Geen tijdperk van verandering maar een veranderd tijdperk! Spreker: Han Mesters, Sector Banker bij ABN AMRO, bedrijfskundige en economisch historicus. Geen tijdperk van verandering maar een veranderd tijdperk! Tijdens deze bijeenkomst is de stelling dat economische groei in ons land en heel Europa de komende jaren beperkt zal zijn. Bedrijven zullen geen ‘wind in de rug’ hebben van de economie voor het realiseren van hun eigen groei. Innovatie wordt daarom van levensbelang. kortom een thema om nader bij stil te staan het onderliggende thema van deze bijeenkomst ‘winst zonder groei’. De spreker Han Mesters is Sector Banker bij ABN AMRO. Hij zal u op humoristische wijze met prikkelende uitspraken en stellingen meenemen in zijn visie over het onderliggende thema van de bijeenkomst 'Geen tijdperk van verandering maar een veranderd tijdperk!' oftewel ‘winst zonder groei’ Han Mesters is binnen de afdeling Sector Advisory van ABN AMRO verantwoordelijk voor de Zakelijke Dienstverlening. Han geeft regelmatig presentaties over trends in zijn sector en is een actieve gebruiker van social media. Hij schreef een aantal rapporten over human capital als bindend element in zijn sector. Hij is bedrijfskundige en economisch historicus en heeft gewerkt als strategie consultant en portfoliomanager binnen de afdeling vermogensbeheer van de bank.

1. Geen tijdperk van verandering maar een
veranderd tijdperk!‟
Breda , 2 oktober 2013
ABN AMRO Sector Advisory
Han Mesters

2. Inhoudopgave
1 Conceptueel kader
The „Why”
Het einde van groei?
3
4
Bevindingen5
Economie2

3. 1. Conceptueel kader

4. • Crisis
• Demografie
• Governance
• Generatie Z
• Geo-politieke
Verschuivingen
• Cultuur
• Milieu
Waar staan we?

5. 5
Gaat de 6e golf ons redden?
Tom Klein, 2005 - www.sixthwavetraining.de

6. 6
Globalisering: Turbulentie in de omgeving neemt toe

7. Vraagkant van flex: Shift van instituten naar gemeenschappen

8. Steeds meer: organiseren via „De Markt‟
Clay Shirky: “Since we have grown up with hierarchical institutions
as models for organizational structure, it‟s hard to visualize another
model. But this is where social media has come in. The development
of technological features such as #hashtags has allowed people with
like interests to find each other and organize around ideas
outside a traditional institutional model.
(…) So we have an old way of viewing the organization of people
(thesis: hierarchical institutions). Now there‟s a new way of looking
at things (antithesis: unmanaged cooperative collaboration).
We (as a society) are still trying to figure out how to
navigate this (synthesis) to produce results.

9. 9
Werk wordt meer kennisintensief …..
Veranderingen in de taken die uitgevoerd worden door de Amerikaanse beroepsbevolking (1969 - 1998)
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
1969 1980 1990 1998
Routine manual Routine cognitive Expert thinking Complex communications
Grenzen van automatisering lijken
bereikt: „expert thinking‟ is voor een
deel gebaseerd op patroonherken-
ning. Dit is moeilijker te auto-
matiseren dan routine hande-
lingen (rule based)

10. …. Maar schaarste blijft in technische profielen…ondanks automatisering
Een ander geluid
De bekende redeneringen over tekorten aan
technisch personeel
Maar vanuit een ander paradigma is er
misschien helemaal geen tekort.‟
Meteen maar even een voorbeeld van zo‟n ander
paradigma. „We zijn nu bezig met een project,
geschoeid op Scandinavische leest, om mensen die
ooit voor de techniek zijn opgeleid weer terug in de
sector te halen.
Als je op die manier gaat kijken, dan blijft er
wellicht maar weinig over van dat
zogenaamde tekort aan technici. „Volgens mij
hebben we geen tekort aan technisch personeel, maar
een tekort aan vermogen om mensen met de juiste
kwaliteiten te vinden in de samenleving.‟
Bron: Flexmarkt , 27 februari

11. 11
Van flexibele schil naar klantgedreven organisatie
2 typen organisaties (Simon):
Invulling door ICT, en met name
Internet
Invulling door specialisten,
al dan niet in dienst
Fase 1: Toename flexibele schil en
projecten
Fase 3: Opkomst klantgedreven
project-organisatie
1. Productfunctie
2. Capaciteitsfunctie
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Zorg
Industrie
Onderw ijs
Energie
Financiele
Dienstverlening
Zakelijke
Dienstverlening
Overheid
Dat verw acht in 2013 een flexibele schil te gebruiken
Zegt in 2010 meer flexibel personeel te gebruiken dan voorheen
Fase 2: Splitsing standaard- en
maatwerk stuk
Voorbeeld filmindustrie

12. 2. Economie

13. Debt and GDP growth
Crisis has long term impact on European GDP
growth

14. S-curves are being compressed in all industries due to rapid change

15. Pac-man (ICT) kills jobs in white collar and production
Bron: Recruitment matters, Job feed
Vacaturevolume beroepsgroep Administratie en klantenservice, 2008 – heden

16. 3. The „Why‟

17. Case: uitzenden - structurele en conjuncturele uitdagingen
1. Bruto margedruk
2. Onderscheidend vermogen
3. Toegevoegde waarde propositie
-5%
-3%
-1%
1%
3%
5%
7%
9%
11%
13%
15%
15% 20% 25% 30% 35% 40%
Brunel The Netherlands
Adecco The Netherlands
USG People The Netherlands*
Randstad Group Netherlands
Olympia Nederland
Bruto marge
EBIT marge
2010
2009
2010
2009
2009
2010
2010
2009 2010
2009
1) USG People, EBIT Margin = EBITA Margin, Gross Margin not available, estimate
Bron: Annual Reports

18. Oplossingen voor de druk van de „grote drie‟
Biedt operational excellence voldoende lange termijn concurrentievoordeel?

19. The „WHY‟: ABN Amro roots: 1824
NHM: Nederlandsche Handel-Maatschappij
De N.V. Nederlandsche Handel-Maatschappij werd op initiatief van koning
Willem I in Den Haag opgericht op dinsdag 9 maart 1824
De doelstelling was (Art. 59) "bevordering van handel, scheepvaart,
scheepsbouw, visserij, landbouw en (het fabriekswezen)", in voortzetting van
wat tijdens de Franse overheersing van 1795 tot 1813 was ingezet.
Het hogere doel was volgens de koning dat de NHM zou fungeren als een
"grote hefboom, strekkende tot opbeuring en
aanmoediging van de nationale welvaart".

20. 20
Someone has Hit the “Reset” Button
(Jeffrey Immelt, CEO, General Electric)
Wij geloven:
De economie is in een vroeg stadium van een
fundamentele verandering van de wijze waarop
werk is georganiseerd, gemanaged en uitgevoerd
We weten:
Veel bedrijven zijn op zoek naar de drijvende
kracht achter hun „Why” (waatoe zijn wij op
aarde):
Ethos:
‘is a Greek word meaning "character" that is used to
describe the guiding beliefs or ideals that
characterize a community, nation, or ideology. The
Greeks also used this word to refer to the power of
music to influence its hearer's emotions, behaviors, and
even morals’

21. „Ethos eats culture for breakfast‟
Peter Drucker: „Culture eats strategy for breakfast‟Joey Reiman: find the
master idea of an
organisation, the driving
force that allows it to add
true value.
This involves looking back
into the company‟s history,
extracting its ethos, and
devising a plan for
the future in which it can be,
not just a leader in the world,
but rather a leader for the
world.
http://goizueta.emory.edu/degree/undergradua
te/admissions/parents/newsletters/fall_2010/re
iman.html

22. 4 soorten bedrijven m.b.t. onderscheidend vermogen in „ethos‟
Soulfulexcellence
Operational excellence
High
High
Castle in the sky
Camelot
Plantation
Fortress
Hero
Distinctive
General
Competitive
Boss
Reactive
Guru
Differentiated

23. 3. Het einde van groei?

24. Naar een nieuw paradigma?
Zero Hedge Blog comment:
'we have to realize that we can‟t grow indefinitely, forever, and without restraint (or consequences).
It is my belief that at least some of the problems we are facing today lie in fact that, due to the
structure of the system, we are only prospering when we are growing. We can prosper and thrive
in a state of mere balance without constant growth. We need a new paradigm that accounts for
the fact that we are living on a finite planet with finite resources that contain within them
natural limits to the capacity of each individual system and the system as a whole'

25. Case: recruitement…Luttele jaren geleden
Adverteren van
vacature
Zoeken met
profiel
Beoordelen
sollicitaties
Benaderen
prospect
Opstellen profiel
Selectie
kandidaat
ActiefwervenPassiefwerven

26. …..en nu
Adverteren van
vacature
Zoeken met
profiel
Beoordelen
sollicitaties
Benaderen
prospect
Opstellen profiel
Selectie
kandidaat
ActiefwervenPassiefwerven

27. „War for Talent‟: Welke „War'? Nu even niet
3 scenario‟s voor de ontwikkeling van de werkzame beroepsbevolking 2010-2050
Bron: ABN AMRO Group Economics
1. Onveranderde
voortzetting van de
huidige netto
arbeidsparticipatie
2. Een verdere groei van
de netto
arbeidsparticipatie
onder arbeidskrachten
van 50 jaar en ouder
3. Als scenario 2 met
ophoging pensioen-
leeftijd tot 67 jaar
beginnend in 2020

28. `De terreur van de balanced scorecard: death by KPI?
TED 2013: Food for thought
The future of the American economy will look a lot like a
science-fiction movie, says Andrew McAfee, the
principal research scientist at MIT‟s Center for Digital
Business.
In a sweeping TED talk Wednesday, he predicted that
the country would become so dependent on
technology that many hourly and low-skilled jobs
would vanish. In this "new machine age," as he calls it,
cars will drive themselves, putting truck drivers out of
work. Apple‟s Siri will connect with IBM‟s Watson to take
over call centers. Robots will replace manual labor.
„Bij veel beursgenoteerde bedrijven nu zijn de financiële
KPI‟s te dominant geworden‟

29. Mensen zijn de aanjagers van winst
„Cultuur trekt de juiste mensen aan, de juiste mensen genereren winst‟

30. 30
Maar: het belang van zingeving (pupose) blijft
Niet alleen voor professionals!
► autonomy/trust
► mastery
► purpose
Bron : Daniel Pink
„The purpose of work is to work on purpose!‟
Joey Reiman

31. Human Capital rapport 1: de vier scenario‟s (2008)
Toekomstscenario‟s komen tot stand
door twee onzekere ontwikkelingen met
grote impact, die onafhankelijk van elkaar
zijn, ten opzichte van elkaar in een
grafiek te positioneren
‘Economische situatie van
Nederland’ (wel of geen recessie op
komst?) en ‘mate van globalisering van
de arbeidsmarkt’ gedefinieerd als meest
impactvolle onzekerheden op de
flexmarkt
Centrale vraag: Hoe overleef ik met
mijn bedrijf in elk van deze vier
werelden?

32. Wereldbeeld 3: De intensieve mensenhouderij
Globalisering en economische recessie
Door de economische recessie neemt de werkgelegenheid af
• Globalisering zet door en zowel niet-Europeanen als Aziaten
komen naar Nederland
• Sterke internationale arbeidsconcurrentie op de Nederlandse
markt
• „Costleader-ship‟ staat centraal in deze recessie
• Er ontstaat sterke werving over de grenzen heen van goedkope
arbeidskrachten
• Reorganisaties omdat activiteiten worden uitbesteed of geoffshored
• De flexmarkt zal uiteindelijk weer gaan groeien, vooral omdat men huiverig is vaste
medewerkers aan te nemen
• Er ontstaat druk op de groeitrend van ZZP‟ers, een aantal wil liever zekerheid in een vaste
baan

33. Wereldbeeld 4: Hollands ondernemerschap!
Weinig globalisering en economische recessie
De economische recessie in 2012 zorgt voor minder
werkgelegenheid
• Globalisering zet niet door en er is geen toename in de toestroom
van Europeanen en Aziaten naar Nederland
• Hierdoor weinig tot geen internationale arbeidsconcurrentie
• Weinig mobiliteit op de arbeidsmarkt, want de banen liggen niet
voor het oprapen
Er ontstaan twee groepen:
 Talentvolle jonge individuen die nog eisen kunnen stellen aan werkgevers
 Een grote groep individuen die blij is een baan te hebben (en te houden)
• De groep ZZP‟ers is flink ingekrompen. Alleen de “die-hards” met voldoende
kennis, vaardigheden en een netwerk, overleven
• Flexleveranciers moeten hard werken om mensen aan het werk te krijgen
• Minder focus op de kandidaat, maar veel meer het „traditionele‟ model waarbij de
focus op de opdrachtgever ligt

34. 34Bron: BLS
V-vormig verloop recessie
Impact mentaliteitsverandering
groot
Impact
mentaliteitsverandering
klein
L-vormig verloop recessie
Wereldbeeld 1
‘Doorgroeien op
platgetreden paden’
Wereldbeeld 2
‘Ondernemend in
organische netwerken’’
Wereldbeeld 3
‘‘Navigeren naar
nieuwe groei’
Wereldbeeld 4
‘‘De hang naar
het vertrouwde’
?
Human Capital 2 rapport (2009): 2012 en verder? „Never waste a good crises‟

35. 4: „De hang naar het vertrouwde‟
L-vormig verloop recessie en kleine mentaliteitsverandering
De langdurige recessie laat in deze wereld flinke sporen na
Arbeidsintensieve processen worden ge-outsourced, de maakindustrie verdwijnt bijna helemaal
(Jeugd)werkloosheid is een groot probleem, stakingen en demonstraties zijn aan de orde van de dag
Flexibele arbeid wordt gezien als manier om kosten te besparen maar is geen doel op zich
Het aantal ZZP‟ers is lager dan een tijd geleden
Door het tekort aan arbeidsplaatsen is de macht verschoven naar de werkgevers
Vooral de sectoren met relatief grote baanzekerheid zoals onderwijs en zorg hebben genoeg aanwas
Successpelers:
Over het algemeen zullen flexspelers het erg moeilijk hebben in deze wereld. De behoefte aan flexibel
personeel is beperkt en de prijzen staan erg onder druk
Marktplaats – Payrollers en uitzenders die heel snel kunnen schakelen en op dagelijkse basis arbeid kunnen in- en
verhuren zullen in dit wereldbeeld overleven
Zeeman – Ook biedt deze wereld ruimte voor een „discount leverancier‟ met een zeer basic en wisselend aanbod
van laag opgeleid personeel die als oproepkrachten voor van alles kunnen worden ingezet
Wie overleven niet…
Nichespelers die tegen een relatief hoge marge bemiddelen in specifieke markten zullen het moeilijk krijgen.
Nederland zit in zwaar weer en alle pijlen zijn gericht op het besparen van kosten

36. Scenario‟s voor innovatie onvermijdelijk

37. Passie en vakmanschap horen bij een analoge wereld?

38. Het belang van feminine waarden in rol van „trusted advisor‟
• Geloofwaardigheid heeft te maken de woorden die we spreken, onze
ervaring, expertise en presentatie vaardigheden
• Houden aan afspraken (reliability): heeft te maken met gedrag
• Intimacy: is het vermogen dat te maken heeft met gevoel van
veiligheid als we vertrouwelijke informatie toevertrouwen aan iemand
• Discretie – de wijsheid te weten wat te doen met vertrouwelijke
informatie van een ander
• Empathie – inlevingsvermogen
• Relatie focus: oprechte interesse in de ander
• Het nemen van risico: kwetsbaar opstellen, vragen om feedback
Femininewaarden!

39. 4. Bevindingen

40. Portfolio van innovaties vermindert risico
1. „Never waste a good crisis‟
2. Ons groei paradigma staat ter discussie: 2013: profitability without growth?
3. Invulling HR functie verschuift van product naar vinden juiste flexoplossing en
projectmatige invulling van mensen
4. Bestaande manier van het organiseren van arbeid d.m.v. hierarchie in
instituten staat onder druk
5. Niet alleen professionals worden beste aangestuurd op „geven van ruimte‟ en
„trust‟
6. Structureel lijken sociale media zich te ontwikkelen tot instrumenten die
„referral‟ based bemiddeling van arbeid kunnen faciliteren
7. Emotionele binding wordt belangrijker tussen werkgever en werknemer –
passie belangrijke aanjager voor creativiteit en binding
8. Cultuur bepaalt succes „culture eats strategy for breakfast‟, maar…
9. ..cultuur wordt bepaald door het benutten van de „ethos‟ en „master idea‟