14. Gawin Natin
Ano-ano ang isyung binanggit sa
kuwentong napakinggan?
Ano ang pananaw mo sa nabanggit na isyu
15. Gawin Ninyo
Pangkatang Gawain
Bigyan ang bawat pangkat ng
isang sipi ng balita. Bigyan ng
pagkakataon ang bawat kasapi ng
pangkat na makapagbahagi ng kanilang
opinyon sa napakinggang balita.
16. Gawin Mo
Sabihin ang sariling opinyon
tungkol sa pagpuksa sa sakit na
dengue. Ipakita ito sa
pamamagitan ng pagguhit.
22. Gawin Natin
Pangkatang Gawain
Pangkat I Pangkat II Pangkat III
Ilarawan ang
Barangay
Denggoy
Ilarawan ang
mga tao sa
barangay
Ilarawan ang
lamok na
nagdadala ng
sakit
23. Pangkat I Pangkat II Pangkat III
Itala sa unang hanay ang pang-uri na
babanggitin sa pag-uulat.
24. Pangkat I Pangkat II Pangkat III
Ihambing ang
Barangay
Denggoy sa
dalawang
barangay na
pinaggalingan
ng dalawang
kapangkat
Ilarawan ang
mga tao rito
sa dalawang
barangay na
pinaggalingan
ng dalawang
kapangkat
Ilarawan ang
lamok na
nagdadala ng
dengue
25. Ano-ano ang pang-uring
ginamit?
Ano ang nangyari sa mga ito
nang gamitin sa
paghahambing?
Ilan ang pinaghambing?
Kung dalawa lamang ang
paghahambingin, ano ang
gagamiting pang-uri sa bawat
pangngalan sa talaan?
26. Ano ang natutuhan mo sa
talaang ito?
Ano ang ginagamit sa
paglalarawan?
Paano mo ito gagamitin kung
maglalarawan ng tatlo o higit
pang mga bagay, tao,hayop o
lugar?
27. Gawin Ninyo
Pangkatang Gawain
Bigyan ang bawat pangkat
isang set ng mga larawan.
Paghambingin ang mga
pangngalan na makikita sa
larawan na ibibigay sa kanila.
28. Gawin Mo
Tukuyin ang tatlong
katuwang sa sariling
kinabibilangan. Paghambingin
ang tatlong ito.
31. Subukin Natin
Sipiin ang pangungusap na gumagamit
ng pasukdol na pang-uri. Bilugan ang mga
pang-uri.
1. Maalalahanin si Inay.
2. Si Neneng ay ubod ng ganda.
3. Ang pinsan mo ay malapit sa aking
puso.
4. Kay dumi-dumi naman ng silid na ito.
5. Sakdal yumi ang kilos ng dalagang iyon.
35. 4 o’clock Habit, 4’s ng DOH,
Epektibo Kontra Dengue
Online Balita, Hunyo 30, 2014
ni Mary Ann Santiago
Ang paalaala ay gamot sa taong
laging nakalilimot. Ito ang kasabihang
sinusunod ng Kagawarang Kalusugan
(DoH) pagdating sa laban kontra sa
nakamamatay na dengue, na marami
na ring buhay ang kinitil sa bansa,
particular na sa mga paslit.
36. Batay sa huling ulat ng DOH-
National Epidemiology Center (NEC),
mula Enero 1 hanggang Mayo 31
ngayong taon ay umabot na sa 23,867
ang naitalang kaso ng dengue sa
bansa. Nasa 99 sa mga ito ang
nasawi.
37. Tiniyak ng DOH na bagamat
nababawasan ang naitatalang kaso ng
dengue sa nakalipas na mga buwan ay
patuloy ang maigting na kampanya ng
kagawaran laban sa dengue, na
itinuturing na “ all-year-round threat
” na sakit dahil kung dati ay tuwing
tag-ulan lang namiminsala , ngayon
ay marami pa ring itong binibiktima
kahit tag-init.
38. Partikular naming mahigpit ang
pagbabantay ng DOH laban sa dengue
ngayong tag-ulan, dahil papalapit na
ang peak season ng sakit sa Agosto at
Setyembre.
39. Ayon kay DOH spokesman Dr.
Lyndon Lee-Suy, na siya ring program
manager ng DOH-Dengue Prevention
and Control Program, mas mababa
ang naitala nilang kaso ng dengue sa
unang limang buwan ng 2014 sa 50.98
porsiyento kumpara sa kaparehong
panahon noong 2013, na umabot sa
48,686 ang na-dengue.
40. Sa ngayon, aniya , ilan sa mga
programang kanilang ipinatutupad na
nakatulong para mabawasan ang mga
kaso ng dengue ay ang vector control
activities, tulad ng 4 o’clock habit sa
mga komunidad at pagsunod sa 4S
laban sa dengue. Kaugnay nito, sinabi
ni Health Secretary Ona na epektibo
laban sa dengue ang 4 o’clock habit
gamit ang “stop, look, ang listen”
approach.
41. Paliwanang ni Ona , ang stop ay
nangangahulugan na iwan muna ang
ibang bagay at gawing prioridad ang
pagpuksa sa mga pinamamahayan ng
lamok.
42. Pagsapit, aniya, ng 4:00 ng
hapon--- ang oras ng pagkain ng
lamok--- ang mga itinalagang grupo
ay dapat na maghanap(look) ng
breeding sites ng mga dengue-
carrying mosquito at magpatupad ng
43. “Listen entails heeding the
instructions from local authorities
community leaders or work
supervisors for a synchronous
implementation of the 4 o’clock
habit,”paliwanag pa ng Kalihim.
Dagdag pa niya, maaari namang
44. Ipinaliwanag rin ni Ona ang 4S,
na nangangahulugan ng Search and
destroy mosquito breeding places,
Self-protection measures, Seek early
early consultation for fevers lasting
more than two days, at Say Yes to
fogging when there is an impending
impending outbreak.
45. Bahagi rin, aniya, ng 4 o’clock
habit ang tukuyin ang mga high risk
area sa lokalidad, pagbubuo ng mga
grupo para sa critical response
activities laban sa mga lamok at
paglikha ng Sistema ng komunikasyon
para sa mas mahusay na
koordinasyon.
46. May mga pang-uri bang ginamit sa
balitang ito?
Ano-ano ito? Ano ang inilarawan ng
bawat isa?
Ano ang paksa ng bawat talata sa
balitang ito?
Sang-ayon ka ba sa mga nabasa mo
rito?
47. Paano ba isinusulat ang isang talatang nagbibigay-ulat. Basahin
mo muli ang balita na nasa pahina 60-61 upang masagot ang mga
tanong na ito. Isulat ang sagot sa kuwaderno.
1. Saan hinango ang balita?
2. Ano ang pamagat nito?
3. Sino ang sumulat nito?
4. Ano-ano na ang alam mo sa paksang ito ng binasang balita?
5. Ano?
Sino?
Saan?
Kailan?
Bakit?
Paano?
48. 6. Nasagot ba ng binasa mong balita ang lahat ng
tanong sa bilang 5?
7. Sa mga sagot mo sa bilang 5, alin dito ang
pinakamahalaga?Ipaliwanag ang sagot.
8. Ano ang epekto ng balitang ito sa iyo? Lokal ba
o internasyonal na balita ito?
49. Matapos mong basahin ang
balita, nagbago ba o
nadagdagan ang kaalaman mo
tungkol sa dengue?
Nasagot ba ang lahat ng mga
tanong sa bilang 2?
50. Gawin Ninyo
Ngayon , subuking makasulat ng isang balita kasama
ang iyong pangkat. Sundin ang mga hakbang na
nakasulat upang maging madali ang gawaing ito.
1. Pag-usapan sa pangkat ang ginagawang hakbang
ng pamayanang kinabibilangan lamang sa
pagsugpo o pag-iwas sa sakit na dengue.
2. Maglista ng mga tanong na nais ninyong masagot
tungkol sa napiling paksa
3. Pag-usapan ang mga sagot dito.
51. 4. Isulat sa unang talata ang mga pangungusap na
sumasagot sa tanong na ano, saan, kailan, bakit, at
paano.
5. Sa ikalawang talata, ipaliwanag nang detalyado ang mga
sagot sa mga tanong sa sinagot sa unang talata. Kung
maaari, maglagay rito ng isang pahayag ng isang saksi na
nakapaloob sa panipi.
6.Lagumin ang balitang isinulat. Maaaring ilakip dito ang iba
pang impormasyon tungkol sa iyong ulo ng balita. Maaari
ring ilagay rito ang mga gagawin sa hinaharap, ang halaga
ng proyekto, gaano ito katagal gagawin, at iba pang
detalye.
7. Basahing muli ang natapos na balita upang maisaayos ang
mga nakitang pagkakamali.
54. Gawin Mo
Gumupit ng isang larawan ng
pangyayari sa lumang magasin o
o diyaryo. Sumulat ng isang
balita tungkol sa nakuhang
larawan.
55. Nangangailangan
ng tulong
(1 puntos)
Mahusay-husay
( 2 puntos )
Mahusay
( 3 puntos )
Napakahusay
( 4 puntos )
Mahalagang
impormasyon
Hindi naglalaman
ng mga sagot sa
tanong na ano,
saan, kailan, at
paano.
Walang pamagat
ang ginawang
talata.
Nagtataglay ng
sagot na hindi
lalampas sa tatlo
sa mga tanong na
ano, saan, kailan,
at paano.
May pamagat
ngunit malayo sa
paksa.
Nagtataglay ng
sagot na hindi
lalampas sa tatlo
sa mga tanong na
ano, saan, kailan,
at paano.
May pamagat na
kaugnay ng paksa.
Nagtataglay ng
sagot sa mga
tanong na ano,
saan, kailan, at
paano.
Kompleto at wasto
ang mga
impormasyong
ibinahagi.
May pamagat na
kaugnay ng paksa
nakapukaw ng
pansin ng mga
mambabasa.
Format Walang heading at
walang lead
may lead at
headline
May lead at
headline maayos
ang pagkakasunod
ng kaisipan
May lead at
headline na
maayos at
nakawiwiling
basahin
