kansengelijkheid op de agenda gezet en wil onder andere de vorming van brede brugklassen stimuleren om talenten beter te benutten, terwijl de Onderwijsraad adviseert om ook flexibel onderwijs op maat te geven. Wat zijn de ervaringen van scholen hiermee en wat is de rol van de medezeggenschap?
Onderwijs als een avontuurlijke reis. Hoe geef je ruim baan aan verwondering,...Frederik Smit
In het onderwijs gaat het niet alleen om het effectief vullen van een emmer met kennis, maar ook om te focussen op persoonsvorming. Waarom maken we van het onderwijs geen avontuurlijke reis waarvan de bestemming niet vooraf exact vastligt? Besteed op basisscholen meer aandacht aan vakgebieden als filosofie, bewegingsonderwijs en
culturele vorming. Maar is dit wel haalbaar gezien de toch al volle onderwijsprogramma’s met een sterk accent op de kernvakken taal en rekenen?
Cover Onderwijs als een avontuurlijke reis. Hoe geef je ruim baan aan verwond...Frederik Smit
In het onderwijs gaat het niet alleen om het effectief vullen van een emmer met kennis, maar ook om te focussen op persoonsvorming. Waarom maken we van het onderwijs geen avontuurlijke reis waarvan de bestemming niet vooraf exact vastligt? Besteed op basisscholen meer aandacht aan vakgebieden als filosofie, bewegingsonderwijs en
culturele vorming. Maar is dit wel haalbaar gezien de toch al volle onderwijsprogramma’s met een sterk accent op de kernvakken taal en rekenen?
Cover De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en wer...Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch.
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?
MR magazine. Uitgever Wolters Kluwer.
Vertsterking van het onderwijs in burgerschap. Naar meer tegenmacht van leerl...Frederik Smit
Op 1 augustus 2021 is de Wet verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs ingevoerd. Met de aanscherping van de burgerschapswet is de opdracht aan scholen preciezer geformuleerd en steviger verankerd. Bovendien moeten schoolbesturen een duidelijke burgerschapsopdracht aan hun scholen communiceren en het bevoegd gezag heeft een zorgplicht voor de schoolcultuur. Zo moet het een stimulerende omgeving creëren waarbinnen leerlingen actief oefenen met de omgang met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en de mensenrechten. Wat houdt burgerschap in en hoe gaan scholen ermee om?
Naar meer democratische besluitvorming. 'Geef ouders zeggenschap in plaats va...Frederik Smit
De besluitvorming op scholen houdt te weinig rekening met de zeggenschap van met name leerlingen en hun ouders. Dat is een gevolg van gebrekkige wetgeving in het onderwijs, zo blijkt uit promotieon derzoek van jurist Gijsbert Leertouwer naar de bestuurlijk-juridische inrichting van scholen. De LAKS-monitor 2020 en de Staat van de Ouder van Ouders & Onderwijs 2021 laten zien dat de belangstelling van leerlingen en ouders voor medezeggenschap op een laag pitje staat door de werkdruk die leerlingen ervaren en de bescheidenheid van scholen om ouders bij het beleid te betrekken. Dit is in het algemeen zorgelijk, maar zeker op dit moment, omdat de rol van de mr belangrijk is bij het wegwerken van vertragingen en achterstanden bij leerlingen door corona. Hoe kun je ervoor zorgen dat de (mede)zeggenschap van leerlingen en ouders sterker wordt en wat is daarbij de rol van het personeel en de schoolleiding?
(G)MR-leden pakken hun rol tijdens de coronacrisis. Aanpak vereist maatwerkFrederik Smit
Het afgelopen half jaar zijn in het onderwijs in snel tempo aanpassingen doorgevoerd, creatieve oplossingen gevonden en vaardigheden ontwikkeld. Daarop kan worden voortgebouwd om het onderwijs te verbeteren. Tegelijk bracht de coronacrisis knelpunten en kwetsbaar- heden nadrukkelijker aan het licht. Daaruit zijn belangrijke lessen te trekken, aldus de Onderwijsraad in het rapport Vooruitzien voor jonge generaties. De vele onzekerheden vragen om een open en flexibele manier van beleid voeren. Want wat als je met (veel) besmettingen te maken krijgt? Per school is maatwerk nodig én instemming van de mr. Uit gesprekken met (g)mr-leden in het primair onderwijs blijkt dat zij zich terdege bewust zijn van hun belangrijke rol bij de besluitvorming in crisistijd.
Parental involvement and educational achievement, Geert Driessen, Frederik Sm...Frederik Smit
Parental involvement is seen as an important strategy for the advancement of the quality of
education. The ultimate objective of this is to expand the social and cognitive capacities of pupils. In addition, special attention is paid to the children of low-educated and ethnic minority parents. Various forms of both parental and school-initiated involvement are examined. On the one hand, the connections between a number of characteristics of parents and schools such as the social and ethnic background of the parents and the composition of the school population will be examined. On the other hand, the connections between a number of outcome measures such as the language and mathematics skills of the pupils will be examined. Data will be drawn from the large-scale Dutch PRIMA (primary education) cohort study, which contains information on more than 500 schools and 12,000 pupils in the last year of primary school and their parents. An important finding is that predominantly schools with numerous minority pupils appear to provide a considerable amount of extra effort with respect to parental involvement, but that a direct effect of such involvement cannot be demonstrated.
British Educational Research Journal
Vol. 31, No. 4, August 2005, pp. 509–532
(G)MR-leden pakken hun rol tijdens coronacrisis. Ervaringen in het primair on...Frederik Smit
Het afgelopen half jaar zijn in het onderwijs in een ongekend tempo aanpassingen doorgevoerd, creatieve oplossingen gevonden en vaardigheden ontwikkeld. Daarop kan worden voortgebouwd om het onderwijs te verbeteren. Tegelijk heeft de coronacrisis knelpunten en kwetsbaarheden nadrukkelijker aan het licht gebracht. Daaruit zijn belangrijke lessen te trekken, aldus de Onderwijsraad in het rapport Vooruitzien voor jonge generaties. De vele onzekerheden vragen om een open en flexibele manier van beleid voeren. Per school is maatwerk nodig én instemming van de mr, zoals premier Rutte in een van zijn persconferenties aangaf. Uit gesprekken met (g)mr-leden uit het primair onderwijs blijkt dat zij zich terdege bewust zijn van hun belangrijke rol bij de besluitvorming in crisistijd.
1. 4 MR magazine, nummer 4, mei 2016
Inzet voor kwaliteitsverbetering
FLEXIBILISERING VAN
DE ONDERWIJSTIJD
De Wet goed onderwijs, goed bestuur (2010) heeft bestuurders en
medezeggenschapsraden voorin in de bus gezet om verantwoorde-
lijkheid te dragen voor de kwaliteit van het onderwijs en de leerop-
brengsten in hun organisatie. Hoe kan de (g)mr een bijdrage leveren
aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs? Een factor van be-
lang hierbij is de flexibilisering van de onderwijstijd. Frederik Smit
O
nderzoeken laten zien dat het
leerrendement van het onder-
wijs primair wordt beïnvloed
door wat er didactisch in de klas gebeurt
op het gebied van leren en instructie. De
tijd die leerlingen aan leertaken besteden
om zich de leerinhouden eigen te maken,
is een van de krachtigste voorspellers van
de leerresultaten. De kernvraag is: hoe
die leertijd effectief te besteden in het on-
derwijs? In het basisonderwijs waren al
initiatieven gaande om de onderwijstijd
te verlengen, de leeropbrengsten te ver-
groten en soepel om te gaan met de on-
derwijstijd. Regels voor de onderwijstijd
in het voortgezet onderwijs zijn per 1 au-
gustus 2015 vereenvoudigd en gemoder-
niseerd. De nieuwe wetgeving biedt
scholen meer ruimte om het onderwijs-
programma flexibel in te vullen. Er ont-
staan daardoor ook meer mogelijkheden
voor maatwerk voor individuele leerlin-
gen. Bij besluiten over de roostervrije da-
gen, het lesrooster, de regeling van de va-
kantie, de invulling van de onderwijstijd,
het lesuitvalbeleid, de roostervrije dagen,
het taakbeleid en het transitieplan moet
de school overleggen met de (g)mr of
met zijn geledingen.
Zes uur per week meer
Doel van onderwijstijdverlenging is in het
basisonderwijs veelal het verlengen van de
effectieve leertijd, voor in elk geval taal en
rekenen. Mariska Callender (42) is leer-
kracht van groep 3 en lid van het manage-
mentteam van de Prinses Ireneschool in
Den Haag. Deze protestants-christelijke
basisschool ligt in de Schilderswijk, een
19e eeuwse volkswijk met een sterk multi-
cultureel karakter. Het is een wijk met de
hoogste achterstandsscore van Den Haag.
De wijk scoort hoog op de toptien-lijstjes
Onderwijstijd, leertijd en kwaliteit
De onderwijstijd is de tijd die leerlingen krijgen om zich de leerinhoud eigen te
maken. Het gaat om onderwijsactiviteiten die de school onder haar verantwoorde-
lijkheid bewust plant en verzorgt. Op schoolniveau wordt met instemming van de
mr vastgesteld welke activiteiten meetellen als onderwijstijd. De Onderwijsinspec-
tie ziet erop toe dat scholen zich houden aan de onderwijstijden en toetst aan de
hand van de schoolgids welke onderwijstijden de school hanteert. De leertijd is in
schooleffectiviteitsonderzoek een van de factoren waarover de meeste consensus
bestaat als het gaat om de bijdrage aan de effectiviteit van het leerproces. Het gaat
daarbij niet alleen om de tijd die de leerling op school doorbrengt, maar ook om
de tijd buiten school, bijvoorbeeld thuis (huiswerk) of in clubverband. De Onder-
wijsinspectie houdt zicht op de onderwijskwaliteit. De belangrijkste indicator hier-
voor zijn de onderwijsresultaten. Staatssecretaris Dekker heeft begin april 2016 de
Tweede Kamer geïnformeerd over het experiment flexibilisering onderwijstijd in
het primair onderwijs en stelt voor dat de Onderwijsinspectie in 2018 onderzoekt
hoe de scholen zich verder ontwikkeld hebben.
2. MR magazine, nummer 4, mei 2016 5
>
van uitkeringen, criminaliteit, drugshan-
del, prostitutie en laag op lijsten als oplei-
ding, werk en inkomen. Overlast en onge-
wenst gedrag komen ook in de directe
omgeving van de school voor. De Prinses
Ireneschool heeft 200 leerlingen, verdeeld
over ongeveer 34 nationaliteiten. De leer-
lingpopulatie is een afspiegeling van de
samenstelling van de bevolking in de wijk.
Veel ouders zijn analfabeet of (zeer) laag
opgeleid en werkloos. Callender vertelt:
‘Onze school is een brede buurtschool,
een spil in de wijk voor onderwijs, kinder-
opvang, maatschappelijk werk, sportacti-
viteiten en de bibliotheek.We hebben een
leerkansenprofiel (LKP), omdat we veel
kinderen op school hebben die van huis
uit geen Nederlands spreken en daardoor
een onderwijsachterstand hebben. De on-
derwijstijd is met zes uur per week ver-
lengd. De gemeente Den Haag betaalt dit.
Het doel is met de extra lestijd de taal-
vaardigheid van leerlingen te vergroten, de
onderwijsachterstanden weg te werken en
hun ontwikkelingskansen te vergroten. De
mr zet het LKP als speerpunt van onze
school standaard op de agenda. Punten
van overleg zijn bijvoorbeeld de samen-
werking met het buurthuis, de bibliotheek
en de zaterdagschool. Enkele ouders zijn
op school via een cursus ''opgeleid'' tot
ambassadeurs van de gezonde leefstijl.
Het is de bedoeling dat deze ouders hun
kennis op school aan andere ouders en
kinderen gaan uitdragen. Deze ouders
worden mogelijk ingezet tijdens de lessen
gezonde voeding en koken. Met de mr be-
spreken we hoe deze lessen in het vat wor-
den gegoten en wat de rol van de ouders
is bij de LKP-activiteiten.’
Zelfstandig leren
Wies Procee (46) is groepsleerkracht van
combinatieklas 7/8 (19 leerlingen) en mr-
lid bij het openbaar Integraal Kindcen-
trum Middelstein in Midlum (Friesland).
Het centrum heeft 90 leerlingen Procee:
‘We proberen werk te maken van ons
motto: ontwikkelingsgroei door succeser-
varing. De effectieve leertijd is bij ons op
school een belangrijk item. Om vijf voor
half negen gaat de bel, dan beginnen we
direct met de lessen. De ene groep leg ik
wat uit en de andere groep begint met de
opdrachten. De afgelopen jaren hebben
we geïnvesteerd in het goed toepassen van
het directe instructiemodel: een lesmodel
dat uitgaat van de verschillende leerver-
mogens van kinderen. Sommige kinderen
begrijpen de instructie snel, andere kinde-
ren hebben meer uitleg nodig. Daar houdt
het model rekening mee. Er zit veel struc-
tuur in de lessen en de aanpak is vooral
effectief bij kinderen die redelijk veel be-
geleiding en een actieve instructie nodig
hebben. Daarnaast zijn we gestart met de
invoering van coöperatieve werkvormen,
waarin de leerlingen in kleine, heterogene
groepen op een gestructureerde manier
samenwerken aan een leertaak met een
gezamenlijk doel. De leerlingen die sa-
menwerken zijn niet alleen gericht op hun
eigen leren, maar ook op dat van hun
groepsgenoten. Leerlingen leren met en
van elkaar.Waar bij samenwerking vaak
sprake is van “freerider-gedrag” of bui-
tensluiting, wordt dit bij coöperatief on-
derwijs uitgesloten.’ Na de zomervakantie
start de school met drietalig onderwijs.
Procee: ‘We gaan lesgeven in het Neder-
lands in combinatie met Fries en Engels.
De mr staat achter de invoering van drie-
talig onderwijs, omdat uit het onderzoeks-
projectTrijetalige Skoalle, uitgevoerd naar
het voorbeeld van drietalig onderwijs in
andere Europese regio's met een minder-
heidstaal, blijkt dat leerlingen een driedub-
bele winst boeken. Ze beheersen het Ne-
derlands net zo goed als andere leerlingen,
beheersen het Fries beter en spreken ge-
makkelijker Engels dan andere leerlingen.’
Nieuwe concepten
Veel scholen voor voortgezet onderwijs
zijn sinds de vereenvoudiging van de re-
gels voor de onderwijstijd gestart met
nieuwe onderwijsconcepten om een bete-
re balans te vinden tussen onderwijstijd
en leertijd. Het gaat dan vooral om deMariska Callender met leerlingen van de Prinses Ireneschool in Den Haag.
Wies Procee: 'Effectieve leertijd is bij ons een
belangrijk item.'
3. 6 MR magazine, nummer 4, mei 2016
balans tussen de controle van de leraar
en de autonomie van leerlingen bij het
leerproces. De geformuleerde ambities
en leerdoelen leiden soms tot onderwijs-
tijdverlenging om de individuele leerdoe-
len te realiseren. De gekozen didactische
werkvormen, zoals differentiatie naar
groepen leerlingen, individualisering en
personalisering van het onderwijs, kun-
nen ingrijpende consequenties hebben
voor de wijze waarop scholen veelal bin-
nen de gangbare onderwijstijden indivi-
duele lesroosters inpassen.
Kies voor je talent
Frans Smiers (61) is directeur van Hof-
stad Mavo Havo in Den Haag, waar 575
leerlingen met 30 verschillende nationali-
teiten staan ingeschreven. ‘Onze school
heeft als motto: kies voor je talent.We
zien iedere leerling als een uniek individu
dat meer uit zichzelf kan halen dan hij of
zij ooit voor mogelijk heeft gehouden. De
behoeften, ambities en leerdoelen van in-
dividuele leerlingen vormen het uitgangs-
punt van het gepersonaliseerd onderwijs
dat we sinds kort aanbieden.Tijdens
onze wekelijkse talenturen werken de
leerlingen met zogenaamde “challenges”,
waarbij ze worden uitgedaagd om aan
hun competenties te werken. Kun je als
leerling goed voetballen? Neem dat als
uitgangspunt en ontwikkel daaromheen
een scholingsaanbod met een coach en
leg de lat steeds hoger.Verleg de grenzen
om uiteindelijk te kunnen functioneren
als voetballer in een (buitenlands) team.
Dat is dan je stip aan de horizon.’
De school wil zich in de toekomst onder-
scheiden als ‘kennisschool’ op basis van
het Zweedse KED-programma: Kuns-
kapsskolan EDucation. Smiers legt uit:
‘Leerlingen kunnen dan in een digitale
leeromgeving, ze hebben allemaal een
tablet, in eigen tempo en op zelf gekozen
tijden binnen de gangbare onderwijstij-
den een op maat gemaakt programma
volgen. Ze worden ingedeeld in groepjes,
krijgen 15 tot 20 minuten les, waarna ze
vrij zijn om elders in de school individu-
eel of in groepjes te werken. De leerlin-
gen werken nauw samen met een studie-
coach die helpt bij het opstellen van het
programma en de leerdoelen. Deze
coach houdt bovendien wekelijks samen
met zijn of haar leerlingen de vorderin-
gen in de gaten. De leerlingen kunnen
gemiste lessen online volgen, dus ook
thuis. Als een leerling meer diepgang no-
dig heeft, dan zijn daar vakdocenten voor
beschikbaar.’ In het overleg met de mr
kwam een aantal fundamentele zaken aan
de orde over de nieuwe werkwijze. ‘We
hebben gesproken over de consequenties
van de nieuwe pedagogisch-didactische
opvattingen voor het doelmatig klassen-
management, “time on task”, de effectie-
Gepersonaliseerd onderwijs
Bij gepersonaliseerd onderwijs stuurt de leerling zijn eigen leerproces. De leerling
verbindt het leren aan eigen interesses, passies en ambities. Een zelfsturende leer-
ling houdt de eigen voortgang bij en reflecteert hierover op basis van beheersing
van de stof en de vaardigheden. Scholen voor voortgezet onderwijs in Zweden,
Engeland en deVS die gepersonaliseerd onderwijs binnen de gangbare schooltij-
den aanbieden, scoren beter dan vergelijkbare scholen. Met name achterstands-
leerlingen hebben baat bij deze aanpak.
Kinderen van IKC Middelstein in het Friese Midlum.
Leerlingen van de Hofstad Mavo Havo in Den Haag volgen talenturen om aan competenties
te werken (zie ook foto op pagina 7).
4. MR magazine, nummer 4, mei 2016 7
ve instructie, de adequate en doelgerichte
differentiatie van het onderwijs, de huis-
vesting, de functie van het webportal, de
professionaliteit van de docenten en de
actieve betrokkenheid van ouders bij de
schoolcarrière van hun kind. Daar heb-
ben we als management wel ons voordeel
mee kunnen doen.’
Aandachtspunten
Welke aandachtspunten zijn er voor de
(g)mr om het gesprek aan te gaan met
het bestuur en de schoolleiding over de
onderwijskwaliteit?
•Wat is de bemoeienis van het schoolbe-
stuur met de schoolorganisatie en de
kwaliteit van het onderwijs?
• Hoe is de verdeling van taken, bevoegd-
heden en verantwoordelijkheden tussen
de verschillende organen, in het bijzon-
der tussen het schoolbestuur, het intern
toezichtorgaan en de directeuren?
• Hoe stuurt het management de verbete-
ring van de effectieve leertijd en de on-
derwijskwaliteit aan?
• Hoe groot is het draagvlak bij het per-
soneel voor de visie van bestuur en direc-
tie op de kwaliteit van het onderwijs?
• Zijn er duidelijke school- en beleidsre-
gels die leerlingen betrekken bij de in-
richting van hun leerruimtes en het ge-
bruik van hun leertijd?
• Hoe is de controle op de effectieve leer-
tijd en de kwaliteit van het onderwijs?
• Hebben en behouden leraren de vaar-
digheden om flexibel (individueel) on-
derwijs te geven?
• Hoe worden 'risicoleerlingen' binnen de
groepen opgevangen? <
Dr. Frederik Smit is onderzoe-
ker en adviseur onderwijs,
https://frederiksmit.net.
• Hattie, John. Visible Learning:
A Synthesis of Over 800 Meta-
Analyses Relating to Achieve-
ment. NY: Routledge.
• PO-Raad (2013). Sturen op
onderwijskwaliteit. Werkkader
sturen op kwaliteit. Utrecht:
PO-Raad.
• Frederik Smit e.a. (2015). Va-
riatie in schooltijd en onderwijs-
kwaliteit. Een internationale lite-
ratuurstudie naar effecten van
verschillende invullingen van de
onderwijstijd op de onderwijs-
kwaliteit. ITS, Radboud Universi-
teit Nijmegen.
• https://www.rijksoverheid.nl/
documenten/kamerstuk-
ken/2016/04/07/kamerbrief-
over-flexibilisering-onderwijs-
tijd-primair-onderwijs
Bevoegdheden medezeggenschap
De (g)mr heeft:
• instemmingsrecht op de planning van de roostervrije dagen (art. 10 onder jWms)
• adviesrecht over het lesrooster in het voortgezet onderwijs (art. 11 onder aWms)
• adviesrecht over de regeling van de vakantie (art. 11 onder lWms)
• recht op informatie over de invulling en spreiding van de uren binnen het onder-
wijsprogramma over de verschillende leerjaren (art. 8 lid 2 onder iWms)
• recht op informatie over de daadwerkelijk verzorgde uren per schooljaar (art. 8
lid 2 onder iWms)
De ouder-/leerlinggeleding heeft:
• instemmingsrecht op de invulling van de onderwijstijd: het totaal aantal uren
en het soort activiteiten dat als onderwijstijd wordt geprogrammeerd (art. 14 lid
4 Wms)
• instemmingsrecht op het lesuitvalbeleid (art. 14 lid 4Wms)
De personeelsgeleding heeft:
• instemmingsrecht op de invulling van de roostervrije dagen (art. 12 lid 1
onder r Wms)
• instemmingsrecht op het taakbeleid (art. 12 lid 1 onder hWms)
• instemmingsrecht op het transitieplan (art. 8.4 cao vo 2014-2015)