Ecogard Io2 unit 7. irrigation in ecological gardening tr v3

1. ECOGARD
IO2: ECVET öğrenim çıktılarına dayalı ekolojik
sebze yetiştiriciliği için eğitim müfredatı
Ünite 7. Ekolojik Sebze Yetiştiriciliğinde
Sulama
ECVET öğrenim çıktılarına dayalı Ekolojik Sebze Yetiştiriciliği
müfredatının geliştirilmesi yoluyla engelli bireylerin beceri
eğitimlerine erişiminin desteklenmesi
2017-1-BG01-KA202-036212

2. Sulama nedir?
 Sulama, suyun araziye veya toprağa yapay olarak uygulanmasıdır.
 Ürünlerin büyümesine yardımcı olmak için uygulanır.
 Daha fazla bilgi için:
https://www.youtube.com/watch?v=amrCMakolKA
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

3. Geçmişte sulama
 Çiftçilik, piyasada ürün satmaktan ziyade geçim üzerine daha çok
odaklanmıştı.
 Yoğun işgücü istiyordu
 Sulanan bahçeler küçüktü
 Hava şartlarına bağlıydı
 Yetersizdi
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

4. Modern Sulama
 Satış odaklı tarım yapılmaktadır
 Makine yoğun
 Daha sofistike
 Yağmura bağlı değil
 Daha fazla bilgi için; https://www.youtube.com/watch?v=RTR2RgMbJ-g
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

5. Farklı sulama türleri
• Yüzey
• Damla
• Yağmurlama
• Toprak altı sulama
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

6. Yüzey Sulama
 Yüzey sulama sistemlerinde arazi tamamen su ile doldurulur. Bu
şekilde pirinç gibi mahsuller bol miktarda su alabilir.
 Daha fazla bilgi için: https://www.youtube.com/watch?v=Ya5ikTKZgIo
Kay, M. (1986). Surface irrigation systems
and practice. Cranfield press.

7. Yüzey sulama metotları
 Kontrollü su miktarı ana su hendeğinden uygulanır ve oluklar, karıklar,
sınırlar veya sırtlar tarafından yönlendirilir.
 Kontrolsüz sulama
Dezavantajları
 Su israfı
 Toprak erozyonu
 Toprakta mineral kaybı
Kay, M. (1986). Surface irrigation systems
and practice. Cranfield press.

8. Damla sulama
 Sızma sulama olarak da bilinir.
 Bitkilerin köklerine su damla damla uygulanır.
 Sulamanın en verimli ve etkili yolu.
 Damla sulama yöntemi, yüksek teknolojili bilgisayarlı veya emek yoğun
olabilir.
Goldberg, D., Gornat, B., & Rimon, D. (1976). Drip irrigation:
principles, design and agricultural practices. Drip irrigation:
principles, design and agricultural practices.

9. Damla sulama sistemi
Daha fazla bilgi için :
https://www.youtube.com/watch?v=YbSUntR29bw
https://www.youtube.com/watch?v=fPdAsZtuw34
Goldberg, D., Gornat, B., & Rimon, D. (1976). Drip irrigation:
principles, design and agricultural practices. Drip irrigation:
principles, design and agricultural practices.

10. Yağmurlama
 Su alanında farklı yerlere boru aracılığıyla götürülür ve daha sonra yüksek
basınçlı sprinkler veya tabancalar tarafından dağıtılır.
 Sprinkler çoğunlukla sürekli yükselticilere monte edilir
 Dönen bazı fıskiyelere rotor denir.
 Yağmurlama sulama sistemi hakkında daha fazla bilgi için:
https://www.youtube.com/watch?v=cHLdsyAQSKA
Kay, M. (1983). Sprinkler irrigation. Equipment
and practice. Batsford Academic and
Educational Limited.

11. Pivot sulama
 Pivot sulama, bir yağmurlama sulama şeklidir.
 Birleştirilen ve uzunluğu boyunca yerleştirilmiş fıskiyeli tekerlekli kulelere
monte edilmiş kafes kirişlerle desteklenen birçok boru parçalarından
oluşur.
 Dairesel bir şekilde hareket eder ve dairenin ortasındaki pivottan suyla
beslenir.
 Daha fazla bilgi için: https://www.youtube.com/watch?v=DE3tJzL-LT0

12. Yağmurlamanın Dezavantajları
 Kurulumu pahalı
 Ayrıca, bir alana çok sayıda yağmurlama sistemi takılmalıdır, çünkü
tek bir yağmurlama sistemi tarafından kaplanan alan büyük değildir.
 Pivot sulama son derece maliyetlidir.

13. Toprak altı sulama
 Çok fazla yeraltı suyunun bulunduğu yerlerde, yıllardır kullanılmaktadır.
 Bitkilerin kök bölgesinin alttan nemlenmesini sağlamak için, toprağın
taban suyu seviyesinin yapay olarak yükseltme yöntemidir.
 Avantajları su ve besin tasarrufu ve azaltılmış sistem bakımı ve
otomasyonu sayesinde işçilik tasarrufu sağlar.
 Yüzey damla sulama sistemine benzer. Daha fazla bilgi için:
https://www.youtube.com/watch?v=w0h3LAGpDE0
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

14. Geleneksel - Modern
 GelenekselSulama Yöntemi
 Ürünler yeterli su
almadığından verimsiz.
 Çok ucuz çünkü kurulum
maliyeti yoktur.
 İnsan gücü gerektirir.
 Modern Sulama Tekniği
 Verimlidir çünkü ürünler doğru
miktarda su alır.
 En iyi örnek damla sulama
sistemidir.
 Son derece maliyetlidir. Uygun
bir sulama sistemi elde etmek
için çok fazla yatırım yapılması
gerekiyor
 Mekaniktir.
vs
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

15. Neden organik yetiştiricilikte modern
sulama teknikleri kullanıyor?
 Bugünlerde insanlar modern sulama tekniklerini (MST) kullanmayı
tercih ediyorlar çünkü son derece verimli ve etkilidir.
 Modern sulama teknikleri, ekin verimini arttırmada çok önemlidir.
 Ayrıca günümüzde tarım, gübrelerin yardımı ile yapıldığından,
bitkilerin uygun şekilde yetişebilmeleri için belirli miktarda suya sahip
olmaları gerekir.
 Çok fazla su tasarrufu sağladıkları için MST kullanılmalı ve
desteklenmelidir. Örneğin: damla sulama, doğru yapılırsa %95'e kadar
su tasarrufu sağlayabilir.
 Ayrıca, su kıtlığı ve gıda bitkilerine olan talebin artması nedeniyle MST
yöntemleri önemlidir.
 MST de büyük çapta yapıldığında maliyet etkindir.
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

16. Sulama suyu uygunluğu için su kalitesi
parametrelerinin ölçülmesi
 Elektriksel iletkenlik (EC)
 pH
 Sodyum adsorpsiyon oranı veya sodyumun
neden olabileceği hasar (SAR)
 RSC (Artık sodyum karbonat)
 Bor Konsantrasyonu
 Klorür konsantrasyonu
 Ağır metal konsantrasyonu
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

17. Sulama Suyunun Kalite Kontrolü
 Sulama suyunun kontrolü yılda en az bir kez yapılmalıdır.
 En iyi verim için, her üç ayda bir yapılması tavsiye edilir.
 Bu amaçla, aşağıda açıklanan faktörler sulama suyunda kontrol edilir.
 Daha fazla bilgi için: https://www.youtube.com/watch?v=ogXN9z_vYHE

18. Faktörler / Parametreler
 Tuzluluk: Sulama suyundaki toplam tuz miktarı yüksekse,
tuzlar mahsul kök bölgesinde birikir ve mahsulün büyümesini
ve verimini etkiler. Aşırı tuz durumu, yüksek toprak çözeltisi
konsantrasyonu nedeniyle su alımını azaltır.
 Geçirgenlik: Bazı özel tuzlar, toprak profiline sızma oranını
azaltır.
 Toksisite: Suyun belirli bileşenleri, sürekli alınarak bitki
bünyesinde büyük miktarlarda biriktiğinde; bitki
toksisitesine neden olur ve ürün verimini azaltır.
 Diğer: Sulama suyunda aşırı azot aşırı vejetatif büyümeye
neden olur ve zararlı konukçuluğuna ve ürün olgunluğunun
gecikmesine neden olur. Meyvelerde veya yapraklarda beyaz
birikintiler, bikarbonatlı suyla yağmurlama sulaması
nedeniyle oluşabilir.
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

19. Su Kalitesinin Belirlenmesi
 Türkiye'de su kalitesini belirlemek için aşağıdakileri uygulamalısınız:
 Türkiye'nin her ilinde kurulan Tarım ve Orman Bakanlığı laboratuvarlarına,
 Özel sertifikalı laboratuarlara,
 Yaşadığınız bölgede bulunan üniversite laboratuarlarına.
 Daha fazla bilgi için:
 TDS, EC pH metre kalibrasyonu:
https://www.youtube.com/watch?v=Wk0wmmgRgOg
 https://www.youtube.com/watch?v=3cTLnppmenw
 TDS, EC, pH değerleri ölçümleri:
 https://www.youtube.com/watch?v=VRh9K-PEAZk
 https://www.youtube.com/watch?v=ayUQkBf6waU
 https://www.youtube.com/watch?v=U9P01mR_1J4

20. Sulama suyunun kalite sınıfları
Yaron, D. (Ed.). (1981). Salinity in irrigation
and water resources. CRC Press.

21. Yaron, D. (Ed.). (1981). Salinity in irrigation
and water resources. CRC Press.
SULAMA SUYUNDAKİ AĞIR METALLERİNİZİN VERİLEN SINIR DEĞERLERİ
ELEMENT
TAVSİYE EDİLEN
MAKSİMUM
KONSANTRASYON
(mg L-1)
UYARILAR
Al 5.0 Asitli topraklardaverimsizliğe neden olabilir
As 0.10 Bitkilere toksisitesi çok yaygın
Cd 0.01 Bitkide birikme potansiyeliyüksek
Cu 0.20 0,1 ile 1,0 arasındatoksik
Mn 0.20 Hiçbir ürün için toksik değildir
Pb 5.0
Bitki hücresi büyümesini çok yüksek
konsantrasyondainhibeeder
Se 0.02 Düşük seviyede kons. 0.025 mg L-1 bile toksik
Zn 2.0 Yaygın olarakdeğişen birçok bitki için toksik

22. Sulamada suyun uygunluğunu etkileyen
faktörler
 Suyun kimyasal bileşimi
 Toplam çözünür tuz veya tuzluluk konsantrasyonu (EC)
 Kalsiyum ve magnezyum oranlarında sodyum iyonlarının
konsantrasyonu (SAR)
 İz element bor izin verilen sınırların üzerinde mevcutsa bitki gelişimi
için toksik olabilir.
 Tuzun ürün büyümesinde etkisi ozmotik niteliktedir. Kök bölgesinde
aşırı miktarda çözünür tuz birikirse, mahsul tuzlu çözeltiden yeterince
su almakta zorlanır ve böylece verimi olumsuz yönde etkiler.
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

23. Sulamada suyun uygunluğunu etkileyen
faktörler
Toplam tuzluluk, sodyum emiliminin bir sonucu olarak toprağın değiştirilebilir
sodyum yüzdesinin (ESP) artma derecesine bağlıdır. Bu artış sodyum yüzdesine
bağlıdır.
 Yapı, doku, organik madde, kil yapısı, mineraller, topografya vb. gibi toprak
özellikleri
 Bitkilerin toleransı gibi bitki özellikleri, büyümenin farklı aşamalarına göre
değişir. Çimlenme ve fide aşamaları genellikle tuzluluk derecesine en duyarlıdır.
 İklimsel faktörler bitki tuzluluğuna tepkisini değiştirebilir. Sulama sonrası
tuzluluk toleransı genellikle kışın yaz aylarında olduğundan daha fazladır.
 Yağış, bitki kök bölgesinden gelen tuzların süzülmesi için en önemli faktördür.
Sıcaklık da hayati bir rol oynar.
 Kültürel işlemler da büyük rol oynar. Sulama için tuzlu su kullanıldığında,
toprağın kök bölgesinde minimum tuz birikimine izin veren yönetim
uygulamalarının benimsenmesi gerekir.
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

25. Sulama suyu - kalite yönetimi
 Sulama suyu kaynağı ne olursa olsun (nehir, kanal, tank, açık kuyu veya tüp
kuyusu) bazı çözünür tuzlar her zaman içinde bulunur.
 Sudaki ana çözünür bileşenler, katyonlar olarak Ca, Mg, Na ve K ve anyonlar
olarak klorür, sülfat bikarbonat ve karbonattır.
 Bununla birlikte, lityum, silikon, brom, iyot, bakır, kobalt, flor, bor, titanyum,
vanadyum, baryum, arsenik antimon, berilyum, krom, manganez, kurşun,
selenyum, fosfat ve organik madde gibi diğer elementlerin iyonları da
mevcuttur.
 Çözünür bileşenler arasında kalsiyum, sodyum fosfat, bikarbonat ve bor,
sulama suyunun kalitesinin belirlenmesinde ve sulama amaçlı uygunluğunun
belirlenmesinde önemlidir.
 Bununla birlikte, toprak yapısı, geçirgenlik drenaj türü vb. gibi diğer
faktörler., sulama suyunun uygunluğunun belirlenmesinde eşit derecede
önemlidir.
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.

26. Ekolojik bahçelerde sulama suyu
yönetimi niçin önemlidir?
 Sulama suyu yönetimi,
sulama suyunun hacim
sıklığını ve uygulama
oranını planlı ve verimli bir
şekilde belirleme ve
kontrol etme sürecidir.
Burton, M. (2010). Irrigation management:
Principles and practices. Cabi.
 İstenen ürün tepkisini teşvik etmek için toprak
nemini takip edin.
 Mevcut su kaynaklarının kullanımını optimize
edin.
 Sulama kaynaklı erozyonu en aza indirin.
 Yüzey ve karasu kaynaklarının nokta kaynaklı
olmayan kirlenmesini azaltın.
 Etkili kök derinliğinde tuz miktarı takip edin.
 havayı, toprağı ve bitki mikro iklimi takip edin.

27. Kaynaklar
 http://agricoop.nic.in/sites/default/files/ICAR_2.pdf
 Burton, M. (2010). Irrigation management: Principles and practices. Cabi.
 Kay, M. (1986). Surface irrigation systems and practice. Cranfield press.
 Yaron, D. (Ed.). (1981). Salinity in irrigation and water resources. CRC Press.
 Goldberg, D., Gornat, B., & Rimon, D. (1976). Drip irrigation: principles,
design and agricultural practices. Drip irrigation: principles, design and
agricultural practices.
 Kay, M. (1983). Sprinkler irrigation. Equipment and practice. Batsford
Academic and Educational Limited.
.

28. İlginiz için teşekkürler!
Daha fazla bilgi için:
https://www.youtube.com/watch?v
=5RQU2V1CCAk

29. Açıklama
ECOGARD projesi ile ilgili daha fazla bilgi için lütfen projenin web sitesini ziyaret edin
https://ecogardening.eu/ veya https://www.facebook.com/Ecogard/.
Mobil uygulamamızı aşağıdaki linkten indirebilirsiniz:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ecogard.mobile.
Bu proje (ECOGARD projesi - 2017-1-BG01-KA202-036212) Avrupa Komisyonu (Erasmus +
Programı) desteği ile finanse edilmiştir. Bu yayın sadece yazarın görüşlerini yansıtmaktadır
ve Komisyon burada yer alan bilgilerin herhangi bir şekilde kullanımından sorumlu
tutulamaz.