Σύντομη παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών της βιβλιοθήκης του μέλλοντος. Η παρουσίαση συντάχθηκε στο πλαίσιο του σεμιναρίου Social media & Πολιτιστική διαχείριση που διοργάνωσε η Ελληνο Αμερικανική Ένωση (Hellenic American Union) κατά το διάστημα Οκτωβρίου - Νοεμβρίου 2017

1. Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ
ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
Γιώργος Μπουμπούς
Βιβλιοθηκονόμος MSc
Αθήνα 2017

2. Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΩΣ ΧΩΡΟΣ
Η Βιβλιοθήκη του μέλλοντος είναι ένας χώρος διαμορφωμένος με επίκεντρο τον άνθρωπο.
Ένας χώρος ανοιχτός για όλους, που συνδυάζει άνεση, νέες τεχνολογίες, καινοτόμες
εφαρμογές και υπηρεσίες, ποικίλες εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες,
πρόσβαση στη γνώση και κάθε είδους πληροφορία

3. Το παλαιό στερεότυπο «Βιβλιοθήκη-αποθήκη βιβλίων» έχει πια πεθάνει
Η Βιβλιοθήκη εξελίσσεται σε κόμβο συνάντησης για όλες τις ηλικίες και τα γούστα
Μετασχηματίζεται σε πολυχώρο πολιτισμού και τεχνολογιών αιχμής

4. Χώροι μαθημάτων: Από εκμάθηση χρήσης Η/Υ έως 3D Printing
Χώροι ηχογράφησης, αναπαραγωγής μουσικής, ενορχήστρωσης και επεξεργασίας
μουσικής σημειογραφίας
Χώροι ερασιτεχνικού θεάτρου, δημιουργίας βίντεο τέχνης και ταινιών τεκμηρίωσης
Χώροι για όποιον θέλει να δουλέψει ανενόχλητος αλλά όχι μέσα στους τοίχους
του σπιτιού του
Χώρος άντλησης πληροφοριών για εμπορικές επιχειρήσεις
Χώρος για υπηρεσίες web 2.0 , για ανάγνωση μέσα από tablets
Χώροι για τα παιδιά, παιχνιδομηχανές, i-Pod-πολυθρόνες με ενσωματωμένη
οθόνη
Χώροι συναντήσεων επαγγελματιών που εργάζονται επάνω σε κάποιο
επιχειρησιακό πλάνο
Χώροι διαλέξεων, συναυλιών, σεμιναρίων

5. ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ
Οι εξελίξεις στους τομείς της τεχνολογίας έχουν άμεσο αντίκτυπο στις Βιβλιοθήκης
Μέσω της καινοτομίας, της φαντασίας και του οράματος, οι Βιβλιοθήκες υιοθετούν νέες τεχνολογίες και
αναδεικνύονται ως δυναμικά κέντρα δημιουργικότητας, έρευνας και συνεργασίας.
Η Τεχνολογία έχει αλλάξει πλέον τις προσδοκίες των χρηστών της Βιβλιοθήκης
Οι άνθρωποι πλέον επιθυμούν να είναι σε θέση να βρουν και να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες απ’ όπου
και αν βρίσκονται
Πέρα από τη πρόσβαση σε Η/Υ εντός των χώρων τους, Οι Βιβλιοθήκες υιοθετούν τη χρήση κινητών συσκευών
για online πρόσβαση σε e-books, audio-books, ερευνητικές βάσεις δεδομένων και αρχεία.

6. Χρήση νέων καινοτόμων τεχνολογιών όπως:
• GPS Apps για τον εντοπισμό του υλικού εντός των χώρων της Βιβλιοθήκης
• Mobile apps που επιτρέπουν στους χρήστες τη πρόσβαση στις υπηρεσίες της Βιβλιοθήκης
• Πρόσβαση σε e-books και βάσεις δεδομένων με χρήση και δανεισμό κινητών συσκευών ανάγνωσης.
• Πρόσβαση σε 3D εκτυπωτές
Η ψηφιακή εποχή θέτει σειρά προκλήσεων τόσο για τις Βιβλιοθήκες όσο και για τους ίδιους τους Βιβλιοθηκονόμους
που εργάζονται σε αυτές.
Ο αυξανόμενος όγκος των διαθέσιμων πληροφοριών σε e-books , βάσεις δεδομένων, αρχεία και άλλα ψηφιακά
τεκμήρια, έχει οδηγήσει σε νέες καινοτόμες εφαρμογές για την οργάνωση, τη διαχείριση, και τη διανομή των πηγών
της Βιβλιοθήκης.
Η Βιβλιοθήκη του μέλλοντος παρέχει πολλά περισσότερα από μια απλή πρόσβαση στα βιβλία και τα περιοδικά που
διαθέτει στις συλλογές της. Μπορεί ακόμα να μην διαθέτει καθόλου βιβλία και περιοδικά. Παρέχει πρόσβαση στους
χρήστες της από απόσταση, ενόσω αυτοί βρίσκονται στο σπίτι τους ή στο δρόμο.
Βιβλιοθήκες και βιβλιοθηκονόμοι εξελίσσονται ώστε να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των χρηστών
τους, υιοθετώντας νέα εργαλεία και υπηρεσίες ακολουθώντας πάντα τις τεχνολογικές εξελίξεις.

7. Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
Ψηφιοποίηση και ψηφιακή διάθεση του αναλογικού υλικού της
Βιβλιοθήκης: βιβλία, περιοδικά, κασέτες ήχου, δίσκοι βινυλίου, κασέτες
video κ.α.
Διάθεση του ψηφιοποιημένου υλικού στο διαδίκτυο μέσω εφαρμογών για
H/Y και κινητές συσκευές: e-books, tablets, κινητά.
Διάθεση του ψηφιοποιημένου υλικού εντός των χώρων της Βιβλιοθήκης
εφόσον αυτό προστατεύεται από τους νόμους περί πνευματικών
δικαιωμάτων.
Διάθεση μέσω οθονών αφής για άμεση πλοήγηση .

8. Mobile Apps
Οι άνθρωποι ξοδεύουν όλο και περισσότερο χρόνο σε εφαρμογές για κινητές
συσκευές
Μια εφαρμογή για κινητές συσκευές μπορεί να επεκτείνει τις υπηρεσίες της
Βιβλιοθήκης εκτός των φυσικών της χώρων και να διευκολύνει την
αλληλεπίδραση με τους χρήστες της.
Η εφαρμογή μπορεί να προσφέρει λειτουργίες όπως:
• κατάλογο βιβλιοθήκης
• διαδραστικούς οδηγούς βιβλιοθήκης
• εικονική περιήγηση βιβλιοθήκης
• διαδραστικό ημερολόγιο με όλες τις εκδηλώσεις της βιβλιοθήκης
• δυνατότητα δανεισμού και ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων και άρθρων
• δυνατότητα κράτησης των πηγών της βιβλιοθήκης ή πληρωμής για
ορισμένες υπηρεσίες
Καινοτόμες εφαρμογές στις Βιβλιοθήκες του μέλλοντος

9. Ψηφιακή διεπαφή (interface) για βιβλία &
έντυπα
Συνδυασμός έντυπου βιβλίου και ψηφιακής διεπαφής (interface)
Ενσωμάτωση χαρακτηριστικών e-book σε βιβλία και έντυπα:
• Αναζήτηση στο περιεχόμενο του βιβλίου
• Αναζήτηση αναφορών στο διαδίκτυο
• Άμεση μετάφραση
• Δυνατότητα σημειώσεων και συλλογής αποσπασμάτων
Το fingerlink επιτρέπει τη χρήση ψηφιακών εργαλείων κατά τη
χρήση ενός έντυπου βιβλίου

10. Εισαγωγή και χρήση στο χώρο της Βιβλιοθήκης καινοτόμων
εργαλείων όπως 3D Printers.
Η τρισδιάστατη εκτύπωση είναι μια νέα εντυπωσιακή
τεχνολογία
Η σταδιακή μείωση της τιμής των τρισδιάστατων
εκτυπωτών θα κάνει μελλοντικά εφικτή την εισαγωγή τους
στις Βιβλιοθήκες.
Η υπηρεσία τρισδιάστατης εκτύπωσης είναι ελκυστική τόσο
για παιδιά όσο και για ενήλικες
Οι Βιβλιοθήκες ως χώροι στους οποίους παραδοσιακά
εφαρμόζονται νέες τεχνολογίες θα εντάξουν την
τρισδιάστατη εκτύπωση στις υπηρεσίες τους.
3D Printers τρισδιάστατη εκτύπωση

11. Επικοινωνιακή Πολιτική
Το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν τον πρώτο ρόλο στην επικοινωνιακή πολιτική που θα
αναπτύξει η Βιβλιοθήκη.
Ανάπτυξη λειτουργικής ενημερωμένης ιστοσελίδας για προβολή σε H/Y και κινητές συσκευές
Αποστολή διαδραστικών ενημερωτικών δελτίων στους εγγεγραμμένους χρήστες της
Ενεργή παρουσία της Βιβλιοθήκης στα δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, twitter, Instagram,
youtube) :
• Προβολή δραστηριοτήτων
• Προβολή νέων υπηρεσιών & εφαρμογών
• Αλληλεπίδραση με τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
• Ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας με το κοινό της
• Δημιουργία “διαμοιράσιμου” περιεχομένου
• Αύξηση επισκεψιμότητας στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης
• Πολύμεσικότητα: Προβολή μέσω εικόνας, video, παρουσίασης
• Web analytics για αξιολόγηση της δραστηριότητας

12. Οικονομικό Μοντέλο
Τα έσοδα των Βιβλιοθηκών προέρχονται κατά κύριο λόγο από δημόσια ή ιδιωτικά κεφάλαια και δευτερευόντως
από άλλες πηγές.
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών επηρεάζει άμεσα τον Πολιτισμό και κατά συνέπεια και τις
Βιβλιοθήκες.
Σημαντικές περικοπές στον προϋπολογισμό των Βιβλιοθηκών
Συνέπειες: Μείωση προσωπικού, μείωση παρερχομένων υπηρεσιών, αναστολή λειτουργίας
Απαραίτητη η αναζήτηση κεφαλαίων για τη στήριξη του έργου των Βιβλιοθηκών και η αναθεώρηση του
οικονομικού μοντέλου που θα ακολουθήσει κάθε Βιβλιοθήκη.
Επιπροσθέτως η αναζήτηση κεφαλαίων καθίσταται απαραίτητη λόγω της ταχύτατης αύξησης της πληροφορίας,
το αυξανόμενο κόστος υπηρεσιών και υλικού και των απαιτήσεων των χρηστών για πρόσθετες υπηρεσίες.
Το προσωπικό των βιβλιοθηκών θα αφιερώνει όλο και περισσότερο χρόνο και ενέργεια στη δημιουργία επαφών
και στη σύνταξη χορηγικών προτάσεων προκειμένου να αυξηθούν τα απαραίτητα έσοδα.

13. Σύσταση τμήματος χορηγιών με αντικείμενο:
• Αναζήτηση πιθανών χορηγών (κοινωφελή ιδρύματα, Οργανισμοί, ιδιώτες)
• Αναζήτηση ευρωπαϊκών ή εθνικών επιδοτούμενων προγραμμάτων
• Σύνταξη και υποβολή χορηγικών προτάσεων
Οι κάτοχοι ιδιωτικού κεφαλαίου συνήθως δεν χρηματοδοτούν τα τρέχοντα λειτουργικά έξοδα μιας βιβλιοθήκης
Αντιθέτως χρηματοδοτούν ευκολότερα νέες και καινοτόμες δράσεις, προγράμματα και υπηρεσίες.
Κάθε πρόταση χρηματοδότησης θα πρέπει να περιλαμβάνει λεπτομερή περιγραφή του έργου, χρονοδιάγραμμα,
προϋπολογισμό και πληροφορίες σχετικά με την στελέχωση και την αξιολόγηση του έργου. Τέλος απαιτείται
προσεκτική επιμέλεια της πρότασης λόγους σαφήνειας και πληρώτητας.

14. Μίσθωση των χώρων της Βιβλιοθήκης :
• Μίσθωση του ή των αναγνωστηρίων της Βιβλιοθήκης για διεξαγωγή σεμιναρίων – διαλέξεων – μαθημάτων.
• Μίσθωση αιθουσών εκδηλώσεων (εφόσον υπάρχουν) για διεξαγωγή συναυλιών, θεατρικών παραστάσεων,
εκδηλώσεων λόγου και τέχνης.
• Μίσθωση χώρων συνεδριάσεων (εφόσον υπάρχουν) σε οργανισμούς η εταιρείες
• Μίσθωση στούντιο ηχογράφησης και επεξεργασίας ήχου (εφόσον υπάρχει ) σε ιδιώτες και επαγγελματίες
μουσικούς

15. Παραγωγή εκδηλώσεων από τη Βιβλιοθήκη με εισιτήριο
• Θεατρικές παραστάσεις για παιδιά και ενήλικες
• Εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και ενήλικες
• Συναυλίες
• Σεμινάρια – Εργαστήρια

16. Ανάπτυξη υπηρεσιών Βιβλιοθήκης επί πληρωμή.
• Βιβλιογραφική έρευνα & σύνταξη βιβλιογραφιών σε ειδικούς θεματικούς τομείς
• Υπηρεσία ψηφιοποίησης τεκμηρίων και διάθεσης ψηφιακών αντιγράφων
• Φίλοι της Βιβλιοθήκης: εγγεγραμμένα μέλη με ετήσια συνδρομή στα οποία παρέχεται πρόσβαση σε ερευνητικές
βάσεις δεδομένων από απόσταση, δικαίωμα δανεισμού, εκπτώσεις στις εκδηλώσεις της Βιβλιοθήκης.

17. Συμπερασματικά οι Βιβλιοθήκες του μέλλοντος:
• Αποτελούν φιλόξενους και ανοιχτούς για όλους χώρος στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται ο άνθρωπος.
• Υιοθετούν και εφαρμόζουν τεχνολογίες αιχμής και καινοτόμα εργαλεία και υπηρεσίες
• Αλληλεπιδρούν με το κοινό τους τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και από απόσταση μέσω διαδικτύου
• Έχουν διαρκή παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εκμεταλλεύονται στο μέγιστο τις δυνατότητες για
επικοινωνία που παρέχουν.
• Αναπτύσσουν νέα οικονομικά μοντέλα και μοντέλα λειτουργίας με σκοπό την αύξηση των εσόδων τους για την
εύρυθμη λειτουργία τους αλλά και για τη παροχή ποιοτικών και καινοτόμων υπηρεσιών
• Μετασχηματίζονται σε πολυχώρους γνώσης και πολιτισμού