5. Maykroekonomiks (Microeconomics
Sangay ng ekonomiks na tumutukoy sa galaw
ng maliit na bahagi o yunit ng kabuhayan at
may kaugnayan sa pag-aaral ng indibidwal na
pagpili
6. Makroekonomiks (Makroekonomiks)
• Sangay ng ekonomiks na pinag-aaralan and
gawi ng kabuuang ekonomiya
• Sinusuri nito ang malawakang pangyayaring
pang-ekonomiya tulad ng pagbabago sa
8. Balik-aral:
Pangunahing suliranin ng isang
ekonomiya ang kakapusan at walang
katapusang pangangailangan ng tao.
Layunin ng Ekonomiks na malutas ang
mga suliraning ito.
Paano nakatutulong ang ekonomiks sa
paglutas sa suliranin ng kakapusan?
9. Tamang Paggamit ng
Pinagkukunang Yaman
Bagaman hindi
matutugunan ng
limitadong
pinagkukunang-yaman
ang lahat ng panganga-
ilangan at kagustuhan ng
tao, dapat pa ring tiyakin
ang lubos na paggamit
nito.
10. Alokasyon
Pagtatakda takda ng dami ng
pinagkukunang yaman para matugunan
ang mga pangangailangan at
kagustuhan ng tao.
Ito ang pamamaraan ng pagtugon ng
tao ukol sa suliranin ng kakapusan ng
mga pinagkukunang yaman.
12. Budget
Ang halagang inilalaan upang tugunan
ang isang pangangailangan o
kagustuhan.
13. • Ano ang alokasyon?
• Paano binubuo ang mga impormasyon ukol sa
pagtugon sa mga pangangailangan?
PAGPAPAHALAGA
14. Sistemang Pang-ekonomiya
Ang paraan ng pagsasaayos ng iba’t
ibang yunit upang makatugon sa
suliraning pangkabuhayan ng isang
lipunan.
Layunin nito na mapigilan ang labis-labis
na paglikha ng mga kalakal at serbisyo
at maiwasan ang kakulangan ng mga
ito.
15. Kailangang tumugon ang bawat lipunan
sa apat katanungan pang-ekonomiya.
Anu-anong mga kalakal at serbisyo ang
dapat likhain?
Paano lilikhain ang mga kalakal at serbiyong ito?
Para kanino ang mga lilikhaing kalakal at
serbisyo?
Gaano karami ang gagawing produkto at
serbisyo?
16. Kabilang dito ang pagpili ng mga sa
mga bagay na dapat likhain at kung
anu-ano ang maaring gawing alternatibo
para dito.
Anu-anong mga kalakal at serbisyo
ang dapat likhain?
17. Kabilang dito kung sinu-sino ang lilikha
ng mga kalakal at serbisyo at ang mga
paraan, teknolohiya at presyo ng mga
bagay na kailangan sa paglikha nito.
Paano lilikhain ang mga kalakal at
serbiyong ito?
18. Kabilang dito kung sino-sino ang
makikinabang sa mga malilikhang
kalakal at serbisyo at kung paano
maisasagawa ang maayos na
distribusyon nito.
Para kanino ang mga lilikhaing kalakal
at serbisyo?
19. Kailangang malaman ang laki ng
pangangailangan ng ekonomiya upang
makapagdesisyon kung gaano karami
ang gagawing produkto at serbisyo. Ang
potensiyal na makabuo ng produkto at
serbisyo ay nakabatay sa gagamiting
input.
Gaano karami ang gagawing produkto
at serbisyo?
20. Ang pagkakaiba ng sistemang pang-
ekonomiya ay nakabatay sa kung sino-
sino ang gumagawa ng pagpapasya at
sa pamamaraan ng pagpapasyang
ginagawa.
Uri ng Sistemang Pang-ekonomiya
21. Uri ng Sistemang Pang-ekonomiya
Tradisyunal na Ekonomiya
Market Economy
Command Economy
Mixed Economy
22. Tradisyunal na Ekonomiya
pinakaunang anyo ng sistemang pang-
ekonomiya.
nakabatay sa tradisyon, kultura at
paniniwala.
ang lilikhaing podukto ay umiikot
lamang sa pangunahaing
pangangailangan .
23. Ang produksyon ng mga kalakal
at serbisyo ay nagaganap sa
malayang pamilihan.
Ang bawat kalahok-konsyumer at
prodyuser, ay kumikilos alinsunod
sa kanyang pansariling interes.
Market Economy
24. Ang market economy ay
nagpapahintulot sa pribadong
pagmamay-ari ng kapital
pakikipag-ugnayan sa
pamamagitan ng presyo at
pangangasiwa ng mga
gawain.
25. Presyo ang pangunahing
nagtatakda kung gaano
karami ang bibilhin ng mga
mamimili at kung gaano
karami ang malilikhang
produkto at serbisyo ng mga
prodyuser.
26. Tungkulin ng pamahalaan na
magbigay ng proteksyon sa
kapakanan ng mga pag-
aaring pampribado, kabilang
ang mga batas na
mangangalaga sa karapatan
at ari-arian at kontrata na
pinapasukan ng mga
pribadong indibidwal.
27. Ang ekonomiya ay nasa kontrol
at regulasyon ng pamahalaan.
Ang pamahalaan ay may ganap
na kapangyarihan na gamitin ng
husto ang lupa, paggawa at
kapital upang makamit ang mga
layuning pang-ekonomiya.
Halimbawa: North Korea
Command Economy
28. Pinaghalong sistema ng Market at
Command ekonomiya.
Hinahayaan ang malayang pagkilos
ng pamilihan subalit maaring
manghimasok ang pamahalaan sa
usaping nauukol sa pangangalaga
ng kalikasan, katarungang
panlipunan, pagmamay-ari ng
estado gayun din sa Karapatan ng
mga mamimili.
Mixed Economy
32. • Bakit mahalaga na magkaroon ng sistemang pang-
ekonomiya ang isang lipunan?
• Para sa iyo, ano ang angkop na sistemang pang-
ekonomiya sa Pilipinas.
PAGPAPAHALAGA
33. TAKDANG-ARALIN:
Gawin sa iyong kwaderno.
1.Anu-ano ang 4 na sistemang
pang-ekonomiya?
2.Magbigay ng 5 bansa sa
bawat sistemang pang-
ekonomiya.