1. G. JOSE EWAN AZORES JR.
GURONG MAG-AARAL SA FILIPINO
2. MGA ALITUNTUNIN SA KLASE.
1)Umupo ng maayos.
2)Rumespeto sa guro, kaklase at sa sarili.
3)Itaas lamang ang kanang kamay kapag gustong
magtanong o gustong sumagot.
4)Huwag lumabas kung hindi kinailangan.
5)Huwag maingay sa loob ng klase. Ituon ang
atensyon sa guro at sa paksa.
5. LAYUNIN:
Sa araling ito inaasahan na:
A. Nagagamit ang iba’t ibang estratehiya sa
pangangalap ng mga ideya sa pagsulat ng balita,
komentaryo, at iba pa.
B. Nakakasulat ng sariling balita/komentaryo
ayon sa wastong pamamaraan nito.
C. Nabibigyang-diin ang kahalagahan ng
pagsunod sa mga estratehiya ng pangangalap ng
ideya o kaalaman.
6. Ano ang Balita?
Ito ay ulat na maaaring pasulat o pasalita ng mga
bagay na naganap, nagaganap, o magaganap pa
lamang tungkol sa lipunan.
Ang mahahalagang salik ng balita ay (a)mga
pangayayari o detalye nito, (b)kawilihan, at
(c)mambabasa.
Ito rin ay may katangiang (a)may ganap na
kawastuhan paktual o tunay na pangyayari,
(b)napapanahon at may diin sa katotohanan,
(c)walang kinikilingan, (d)maikli, at (e)malinaw.
7. Ano ang Komentaryo?
Ang komentaryo ay ang malayang
pagpapahayag ng mga salita salig sa isang
usapin o isyu na maaaring mainit na
tinatalalakay sa publiko o maging sa mga
isyung matagal nang umiiral.
Depende sa uri ng komentaryo na gagawin,
maaaring masusing komentaryo o mapanira.
9. 1. Internet
ito ay isang pandaigdigang network ng
kompyuter na nagbibigay ng iba’t ibang
impormasyon at pasilidad na
pangkomunikasyon.
Ang google at yahoo ang karaniwang
ginagamit ng mga Pilipino sa pagsasaliksik
ng mga impormasyon na nais nilang
malaman.
10. 2. Aklat
Ang aklat ay isa sa mga pinaka-una at batayang
pinagkukuhanan ng impormasyon noon
hanggang ngayon.
Ito ay nakalimbag o nakasulat sa mga pahinang
pinagsama na naglalaman ng mga impormasyon
o mga datos.
Siguraduhin lamang na ang aklat na ito ay hindi
obsolete o masyado nang luma.
11. 3. Sarvey/Sarbey
Isa itong talatanungan na nakalimbag o
maaaring elektroniko na naglalayong makuha
ang pangkalahatang opinyon ng grupo ng mga
tao.
Madalas itong ginagamit sa pananaliksik
upang bigyan ng interpretasyon ang mga
numero mula rito.
12. 4. Panayam o Intervyu
Ito naman ay ang tahasang pagtatanong sa
isang indibidwal o grupo na dalubhasa o
may sapat na kaalaman sa isang paksa.
Maaaring isulat o di kaya’y i-rekord sa
pamamagitan ng video o audio ang
pagtatanong ng tagapanayam at ang sagot
ng kinakapanayam, ngunit huwag
kalimutang humingi ng pahintulot.
14. 1. Pumili ng napapanahong paksa
Mahalaga na ikaw ay magmasid sa iyong paligid,
mula sa iyong mga nababasa naririnig, nakikita
at napapanood.
Anong suliranin o pangyayari sa lipunan ang
tumawag ng iyong pansin at sa tingin mo ay
matutuwa kang malaman ang mga impormasyon
at katotohanan tungkol dito?
15. 2. Magsaliksik
Sa bahagi namang ito ay maaari kang magsaliksik sa
iba’t ibang pagkukuhanan ng ideya o datos tulad ng
internet, aklat, dyornal, pahayagan, sarvey, o
intervyu.
Basahing mabuti ang iyong pinagkukuhanan at isulat
ang mahahalagang impormasyon na sa tingin mo ay
makatutulong sa iyong balita o komentaryo.
Mahalagang makuha mo ang mga sagot sa tanong na
ANO, SINO, SAAN, KAILAN, at BAKIT.
16. 3. Lumikha ng iyong burador
Ang lahat ng manunulat ay gumagamit ng burador o scratch
paper. Mula sa mga detalye na iyong nasaliksik. Lagyan mo ng
bilang o numero kung ano ang pinaka-importante hanggang sa
di-gaanong mahalaga.
Ang balita at komentaryo ay nagtataglay ng tinatawag na
PAMATNUBAY o Lead.
Pamatnubay - ito ang pinakamahalagang bahagi ng balita
sapagkat ito ay unang pinagtutuunan ng pansin at siyang
umaakit sa mambabasa dahil ito ay ang buod. Ngunit maaaring
ito ay isang salita lamang, lipon ng mga salitang panghihikayat
ng interes ng mambabasa, o isang parapo o talata.
17. Halimbawa:
“Nagkaisa ang lahat ng alkalde ng Metro Manila sa
kanilang rekomendasyon sa Inter-Agency Task Force for
the Management of Emerging Infectious Diseases na
mapalawig pa ang general community quaratine (GCQ)
sa National Capital Region (NCR).” (Pamatnubay sa
Balita)
“Kahapon ginunita ang Araw ng mga Bayani sa buong
bansa naging tampok sa lahat ng programa ng mga
local government units ang pagbibigay parangal sa
medical frontliners.”(Pamatnubay sa Komentaryo)
18. 4. Buoin ang bahagi ng balita o komentaryo
Ang mga bahaging ito ay ay simula (pamatnubay),
katawan, at wakas.
Tandaan na sa pagsulat ng balita, iwasan ang masyadong
mahabang talata.
Maaari itong putolin upang bumuo ng bagong talata.
“Isang ideya = isang talata.”
Gumamit ng mga transitional devices upang mapag-
ugnay-ugnay ang mga talata gaya ng mga salitang: una,
ikalawa, sumunod, sa kabilang banda, gayunpaman,
bilang pagwawakas, at iba pa.
19. 5. Basahin at irebisa ang sarili mong gawa
Mahalaga na basahin mo ang sarili mong gawa
upang makita mo ang ilang mga kamalian sa
ispeling, pagbabantas, o nilalaman na sa tingin mo
ay kailangang alisin o dagdagan.
Maaari din na ipabasa mo ito sa iyong magulang,
kapatid, o kasama sa bahay na may kakayahang
sumuri ng kalakasan at kahinaan ng iyong gawang
balita o komentaryo.
20. Tanong:
Ano sa tingin mo ang gampanin
at kahalagahan ng pagsulat ng
balita sa paghubog ng kaasalan
ng mga kabataang tulad mo?
21. PAGTATAYA:
Panuto: Bumuo ng sariling
gawang balita o komentaryo
hinggil sa napapanahong
balita sa iyong kapaligiran.
Gawing gabay ang rubriks sa
ibaba.
22. Pamantayan Napakahusay Mahusay Katamtaman Kailangan ng
Pagsasanay
Anyo (may
simula, gitna, at
wakas)
5 4.5 4 2
Nilalaman ng
balita/Komentaryo
ayon sa nasaliksik
5 4.5 4 2
Daloy ng mga
Impormasyon
5 4.5 4 2
Makatotohanan
5 4.5 4 2
Napapanahon
5 4.5 4 2
