More Related Content More from Chantana Papattha
More from Chantana Papattha (18) 5. เสาวรภย์ กุสุมา ณ อยุธยา กล่าวว่า นิยามของเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Creative Economy)
ความหมายของเศรษฐกิจสร้างสรรค์อยู่ในขั้นตอนของการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจึงมีการให้คานิยาม
เศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Creative Economy) ไว้ ดังนี้
• จอห์น ฮาวกินส์ (John Howkins) ได้ให้นิยามของ Creative Economy ไว้ว่า “How people
make money from idea” หมายถึง การสร้างมูลค่าที่เกิดจากความคิดของมนุษย์
• ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (Thailand Creative & Design Center: TCDC) ได้ให้นิยาม
Creative Economy ไว้ว่า “การสร้างมูลค่าที่เกิดจากความคิดของมนุษย์ สาขาการผลิตที่
พัฒนาไปสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์และอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (Creative Industries: CI)” เป็น
กลุ่มกิจกรรมการผลิตที่ต้องพึ่งพาความคิดสร้างสรรค์เป็นวัตถุดิบสาคัญ
• องค์กรความร่วมมือเพื่อการค้าและการพัฒนา UNCTAD (United Nation Conference on
Trade and Development) ได้ให้ความหมายของ “เศรษฐกิจสร้างสรรค์” ในบริบทของการ
ขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจไว้ว่า “เป็นแนวความคิดในการพัฒนาและสร้างความเจริญเติบโต
ทางเศรษฐกิจโดยใช้สินทรัพย์ที่เกิดจากการใช้ความคิดสร้างสรรค์”
6. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2552: 19-
20) ได้สรุปไว้ว่า เศรษฐกิจสร้างสรรค์ มีองค์ประกอบร่วมของแนวคิดการ
ขับเคลื่อนเศรษฐกิจของการใช้องค์ความรู้ (Knowledge) การศึกษา (Education)
การสร้างสรรค์งาน (Creativity) และการใช้ทรัพย์สินทางปัญญา (Intellectual
Property) ที่เชื่อมโยงกับพื้นฐานทางวัฒนธรรม (Culture) การสั่งสมความรู้ของ
สังคม (Wisdom) และเทคโนโลยี/นวัตกรรมสมัยใหม่ (Technology and
Innovation)
8. จอห์น ฮาวกินส์ (John Howkins อ้างถึงใน อาคม ติมพิทยาไพสิฐ. 2554) เจ้าของ
แนวคิด “เศรษฐกิจสร้างสรรค์” ได้อธิบายง่ายๆ ว่า คือ “การสร้างมูลค่าที่เกิดจากความคิด
ของมนุษย์”ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity) ประกอบด้วย
1. การใช้ความคิด (Ideas) ทั้งความคิดเดิมหรือใหม่ ในการสร้างความคิดใหม่ๆ โดย
ความคิดนี้เริ่มต้นจากจินตนาการและพรสวรรค์ของปัจเจกบุคคลเศรษฐกิจสร้างสรรค์
(Creative Economy)
2. เศรษฐกิจสร้างสรรค์เกิดขึ้นเมื่อมีการใช้ความคิด (Ideas) ผลิตสินค้าและบริการ ซึ่ง
น่าสนใจและมีมูลค่า/คุณค่า
3. วิธีทางที่หลากหลายในการที่คน มี แบ่งปัน และขายความคิด (Ideas) คือ เศรษฐกิจ
สร้างสรรค์นั่นเอง
4. ผลที่ตามมา คือ การเพิ่มขึ้นของ ราคาสินค้า/บริการ GDP และค่าจ้างเฉลี่ย
9. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2552: 20-
21) ได้นาเสนอเกี่ยวกับองค์ประกอบของเศรษฐกิจสร้างสรรค์ครอบคลุมถึง
อุตสาหกรรมกลุ่มต่างๆ ที่ได้รับการจัดกลุ่ม และแยกประเภทบนพื้นฐานของแนวคิด
หลัก 2 แนวคิดกว้างๆ คือ กลุ่มที่แยกประเภทตามชนิดสินค้า/บริการ และกลุ่มท่
แยกประเภทตามกิจกรรมการผลิตและห่วงโซ่การผลิต โดยมีตัวอย่างรูปแบบการแบ่ง
ประเภทที่เป็นที่รู้จักในปัจจุบันทั้งหมด 6 รปแบบ
10. 1. การจัดประเภทเศรษฐกิจสร้างสรรค์ของประเทศสหราชอาณาจักร (UK DCMS
Model) โดยเปนผูริเริ่มการแบงประเภทอุตสาหกรรมเชิงสรางสรรคเปนครั้ง
แรกในป 2541 ซึ่งแบงออกเปน 13 กลุม แยกตามสินคาและบริการคือโฆษณา
สถาปตยกรรม งานศิลปะและวัตถุโบราณ งานฝมือแฟชั่น งานออกแบบ
ภาพยนตรและวีดีโอ ดนตรีศิลปะการแสดง สื่อสิ่งพิมพซอฟตแวรโทรทัศน์และ
วิทยุ และวิดีโอและคอมพิวเตอร์เกมส์
2. การจัดประเภทเศรษฐกิจสร้างสรรค์โดยใช้วัฒนธรรมเป็นหลัก (Symbolic
Texts Model) แบงออกเปน 11 กลุม ไดแก โฆษณา ภาพยนตรอินเทอรเน็ต
ดนตรีสื่อสิ่งพิมพโทรทัศนและวีดีโอ ศิลปะสรางสรรคเครุ่องใชไฟฟาแฟชั่น
ซอฟต์แวร์ และกีฬา
11. 3. การจัดประเภทเศรษฐกิจสร้างสรรค์โดยใช้ศิลปะเป็นหลัก (Concentric Circle
Model) แบงออกเปน 14 กลุม ไดแกวรรณกรรม ดนตรีศิลปะการแสดง งานศิลปะ
ภาพยนตรพิพิธภัณฑและหองสมุด การดูแลศิลปวัตถุ/โบราณสถาน สื่อสิ่งพิมพการ
บันทึกเสียง วีดีโอและคอมพิวเตอรเกมสโฆษณาสถาปัตยกรรม งานออกแบบ และ
แฟชั่น
4. การจัดประเภทเศรษฐกิจสร้างสรรค์ขององค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก (WIPO
Copyright Model) ใชประเด็นดานลิขสิทธิ์เปนตัวกาหนด แบงออกเปน 20 กลุม ได
แก โฆษณา งานสะสม ภาพยนตรและวีดีโอดนตรีศิลปะการแสดง สื่อสิ่งพิมพซอฟต
แวรโทรทัศนและวิทยุงานศิลปะและกราฟฟค สื่อสาหรับบันทึกเครื่องใชไฟฟา เครื่อง
ดนตรีกระดาษ เครื่องถายเอกสารและอุปกรณถ่ายภาพ สถาปตยกรรม เครื่องนุงห
มและรองเทา งานออกแบบ แฟชั่นสินค้าตกแต่งบ้าน และของเล่น
12. 5. การจัดประเภทอุตสาหกรรมสร้างสรรค์โดย UNCTADไดแบงประเภทอุตสาหกรรม
สร้างสรรคออกเปน 4 กลุมหลัก ไดแก มรดกทางวัฒนธรรม (Heritage or Cultural
Heritage) ศิลปะ (Arts) สื่อ (Media) งานสร้างสรรค์ ตามลักษณะงาน (Functional
Creation)
6. การจัดประเภทอุตสาหกรรมสร้างสรรค์โดย UNESCOไดแบงประเภทอุตสาหกรรม
สร้างสรรคที่เนนเฉพาะดานวัฒนธรรมออกเปน 5 กลุมหลัก (Core Cultural
Domains) ได้แก่ มรดกทางวัฒนธรรมและทรัพยากรธรรมชาติ (Cultural and
Natural Heritage) การแสดง (Performance and Celebration) ทัศนศิลปงาน
ฝมือและการออกแบบ (Visual arts, Crafts and Design) หนังสือและสิ่งพิมพ
(Books and Press) และ โสตทัศนและสื่อดิจิทัล (Audio Visual and Digital
Media) นอกจากนั้นยังไดเพิ่มกลุมอุ่นที่เกี่ยวของ (Related Domains) เพื่อเปนทาง
เลือกในการจัดประเภทใหเหมาะสมกับลักษณะวัฒนธรรมของแตละประเภท
14. จุดอ่อน
1. ขาดการบูรณากา รและความต่อเนื่องของนโยบายการพัฒนาตลอดจนกลไกการขับเคลื่อนและประสานงานของหน่วยงาน
ที่เกียวข้องอย่างมีประสิทธิภาพ
2. ระบบข้อมูลและการจัดเก็บข้อมูลทางสถิติและการจาแนกประเภทของอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ยังไม่มีความชดเจน
3. ปัญหาการละเมิดทรัพย์สินทางปัญญายังเป็นปัญหาสาคัญโดยเฉพาะการบังคับใช้กฎหมายให้เด็ดขาดและมีประสิทธิภาพ
4. การผลิตในลักษณะลอกเลียนแบบหรือผลิตตามคาสั่งซื้อในลักษณะที่เป็น Passive มากกว่า Activeของผู้ประกอบการไทย
โดยไม่ใช้ความคิดสร้างสรรค์ยังเป็นปัญหาที่ต้องได้รับการปลูกฝัง และพัฒนาในระยะยาว
5. การสนับสนุนทางการเงินของสถาบันการเงินไทยในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ยังคงอยู่ในวงจากัด ทั้งในเรื่องการผลิต และ
การวิจัยพัฒนา
6. การถ่ายทอดภูมิปัญญา และความรู้เป็นกระบวนการที่ต้องใช้ระยะเวลา ซึ่งประเทศไทยเองยังไม่มีแนวทางการถ่ายทอด
และจัดเก็บอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ
7. โครงสร้างพื้นฐาน และศูนย์รวมอุตสาหกรรมแต่ละกลุ่มยังอยู่ในระดับที่ต้องการการพัฒนาอีกมาก
8. ระบบมาตรฐานต่างๆ ทั้งเรื่องการบริการ การผลิต สุขอนามัย และสิ่งแวดล้อม ยังต้องได้รับการพัฒนาและปรับปรุงอีกมาก
15. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2552: 33-34) ได้นาเสนอ
ไว้ดังนี้
• แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554) ซึ่งแผนพัฒนาเศรษฐกิจ
และสังคมแหงชาติฉบับที่ 10 ไมไดกาหนดยุทธศาสตรที่กลาวถึงเศรษฐกิจสรางสรรคโดยตรง
แตไดกลาวถึงนโยบายที่เกี่ยวของกับเศรษฐกิจสรางสรรคในยุทธศาสตรการปรับโครงสรางทาง
เศรษฐกิจใหสมดุลและยื่งยืน ซึ่งประกอบไปดวย 3 แนวทางหลัก ไดแก
1) การปรับโครงสรางเศรษฐกิจที่ใหความสาคัญกับภาคเศรษฐกิจที่แทจริง
2) การเสริมสรางความเทาเทียมและเปนธรรมในระบบเศรษฐกิจ
3) การเสริมสรางภูมิคุมกันของระบบเศรษฐกิจ โดยใหความสาคัญกับการศึกษาการเพิ่มผลิต
ภาพการผลิต และการนาภูมิปญญาและวัฒนธรรมทองถิ่นไปสรางมูลคาเพิ่มใหกับผลิตภัณฑเชิง
สรางสรรคในกลุ่มต่างๆ
16. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2552: 33-34) ได้นาเสนอ
ไว้ดังนี้
• นโยบายของรัฐบาลของคณะรัฐมนตรีนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรีนโยบายการ
พัฒนาอุตสาหกรรมสรางสรรคของรัฐบาล ไดเริ่มปรากฏใหเห็นเดนชัดมาตั้งแตป 2545 โดยมี
การจัดการตั้งองคกรอิสระที่ทาหนาที่พัฒนาองคความรูและดาเนินกิจกรรมที่เกี่ยวของกับ
เศรษฐกิจสรางสรรคหลายองคกร เชน สานักงานบริหารและจัดการองคความรูศูนยสรางสรรค
งานออกแบบองคการพิพิธภัณฑวิทยาศาสตรแหงชาติสานักงานพัฒนาการทองเที่ยว และ
สานักงานสงเสริมอุตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาติเพื่อเปนรากฐานสาหรับการพัฒนา
อุตสาหกรรมสรางสรรคของแตละกลุมในระยะยาว อยางไรก็ตามนโยบายและการดาเนินงาน
ขององค์กรเหล่านี้ ในระยะที่ผ่านมายังขาดความต่อเนื่องและการบรณาการ
17. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2552: 46-47) ได้นาเสนอ
• สหราชอาณาจักร ถือเปนประเทศตนแบบในการนาแนวคิดการพัฒนาเศรษฐกิจสรางสรรค
มาใชในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ โดยมีการจัดการการกาหนดขอบเขต การจัดเก็บข
อมูล และจาแนกกลุมของเศรษฐกิจสรางสรรคอย่างชัดเจนซึ่งในปัจจุบันเศรษฐกิจสร้างสรรค์มี
ความสาคัญตอระบบเศรษฐกิจของประเทศสหราชอาณาจักรเปนอยางมาก ทั้งทางดานมูลคา
ทางเศรษฐกิจและการจ้างงานของประเทศ
• ออสเตรเลียจัดเป็นประเทศที่ประสบความสาเร็จในการพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์ จากการนา
ต้นแบบเศรษฐกิจสร้างสรรค์ จากประเทศสหราชอาณาจักรมาประยุกตใชใหสอดคลองกับ
ประเทศออสเตรเลีย ซึ่งเปนประเทศที่นาความอุดมสมบูรณของทรัพยากรธรรมชาติความสม
บูรณดานอาหาร และแหลงทองเที่ยวมาประยุกต์ใช้กับเศรษฐกิจสร้างสรรค์ของประเทศให้ก
าวหน้าได้อย่างรวดเร็ว
18. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2552: 46-47) ได้
นาเสนอ
• ฮ่องกง มีเศรษฐกิจสรางสรรคที่พัฒนาการมาจากระบบเศรษฐกิจที่เนนภาคการ
บริการเป็นหลัก (Service-oriented Economy) ซึ่งถือเปนระบบเศรษฐกิจ
สาคัญของฮองกงที่มีสัดสวนถึงร้อยละ 90 ของประเทศ โดยการพัฒนาเศรษฐกิจ
สรางสรรคของฮองกงไดใหความสาคัญของการสร้างอัตลักษณใหกับสินคาและ
บริการบนพื้นฐานของคุณคาเชิงสัญลักษณทางสุนทรียศาสตรและวัฒนธรรม ซึ่งน
าจะเปนตนแบบในการพัฒนาเศรษฐกิจสรางสรรคในประเทศไทยที่มีความ
หลากหลายและโดดเด่นทางวัฒนธรรมที่เข้มแข็งได้เป็นอย่างดี
