1. InteRVIeW Met SIjkO WIeRenga, RIcOh
Roeien tegen de stroom in al een aantal jaren geleden - het initiatief zijn vakken waarvan de school gedurende
“Scholen moeten flexibel lesmateriaal Voor schooldirecties die iets willen met
interactieve leermaterialen ligt er ook
genomen om een tool te ontwikkelen,
Book2Fit, waarmee docenten bestaand
de contractperiode van vier jaar van plan
is een ontwikkeling in te zetten in de
een flinke financiële barrière. Behalve lesmateriaal naar eigen inzicht kunnen richting van interactief lesmateriaal, maar
meenemen in de Europese aanbesteding” dat ze te maken hebben met resterende
afschrijvingen van de huidige lesboeken,
bewerken. Book2Fit is geen traditioneel
boek, ook geen interactief lesmateriaal,
met de nodige flexibiliteit en zonder dat
die route op voorhand precies wordt
is interactief lesmateriaal ontzettend maar een tussenvorm: een lesboek op vastgelegd.
duur. Ineens overstappen van boek naar maat. Daarmee kunnen scholen in hun
Met de innovatieve aanbesteding van leermiddelen heeft Landstede VO eerder dit jaar aan- digitaal is dus heel kostbaar. Ook dat is één eigen tempo en financieel gecontroleerd Nieuw type leverancier
van de redenen waarom het succes van een eerste stap zetten in hun ontwikkeling Sijko Wierenga verwacht dat er een
getoond dat er wel degelijk inhoudelijk kwalitatieve eisen aan lesmateriaal kunnen wor- onderwijskundige vernieuwingen achter richting interactief lesmateriaal. nieuw type leverancier van leermiddelen
blijft bij de verwachtingen. Desondanks zal ontstaan, die relaties heeft met alle
den gesteld. Interactief lesmateriaal is daardoor voor veel meer scholen binnen handbereik. zijn er wel scholen die de ambitie Bal ligt bij de school uitgevers van leermiddelen en zowel
hebben om het onderwijs te vernieuwen. Het initiatief om nieuwe materialen bestaande papieren methoden kan
Maar een rigoureuze stap - in één keer alle leermiddelen opwaarderen - zoals bij Landste- Mede onder invloed van initiatiefrijke als Book2Fit te gaan gebruiken ligt leveren als materiaal op maat. “In dat
de, zal voor de meeste schooldirecties geen optie zijn. Zij zullen kiezen voor een geleidelijke docenten wordt er op beperkte schaal bij de scholen, want die moeten hun tweede perceel draait het om flexibiliteit.
in eigen beheer interactief lesmateriaal leermiddelen elke vier jaar aanbesteden. Als school besluit je voor een aantal
overgang naar moderne materialen, denkt Sijko Wierenga van Ricoh. “Dat betekent dat er ontwikkeld. Maar het aantal docenten Tot dusver waren ze bij een gewone vakken in die periode van vier jaar een
dat hiermee bezig is, is vrij klein. En het Europese aanbesteding beperkt in de aantal stappen te zetten, maar je wilt
leveranciers moeten zijn die vraaggestuurd zowel methodes als interactief lesmateriaal kunnen lesmateriaal dat ze ontwikkelen wordt keuze van lesmaterialen. Maar Landstede je niet op voorhand vastleggen welke
door lang niet alle collega’s binnen de heeft laten zien hoe het anders kan: door stappen dat zijn en hoe groot die zijn. Als
leveren. Zodat scholen op een comfortabele wijze, in hun eigen tempo, kunnen innoveren.” school gebruikt, en vrijwel nooit door de aanbesteding op te splitsen in twee Ricoh hebben wij de ambitie, de tools en
collega’s op andere scholen. percelen. Eén perceel betreft de grote het relatienetwerk om dat te faciliteren.”
bulk van lesboeken, die net zoals nu
Scholen zijn sinds twee jaar verplicht ondersteuning van de schrijvers van Op weg naar interactief door één van de twee grote distributeurs Ricoh Nederland B.V.
om hun lesmateriaal Europees aan te het materiaal. Aanbestedingstechnisch Ricoh wil die onderwijsvernieuwing een kan worden geleverd, met behoud van Sijko Wierenga,
besteden. De meeste scholen doen is dat complex, omdat vooraf niet boost geven en meer docenten stimuleren het lage risico in de dienstverlening. Het Strategisch Adviseur Onderwijs
dat heel defensief, om een situatie te duidelijk aan te geven is hoe groot het na te denken over de kwaliteit van hun tweede perceel betreft het lesmateriaal E-mail: sijko.wierenga@ricoh.nl
creëren die zoveel mogelijk lijkt op die volume van de te leveren materialen is. lessen en hun lesmateriaal. Daarom is - voor een aantal geselecteerde vakken. Dat Tel. 073 - 645 38 96
van voor de Europese aanbestedingen. Dat is opgelost door de aanbesteding
De focus ligt op de dienstverlening - te verdelen in twee percelen, een
het op tijd leveren van de materialen oplossingsrichting waar ook andere
- en kostprijs. Het gevolg is dat de initiatieven die verder denken dan het
markt op slot zit en er nog maar lesboek profijt van kunnen hebben.
twee distributeurs zijn overbleven. Book2Fit
Dat is een patstelling waar scholen Weg van de geleidelijkheid Een standaard schoolboek is niet flexibel. Het begint op pagina 1 en eindigt op pagina 150. Docenten kunnen dat aanvullen
niet tevreden over zijn. In het kader De keuze van Landstede om een met stenciltjes, maar dat komt de overzichtelijkheid niet ten goede. In Book2Fit kunnen ze dat schoolboek helemaal naar eigen
van onderwijskundige vernieuwingen uitgever als leverancier te nemen is voorkeur op maat maken. De volgorde van de hoofdstukken kan hij naar eigen inzicht bepalen, hoofdstukken weglaten en zelf
willen ze een visie op leermiddelen tamelijk radicaal. Ondanks dat zij nu materiaal toevoegen. Het eindresultaat is nog steeds het schoolboek, dezelfde methode, maar dan volledig op maat volgens de
ontwikkelen, wellicht experimenteren altijd de beschikking hebben over het wensen van de docent. Book2Fit is een online tool,
met nieuwe technieken, maar het nieuwste lesmateriaal in elke denkbare ontwikkeld op initiatief van Ricoh, waarmee docenten
ontbreekt hen aan kennis om Europese verschijningsvorm zullen veel docenten zelfstandig aan de slag kunnen. Ze zoeken hun eigen
aanbestedingen te formuleren gedwongen zijn om over te stappen leermethode en maken een maatwerkarrangement.
waarmee dat mogelijk is. op een andere methode dan waar Er kan worden aangegeven in welke aantallen het
ze tot dusver mee werken. Niet elke lesmateriaal als pdf, boek of beide beschikbaar
Pionierswerk Landstede schooldirectie zal zo ver willen gaan, moet komen. Een directielid van de school moet
De innovatieve wijze waarop denkt Sijko Wierenga. “Schooldirecties zijn goedkeuring geven over de bestelling, zodat de
Landstede VO de leermiddelen in en docenten staan open voor de financiën kunnen worden bewaakt. De productie en
2011 heeft aanbesteed is in dat ontwikkeling van nieuwe tools, maar distributie van de papieren boeken wordt verzorgd
opzicht een doorbraak. Landstede de eerste vraag die ze stellen is ‘zit door Ricoh. Wat het systeem aantrekkelijk maakt
heeft ervoor gekozen om in plaats mijn methode erbij?’. Ik denk dat er voor de scholen is dat er pas betaald hoeft te worden
van een distributeur een uitgever maar weinig scholen zijn die zich, zoals op het moment dat er werkelijk iets wordt besteld.
te kiezen als leverancier van de Landstede, exclusief aan één uitgever Uit pilotprojecten blijkt bovendien dat docenten -
leermiddelen. Ook gaat het bij deze willen binden. De meeste directies met name degenen die zelf niet zo bedreven zijn in
aanbesteding niet alleen om boeken, zullen eerder kiezen voor een strategie het ontwikkelen van digitaal lesmateriaal - al heel
maar om het leermateriaal in al zijn waarbij de methodes van alle uitgevers snel uitstekende resultaten boeken.
verschijningsvormen plus rechtstreekse beschikbaar zijn.”
Sijko Wierenga