bien chung cua nho rang

1. TAI BIEÁN & BIEÁN CHÖÙNG
CUÛA NHOÅ RAÊNG
Ziad malkawi
D.D.S., M.S.C., Max.Fac.S.Cert., F.F.D.R.C.S.I.
Oral and Maxillofacial Surgery
School of Dentistry
University of Jordan
Dòch: BS Leâ Haûi Trieàu

2. Laønh thöông sau nhoå raêng
 Hình thaønh cuïc maùu ñoâng laáp ñaày oå
raêng.
 Toå chöùc hoùa cuïc maùu ñoâng.
 Bieåu moâ hoùa beà maët veát thöông.
 Taïo thaønh xöông löôùi (woven bone)
trong moâ lieân keát laáp ñaày oå raêng (1 →
2 thaùng ôû ngöôøi lôùn).
 Söï thay theá xöông löôùi bôûi beø xöông
vaø taùi caáu truùc xöông oå.

3. ( Neáu maát taát caû caùc raêng,
quaù trình tieâu xöông luùc ñaàu seõ
dieãn ra töông ñoái nhanh, sau
ñoù chaäm laïi trong vaøi naêm ñeán
khi xöông oå bò maát hoaøn toaøn.)

4. Chaäm laønh thöông sau nhoå raêng
1. Nhieãm truøng.
2. Chaûy maùu keùo daøi do khieám khuyeát
trong vieäc taïo thaønh cuïc maùu ñoâng.
3. Thoâng xoang haøm.
4. Söï taêng sinh cuûa moät böôùu aùc.
5. Xaï trò.
6. Suy giaûm mieãn dòch.
7. Beänh Scorbut.

5. Bieán chöùng cuûa nhoå raêng
 Caùc bieán chöùng taïi choã.
 Caùc bieán chöùng toaøn thaân.
 Bieán chöùng trong thuû thuaät.
 Bieán chöùng sau thuû thuaät (ngay sau ñoù
hoaëc sau moät thôøi gian)
 Caùc bieán chöùng lieân quan ñeán:
yeáu toá cô ñòa, thaày thuoác, thuû thuaät hay
duïng cuï.

6. Caùc bieán chöùng taïi choã
1. Gaõy raêng.
2. Gaõy xöông haøm:
a. Raêng coái lôùn ñôn ñoäc
b. Raêng ngaàm.
c. XHD moûng -–maát raêng.
d. Löïc quaù maïnh.

7. Caùc bieán chöùng taïi choã
3. Toån thöông moâ meàm:
a. Tröôït duïng cuï ra khoûi raêng.
b. Toån thöông moâi döôùi.
c. Caùn keàm hay aùp löïc cuûa tay ñeø leân
xöông haøm coù theå gaây baàm maùu.
4. Thoâng xoang haøm.
5. Gaõy loài cuû xöông haøm treân (loài cuøng).

8. Caùc bieán chöùng taïi choã
6. Maát raêng:
a. Raêng bò ñaåy vaøo toå chöùc loûng leõo phía
löôõi vuøng raêng coái lôùn döôùi.
b. Rôi raêng vaøo ñöôøng tieâu hoùa.
c. Rôi raêng vaøo ñöôøng hoâ haáp.
7. Nhoå caû maàm raêng vónh vieãn.
Nhoå raêng coái söõa coù NT quanh choùp, ñieàu
naøy laøm cho maàm R coái nhoû vónh vieãn bò
dính vaøo maøng nha chu cuûa raêng söõa naèm
beân treân bôûi moâ sôïi.

9. Caùc bieán chöùng taïi choã
8. Chaûy maùu:
a. Chaán thöông moâ (nhoå khoâng caån thaän).
b. Beänh lyù huyeát hoïc.
c. Nhieãm truøng.
9. Nhieãm truøng taïi choå:
a. Vieâm xöông oå raêng khu truù (vieâm oå
raêng khoâ).
b. Vieâm coát tuûy.

10. Caùc bieán chöùng taïi choã
10. Maát maûnh chaân raêng:
a. Bò ñaåy vaøo trong oáng raêng döôùi.
b. Bò ñaåy vaøo trong khoang tuûy xöông.
c. Bò ñaåy vaøo trong xoang haøm.
d. Bò ñaåy vaøo trong moät nang.

11. Bieán chöùng trong thuû thuaät
11. Khoù tieáp caän:
a. Khít haøm.
b. Mieäng nhoû.
c. Raêng chen chuùc, sai vò trí.
12. Ñau:
a. Gaây teâ taïi choã - tieâm boå sung neáu caàn.
b. Gaây teâ vuøng - gaây teâ caän choùp hoaëc
gaây teâ daây chaèng.

12. Bieán chöùng trong thuû thuaät
13. Khoâng theå lung lay raêng:
X-quang → :
a. Tìm chaân raêng phình to hay phaân kì.
b. Caùc chaân raêng quaù daøi.
c. Cöùng khôùp hay xöông xô cöùng.
14. Gaõy raêng hoaëc vôõ xöông oå.
15. Laøm toån thöông raêng khaùc/toå chöùc laân
caän vaø nhoå nhaàm raêng.

13. Vieâm oå raêng khoâ (vieâm oå raêng
phaân huûy fibrin)
(bieán chöùng gaây ñau thöôøng gaëp nhaát)

14. Vieâm oå raêng khoâ
 Beänh caên:
1. Chaán thöông maïnh.
2. Thieáu maïch maùu nuoâi ( haøm döôùi >
haøm treân )
3. Gaây teâ.
4. Thuoác ngöøa thai uoáng (oestrogens
laøm taêng hoaït ñoäng phaân huûy fibrin)
5. Beänh xô cöùng xöông.
6. Xaï trò.
7. Huùt thuoác laù.

15. Vieâm oå raêng khoâ
 Beänh hoïc:
 Söï phaù huûy cuïc maùu ñoâng do:
1. VK sinh ra caùc men tieâu ñaïm
(proteolytic enzymes).
2. Hoaït ñoäng huûy fibrin taïi choã quaù
möùc.
 VK kî khí ñoùng vai troø chuû yeáu.
 Söï phaù huûy cuïc maùu ñoâng ñeå laïi moät
oå raêng hôû, laøm tích tuï thöùc aên vaø caùc
maûnh vuïn teá baøo.

16. Vieâm oå raêng khoâ
 Beänh hoïc:
 Xöông hoaïi töû laø nôi truù aån cuûa VK
chuùng sinh saûn töï do, baïch caàu
khoâng theå tìm ñeán chuùng do khoâng
coù maïch maùu.
 Xöông cheát bò huûy daàn daàn bôûi caùc
huûy coát baøo.
 Quaù trình laønh thöông bôûi moâ haït
baét ñaàu töø caùc vaùch cuûa oå raêng.

17. Vieâm oå raêng khoâ
 Laâm saøng:
 Ñau thöôøng baét ñaàu sau nhoå raêng vaøi
ngaøy.
 Ñoâi khi treã hôn vaøi ngaøy.
 Tính chaát: ñau saâu, nhieàu vaø aâm æ hay
kieåu maïch ñaäp.
 Nieâm maïc quanh oå raêng ñoû vaø ñau.
 Khoâng coù cuïc maùu ñoâng trong oå raêng
(“oå raêng khoâ” ).

18. Vieâm oå raêng khoâ
 Laâm saøng:
 Khi oå raêng ñöôïc röûa saïch, xöông cheát
maøu traéng coù theå ñöôïc nhìn thaáy
hoaëc ñöôïc caûm nhaän laø moät vuøng xuø
xì khi thaêm doø baèng duïng cuï.
 Ñoâi khi oå raêng bò che bôûi moâ haït.
 Ñau coù theå tieáp tuïc keùo daøi trong 1
hay 2 tuaàn vaø hieám khi keùo daøi hôn.

19. Vieâm oå raêng khoâ
 Phoøng ngöøa:
1. Sang chaán toái thieåu trong luùc nhoå raêng.
2. EÙp chaët oå raêng sau nhoå raêng.
3. Trong tröôøng hôïp nhoå R8 leäch ngaàm,
vieâm oå R khoâ thöôøng gaëp hôn:
- Haïn cheá laøm bong maøng xöông.
- Sang chaán toái thieåu cho xöông.
- Duøng khaùng sinh döï phoøng.

20. Vieâm oå raêng khoâ
 Phoøng ngöøa:
4. ÔÛ BN xaï trò, moïi bieän phaùp phoøng
ngöøa coù theå laøm neân ñöôïc thöïc hieän.
5. BN beänh xô cöùng xöông:
 Giaûm sang chaán ñoái vôùi xöông (nhoå
raêng tieåu phaãu).
 Khaùng sinh döï phoøng.
6. Ngöng huùt thuoác laù 2 ngaøy sau nhoå
raêng.

21. Vieâm oå raêng khoâ
 Ñieàu trò:
 Giaûi thích vaø caûnh baùo vôùi BN.
 Muïc tieâu cuûa ñieàu trò laø giöõ oå raêng hôû
ñöôïc saïch vaø baûo veä phaàn xöông loä ra:
1. Bôm röûa oå raêng baèng dd saùt khuaån.
2. Laáp ñaày oå raêng vôùi baêng thuoác coù tính
saùt khuaån vaø khoâng kích thích.
3. Duøng nöôùc suùc mieäng thöôøng xuyeân.

22. Vieâm oå raêng khoâ
 Ñieàu trò:
 Coù raát nhieàu daïng thuoác ñöôïc
duøng ñeå ñaët trong oå raêng khoâ :
1. Iodoform.
2. Alvogyl deã thao taùc.
Yeâu caàu: giaûm ñau, saùt khuaån, meàm
ñeå dính vaøo thaønh oå raêng vaø töï
tieâu.
 Trong nhieàu tröôøng hôïp, caàn bôm
röûa oå raêng vaø thay thuoác moãi vaøi
ngaøy.

23. Chæ ñònh nhoå raêng
1. Saâu raêng vôõ lôùn.
2. Vieâm tuûy (neáu noäi nha khoâng theå thöïc hieän)
3. Vieâm quanh choùp ( neáu raêng khoâng theå ñöôïc
baûo toàn).
4. Beänh nha chu naëng.
5. Raêng gaõy.
6. Gaõy xöông haøm.
7. Raêng moïc leäch, ngaàm.
8. Yeâu caàu cuûa chænh nha.
9. Raêng söõa coøn toàn taïi khi ñaõ quaù tuoåi thay.

24. Chæ ñònh nhoå raêng
10. Yeâu caàu khi laøm phuïc hình.
11. Raêng dö.
12. Raêng gaây khôûi phaùt hay laøm traàm
troïng hôn beänh toaøn thaân.
13. Chuaån bò xaï trò.

25. Raêng khoù nhoå
1. Moâ naâng ñôõ quaù vöõng chaéc.
2. Chaân raêng coù hình daïng baát thöôøng.
3. Thaân raêng deã gaõy.
4. Raêng gioøn.
5. Beänh xô cöùng xöông.
6. Raêng ngaàm.
7. Cöùng khôùp vaø raêng sinh ñoâi.
8. Khoù tieáp caän.