เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการประกันคุณภาพการศึกษา (Information and Communication Technology for Quality Assurance)

ICT for QA
ฉันทนา ปาปัดถา @DICT II : KMUTNB

การประกันคุณภาพ
การศึกษา

ประกันคุณภาพ
ตาม พ.ร.บ. การศึกษา พ.ศ. 2542
“การประกันคุณภาพภายใน” หมายความว่า การประเมินผลและการติดตาม
ตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจากภายใน โดย
บุคลากรของสถานศึกษานั้นเอง หรือโดยหน่วยงานต้นสังกัดที่มีหน้าที่กากับ
ดูแลสถานศึกษานั้น

“การประกันคุณภาพภายนอก” หมายความว่า การประเมินผลและการติดตาม
ตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจากภายนอก โดย
สานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาหรือบุคคลหรือหน่วยงาน
ภายนอกที่สานักงานดังกล่าวรับรอง เพื่อเป็นการประกันคุณภาพและให้มีการพัฒนา
คุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

มาตรา 9 การจัดระบบ โครงสร้าง และกระบวนการจัดการศึกษา
(3) มีการกาหนดมาตรฐานการศึกษา และจัดระบบประกันคุณภาพ
การศึกษาทุกระดับและประเภทการศึกษา

หมวด 6 มาตรการและการประกันคุณภาพการศึกษา
มาตรา 47 ให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพ
และมาตรฐานการศึกษาทุกระดับ ประกอบด้วย ระบบการประกันคุณภาพภายใน
และระบบการประกันคุณภาพภายนอกระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพ
การศึกษา ให้เป็นไปตามที่กาหนดในกฎกระทรวง

มาตรา 48 ให้หน่วยงานต้นสังกัดและสถานศึกษาจัดให้มีระบบการประกัน
คุณภาพภายในสถานศึกษาและให้ถือว่าการประกันคุณภาพภายในเป็นส่วนหนึ่งของ
กระบวนการบริหารการศึกษาที่ต้องดาเนินการอย่างต่อเนื่อง โดยมีการจัดทารายงาน
ประจาปีเสนอต่อหน่วยงานต้นสังกัด หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเปิดเผยต่อ
สาธารณชน เพื่อน าไปสู่การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา และเพื่อรองรับ
การประกันคุณภาพภายนอก

มาตรา 49 ให้มีสานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา
มีฐานะเป็นองค์การมหาชนทาหน้าที่พัฒนาเกณฑ์ วิธีการประเมินคุณภาพภายนอก
และทาการประเมินผลการจัด
การศึกษาเพื่อให้มีการตรวจสอบคุณภาพของสถานศึกษา โดยคานึงถึง
ความมุ่งหมายและหลักการและแนวการจัดการศึกษาในแต่ละระดับตามที่กาหนดไว้
ในพระราชบัญญัตินี้
ให้มีการประเมินคุณภาพภายนอกของสถานศึกษาทุกแห่งอย่างน้อยหนึ่ง
ครั้งในทุกห้าปีนับตั้งแต่การประเมินครั้งสุดท้าย และเสนอผลการประเมินต่อ
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและสาธารณชน

มาตรา 50 ให้สถานศึกษาให้ความร่วมมือในการจัดเตรียมเอกสาร
หลักฐานต่าง ๆ ที่มีข้อมูลเกี่ยวข้องกับสถานศึกษา ตลอดจนให้บุคลากร
คณะกรรมการของสถานศึกษา รวมทั้งผู้ปกครองและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับ
สถานศึกษาให้ข้อมูลเพิ่มเติมในส่วนที่พิจารณาเห็นว่า เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติ
ภารกิจของสถานศึกษา ตามคาร้องขอของสานักงานรับรองมาตรฐาน และประเมิน
คุณภาพการศึกษาหรือบุคคลหรือหน่วยงานภายนอกที่สานักงานดังกล่าวรับรอง ที่
ทาการประเมินคุณภาพภายนอกของสถานศึกษานั้น

มาตรา 51 ในกรณีที่ผลการประเมินภายนอกของสถานศึกษาใดไม่ได้ตาม
มาตรฐานที่กาหนด ให้สานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา
จัดทาข้อเสนอแนะ การปรับปรุงแก้ไขต่อหน่วยงานต้นสังกัด เพื่อให้สถานศึกษา
ปรับปรุงแก้ไขภายในระยะเวลาที่กาหนด หากมิได้ดาเนินการ ดังกล่าว ให้สานักงาน
รับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษารายงานต่อคณะกรรมการการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน คณะกรรมการการอาชีวศึกษา หรือคณะกรรมการการอุดมศึกษา เพื่อ
ดาเนินการให้มีการปรับปรุงแก้ไข

พ.ร.บ.ส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2551 กับ
การประกันคุณภาพการศึกษา
มาตรา 20 ให้สานักงานจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษานอกระบบซึ่งเป็น
ระบบการประกันคุณภาพภายในสาหรับสถานศึกษาที่มีคุณภาพและมาตรฐาน
สอดคล้องกับกฎหมายว่าด้วยการศึกษาแห่งชาติ
ให้สถานศึกษาดาเนินการประกันคุณภาพภายในให้สอดคล้องกับระบบ
หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน โดยได้รับความร่วมมือ ส่งเสริม และ
สนับสนุนจากภาคีเครือข่ายและสานักงาน
ระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน ให้เป็นไปตามที่
กาหนดในกฎกระทรวง

หลักเกณฑ์การประกันคุณภาพการศึกษาภายในที่ระบุในกฎกระทรวงให้
พิจารณาจากประเด็นต่อไปนี้
• ระบบการประกันคุณภาพภายในของคณะวิชาและสถานศึกษาระดับ
อุดมศึกษาโดยคานึงถึงมาตรฐานการศึกษาระดับอุดมศึกษาตามที่
กระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนด
• ผลการปฏิบัติงานของคณะวิชาและสถานศึกษาระดับอุดมศึกษาตามระบบ
การประกันคุณภาพภายในที่กาหนดไว
• ประสิทธิภาพและประสิทธิผลการดาเนินงานตามระบบการประกันคุณภาพ
ภายในที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาตามตัวบ่งชี้คุณภาพการศึกษา

การวิเคราะห์และวัดผลดาเนินงานเป็นสิ่งจาเป็นในกระบวนการประกัน
คุณภาพ การวัดและวิเคราะห์ผลการดาเนินงานจะไม่สามารถทาไดอย่างถูกต้อง
และมีประสิทธิภาพหากปราศจากฐานขอมูลและระบบสารสนเทศที่เป็นจริง
ถูกต้องตรงกันทุกระดับตั้งแต่ระดับบุคคล ภาควิชา คณะวิชา และสถาบัน
ตลอดจนเป็นข้อมูลที่สามารถเรียกใช้ได้อย่างรวดเร็ว
ดังนั้น ระบบสารสนเทศที่ดีมีประสิทธิภาพจึงเป็นปัจจัยสาคัญยิ่งที่จะ
ส่งผลต่อความสาเร็จของการประกันคุณภาพการศึกษา และส่งผลต่อคุณภาพในทุก
ขั้นตอนการดาเนินงานตั้งแต่การวางแผน การปฏิบัติงานประจาการตรวจสอบ
ประเมิน ตลอดจนถึงการปรับปรุงและพัฒนา

องค์ประกอบการประกันคุณภาพโดยทั่วไป
• การควบคุมคุณภาพ (Quality Control)
• การตรวจสอบคุณภาพ (Quality Audit)
• การตรวจสอบคุณภาพภายใน (Internal Quality Audit)
• การตรวจสอบคุณภาพจากภายนอก (External Quality Audit)
• การรับรองคุณภาพ (Quality Accreditation)
• การประเมินคุณภาพ (Quality Assessment)

การประกันคุณภาพอีเลิร์นนิง
ที่มา: Thailand Cyber University

ประกันคุณภาพอีเลิร์นนิง
สถาบันที่จัดการศึกษาทางไกลแบบอีเลิร์นนิงต้องดาเนินการพัฒนา
หลักสูตรแบบอีเลิร์นนิงโดยกาหนดมาตรฐานหลักสูตรภายใต้ข้อกาหนด
เช่นเดียวกับหลักสูตรทั่วไปที่จัดการเรียนการสอนแบบปกติ

การประกันคุณภาพหลักสูตร
สานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.)
กาหนดมาตรฐานการประกันคุณภาพหลักสูตรสถาบันการศึกษาต้องกาหนดระบบ
การประกันคุณภาพของหลักสูตรทุกหลักสูตรให้ชัดเจน ซึ่งอย่างน้อยจะต้อง
ประกอบด้วยประเด็นหลัก 4 ประเด็น คือ
1. การบริหารหลักสูตร
2. ทรัพยากรประกอบการเรียนการสอน
3. การสนับสนุนและการให้คาแนะนานักศึกษา
4. ความต้องการของตลาดแรงงาน สังคม และ/หรือความพึงพอใจของ
ผู้ใช้บัณฑิต

การประกันคุณภาพหลักสูตรแบบอีเลิร์นนิง
กระทรวงศึกษาธิการ ประกาศหลักเกณฑ์การขอเปิดและ
ดาเนินการหลักสูตรระดับปริญญา ในระบบการศึกษาทางไกล พ.ศ.
2548 กาหนดให้หลักสูตรทุกหลักสูตรของการศึกษาทางไกลจะต้อง
กาหนดและพัฒนาระบบประกันคุณภาพของหลักสูตรให้มีประสิทธิภาพ
และเหมาะสมกับการจัดการศึกษาทางไกล

การประกันคุณภาพหลักสูตรแบบอีเลิร์นนิง
อย่างน้อยต้องประกอบด้วย 4 ประเด็น เหมือนกับการจัดหลักสูตร
ทั่วไป คือ
1. การบริหารหลักสูตร
2. ทรัพยากรประกอบการเรียนการสอน
3. การสนับสนุนและการให้คาแนะนานักศึกษา
4. ความต้องการของตลาดแรงงาน สังคม และ/หรือความพึงพอใจของ
ผู้ใช้บัณฑิต
และกาหนดให้ทุกหลักสูตรมีการพัฒนาหลักสูตรให้ทันสมัยมีการ
ประเมินเพื่อพัฒนาหลักสูตรอย่างต่อเนื่องอย่างน้อยทุก ๆ 5 ปี

ตัวอย่าง เกณฑ์ มาตรฐานด้านหลักสูตร
เกณฑ์ หลักฐานอ้างอิง
1. มีหลักสูตรที่เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน
อุดมศึกษาหรือมาตรฐานองค์กรวิชาชีพ
(แล้วแต่กรณี)
 หลักสูตรปริญญาบัณฑิต จานวน 12
สาขาวิชา
 หลักสูตรบัณฑิตศึกษา 5 สาขาวิชา
2. มีระบบหรือกลไกในการบริหารหลักสูตรทุก
หลักสูตร
 ผู้รับผิดชอบหลักสูตรต่าง
 บันทึกการประชุมอาจารย์ประจาหลักสูตร
 รายชื่อผู้รับผิดชอบรายวิชาพื้นฐานของ
สถาบัน
3. มีการประเมินหลักสูตโดยนักศึกษาที่กาลังจะ
สาเร็จการศึกษา ในทุกปีการศึกษา
 สรุปผลการประเมินหลักสูตรโดยนักศึกษา
ประจาปีการศึกษา
 สรุปผลการประเมินการฝึกงาน
4. มีการประเมินหลักสูตรโดยผู้ทรงคุณวุฒิและ
ผู้ใช้บัณฑิต ทุก หนึ่งรอบการศึกษาตาม
หลักสูตร
 แบบประเมินหลักสูตรโดยผู้ใช้บัณฑิต
 แบบประเมินหลักสูตรโดยผู้ทรงคุณวุฒ
5. มีการนาผลการประเมินมาปรับปรุงและ
พัฒนาหลักสูตร
 หลักสูตรฉบับปรับปรุง

แบบจาลองระบบพัฒนาหลักสูตรการสอนทางไกล

ขั้นตอนกระบวนการประกันคุณภาพหลักสูตรแบบอีเลิร์นนิง
1. คณะ/หน่วยงาน
1.1 การประสานหลักสูตรจัดทาแผนประเมินหลักสูตร
1.2 คณะ/หน่วยงานแจ้งแผนตามข้อ 1.1 ให้สถาบันทราบ
1.3 คณะ/หน่วยงานแต่งตั้งคณะกรรมการประกันคุณภาพหลักสูตรของคณะ/
หน่วยงาน ทั้งนี้ควรมีผู้ทรงคุณวุฒิภายนอกร่วมเป็นกรรมการ
2. หลักสูตร ดาเนินการประกันคุณภาพตามหลักสูตร และเตรียมการเพื่อการ
ประเมินตนเองตามกรอบที่สถาบันกาหนด

ขั้นตอนกระบวนการประกันคุณภาพหลักสูตรแบบอีเลิร์นนิง
2. หลักสูตร ดาเนินการประกันคุณภาพตามหลักสูตร และเตรียมการเพื่อการ
ประเมินตนเองตามกรอบที่สถาบันกาหนด
3. คณะกรรมการประกันคุณภาพหลักสูตรของคณะ /หน่วยงาน พิจารณาผลการ
ประเมินตนเอง
4. คณะกรรมการประจาคณะ/หน่วยงาน พิจารณาประเมินตนเอง แจ้งผลให้
หลักสูตรคณะ / หน่วยงาน และสถาบันทราบ
5. คณะกรรมการวิชาการของสถาบัน รับทราบและพิจารณาประเมินจากข้อ 4

สรุปแนวคิดการจัดตั้งสถาบันการศึกษาอีเลิร์นนิง
แนวคิด รูปแบบ ลักษณะ
แนวคิดที่ 1
1. สถาบันทั่วไปที่มีโปรแกรม
หลายรูปแบบ
เปิดสอนทั้งระบบปกติและระบบออนไลน์
2. สถาบันสอนทางไกล ใช้สื่อสิ่งพิมพ์เป็นหลัก มีการใช้ ไอซีทีเพื่อเสริม
การเรียนการสอน
3. สถาบันลักษณะที่เป็นตัวแทน รับดาเนินการจัดโปรแกรมหลักสูตร การจัดการ
เรียนการสอนจากสถาบันอื่น ข้อดีของสถาบัน
ลักษณะนี้ คือ มีความยืดหยุ่นในการลงทะเบียน
เรียน และถ่ายทอดได้
4. สถาบันซึ่งเป็นผู้จัดหาข้อมูล
และเครื่องอานวยความ
สะดวก
สถาบันลักษณะนี้ช่วยสนับสนุนความต้องการ
ของผู้เรียนและสถาบัน เช่น University for
Industry
5. สถาบันซึ่งสร้างโดยไม่มี
วัตถุประสงค์
สอนผู้เรียนโดยตรง แต่มีอานาจที่จะให้ใบ
ปริญญา และให้บริการอื่น เช่น The Western
Governors University ในสหรัฐอเมริกา

1. สถาบันที่ตั้งขึ้นแสวงหา
กาไร
จุดประสงค์การจัดตั้งเพื่อสอนโดยตรงให้กับ
กลุ่มเปาหมายในตลาด
2. สถาบันที่ร่วมมือกันหลาย
สถาบัน
เป็นเครือข่าย เพื่อสนองความต้องการในการฝึกอบรม
เฉพาะทาง เพื่อให้ได้การรับรองอย่างเป็นทางการ เช่น
South Africa Telecom
3. สถาบันเน้นการบริการ
วิชาการเฉพาะ
ด้าน มีการจัดเก็บค่าบริการวิชาการ เช่น การบริการให้
คาปรึกษา การจัดโครงการสนับสนุนทางด้านเทคนิค
เป็นต้น

แนวคิด
ที่ 3
1. สถานที่มีรูปแบบ Single
Mode
มีจุดเน้นที่ออกแบบและสอนรายวิชาไกล การบริหาร
จัดการต่าง เช่น การวางแผนการใช้งบประมาณ การ
จัดหาบุคลากร และทรัพยากรต่าง ที่มีจุดมุ่งหมาย
เพื่อการศึกษาทางไกลเท่านั้น
2. สถาบันแบบ Dual Mode มีการสอนทั้งในชั้นเรียนในมหาวิทยาลัย และเพิ่มช่อง
ทางการสอนแบบอีเลิร์นนิง
3. สถาบันแบบ Mixed
Mode
มีทั้งการสอนทางไกลแบบอีเลิร์นนิง และการสอนปกติ
ในสถาบันโดยใช้ผู้สอนชุดเดียวกัน
4. สถาบันลักษณะสมาคม เกิดจากการรวมตัวกันของสถาบันต่าง เพื่อเป็น
หุ้นส่วนในการสอนแบบทางไกล ภายใต้การบริหาร
จัดการของหน่วยงานเดียวกัน

แนวคิด
ที่ 4
1. ลักษณะความร่วมมือ
(Consortium)
โดยสถาบันการศึกษาแบบอีเลิร์นนิงจะเป็นตัวกลาง
เชื่อมต่อระหว่างมหาวิทยาลัยและวิทยาลัยในภูมิภาค
ต่าง ที่ร่วมมือกันก่อตั้งโดยแบ่งใช้ทรัพยากรที่
สถาบันการศึกษาแต่ละแห่งมีอยู่ และมีข้อตกลงร่วมกัน
ที่จะรับรองผลการเรียนของสถาบันการศึกษาแบบอีเลิร์
นนิงรูปแบบนี้ สามารถเลือกเรียนหลักสูตรของ
มหาวิทยาลัยใดก็ได้ที่เป็นสมาชิก และสามารถเทียบ
โอนรายวิชากันได้
2. เป็นสถาบันการศึกษาแบบ
อีเลิร์นนิงที่มีหน่วยงานที่มี
อานาจในการให้ปริญญา
ให้ม่เป็นผู้จัดตั้งขึ้ส
โดยปกติจะทางานร่วมกับมหาวิทยาลัยที่มีอยู่แล้ว
มหาวิทยาลัยรูปแบบนี้จะทาหน้าที่เป็นธนาคารหน่วย
กิต (Credit Bank) มีพื้นที่สาหรบเก็บสะสมหนวยกิต
ของนักศึกษาที่เรียนจากสถาบนต่าง และนับหน่วยกิ
ตของหลักสูตรปริญญาของสถาบันการศึกาษแบบอีเลิร์
นนิง

สรุปแนวคิดการจัดตั้งสถาบันแบบอีเลิร์นนิงของประเทศ
ในภูมิภาคเอเชีย

สรุปการวิเคราะห์สถาบันที่ได้รับการจัดอันดับการจัด
การศึกษาแบบ e-Learning อันดับที่ 2-6

การประกันคุณภาพ ไม่ใช่ภาระ แต่เป็นทางานให้เป็นระบบ
ตามกระบวนการเพื่อเกิดผลตามเป้ าหมายที่กาหนดไว้
ขอบคุณค่ะ

เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการประกันคุณภาพการศึกษา (Information and Communication Technology for Quality Assurance)

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Chantana Papattha

More from Chantana Papattha (12)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการประกันคุณภาพการศึกษา (Information and Communication Technology for Quality Assurance)