Παρουσίαση στην ενημερωτική συνάντηση – συζήτηση που οργάνωσαν η ΕΕΛ/ΛΑΚ σε συνεργασία με τον Ενιαίο Σύλλογο Διδασκόντων του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου την Τρίτη 9/7/2013 στις 12.00 στην Αίθουσα Τελετών του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, με θέμα: «Ανοιχτές Άδειες στην Εκπαίδευση»
Σεμινάριο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας & ΑνοικτότηταςΜέρος Δεύτερο: Ανοικτότ...Dr. Marinos Papadopoulos
Open Scholarship Summer Seminar (OS3)
within the framework of Facilitate Open Science Training for European Research (FOSTER)
Venue: University of Patras, Ceremonies Hall
Dates: July 10 & 11, 2014.
Παρουσίαση στην ενημερωτική συνάντηση – συζήτηση που οργάνωσαν η ΕΕΛ/ΛΑΚ σε συνεργασία με τον Ενιαίο Σύλλογο Διδασκόντων του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου την Τρίτη 9/7/2013 στις 12.00 στην Αίθουσα Τελετών του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, με θέμα: «Ανοιχτές Άδειες στην Εκπαίδευση»
Σεμινάριο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας & ΑνοικτότηταςΜέρος Δεύτερο: Ανοικτότ...Dr. Marinos Papadopoulos
Open Scholarship Summer Seminar (OS3)
within the framework of Facilitate Open Science Training for European Research (FOSTER)
Venue: University of Patras, Ceremonies Hall
Dates: July 10 & 11, 2014.
Το κίνημα της ανοιχτής πρόσβασης κερδίζει συνεχώς έδαφος σε όλο τον κόσμο, και ήδη ένας μεγάλος αριθμός Πανεπιστημίων έχει υιοθετήσει τις αρχές της ανοιχτής πρόσβασης. Τα πνευματικά δικαιώματα αποτελούν ένα σημαντικό ζήτημα της ανοιχτής πρόσβασης λόγω της ηθικής διάστασης του ακαδημαϊκού και ερευνητικού έργου καθώς και της ιδιαίτερης φύσης του διαδικτύου. Μια από τις δημοφιλέστερες άδειες χρήσης για το περιεχόμενο ανοιχτής πρόσβασης αποτελούν οι άδειες Creative Commons. Στη παρούσα εισήγηση περιγράφεται η χρήση των αδειών Creative Commons στο ιδρυματικό καταθετήριο ΚΤΙΣΙΣ που αναπτύχθηκε από τη Βιβλιοθήκη και Υπηρεσία Πληροφόρησης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΒΤΠ), καθώς και η πολιτική που έχει υιοθετηθεί κατά την κατάθεση εργασιών στο καταθετήριο.
Η ΒΤΠ ακολουθώντας τις οδηγίες του European University Association προχώρησε στη δημιουργία ιδρυματικού καταθετηρίου. Για την επιλογή του λογισμικού ανοιχτού κώδικα συμβουλεύτηκε τις οδηγίες του DRIVER (Digital Repository Infrastructure Vision for European Research) και κατέληξε στο λογισμικό DSpace. Παράλληλα, η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΠΑΚ υιοθέτησε την εισήγηση της Βιβλιοθήκης για την υποχρεωτική κατάθεση των δημοσιεύσεων των ακαδημαϊκών στο ΚΤΙΣΙΣ καθώς και των διδακτορικών και μεταπτυχιακών διατριβών.
Η ΒΤΠ ελέγχει το καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων κάθε δημοσίευσης που κατατίθεται στο ΚΤΙΣΙΣ με βάση την πολιτική που ακολουθεί κάθε περιοδικό. Στην περίπτωση δημοσιευμένων άρθρων ενδεχομένως ο συγγραφέας να μην έχει το δικαίωμα διάθεσης του άρθρου του στο ΚΤΙΣΙΣ. Σε αυτήν την περίπτωση, η Βιβλιοθήκη δημιουργεί την εγγραφή με τα μεταδεδομένα που αφορούν τη συγκεκριμένη δημοσίευση και η πρόσβαση στο πλήρες κείμενο του άρθρου είναι εφικτή μέσω της σύνδεσης στο ηλεκτρονικό περιοδικό στο οποίο ανήκει το άρθρο. Οι δημοσιεύσεις που έχουν κατατεθεί στο ΚΤΙΣΙΣ αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του συγγραφέα και είναι διαθέσιμες ελεύθερα στο διαδίκτυο κάτω από τους όρους της άδειας Creative Commons.
Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι στην Πανεπιστημιακή ΕκπαίδευσηSofia Papadimitriou
Οι Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (ΑΕΠ) εστιάζουν στην παραγωγή, αδειοδότηση, χρήση, επαναχρησιμοποίηση μαθησιακών πηγών και στην προσβασιμότητα τους από εκδόσεις ανοικτής πρόσβασης, ως δημόσια αγαθά. Στοχεύοντας στην ανοικτή εκπαίδευση οι ΑΕΠ παρουσιάζουν τη στρατηγική ευκαιρία να βελτιώσουν την ποιότητα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και να διευκολύνουν το διάλογο σχετικά με την αντίστοιχη εκπαιδευτική πολιτική, τη διάδοση της γνώσης και την οικοδόμηση ικανοτήτων.
Η παρουσίαση εστιάζει σε έργα και πρωτοβουλίες ανάπτυξης αποθετηρίων ΑΕΠ, πρωταρχικά στοιχεία ερευνών για την αξιοποίησή τους και τη συμβολή τους στη δραστική μείωση του κόστους του εκπαιδευτικού υλικού των προγραμμάτων σπουδών, κάνοντας τις ανώτατες σπουδές πιο προσιτές για εκατομμύρια φοιτητών. Η μετασχηματιστική δυναμική των ΑΕΠ κατευθύνεται προς την επέκταση της εκπαίδευσης πέρα από τις παραδοσιακές μορφές και όρια με νέους τρόπους μάθησης που χαρακτηρίζονται από την εξατομίκευση, τη χρήση ψηφιακών μέσων, τη συνεργασία, την εφαρμογή πρακτικών «από τη βάση προς την κορυφή» στο πλαίσιο των οποίων ο εκπαιδευτικός και ο εκπαιδευόμενος είναι οι δημιουργοί του μαθησιακού περιεχομένου.
COVID-19: Activities, tools, best practice and contact points in GreeceOpenAIRE
Presentation from the webinar organized by the Greek OpenAIRE and RDA Nodes (Athena RC) and Elixir-GR to inform participants of EU and national efforts, in collaboration with the following research organizations: Flemming, CERTH, HEAL-Link, Demokritos, Univ. of Athens (Medical School).
Σύντομη παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών της βιβλιοθήκης του μέλλοντος. Η παρουσίαση συντάχθηκε στο πλαίσιο του σεμιναρίου Social media & Πολιτιστική διαχείριση που διοργάνωσε η Ελληνο Αμερικανική Ένωση (Hellenic American Union) κατά το διάστημα Οκτωβρίου - Νοεμβρίου 2017
E-LIS, το ηλεκτρονικό αρχείο για τη Βιβλιοθηκονομία και την Επιστήμη της Πληρ...Giannis Tsakonas
Presentation in the 16th Panhellenic Conference of Academic Libraries.
Φραντζή, Μ., Ανδρέου, Α.Κ., Τσάκωνας, Γ., et al. E-LIS, το ηλεκτρονικό αρχείο για τη Βιβλιοθηκονομία και την Επιστήμη της Πληροφόρησης: τρόποι αξιοποίησης του από την Ελληνική βιβλιοθηκονομική κοινότητα, 2007. In 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών,Πειραιάς (GR),1-3 Οκτωβρίου 2007
Alternative location at:
τι είναι το podcasting, ιστορικά στοιχεία, διαδικασία δημιουργίας, παραδείγματα, παραδείγματα εκπαιδευτικής αξιοποίησης, μελέτες, οφέλη, συμβουλές για τη δημιουργία, προβληματισμοί
Η συμβολή των βιβλιοθηκών στην ενίσχυση του ακαδημαϊκού έργου: εργαλεία, υπηρ...Ifigenia Vardakosta
Στην παρούσα εργασία γίνεται μια λεπτομερής περιγραφή του περιβάλλοντος της ακαδημαϊκής έρευνας και κατ’ επέκταση της επιστημονικής επικοινώνησης, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχόμενη ανάπτυξη αυτών. Η ανάπτυξη αυτών μελετάται από την πλευρά των τεχνολογικών εξελίξεων και της επίδρασης που έχει στην έρευνα το κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης. Γίνεται μια επισκόπηση των εργαλείων, των υπηρεσιών και των διαδικασιών που έχουν αναπτυχθεί από βιβλιοθήκες ή άλλους οργανισμούς και τα οποία, με τη σωστή χρήση τους εντός του ακαδημαϊκού χώρου, μπορούν να διευκολύνουν το έργο του ερευνητή/τριας. Σε αυτό το συνεχώς εξελισσόμενο πλαίσιο του μοντέλου της ερευνητικής ακαδημαϊκής παραγωγής, εξετάζεται ο ιδιαίτερα ενεργός ρόλος και ο χαρακτήρας της ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης, παίζοντας κεντρικό ρόλο στην καθοδήγηση και την υποστήριξη της ερευνητικής παραγωγής. Αναφέρονται τα είδη των συνεργασιών που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν από αυτήν με άλλους οργανισμούς και μονάδες, ιδιαίτερα εντός του ακαδημαϊκού ιδρύματος αλλά και εντός του ακαδημαϊκού χώρου γενικότερα, καθώς και δράσεις που θα μπορούσαν να διενεργηθούν. Επιπρόσθετα, γίνεται και μια αναφορά στις δεξιότητες που απαιτείται να έχει ο/η βιβλιοθηκονόμος για την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική υποστήριξη όλων των παραπάνω.
Τέλος, παρατίθενται προτάσεις υιοθέτησης καλών πρακτικών από τις βιβλιοθήκες, προκειμένου να συμβάλουν στην ενίσχυση της εγρήγορσης των ερευνητών/τριων στην αξιοποίηση των προσφερόμενων εργαλείων και υπηρεσιών.
The purpose of the paper is to provide a detailed description of the academic research scene and scientific communication, in a more general sense, as it has been shaped nowadays, taking into account their constant growth. This growth is studied both in terms of the impact that technological developments and the Open Access movement have on scholarly research. In regards to that, the paper presents the tools, the services and the procedures of the libraries and/or other organizations which, when properly used within the academic space, can facilitate the researcher’s work. In this constantly evolving context of the scholarly production model, the highly active role and nature of the academic library is examined, playing a central role in the guidance and support of scholarly production. The paper also emphasizes the different kinds of collaborations with other organizations and units that could be developed by the academic library, especially within the academic institution, but also within the academic space in general, as well as activities that could be carried out. In addition, a reference is made to the necessary skills that the librarian is required to have, to support all the above as effectively as possible.
Finally, suggestions are made for the adoption of good practices by libraries, in order to help enhance the improved pace of researchers in the use of the tools and services offered.
Γιώργος Ζάχος "Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: Με τη γνώση του παρελθόντο...Γιώργος Ζάχος
Ομιλία στο 25ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών «Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και Ανοικτή Επιστήμη», 10-11 Οκτωβρίου 2019, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο.
Τίτλος της ομιλίας "Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: Με τη γνώση του παρελθόντος ιχνηλατούμε το μέλλον τους"
Στην ομιλία γίνεται μια πρώτη προσπάθεια ιχνηλάτησης του μέλλοντος των Ελληνικών Ακαδημα:iκών Βιβλιοθηκών, το οποίο, όπως και αυτό των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών διεθνώς, είναι αβέβαιο.
Ο εντοπισμός των μελλοντικών τάσεων στη μορφή και τις λειτουργίες των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών και η έγκαιρη προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα είναι εξαιρετικά σημαντική. Για τον λόγο αυτό παρουσιάζονται οι τεχνολογικές εξελίξεις, ιδιαίτερα στην πληροφοριακή τεχνολογία και τα δίκτυα, καθώς και οι νέες εκπαιδευτικές πρακτικές που εφαρμόζονται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση διεθνώς και σταδιακά και στη χώρα μας, οι οποίες θα επηρεάσουν αποφασιστικά τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και θα θέσουν υπό αμφισβήτηση ακόμη και την ίδια την ύπαρξη τους.
Για την ιχνηλάτηση του μέλλοντος των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών αλλά και για την διατύπωση ρεαλιστικών προτάσεων για την προετοιμασία τους στις απαιτήσεις του νέου περιβάλλοντος που διαμορφώνεται, είναι πολύ σημαντική η γνώση των συνθηκών και των αποφάσεων του παρελθόντος που τις διαμόρφωσαν. Στην ομιλία παρουσιάζεται συνοπτικά τόσο η διαδρομή που έκαναν οι Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες τα τελευταία 35 χρόνια όσο οι παράγοντες που τις επηρέασαν καθώς και τα επιτεύγματα που κατέγραψαν και οι επιτυχημένες και οι αποτυχημένες επιλογές που έκαναν.
Με βάση τη γνώση του παρελθόντος και τη διεθνή πρακτική, γίνονται προτάσεις για πρωτοβουλίες που πρέπει πάρουν και δράσεις που πρέπει να υλοποιήσουν τόσο οι επιμέρους Βιβλιοθήκες όσο και οι Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες συνολικά για να προσαρμοστούν στις μελλοντικές συνθήκες και απαιτήσεις και να μπορέσουν και στο μέλλον να λειτουργούν ως βασικές εκπαιδευτικές και ερευνητικές υποδομές των Ελληνικών Πανεπιστημίων.
Speech presentation at Northeast Normal University ( Changchun, China)Γιώργος Ζάχος
Παρουσίαση σε ομιλία στο Συνέδριο “New Trends in Scholarly Communication System and the Transformation of Research Libraries”, Πανεπιστήμιο Northeast Normal University, Changchun, Κίνα, 20 -23 Σεπτεμβρίου 2016.
=======================
Presentation of my speech at the Conference "
New Trends in Scholarly Communication System and the Transformation of Research Libraries”, Northeast Normal University, Changchun, China, 20 -23 Σεπτεμβρίου 2016.
More Related Content
Similar to Ομιλία παρουσίαση πρόσβαση στη γνώση Final
Το κίνημα της ανοιχτής πρόσβασης κερδίζει συνεχώς έδαφος σε όλο τον κόσμο, και ήδη ένας μεγάλος αριθμός Πανεπιστημίων έχει υιοθετήσει τις αρχές της ανοιχτής πρόσβασης. Τα πνευματικά δικαιώματα αποτελούν ένα σημαντικό ζήτημα της ανοιχτής πρόσβασης λόγω της ηθικής διάστασης του ακαδημαϊκού και ερευνητικού έργου καθώς και της ιδιαίτερης φύσης του διαδικτύου. Μια από τις δημοφιλέστερες άδειες χρήσης για το περιεχόμενο ανοιχτής πρόσβασης αποτελούν οι άδειες Creative Commons. Στη παρούσα εισήγηση περιγράφεται η χρήση των αδειών Creative Commons στο ιδρυματικό καταθετήριο ΚΤΙΣΙΣ που αναπτύχθηκε από τη Βιβλιοθήκη και Υπηρεσία Πληροφόρησης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΒΤΠ), καθώς και η πολιτική που έχει υιοθετηθεί κατά την κατάθεση εργασιών στο καταθετήριο.
Η ΒΤΠ ακολουθώντας τις οδηγίες του European University Association προχώρησε στη δημιουργία ιδρυματικού καταθετηρίου. Για την επιλογή του λογισμικού ανοιχτού κώδικα συμβουλεύτηκε τις οδηγίες του DRIVER (Digital Repository Infrastructure Vision for European Research) και κατέληξε στο λογισμικό DSpace. Παράλληλα, η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΠΑΚ υιοθέτησε την εισήγηση της Βιβλιοθήκης για την υποχρεωτική κατάθεση των δημοσιεύσεων των ακαδημαϊκών στο ΚΤΙΣΙΣ καθώς και των διδακτορικών και μεταπτυχιακών διατριβών.
Η ΒΤΠ ελέγχει το καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων κάθε δημοσίευσης που κατατίθεται στο ΚΤΙΣΙΣ με βάση την πολιτική που ακολουθεί κάθε περιοδικό. Στην περίπτωση δημοσιευμένων άρθρων ενδεχομένως ο συγγραφέας να μην έχει το δικαίωμα διάθεσης του άρθρου του στο ΚΤΙΣΙΣ. Σε αυτήν την περίπτωση, η Βιβλιοθήκη δημιουργεί την εγγραφή με τα μεταδεδομένα που αφορούν τη συγκεκριμένη δημοσίευση και η πρόσβαση στο πλήρες κείμενο του άρθρου είναι εφικτή μέσω της σύνδεσης στο ηλεκτρονικό περιοδικό στο οποίο ανήκει το άρθρο. Οι δημοσιεύσεις που έχουν κατατεθεί στο ΚΤΙΣΙΣ αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του συγγραφέα και είναι διαθέσιμες ελεύθερα στο διαδίκτυο κάτω από τους όρους της άδειας Creative Commons.
Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι στην Πανεπιστημιακή ΕκπαίδευσηSofia Papadimitriou
Οι Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (ΑΕΠ) εστιάζουν στην παραγωγή, αδειοδότηση, χρήση, επαναχρησιμοποίηση μαθησιακών πηγών και στην προσβασιμότητα τους από εκδόσεις ανοικτής πρόσβασης, ως δημόσια αγαθά. Στοχεύοντας στην ανοικτή εκπαίδευση οι ΑΕΠ παρουσιάζουν τη στρατηγική ευκαιρία να βελτιώσουν την ποιότητα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και να διευκολύνουν το διάλογο σχετικά με την αντίστοιχη εκπαιδευτική πολιτική, τη διάδοση της γνώσης και την οικοδόμηση ικανοτήτων.
Η παρουσίαση εστιάζει σε έργα και πρωτοβουλίες ανάπτυξης αποθετηρίων ΑΕΠ, πρωταρχικά στοιχεία ερευνών για την αξιοποίησή τους και τη συμβολή τους στη δραστική μείωση του κόστους του εκπαιδευτικού υλικού των προγραμμάτων σπουδών, κάνοντας τις ανώτατες σπουδές πιο προσιτές για εκατομμύρια φοιτητών. Η μετασχηματιστική δυναμική των ΑΕΠ κατευθύνεται προς την επέκταση της εκπαίδευσης πέρα από τις παραδοσιακές μορφές και όρια με νέους τρόπους μάθησης που χαρακτηρίζονται από την εξατομίκευση, τη χρήση ψηφιακών μέσων, τη συνεργασία, την εφαρμογή πρακτικών «από τη βάση προς την κορυφή» στο πλαίσιο των οποίων ο εκπαιδευτικός και ο εκπαιδευόμενος είναι οι δημιουργοί του μαθησιακού περιεχομένου.
COVID-19: Activities, tools, best practice and contact points in GreeceOpenAIRE
Presentation from the webinar organized by the Greek OpenAIRE and RDA Nodes (Athena RC) and Elixir-GR to inform participants of EU and national efforts, in collaboration with the following research organizations: Flemming, CERTH, HEAL-Link, Demokritos, Univ. of Athens (Medical School).
Σύντομη παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών της βιβλιοθήκης του μέλλοντος. Η παρουσίαση συντάχθηκε στο πλαίσιο του σεμιναρίου Social media & Πολιτιστική διαχείριση που διοργάνωσε η Ελληνο Αμερικανική Ένωση (Hellenic American Union) κατά το διάστημα Οκτωβρίου - Νοεμβρίου 2017
E-LIS, το ηλεκτρονικό αρχείο για τη Βιβλιοθηκονομία και την Επιστήμη της Πληρ...Giannis Tsakonas
Presentation in the 16th Panhellenic Conference of Academic Libraries.
Φραντζή, Μ., Ανδρέου, Α.Κ., Τσάκωνας, Γ., et al. E-LIS, το ηλεκτρονικό αρχείο για τη Βιβλιοθηκονομία και την Επιστήμη της Πληροφόρησης: τρόποι αξιοποίησης του από την Ελληνική βιβλιοθηκονομική κοινότητα, 2007. In 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών,Πειραιάς (GR),1-3 Οκτωβρίου 2007
Alternative location at:
τι είναι το podcasting, ιστορικά στοιχεία, διαδικασία δημιουργίας, παραδείγματα, παραδείγματα εκπαιδευτικής αξιοποίησης, μελέτες, οφέλη, συμβουλές για τη δημιουργία, προβληματισμοί
Η συμβολή των βιβλιοθηκών στην ενίσχυση του ακαδημαϊκού έργου: εργαλεία, υπηρ...Ifigenia Vardakosta
Στην παρούσα εργασία γίνεται μια λεπτομερής περιγραφή του περιβάλλοντος της ακαδημαϊκής έρευνας και κατ’ επέκταση της επιστημονικής επικοινώνησης, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχόμενη ανάπτυξη αυτών. Η ανάπτυξη αυτών μελετάται από την πλευρά των τεχνολογικών εξελίξεων και της επίδρασης που έχει στην έρευνα το κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης. Γίνεται μια επισκόπηση των εργαλείων, των υπηρεσιών και των διαδικασιών που έχουν αναπτυχθεί από βιβλιοθήκες ή άλλους οργανισμούς και τα οποία, με τη σωστή χρήση τους εντός του ακαδημαϊκού χώρου, μπορούν να διευκολύνουν το έργο του ερευνητή/τριας. Σε αυτό το συνεχώς εξελισσόμενο πλαίσιο του μοντέλου της ερευνητικής ακαδημαϊκής παραγωγής, εξετάζεται ο ιδιαίτερα ενεργός ρόλος και ο χαρακτήρας της ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης, παίζοντας κεντρικό ρόλο στην καθοδήγηση και την υποστήριξη της ερευνητικής παραγωγής. Αναφέρονται τα είδη των συνεργασιών που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν από αυτήν με άλλους οργανισμούς και μονάδες, ιδιαίτερα εντός του ακαδημαϊκού ιδρύματος αλλά και εντός του ακαδημαϊκού χώρου γενικότερα, καθώς και δράσεις που θα μπορούσαν να διενεργηθούν. Επιπρόσθετα, γίνεται και μια αναφορά στις δεξιότητες που απαιτείται να έχει ο/η βιβλιοθηκονόμος για την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική υποστήριξη όλων των παραπάνω.
Τέλος, παρατίθενται προτάσεις υιοθέτησης καλών πρακτικών από τις βιβλιοθήκες, προκειμένου να συμβάλουν στην ενίσχυση της εγρήγορσης των ερευνητών/τριων στην αξιοποίηση των προσφερόμενων εργαλείων και υπηρεσιών.
The purpose of the paper is to provide a detailed description of the academic research scene and scientific communication, in a more general sense, as it has been shaped nowadays, taking into account their constant growth. This growth is studied both in terms of the impact that technological developments and the Open Access movement have on scholarly research. In regards to that, the paper presents the tools, the services and the procedures of the libraries and/or other organizations which, when properly used within the academic space, can facilitate the researcher’s work. In this constantly evolving context of the scholarly production model, the highly active role and nature of the academic library is examined, playing a central role in the guidance and support of scholarly production. The paper also emphasizes the different kinds of collaborations with other organizations and units that could be developed by the academic library, especially within the academic institution, but also within the academic space in general, as well as activities that could be carried out. In addition, a reference is made to the necessary skills that the librarian is required to have, to support all the above as effectively as possible.
Finally, suggestions are made for the adoption of good practices by libraries, in order to help enhance the improved pace of researchers in the use of the tools and services offered.
Γιώργος Ζάχος "Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: Με τη γνώση του παρελθόντο...Γιώργος Ζάχος
Ομιλία στο 25ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών «Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και Ανοικτή Επιστήμη», 10-11 Οκτωβρίου 2019, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο.
Τίτλος της ομιλίας "Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: Με τη γνώση του παρελθόντος ιχνηλατούμε το μέλλον τους"
Στην ομιλία γίνεται μια πρώτη προσπάθεια ιχνηλάτησης του μέλλοντος των Ελληνικών Ακαδημα:iκών Βιβλιοθηκών, το οποίο, όπως και αυτό των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών διεθνώς, είναι αβέβαιο.
Ο εντοπισμός των μελλοντικών τάσεων στη μορφή και τις λειτουργίες των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών και η έγκαιρη προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα είναι εξαιρετικά σημαντική. Για τον λόγο αυτό παρουσιάζονται οι τεχνολογικές εξελίξεις, ιδιαίτερα στην πληροφοριακή τεχνολογία και τα δίκτυα, καθώς και οι νέες εκπαιδευτικές πρακτικές που εφαρμόζονται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση διεθνώς και σταδιακά και στη χώρα μας, οι οποίες θα επηρεάσουν αποφασιστικά τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και θα θέσουν υπό αμφισβήτηση ακόμη και την ίδια την ύπαρξη τους.
Για την ιχνηλάτηση του μέλλοντος των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών αλλά και για την διατύπωση ρεαλιστικών προτάσεων για την προετοιμασία τους στις απαιτήσεις του νέου περιβάλλοντος που διαμορφώνεται, είναι πολύ σημαντική η γνώση των συνθηκών και των αποφάσεων του παρελθόντος που τις διαμόρφωσαν. Στην ομιλία παρουσιάζεται συνοπτικά τόσο η διαδρομή που έκαναν οι Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες τα τελευταία 35 χρόνια όσο οι παράγοντες που τις επηρέασαν καθώς και τα επιτεύγματα που κατέγραψαν και οι επιτυχημένες και οι αποτυχημένες επιλογές που έκαναν.
Με βάση τη γνώση του παρελθόντος και τη διεθνή πρακτική, γίνονται προτάσεις για πρωτοβουλίες που πρέπει πάρουν και δράσεις που πρέπει να υλοποιήσουν τόσο οι επιμέρους Βιβλιοθήκες όσο και οι Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες συνολικά για να προσαρμοστούν στις μελλοντικές συνθήκες και απαιτήσεις και να μπορέσουν και στο μέλλον να λειτουργούν ως βασικές εκπαιδευτικές και ερευνητικές υποδομές των Ελληνικών Πανεπιστημίων.
Speech presentation at Northeast Normal University ( Changchun, China)Γιώργος Ζάχος
Παρουσίαση σε ομιλία στο Συνέδριο “New Trends in Scholarly Communication System and the Transformation of Research Libraries”, Πανεπιστήμιο Northeast Normal University, Changchun, Κίνα, 20 -23 Σεπτεμβρίου 2016.
=======================
Presentation of my speech at the Conference "
New Trends in Scholarly Communication System and the Transformation of Research Libraries”, Northeast Normal University, Changchun, China, 20 -23 Σεπτεμβρίου 2016.
Από τη Σχολική Βιβλιοθήκη 1.0 και 2.0 στην πρόκληση και την προοπτική λειτουρ...Γιώργος Ζάχος
Στις χώρες με ανεπτυγμένη σχολική εκπαίδευση οι Σχολικές τους Βιβλιοθήκες διάνυσαν ήδη μια μεγάλη μορφολογική και λειτουργική διαδρομή: Από την παραδοσιακή μορφή Βιβλιοθήκης που στηρίζονταν στις έντυπες πηγές και κατείχε σημαντικό χώρο του σχολικού κτηρίου για τη στέγαση της, μετέβησαν σταδιακά στη Σχολική Βιβλιοθήκη 1.0 που επειδή στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ηλεκτρονικές πηγές και λιγότερο στις έντυπες έχει περιορισμένες απαιτήσεις στέγασης αλλά δράσεις και λειτουργίες που καλύπτουν όλο το σχολικό κτήριο.
Τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη του συμμετοχικού Web 2.0 μεταλλάσσει και την Σχολική Βιβλιοθήκη 1.0 σε Σχολική Βιβλιοθήκη 2.0 που πλέον λειτουργεί ως το «Πληροφοριακό Κέντρο του Σχολείου (iCentre)» σε άμεση οργανωτική και λειτουργική σχέση με τις πληροφορικές υποδομές και τις σχετικές με αυτές εκπαιδευτικές δράσεις και δομές του σχολείου.
Τα σχολεία μας, στην συντριπτική τους πλειονότητα, και παρά τα παραδείγματα σημαντικών Σχολικών Βιβλιοθηκών στο παρελθόν, και τις αλυσιτελείς προσπάθειες καθιέρωσής τους στο σχετικά πρόσφατο, στερούνται Σχολικών Βιβλιοθηκών.
Όμως με την εκμετάλλευση της πληροφοριακής τεχνολογίας, με μικρές κτιριακές παρεμβάσεις και με την διάθεση περιορισμένων πόρων- αλλά με θέληση για αλλαγή και εκσυγχρονισμό, τόσο από την πολιτική ηγεσία όσο και από τους εκπαιδευτικούς- μπορούμε να οδηγηθούμε κατ΄ευθείαν στο τρίτο στάδιο εξέλιξης των Σχολικών Βιβλιοθηκών όπως αυτές διαμορφώθηκαν διεθνώς και να δημιουργήσουμε στα σχολεία μας «Σχολικά Πληροφοριακά Κέντρα» που θα ενσωματώνουν: λειτουργίες βιβλιοθήκης, πληροφοριακής στήριξης του εκπαιδευτικού έργου, εκπαίδευσης των μαθητών σ
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης ως φορέας στήριξης της κοινωνικής συνοχήςΓιώργος Ζάχος
Σε περιόδους οικονομικής κρίσης όπως αυτή που βιώνει η χώρα μας σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού ζει σε καθεστώς ανεργίας και οικονομικής δυσπραγίας με αποτέλεσμα να βιώνει την απομόνωση και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Ανάλογα φαινόμενα δημιουργούνται από την ύπαρξη σε πολλές πόλεις ομάδων αλλογενών προσφύγων και μεταναστών που διαβιούν απομονωμένες από τον κύριο κορμό της κοινωνίας. Δε αρκετές περιπτώσεις σε ένα εχθρικό προς αυτούς κοινωνικό περίγυρο.
Τέτοιες καταστάσεις θέτουν εν αμφιβόλω τη συνέχιση της κοινής συμβίωσης και της συνοχής της κοινωνίας. Η αδιαφορία και η διαιώνιση τους μπορούν να προκαλέσουν κοινωνικές συγκρούσεις καθώς και αντικοινωνικές και ρατσιστικές συμπεριφορές.
Για να αποτραπούν τέτοια φαινόμενα οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να διαθέτουν φορείς στήριξης της κοινωνικής συνοχής που θα βοηθούν στην κοινωνική ενσωμάτωση.
Οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες με τα δημοκρατικά και τα πανανθρώπινα χαρακτηριστικά τους, μπορούν να λειτουργήσουν ως φορείς που στηρίζουν ποικιλοτρόπως την κοινωνική συνοχή και θα μεγεθύνουν το κοινωνικό κεφάλαιο.
Η νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης μπορεί να γίνει ένας τέτοιος φορέας.
Μπορεί να βοηθά τους πολίτες στην ένταξή τους στην Κοινωνία της Πληροφορίας και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Μπορεί να υποστηρίζει την εκπαίδευση και την μάθηση, καθώς και προγράμματα δια-βίου μάθησης και ένταξης ανέργων.
Μπορεί να πραγματοποιεί και να στηρίζει πολιτιστικές δραστηριότητες μειονεκτούντων ομάδων, προσφύγων και μεταναστών.
Μπορεί να γίνει χώρος ανάπτυξης δράσεων στήριξης των κοινωνικά αδύνατων. Μπορεί να αναλαμβάνει ρόλους και δράσεις ενδυνάμωσης της ανεκτικότητας, της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής.
Στην εισήγηση αναφέρονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες η Νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης που θα μπορέσει να αναλάβει αυτούς τους ρόλους. Παρουσιάζονται επίσης πρωτοβουλίες και δράσεις της Βιβλιοθήκης και που θα ενδυναμώνουν την κοινωνική συνοχή και θα αυξάνουν το κοινωνικό κεφάλαιο της Κοζάνης και της ευρύτερης περιοχής.
Η Νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης μπορεί με την στήριξη τόσο της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όσο και των πολιτών της Κοζάνης να αναδειχθεί σε μια Πρότυπη Βιβλιοθήκη στήριξης της κοινωνικής συνοχής στην Ελλάδα.
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας - Το γραπτό των πανελλαδικών εξετάσεωνPanagiotis Prentzas
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (ΑΟΘ): Τι πρέπει να προσέξουν οι υποψήφιοι κατά τη διάρκεια των πανελλαδικών εξετάσεων στη δομή των απαντήσεών τους, αλλά και στην εμφάνιση του γραπτού τους.
Μπορείτε να δείτε και τη διαδραστική παρουσίαση στο www.study4economy.edu.gr.
1. ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ
ΓΝΩΣΗ
1
Δρ. Γεώργιος Κ. Ζάχος
Διευθυντής Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης Πανεπιστημίου
Ιωαννίνων
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών, Γενικών Αρχείων και
Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης
Υπεύθυνος Μ.Ο.Π.Α.Β.
2. Περιεχόμενα
Ο ρόλος του Πανεπιστημίου στη Διάδοση και Διαφύλαξη της Γνώσης
Περιορισμοί στη Διάδοση της Γνώσης
Κίνημα Ανοικτής Πρόσβασης (ΑΠ)
Πρωτοβουλίες-ορόσημα για την Ανοικτή Πρόσβαση (ΒΒΒ)
Χαρακτηριστικά της Ανοικτής Πρόσβασης
Υλικό Ανοικτής Πρόσβασης
Τρόποι εφαρμογής της Ανοικτής Πρόσβασης
Ηλεκτρονικά Βιβλία Ανοικτής Πρόσβασης
Ανοικτά video μαθήματα
Περιοδικά Ανοιχτής Πρόσβασης
Χαρακτηριστικά των Περιοδικών Ανοικτής Πρόσβασης
Αποθετήρια Ανοιχτής Πρόσβασης
Οφέλη από την Ανοικτή Πρόσβαση στην Γνώση
2
3. Ο ρόλος του Πανεπιστημίου στη Διάδοση και
Διαφύλαξη της Γνώσης
Υποχρέωση του Πανεπιστημίου στη διάδοση της γνώσης:
Ν. 4009/2011 Άρθρο 4 - Αποστολή των Α.Ε.Ι.
Τα Α.Ε.Ι. έχουν ως αποστολή:
α) να παράγουν και να μεταδίδουν τη γνώση με την έρευνα και τη
διδασκαλία, να προετοιμάζουν τους φοιτητές για την εφαρμογή της
στο επαγγελματικό πεδίο και να καλλιεργούν τις τέχνες και τον
πολιτισμό,
β) να προσφέρουν ανώτατη εκπαίδευση και να συμβάλουν στη δια
βίου μάθηση με σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, περιλαμβανομένης
και της διδασκαλίας από απόσταση, με βάση την επιστημονική και
τεχνολογική έρευνα στο ανώτερο επίπεδο ποιότητας κατά τα διεθνώς
αναγνωρισμένα κριτήρια …… και να διαμορφώνουν τις απαραίτητες
συνθήκες για την ανάδειξη νέων ερευνητών
3
4. Ο ρόλος του Πανεπιστημίου στη Διάδοση και
Διαφύλαξη της Γνώσης
Τεκμήρια μετάδοσης της Γνώσης:
Δημοσιεύσεις των μελών του Πανεπιστημίου,
Ψηφιακές συλλογές,
Ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό,
Ψηφιακές συλλογές οπτικοακουστικού υλικού ( κυρίως διδασκαλίες και
διαλέξεις) κ.α.
Υποδομές και μηχανισμοί Διατήρησης της παραγόμενης γνώσης:
Βιβλιοθήκες
Αρχεία, Μουσεία
Ειδικές Συλλογές
Ψηφιακές Συλλογές
4
5. Περιορισμοί στη Διάδοση της Γνώσης
Περιορισμοί
Περιορισμένη Πρόσβαση στην επιστημονική παραγωγή και σε εκπαιδευτικό
υλικό και περιορισμένη συνεισφορά της παραγόμενης γνώσης
Αύξηση της επιστημονικής παραγωγής και Αργοί Χρόνοι Δημοσίευσης
Οι ίδιοι Επιστήμονες ή τα Ιδρύματά τους πληρώνουν τους Εκδότες που
εκμεταλλεύονται τον καρπό της ερευνητική προσπάθεια των ερευνητών
Περιορισμένη πληρωμή συγγραφικών δικαιωμάτων από τους εκδότες
Αυξημένες τιμές των επιστημονικών συνδρομητικών περιοδικών και
εμφάνιση ολιγοπωλιακών τακτικών από τους παραδοσιακούς Εκδοτικούς
Οίκους
Μειωμένες χρηματοδοτήσεις για συνδρομές σε επιστημονικά περιοδικά και
προμήθειες βιβλίων
Αποτελέσματα
Δυσκολίες στην πρόσβαση της παραγόμενης γνώσης αλλά και σε
εκπαιδευτικό υλικό και μειωμένη συνεισφορά της
5
6. Κίνημα Ανοικτής Πρόσβασης
Με τον όρο «ανοιχτή πρόσβαση», εννοούμε:
την ελεύθερη διαθέσιμη βιβλιογραφία στο Διαδίκτυο, που επιτρέπει στους
χρήστες να : την διαβάσουν, την κατεβάσουν, την αντιγράψουν, την
διανείμουν, την εκτυπώσουν, τη χρησιμοποιήσουν ως δεδομένα σε λογισμικό,
τη χρησιμοποιήσουν για οποιονδήποτε άλλο νόμιμο σκοπό, χωρίς
οικονομικούς, νομικούς ή τεχνολογικούς φραγμούς εκτός από τυχόν
αξεπέραστους φραγμούς εξασφάλισης πρόσβασης στο Διαδίκτυο.
Ο μόνος περιορισμός αναπαραγωγής ή διανομής, και ο μόνος ρόλος στη
διατήρηση των πνευματικών δικαιωμάτων, είναι στο να δίνει στους
συγγραφείς τον έλεγχο της ακεραιότητας του έργου τους και το δικαίωμα να
αναγνωρίζονται και να γίνεται αναφορά στο όνομά τους.
6
7. Κίνημα Ανοικτής Πρόσβασης (ΟΑ)
Κοινωνικό Κίνημα της Ακαδημαϊκής και Ερευνητικής Κοινότητας για την
εφαρμογή των αρχών της Ανοικτής Πρόσβασης στη διάδοση της επιστημονικής
γνώσης και των ερευνητικών αποτελεσμάτων, χωρίς τη διαμεσολάβηση των
Εκδοτών.
Το Κίνημα αποβλέπει σε :
Πλήρη αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει το Διαδίκτυο για τη
διάδοση της επιστημονικής και ακαδημαϊκής γνώσης και της
επιστημονικής πληροφορίας.
Επιστημονική και Ακαδημαϊκή βιβλιογραφία προσβάσιμη ελεύθερα από
όλους τους χρήστες του Διαδικτύου
7
8. Πρωτοβουλίες-ορόσημα για την Ανοικτή Πρόσβαση
(ΒΒΒ)
Οι σημαντικότερες διεθνείς πρωτοβουλίες για την ανοικτή πρόσβαση υπήρξαν
οι:
2002: Πρωτοβουλία Ανοικτής Πρόσβασης της Βουδαπέστης (Budapest Open
Access Initiative http://www.soros.org/openaccess/read )
2003: Διακήρυξη της Βηθεσδά για την Εκδοτική Δραστηριότητα Ανοιχτής
Πρόσβασης (Bethesda Statement on Open Access Publishing)
http://www.earlham.edu/~peters/fos/bethesda.htm
2003:Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση των
Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών (Berlin Declaration on Open Access to
Knowledge in the Sciences and Humanities) http://oa.mpg.de/lang/en-uk/berlin-
prozess/berliner-erklarung/
8
9. Πρωτοβουλίες-ορόσημα για την Ανοικτή Πρόσβαση
(ΒΒΒ)
2006: Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλεί για ανοικτή πρόσβαση στην
δημόσια-χρηματοδοτούμενη έρευνα.
2007: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Έρευνας (European Research Advisory Board
(EURAB)) προτείνει την έκδοση οδηγίας για την ανοικτή πρόσβαση στην
Χρηματοδοτούμενη από την ΕΕ έρευνα.
2007: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθετεί κείμενο συμφωνίας για υποχρέωση
υποβολής ηλεκτρονικών αντιγράφων των άρθρων και τη διανομή τους
online. http://www.scienceeurope.org/
2008: Οδηγίες των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων για στήριξη της Ανοικτής
Πρόσβασης και τη δημιουργία Ιδρυματικών Αποθετηρίων
http://www.eua.be/fileadmin/user_upload/files/Policy_Positions/Recommen
dations_Open_Access_adopted_by_the_EUA_Council_on_26th_of_March_20
08_final.pdf
9
10. Χαρακτηριστικά της Ανοικτής Πρόσβασης
10
Η νομική βάση της ανοιχτής πρόσβασης στηρίζεται στη συγκατάθεση του
κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων (για νεότερα έργα) ή στη λήξη του
πνευματικού δικαιώματος (για παλαιότερα έργα).
Η ανοιχτή πρόσβαση είναι συμβατή με:
τα πνευματικά δικαιώματα,
την αξιολόγηση εργασιών από συναδέλφους (peer review)
την εκτύπωση, την διατήρηση, το κύρος, την ποιότητα, την προώθηση της
καριέρας, την ευρετηρίαση, και άλλα χαρακτηριστικά και υπηρεσίες που
σχετίζονται με συμβατά επιστημονικά έργα.
τις απαιτήσεις φορέων που απαιτούν ανοιχτή πρόσβαση στην έρευνα που
χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους αλλά και μη χρηματοδοτούμενη
έρευνα ή χρηματοδοτούμενη από ιδιωτικά ιδρύματα.
Για τις Βιβλιοθήκες η Ανοικτή Πρόσβαση:
εκμηδενίζει το κόστος διαχείριση των συνδρομών, τη διαχείριση των
ψηφιακών δικαιωμάτων (DRM) το νομικό κόστος (σύνταξη και επιβολή
περιοριστικών αδειοδοτήσεων).
11. Υλικό Ανοικτής Πρόσβασης
11
Η σημαντικότερες συλλογές που μπορούν να προσφερθούν σε ανοικτή
πρόσβαση είναι κυρίως:
«Άρθρα αξιολογημένης έρευνας¨ και προδημοσιεύσεις (preprints),
Διδακτορικές και Μεταπτυχιακές Εργασίες.
Αλλά και κάθε ψηφιακό περιεχόμενο όπως:
Εκπαιδευτικό υλικό μαθημάτων και συγγραμμάτων
Ακατέργαστα και ημι-ακατέργαστα δεδομένα,
Φωτογραφίες, ήχος, βίντεο, πολυμέσα, λογισμικό
Έργα τα οποία γίνονται ψηφιακά από την αρχή
Παλαιότερα έργα, όπως έργα που τα πνευματικά τους δικαιώματα
βρίσκονται στον δημόσιο τομέα (public-domain) και αντικείμενα πολιτιστικής
κληρονομιάς, τα οποία ψηφιοποιούνται αργότερα.
13. Ηλεκτρονικά Βιβλία Ανοικτής Πρόσβασης
Ηλεκτρονικό Βιβλίο
«ψηφιακό αντικείμενο με κείμενα ή/και άλλου είδους
περιεχόμενο, το οποίο προκύπτει ενσωματώνοντας στη
γνωστή έννοια του βιβλίου χαρακτηριστικά που υπάρχουν
σε ηλεκτρονικά περιβάλλοντα. Τα ηλεκτρονικά βιβλία
τυπικά έχουν λειτουργίες αναζήτησης και παραπομπών,
υπερσυνδέσεις, σελιδοδείκτες, επισημειώσεις,
υπογραμμίσεις, πολυμεσικά αντικείμενα και διαδραστικά
εργαλεία»
14. Ηλεκτρονικά Βιβλία Ανοικτής Πρόσβασης
Τα βιβλία ανοικτής πρόσβασης είναι ηλεκτρονικά
βιβλία των οποίων το περιεχόμενο παρέχεται
ελεύθερα στο Διαδίκτυο.
Πρόκειται είτε για βιβλία που έχουν πρώτα
παραχθεί σε έντυπη μορφή και μετά διατίθενται
ελεύθερα στο Διαδίκτυο, είτε για αμιγώς
ηλεκτρονικά βιβλία (digital-born) που
δημιουργήθηκαν και διατίθενται ηλεκτρονικά και
ελεύθερα.
15. Ανοικτά video μαθήματα
Ένα βιντεομάθημα ή βίντεο διάλεξη είναι ένα βίντεο το
οποίο παρουσιάζει κάποιο εκπαιδευτικό υλικό για ένα
αντικείμενο διδασκαλίας. Το βιντεοσκοπημένο μάθημα
μπορεί στη συνέχεια να αναρτηθεί στο Διαδίκτυο και να
χρησιμοποιηθεί για χρήση του ως διαλέξη απευθείας
σύνδεσης (on-line)
Μπορεί να έχει διάφορες μορφές: Ένας διδάσκων που μιλάει
στην Κάμερα απ’ ευθείας ή στην τάξη ή φωτογραφίες και
κείμενο σε κάποιο αντικείμενο ή συνδυασμός όλων αυτών.
16. Περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης (Golden OA)
16
Ορισμός
Περιοδικά Ανοικτής πρόσβασης είναι επιστημονικά περιοδικά που
δημοσιεύουν αξιολογημένη έρευνα και είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο
για πρόσβαση τους από τους αναγνώστες χωρίς οικονομικά, νομικά ή
τεχνικά εμπόδια εκτός από εκείνα που δημιουργούν αξεπέραστα
εμπόδια πρόσβασης στο διαδίκτυο.
Επιχειρησιακά μοντέλα κάλυψης του κόστους :
«Ο Συγγραφέας Πληρώνει" ("author pays").
Κάλυψη από τον χορηγό του συγγραφέα (χρηματοδότη, ή εργοδότη)
Κάλυψη από την Βιβλιοθήκη (Ίδρυμα)
Κάλυψη από Διαφημίσεις ή Πρόσθετα των Περιοδικών
17. Περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης (2)
17
Τελείως Ανοικτής Πρόσβασης (Ευρετήριο http://www.doaj.org/ )
Π.χ.: PLoS Biology http://www.plosbiology.org/home.action
Π.χ.: PubMed Central
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/
Υβριδικά Περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης —Μερικά άρθρα είναι ελεύθερα
επειδή πληρώθηκε παράβολο δημοσίευσης
π.χ. : Εκδότες όπως American Chemical Society, Wiley, Cambridge, Sage
Περιοδικά Αργοπορημένης Ανοικτής Πρόσβασης—Παραδοσιακά περιοδικά
που προσφέρουν ανοικτή πρόσβαση μετά από ένα διάστημα εμπάργκο.
π.χ. : Journal of Experimental Biology ( http://jeb.biologists.org )
18. Ιδρυματικά Αποθετήρια Ανοικτής Πρόσβασης
18
Ένα Ιδρυματικό Αποθετήριο (Ι.Α.) είναι ένα περιβάλλον για την αποθήκευση
και τη διαχείριση ψηφιακού περιεχομένου που περιλαμβάνει την ερευνητική
αλλά και την εκπαιδευτική παραγωγή των ερευνητών και μελών του
Ιδρύματος.
Το Ιδρυματικό Αποθετήριο επιτρέπει στο Ίδρυμα που το διαθέτει να
διαχειρίζεται, να διαφυλάττει και να προβάλλει την πνευματική παραγωγή
του κάθε μορφής και ιδιαίτερα υλικό όπως: ερευνητικά άρθρα, ερευνητικά
δεδομένα, κεφάλαια βιβλίων, πρακτικά συνεδρίων καθώς και Διδακτορικές
Διατριβές, Μεταπτυχιακές Εργασίες κ.α.
Βασική Αρχή συγκρότησης των Ιδρυματικών Αποθετηρίων είναι η ελεύθερη
πρόσβασή τους που επιτρέπει την ένταξη, την αποθήκευση, τον εντοπισμό,
την ανάκτηση και την εξαγωγή του ψηφιακού περιεχομένου χωρίς
περιορισμούς.
19. Αποθετήρια ανοιχτής πρόσβασης ("green OA")
19
Τα αποθετήρια ανοιχτής πρόσβασης:
Mπορούν να οργανωθούν με βάση την ειδικότητα (π.χ. arXiv για την
φυσική) ή το Ίδρυμα (π.χ. DASH για το Χάρβαρντ).
Dεν κάνουν τα ίδια αξιολόγηση των ερευνητικών εργασιών. Παρόλα αυτά,
γενικά περιέχουν άρθρα που έχουν αξιολογηθεί κάπου αλλού.
Τα αποθετήρια ανοιχτής πρόσβασης μπορούν να έχουν προδημοσιεύσεις,
μεταδημοσιεύσεις ή και τα δυο.
Όταν τα πανεπιστήμια έχουν αποθετήρια ανοιχτής πρόσβασης, εκτός από
την ανοιχτή πρόσβαση λαμβάνουν μέτρα και για να διασφαλίσουν τη
μακροχρόνια διατήρηση του υλικού.
20. Οφέλη από την Ανοικτή Πρόσβαση στην Γνώση (1)
20
Η ανοιχτή πρόσβαση εξυπηρετεί τα συμφέροντα πολλών ομάδων:
Συγγραφείς: αυξάνει την ορατότητα και επιρροή της δουλειάς τους.
Αναγνώστες: δίνει ανεμπόδιστη πρόσβαση στη βιβλιογραφία που
χρειάζονται για την έρευνα τους, χωρίς να περιορίζεται από τους
προϋπολογισμούς των βιβλιοθηκών που παρέχουν πρόσβαση.
Διδάσκοντες και Φοιτητές: φέρνει ισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών
σχετικά με τις βασικές πηγές και εξαλείφει την ανάγκη για πληρωμές ή
άδειες για αναπαραγωγή και διάδοση του περιεχομένου.
Βιβλιοθήκες: λύνει το πρόβλημα της κρίσης τιμών και κρίσης αδειών για
τα επιστημονικά περιοδικά.
21. Οφέλη από την Ανοικτή Πρόσβαση στην Γνώση (2)
21
Για τους ερευνητές:
Αύξηση της προβολής των αποτελεσμάτων της έρευνάς τους και, κατά
συνέπεια, του Τμήματος και του Ιδρύματός τους.
Δυνητική αύξηση της επιρροής (impact) των δημοσιεύσεων των
ερευνητών καθώς η έρευνα που διατίθεται ελεύθερα μπορεί να διαδοθεί
ευρύτερα και να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο. Μελέτες που έχουν γίνει
έχουν αποδείξει ότι γίνονται περισσότερες αναφορές σε εργασίες που
διατίθενται ελεύθερα.
Σε θεματικές περιοχές όπου οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, όπως η
Πληροφορική, η Φυσική, η Χημεία κ.α., οι ερευνητές θα μπορούν να
κάνουν προ-δημοσιεύσεις (σε αντίθεση με εργασίες που υπόκεινται σε
κρίση) που θα διατίθεται μέσω του Αποθετηρίου. Με αυτόν τον τρόπο θα
αποδεικνύουν και θα απολαμβάνουν το προνόμιο ότι δημοσίευσαν μια
εργασία πρώτοι.
Θα βοηθά τους ερευνητές να διαχειριστούν τις πιθανές απαιτήσεις των
φορέων χρηματοδότησης για ανοικτές δημοσιεύσεις ως αποτέλεσμα των
χρηματοδοτούμενων Έργων.
22. Οφέλη από την Ανοικτή Πρόσβαση στην Γνώση (3)
22
Για το Ίδρυμα:
Αυξάνει την απήχηση και το κύρος του Ιδρύματος.
Επιτρέπει στο Ίδρυμα τη διαχείριση των δικαιωμάτων πνευματικής
ιδιοκτησίας με την ευαισθητοποίηση και την καταγραφή των σχετικών
πληροφοριών πάνω στα θέματα αυτά.
Περιλαμβάνει τύπους περιεχομένου που δεν δημοσιεύεται ευρέως, όπως
τη λεγόμενη «γκρίζα βιβλιογραφία»
Λειτουργεί ως εργαλείο προβολής για να δελεάσει την προσέλκυση
Ερευνητών και ερευνητικών χρηματοδοτήσεων.
23. Οφέλη από την Ανοικτή Πρόσβαση στην Γνώση (4)
23
Περιοδικά και εκδότες: κάνει τα άρθρα περισσότερο ορατά, ανακαλύψημα,
αναζητήσημα, και χρήσιμα. Αν ένα περιοδικό είναι ανοιχτής πρόσβασης, τότε
μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτήν την ορατότητά του να
προσελκύσει συνδρομές και διαφημίσεις, αλλά και αναγνώστες
και παραπομπές.
Χρηματοδότες: αυξάνει την επιστροφή της επένδυσης τους στην πρόσβαση,
κάνοντας τα αποτελέσματα της χρηματοδοτούμενης έρευνας ευρέως
διαθέσιμα, περισσότερο ανακαλύψιμα, ανακτήσιμα, και χρήσιμα.
Κυβερνήσεις: ωφελούνται από την ανοιχτή πρόσβαση με όλους τους τρόπους
που επωφελούνται οι χρηματοδότες . Η ανοιχτή πρόσβαση επίσης προωθεί τη
δημοκρατία με το να μοιράζει μη-απόρητες κυβερνητικές πληροφορίες όσο το
δυνατόν ευρύτερα.
Πολίτες: δίνει πρόσβαση σε αξιολογημένη έρευνα, που η περισσότερη δεν
είναι διαθέσιμη στις δημόσιες βιβλιοθήκες, και παρέχει πρόσβαση στην
έρευνα που έχουν ήδη πληρώσει μέσω των φόρων τους.
24. Συμπέρασμα
‘
The question is no longer ‘if’ we should have open access. The question is about ‘how’
we should develop it further and promote it.’
Neelie KROES
Vice-President of the European Commission
Το ερώτημα δεν είναι πλέον « αν » θα έχουμε Ανοικτή Πρόσβαση. Το ερώτημα έχει
να κάνει με το «πώς» θα την αναπτύξουμε περαιτέρω και θα την προωθήσουμε.
Neelie Kroes
Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής