1. A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
LX& TARI JIU 2008 :RKOU<ABJI% 9 NO|:MB:R 2015
• VOL. XXXVI, NO 2008 • LUNDI, 9 NOVEMBRE 2015 • MONDAY, NOVEMBER 9, 2015
1915-2015
FA|OZ
Z:{ASPANOUJ:AN
100-RD TAR:DAR}
KE |I<:M :U KE PAFAN+:M
Նախագահ Սարգսեան Լոնտոնի մէջ
մասնակցեցաւ Հայոց Ցեղասպանութեան
նահատակներու յիշատակի ոգեկոչման
արարողութեան
Աշխատանքային այցով
Մեծ Բրիտանիոյ եւ Հիւսի-
սային Իռլանտայի Միացեալ
Թագաւորութիւն գտնուող
նախագահ Սերժ Սարգսեան
Չորեքշաբթի՝ 28 Հոկտեմ-
բեր 2015-ին, Վէսթմինս-
թըրեան աբբայութեան մէջ
մասնակցած է 1915-ի Հա-
յոց Ցեղասպանութեան նոր
սրբադասուած նահատակ-
ներու յիշատակի ոգեկոչման
արարողութեան, այս մասին
կը տեղեկացնէ Հայաստանի
Հանրապետութեան նախա-
գահի աշխատակազմի հա-
սարակայնութեան եւ տե-
ղեկատուութեան միջոցնե-
րու հետ կապերու վար-
չութիւնը:
Ընդհանրական արարո-
ղութիւնը Լոնտոնի եպիս-
կոպոս Ռիչըրտ Չարթրիսի
հետ հանդիսապետած է
Նորին Սրբութիւն Գարեգին
Բ. Ամենայն Հայոց Կաթո-
ղիկոսը: Արարողութեան
ներկայ գտնուած է նաեւ
Ուէյլսի արքայազն Չարլզը:
Հայոց Ցեղասպանութեան
100–րդ տարելիցին Միաց-
եալ Թագաւորութեան մէջ
Հայոց Ցեղասպանութեան
սրբադասուած մարտիրոս-
ներու յիշատակութիւնը ու
անոնց անմահ հոգիներու
համար ընդհանրական աղօթ-
քը հնչա ծ է ն ա ե ւ ո ր պ էս
հրաւէր բարի կամքի տէր
բոլոր մարդոց, ազգերուն ու
ժողովուրդներուն` միանալու
արդարութեան հաստատ-
մ ա ն հ ա մ ա ր ա ղ օթ քի ն ե ւ
ի ր ե ն ց ձա յն ը հ ն չե ցն ե լո ւ
մարդկութեան դէմ մեծա-
գո յն յա ն ցա գո ր ծո ւ թ ե ա ն `
ցեղասպանութեան դէմ պայ-
քարին, աղօթելու աշխարհի
մ էջ խ ա ղ ա ղ ո ւ թ ե ա ն հ ա ս -
տատման ու պահպանման
համար:
Աւարտին յիշենք, որ արա-
րողութեան ժամանակ հոգե-
ւ ո ր ե ր գե ր ը կ ա տ ա ր ա ծ է
Լո ն տ ո ն ի Սբ . Եղ ի շ է Հ ա յ-
կական եկեղեցւոյ երգչա-
խումբը:
ԼՂՀ ՊԲ. «Ատրպէյճանական կողմը
անցեալ գիշեր կրակած է նաեւ
ականանետերէ»
Հոկտե մբ եր 29- ին եւ լոյս 30-ի գիշերը ղարաբաղ-
ատրպէյճանական հակամարտ զօրքերու շփման գիծին
վրայ հակառակորդին կողմէ հրադադարը խախտուած է
շուրջ 50 անգամ, որուն ընթացքին, տարբեր տրամաչափի
հրաձգային զինատեսակներէ, ինչպէս նաեւ 60 մմ. ակա-
նանետերէ, հայ դիրքապահներու ուղղութեամբ արձակուած
է աւելի քան 1000 կրակոց:
Ինչպէս կը տեղեկացնէ ԼՂՀ ՊԲ մամուլի ծառայութիւնը,
Պաշտպանութեան բանակի առաջապահ զօրամասերը կը
շարունակեն վստահօրէն իրականացնել մարտական հեր-
թապահութիւն` խիստ անհրաժեշտութեան պարագային դի-
մելով նաեւ պատասխան գործողութիւններու:
Սերժ Սարգսեան. «Հայ-վրացական
յարաբերութիւնները թեւակոխած են
որակական նոր փուլ»
Աշխատանքային այցով Վրաստան գտնուող նախագահ
Սերժ Սարգսեան Ուրբաթ՝ 30 Հոկտեմբեր 2015-ին, Թիֆ-
լիսի մէջ հանդիպում ունեցաւ Վրաստանի նախագահ
Գիորգի Մարգվելաշվիլիի հետ: Երկու երկիրներու ղեկա-
վարները քննարկած են բարձր մակարդակի հայ-վրա-
ցական յարաբերութիւններու օրակարգը, նախանշած զայն
առաջ մղելու նոր հեռանկարները, անդրադարձած են քա-
ղաքական, տնտեսական, մարդասիրական եւ այլ ոլորտ-
ներու մէջ փոխգործակցութեան զարգացման ուղղուած ըն-
թացիկ ծրագիրերուն:
Ինչպէս կը յայտնեն ՀՀ նախագահի աշխատակազմի հա-
սարակայնութեան և տեղեկատուութեան միջոցներու հետ
կապերու վարչութենէն, նախագահներ Սարգսեան եւ
Մարգվելաշվիլի երկկողմ եւ բազմակողմ ձեւաչափերով
փոխշահաւէտ նախագիծերու իրականացման համար
կարեւոր համարած են ընդելուզման տարբեր գործընթաց-
ներու ծիրէն ներս Հայաստանի եւ Վրաստանի շարունակա-
կան համագործակցութիւնը:
Երկու երկիրներու ղեկավարները մտքեր փոխանակած
Շար. էջ 12
Na.agaf S& Sargs;an ;u Na.agaf G& Margw;la,wili
2. <abajaj;rj
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
ABAKA
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
Երեւանի մէջ
զգացուած է
Թուրքիոյ մէջ
տեղի ունեցած
երկրաշարժը
ՀՀ տարածքային կառավար-
մ ա ն ե ւ ա ր տ ա կ ա ր գ ի ր ա վ ի -
ճակներու նախարարութեան
երկրաշարժական պաշտպա-
նութեան ծառայութեան ժաժա-
բանական ցանցի կողմէ Հոկ-
տեմբեր 29-ին` տեղական ժա-
մանակով ժամը 14:11-ին, ար-
ձանագրուած է 4.8 ուժգնու-
թ ե ա մ բ ե ր կ ր ա շ ա ր ժ: Ստ ո ր -
գե տ ն ե ա յ ցն ցմ ա ն ո ւ ժգն ո ւ -
թիւնը կեդրոնին մէջ կազմած է
6-7 աստիճան:
Երկրաշարժի կեդրոնի աշ-
խարհագրական աստիճաններն
են` հիւսիսային լայնութեան
38.81 0 եւ արեւելեան երկայ-
նութեան 44.25 0 (Թուրքիա):
Երկրաշարժի կեդրոնը կը գտնը-
ւի 10 քմ. խորութեան վրայ:
Երկրաշարժը զգացուած է
Երեւան քաղաքի եւ Արարա-
տի մարզի մէջ` 2-3 աստիճան
ուժգնութեամբ:
ՀաղորդագրուԹիւն
Թէքէեան Մշակութային Միութեան
Լոս անճելըսի արշակ Տիգրանեան
վարժարանը աւարտեց
իր առաքելութիւնը
Արդի ժամանակներու ախտա-
նշանն է որ իւրաքանչիւր ծրագիր
կամ առաքելութիւն որ պարտակա-
նութիւնն ունի պահպանելու հայ-
կական ժառանգութիւնը հետզհետէ
պիտի դ ի մագր աւէ մար տահրա-
ւէրներ, որոնցմէ ամէնէն լուրջն է
հայ դպրոցի առաքելութիւնը:
Թէքէեան Մշակութային Միու-
թիւնը՝ քաջալերուած ազգային բա-
րերար Արշակ Տիգրանեանի առա-
ջադրութիւններէն եւ նուիրաբե-
րումէն, 1981 թուականին հիմնեց
Արշակ Տիգրանեան վարժարանը
Հոլիվուտի մէջ, Գալիֆորնիա: Ժա-
մանակի ընթացքին վարժարանը
ը նդ ա րձ ա կուել ով վերածուեցաւ
մանկապարտէզէն մինչեւ 12-րդ
դասարան ընդգրկող ուսումնական
հաստատութեան մը, ուր կրթական
լուրջ ծրագիրի մը առընթեր կ’ըն-
ծայուէին հայագիտական ամբողջա-
կան ուսմանց դասաւանդութիւն-
ներ:
Այսօր աւելի քան 500 շրջանա-
ւարտներ հպարտութեամբ կը վեր-
յիշեն այն ուսումնառութիւնը, հոգա-
ծութիւնն ու ներշնչիչ մթնոլորտը
զ որ վա ր ժ ա րանը պար գեւած էր
իրենց: Վարժարանը նոյնպէս սա-
տար հանդիսացած էր անոնց, որ-
պէսզի անոնք դառնան պատաս-
խանատու քաղաքացիներ ու հա-
մայնքին ծառայող անհատներ:
Շնորհիւ խոհեմ հոգաբարձական
կազմի աշխատանքներուն եւ նուիր-
եալ ու մասնագէտ դաստիարակ-
ներու նուիրումին-միացած ընտա-
նիքներու սիրոյն ու հոգածութեան-
վարժարանի պատմութիւնը վերած-
ւեցաւ ուսումնական յաջող առաքե-
լութեան մը:
Այսուհանդերձ, վերջին տարինե-
րուն ընտանիքներու տեղափոխու-
թիւնները վարժարանի շրջանակէն,
մ իա նա լո վ հե տզ հետէ նուազող
նիւթական հնարաւորութեանց, բա-
ցասական անդրադարձ մը ունեցան
վարժարանի ուսումնական առա-
քելութեան վրայ: Համայն գաղութին
ուղղուած հոգաբարձութեան կազ-
մին կոչերը, ինչպէս նաեւ Թ.Մ.Մ.-ի
Կեդրոնական Վարչութեան սրտա-
գին աշխատանքները անբաւարար
մնացին շարունակելու վարժարա-
նին գործունէութիւնն ու ակադե-
մական նուաճումները, այն մակար-
դակով զոր ծնողները կ’ակնկալէին
հաստատութենէն:
Յետ խորհրդակցութեան վարժա-
րանի հոգաբարձութեան եւ գաղու-
թ ի յարգո ւած ղեկավ արութեան
հետ, Թ.Մ.Միութեան Կեդրոնական
Վարչութիւնը, խոր սրտցաւու-
թեամբ, Յունիս 30, 2015ին որոշեց
փակել վարժարանը: Տիգրանեան
Վարժարանի փակումը աննախըն-
թաց երեւոյթ մը չէ սփիւռքի պայ-
մաններուն ներքեւ, որոնք միեւնոյն
ճակատագիրը պարտադրած են
նաեւ արդէն այլ վարժարաններու:
Հաշուական գերագոյն պար-
տաւորութեան գիտակցութեամբ
Կեդրոնական Վարչութեան անկ էր
խոհեմօրէն պահպանել տասնամ-
եակներու ընթացքին կատարած իր
ներդրումները հաստատութեան
մէջ:
Հետեւաբար կալուածական առեւ-
տուրի մասնագէտներու խորհուր-
դով եւ գործակցութեամբ Հոլիվուտի
1200 Քահուենկա փողոցին վրայ
գտնուող վարժարանի շէնքը վա-
ճառուեցաւ շուկայական արժէքի
առաւելագոյն գինով:
Տիգրանեան Վարժարանի փա-
կումը չի նշանակեր վախճանը մեր
կազմակերպութեան կրթական առա-
քելութեան: Շուտով կը կազմուի
յատուկ յանձնախումբ մը, որուն
պաշտօնը պիտի ըլլայ ուսում-
նասիրել հնարաւորութիւնները եւ
յանձնարարութիւններ կատարել
կրթական ծրագիրներու, որոնք
հեռանկարներ կ’ընծայեն Հարա-
ւային Գալիֆորնիոյ հայ համայնք-
ներէն ներս: Միեւնոյն ժամանակ
Թ.Մ.Միութեան Կեդրոնական Վար-
չութիւնը հաւ ատարիմ իր առա-
քելութեան, պիտի շարունակէ հո-
վանաւորել Թէքէեանի անունով
գործող վարժարանները Լիբանանի,
Հայաստանի եւ Արցախի մէջ, միեւ-
նոյն ատեն պահպանելով իր կրթա-
կան ու մշակութային ընթացիկ ծրա-
գիրները:
Երախտապարտ շնորհակալու-
թիւններ
Վերջին 34 տարիներու Թէքէեան
Մշակութային Միութիւնը իր մարդ-
կային ու նիւթական հնարաւորու-
թեանց առաւելագոյն մասը տրա-
մադրած ըլլալով հանդերձ Արշակ
Տիգրանեան վարժարանի հիմ-
նումին, զարգացման ու պահպան-
ման՝ պարտք կը զգայ իր առաքե-
լութեան այս ճակատագրական
հանգրուանին իր երախտիքի սրտա-
գին խօսքը ընծայել այն անհատ-
ներուն եւ կազմակերպութեանց,
որոնք սատարեցին վարժարանի
գոյութեան ու բարգաւաճման:
Շնորհակալութեան յատուկ խօսք
ունինք մասնաւորաբար հետեւեալ-
ներուն.-
- Տիգրանեան Վարժարանի հո-
գաբարձական կազմի անդամնե-
րուն, որոնք իրենց ուսերուն վրայ
կրեցին վարժարանի առաջն ո ր -
դութեան դերը, ինչպէս նաեւ անոր
կառավարման առօրեայ բեռը:
- Անցեալ ու ներկայ վարչական
կազմի եւ ուսուցչութեան անդամ-
ներուն, որոնք ապահովեցին վար-
ժարանի կրթական բարձր մակար-
դակը եւ հպարտութիւն ներշնչեցին
աշակերտներուն՝ իրենց ազգային
ժառանգութեան նկատմամբ:
- Ծնողներուն, որոնք իրենց զա-
ւակները վստահեցան վարժարա-
նին եւ անվերապահ նեցուկ ընծա-
յեցին անոր, վարժարանի բովան-
դակ պատմութեան ընթացքին:
- Հայաստանեայց Առաքելական
Եկեղեցւոյ Արեւմտեան ԼԹեմին, որ
Առաջնորդներ Վաչէ Արք. Յովսէփ-
եանի եւ Յովնան Արք. Տէրտէրեանի
ղեկավարութեամբ, աներկբայ նե-
ցուկ եւ հովանաւորութիւն տրա-
մադրեցին վարժարանին:
- Բարերարներու այն շքեղ խում-
բին, որ օժանդակեց եւ վար ժա -
րանին տրամադրեց նիւթա կ ա ն
աղբիւրներ, առանց որոնց հնարա-
ւոր պիտի չըլլար պահպանել գոյու-
թիւնը վարժարանին: Թ.Մ.Միու-
թեան Կեդրոնական Վարչութիւնը,
ընտանիքները, շրջանաւարտներն
ու աշակերտները իրենց սիրտերուն
մէջ պիտի պահեն նուիրաբերում-
ներն ու յիշատակը բարերար Արշակ
Տիգրանեանին, որուն ընտանիքի
անդամները շարունակեցին բարե-
րարութեան աւանդութիւնը մինչեւ
վարժարանի վերջին օրը:
- Հայկական Բարեգործակ ա ն
Ընդհանուր Միութեան, Լինսի Հիմ-
նարկութեան, Ճորճ Իկնէյշըն Հիմ-
նարկութեան եւ Գալուստ Կի ւ լ-
պէնկեան Հիմնարկութեան, որոնք
միանուագ կամ տարեկան յատկա-
ցումներով սատարեցին վարժարա-
նի բարօրութեան:
Վերոյիշեալ անհատներն ու հիմ-
նադրամները իրենց օժանդակու-
թեամբ սատարեցին վարժարանին
եւ կերտեցին անոր պատմութիւնը:
Անոնք բոլորը արժանի են մ ե ր
սրտագին երախտիքին եւ խոր գնա-
հատանքին:
ԹէքէԵան ՄշակուԹային
ՄիուԹԵան
կԵդրոնական ՎարչուԹիւն
Հոկտեմբեր 8, 2015
Պոստոն, Մեսեչուսեց
Վերջերս դարձեալ Հալէպի ելեկտրականութիւնը
անջատուած է՝ ելեկտրամատակարարման կեդրոնի
վնասուելուն հետեւանքով։ Ջուրը եւս անհասանելի է։
Հալէպը արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանա-
պարհը՝ Խանասէրը ցարդ կը մնայ փակուած, որուն
հետեւանքով վառելանիւթ եւ սննդամթերք չի հասնիր
ք աղաք ։ Հա լ էպ մ տն ել ն ու քաղաքէն դուրս գալը
անհնար է։ Սննդամթերքի սակագիները աստիճա-
նաբար կը բարձրանան, վառելանիւթի տագնապին
արդիւնքով ելեկտրականութիւն հայթայթող գոր-
ծիքները ( ամբերները) աւելի նուազ ժամերով ելեկտրա-
կանութիւն կը տրամադրեն բնակչութեան։ Սուրիական
բանակը կ’աշխատի ականազերծել ճանապարհն ու ետ
մղել զինեալ խմբաւորումները, որոնք օրեր առաջ
թափանցած էին Խանասէրի կարգ մը շրջաններն ու
ականապատած ճանապարհը։
Հալէպը արտաքին աշխարհին կապող միակ
ճանապարհը՝ Խանասէրը կը մնայ փակ
3. Այս օրերուն Արցախի պատերազ-
մի հերոս Տէր Յովհաննէս Քահանայ
Յովհաննէսեան Թորոնթոյի եւ Մոնթ-
ր էա լի մ էջ կ’արժան ան այ ժողո-
վըրդային խանդավառ ընդունելու-
թեան: Ան Գանատա հրաւիրուած է
Թորոնթոյի «Հայաստան» Համահայ-
կական Հիմնադրամին կողմէ տարե-
կան նուիրահաւաքի ճաշկերոյթին
որպէս գլխաւոր բանախօս: Հոկ-
տեմբեր 22-ին կայացած այդ հան-
դիսութեան ընթացքին գոյացած է
770,000 Գան. Տոլար ի նպաստ Հիմ-
նադրամի Արցախի եւ Հայաստանի
մէջ այլազան ծրագիրներու իրա-
գործման:
Հրաւէրով Գանատահայոց Թեմի
Առաջնորդ Գերշ. Աբգար Եպս. Յո-
վակիմեանի, Տէր Յովհաննէս Հոկ-
տեմբեր 23-ին ժամանած է Մոնթ-
րէալ եւ առաջին երեկոյեան հիւ-
րընկալուած է Մոնթրէալի Թէքէեան
Կեդրոնը, ուր հաւաքական ընթրիքէ
ետք Տէր Հայրը խօսած է իր գոր-
ծունէութիւններուն մասին: Ան այժմ
կը գլխաւորէ Քարվաճառի Դադէ
Վանքի հիմնական եւ ամբողջական
վերանորոգման աշխատանքը: Դա-
դէ վանքը հիմնադրուած է Քրիս-
տոս ի ա ռ ա քեալն երէն Թադէոսի
աշակերտ Թադէի կողմէ: Մինչեւ
1993 Դադէ Վանքը Ազերի քանդիչ
տիրապետութեան տակ աւերակի
վերածուած էր: Արցախի ազատագ-
րումէն ետք, Արցախի թեմի Առաջ-
նորդ Գերշ. Պարգեւ Արք. Մարտի-
րոսեանի տնօրինութեամբ Տէր Յով-
հաննէս նշանակուած էր Դադէ
Վանքի վանահայր, վերանորոգման
աշխատանքներու պատասխանա-
տուն եւ շրջանի հայ համայնքի հո-
գեւոր հովիւ:
Ղարաբաղեան պատերազմի ճա-
կատագրական օրերուն Տէր Յով-
հաննէս Գանձասար Վանքի հոգե-
ւոր հովիւն էր. ռազմավարական
տուեալներով 1992-ին Գանձասարը
կը մնար վերջին պատուարը ո ր
Ազերի բանակը պիտի գրաւէր ու
վերջնական յաղթանակ ապահովէր
ամբողջ Լեռնային Ղարաբաղի մէջ:
Կիրակնօրեայ իր Պատարագէն
ետք, Տէր Յովհաննէս կը գլխաւորէ
երիտասարդներու փոքր խումբ մը
եւ կը դիմադրէ Ազերի բանա կ ի
գրոհներուն, անառիկ բերդի վերած-
ւած Գանձասարը փրկելով, մին-
չեւ որ կը հասնի հայկական բանա-
կը:
Տէր Յովհաննէս Կիրակի Հոկտեմ-
բեր 25-ին պատարագեց ու քարո-
զեց Մոնթրէալի Ս. Գրիգոր Լուսա-
ւորիչ Մայր տաճարին մէջ ու ապա
Մ ա ր ի Մ ա ն ո ւ կ ե ա ն ս ր ա հ ի ն մ էջ
ելոյթ ունեցաւ իր գործունէութիւն-
ներուն մասին:
LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015 • ABAKA • 3
G;r,& Abgar :ps& |owakim;an T& |owfannhs Qfn& |owfannhs;an
ԱՐՑԱԽԻ ՀԵՐՈՍ ՔԱՀԱՆԱՆ՝ ՏԷՐ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԵԱՆ ԹՈՐՈՆԹՈՅԻ ԵՒ ՄՈՆԹՐԷԱԼԻ ՄԷՋ
}a.hn^ Ara Pal;an% tøqj& Arjø Thmiry;an% dokt& Ar,auir Khøny;an% G;r,& Abgar :ps&
|owakim;an% Thr |owfannhs Qfn& |owfannhs;an% Arjø Manouk;an% Thr Komitas qfn&
Mirxa.an;an% Virar Tolar% tøqj& |aroujiun Arxouman;an ;u Andranik <irin;an
ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՒՈՐԻՉ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՎԵՐԵԼԱԿԻ ԿԱՌՈՒՑՄԱՆ
ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԸ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՂ ՎԱՐԴԱՆ ԳԱՐԱՍԷՖԷՐԵԱՆԻ ՀԵՏ
Արդէն ամիս մըն է որ սկսած են Մոնթրէալի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր
Տաճարի մուտքին վերելակի մը կառուցման աշխատանքները: Դիմեցինք այս
ծրագրի համակարգող ճարտարագէտ եւ Եկեղեցւոյ Ծխական Խորհուրդի
անդամ՝ պրն. Վարդան Գարասէֆէրեանին, ստանալու համար այս ծրագրի
իրագործման մանրամասնութիւնները:
Հ- Կը թուի թէ տարուէ տարի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Եկեղեցւոյ շէն-
քին մէջ վերելակի մը կառուցումը հետզհետէ աւելի շեշտակի անհրա-
ժեշտութիւն մը կը դառնայ: Ի՞նչ է պատճառը:
Պ- Բնական երեւոյթ մըն է որ մեր ժողովուրդին մէջ եւս կը բազմանայ
տարեցներու թիւը, եւ ուրեմն կը բազմանայ աստիճան ելլելու եւ իջնելու
դժուարութիւն կամ անկարելիութիւն ունեցողներու թիւը: Անձամբ կը
ճանչնամ մարդիկ որոնք ֆիզիքապէս անկարող են (handicap) աստի-
ճաններէ բարձրանալ կամ միայն անուաթոռներով կարող են տեղա-
փոխուիլ: Անոնք կ’ուզեն եկեղեցի գալ, բայց կարող չեն աստիճաններ ելլել
կամ իջնել: Ուրեմն վերելակի անհրաժեշտութիւնը կենսական դարձած է:
Հ- Կարելի չէ՞ր միայն թեք հարթութիւններ (ramp) հաստատելով լու-
ծել հարցը:
Պ- Մենք արտօնուած չենք աստիճանի տեղ թեք հարթութիւններ հաս-
տատելու, որովհետեւ մեր եկեղեցաշէնքի նուազագոյն արտաքին երեւոյթի
փոփոխութիւնը խստիւ արգիլուած է քաղաքապետութեան կողմէ, նկատի
ունենալով որ մեր 90 տարեկան եկեղեցաշէնքը արձանագրուած է որպէս
ճարտարապետական ժառանգութիւն (heritage): Նոյնիսկ ներքին փո-
փոխութիւններ կատարելը սահմանափակուած է մանրամասնեալ օրէնք-
ներով:
Շար. էջ 12
4. 4 • ABAKA • LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015
«Ապագայ»ի 40-ամեակի աննախընթաց
ճաշկերոյթ-հանդիսութիւնը
40 երկա՜ր տարիներ: Սակայն
կարծես ակնթարթի մը նման ան-
ցած էին:
Մոնթրէալահայ գաղութը, պատ-
կառելի կերպով յարգեց 40-րդ տա-
րեդարձը, Գանատայի առաջին հայ-
կական եռալեզու շաբաթաթերթին՝
«Ապագայ»ին:
Հաճելի է վայելել տարեդարձի
տօնակատարութիւններ, մանա-
ւանդ երբ անոնք Ազգային դրոշմներ
կը կրեն: Բայց աւելի նշանակելի կը
դ առնայ ա յդ վ այե լ քը , ե րբ անդ-
րադառնանք սկիզբի կամ պատ-
ր աստ ո ւթե ան ը այդ հ սկայական
աշխատանքին մասին:
Մօտ 25-30 նուիրեալներու տքնա-
ջան ա մի սն երու աշխատանքին
պտուղն էր որ քաղեց գաղութը.
Բարոյական, նիւթական, յայտագրի
պատշաճութեան, արդիական մօ-
տեցումի եւ վերջապէս ու մանա-
ւա’նդ՝ տարիներու երախտագիտա-
կան զգացումներու արտայայտու-
թիւնները, անխուսափելիօրէն նկա-
տողութեան առարկայ դարձան:
«Ապագայ»ի անձնակազմը, գա-
ղ ափար ա կան ուժը եւ Թէքէեան
Մշակութային Միութիւնը իր բոլոր
յանձնախումբերով դարձած էին մէկ
բռունցք, տալու համար կատար-
ե ալը: « Ապ ագայ »ն արժա’նի էր
ատոր եւ արժանացա’ւ այդ բար-
ձունքին:
... Եւ հասաւ օրը ուր վարագոյրը
բարձրացաւ. Հոկտեմբեր 10, 2015.
Բացառիկ ճաշակով ու իշխանա-
կան շքեղութեամբ յարդարուած
սրահը ողողուած էր «Ապագայ»ի
հաւատացեալներով: Երեւոյթը զգա-
յ աց ուն ց էր ու հպարտութեան
արժանի:
Երաժշտական խումբը իր հայ-
կական «նօթ»երով աւելի կը յուզէր
մթնոլորտը, իսկ ոսկեզօծ պնակ-
ներով ճոխացած սեղանները կար-
ծես աւելի կը շեշտէին նրբօրէն
պատրաստուած ձեռագործ-ճաշե-
րը:
Մագնիսացած էինք այս հմայքէն,
երբ մեզ արթնցուց մեր շատ սիրելի
Սիլվա Ամատունի-Թօքաթլեան իր
անոյշ հանդիսավարի զանգով:
Առաջին հերթին, Դոկտ. Արշաւիր
Կէօնճեանն էր որ «սրտի խօսք»ը
ըրաւ: Այո’, կը կրկնենք բառին բուն
առումով իր «սրտի խօսք»ը: Խօսք
մը որ միա’յն սրտէն կը բխի: Ուժեղ
այլ անկեղծ, համոզուած այլ հա-
մոզիչ:
Դոկտ. Կէօնճեան թուեց, 40 տա-
րիներու ընթացքին բոլոր ռահվի-
րանները, սկսեալ անոնցմէ որոնք
առյաւէտ բաժնուած էին մեզմէ,
մինչեւ այսօրուայ ներկան ե ր ը :
Դոկտ.ը չմոռցաւ ո’չ մէկ անուն:
Ահա այսպէս կ’ըլլայ ազնիւ զգա-
ցումը, որ հակառակ իր առաջնորդի
հանգամանքին, գիտէ եւ ըլլալ երախ-
տագիտութեան հետեւորդը:
40 տարիներ առաջ, «Ապագայ»ն
իր առաջին թուի խմբագրականով
կ’ուխտէր ութը խոստումներ, որոնց-
մէ 7-րդը կ’ըսէր,-... լոյս պիտի տես-
նէ տպագրական ամենէն արդիա-
կան միջոցներով...:
Եւ այսօր Դոկտ. Կէօնճեան՝ հիմ-
նադիրներէն այդ «հրաշք» Շաբա-
թաթերթին, կը յարգէր այս խոս-
տ ո ւ մ ը , ցն ցե լո վ բ ո լո ր ի ս ո ւ յա յ-
տարարելով ծնունդը՝ abakanews.
org-ի, որ կը սփռուի աշխարհի 4
ծագերուն, իր ամենաարդիական
միջոցներով, հետեւելով ժամանակի
հ ե ւ քի ն ո ւ վ ա զքի ն , օր -ա ռ-օր ,
վայրկեան-առ-վայրկեան: Անակըն-
կա՞լ: Արդեօք 40 տարիներու մեր փոր-
ձառութենէն ետք, աւելի նուա՞զը
կարելի է ակնկալել:
Շար. էջ 5
Tiar Armhn :gan;an
Tøqj& |aroujiun Arxoum;an ªZk;ans patouo .mbagirº
|akob Wardiwa®;an
}a.hn^ Tikin Sima Arxouman;an% D;span Tiar Armhn :gan;an ;u
tøqj& |aroujiun Arxouman;an ,qan,ani an]nman vamanak
Dokt& Ar,auir Khøny;an
5. LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015 • ABAKA • 5
«Ապագայ»ի 40-ամեակի...
Շար. էջ 4-էն
Հուսկ, ան ըրաւ իր վերջին յայ-
տարար ութ իւն ը՝ ը նծայ ել Տօքթ.
Արզումանեանի «Ցկեանս պատուոյ
խմբագիր»ի տիտղոսը՝ որուն ար-
ժանի է, ինքը՝ Տօքթ Յարութիւն Ար-
զումանեանը:
Դոկտ. Կէօճեանին յաջորդեց վսե-
մաշուք դեսպան Մեծարգոյ Տիար
Արմէն Եգանեանը:
Ան յայտնեց մամուլի կարեւո-
րութիւնը մանաւանդ սփիւռքի մէջ:
Ի միջի այլոց յիշեց թէ Երեւան ամե-
նահին քաղաքներէն մին է ուր 3
տարիէն պիտի տօնենք 2800 ամ-
եակը:
Ապա ի յարգանս Տօքթ. Արզու-
մանեանի, անոր յանձնեց շքանշան
մը, - մէկ կողմը արձանագրուած՝
«ԱԲԳ»ը, իսկ միւս կողմը «Մայրենիի
Դեսպան» բառերը, ակնարկելով
Տօքթը. Հայ լեզուի ու մամուլի «դես-
պան»ն ու ներկայացուցիչը՝ օտա-
րութեան մէջ խարխափոխ Սփիւռ-
քին:
Առաջ նո րդ Ս ր բազ ան հայրը,
կամքէ անկախ պատճառներով բա-
ցակայ էր, սակայն մենք հոգեկան
բախտաւորութիւնը ունեցանք լսե-
լու՝ անոր Սրբազան օրհնութիւն-
ները Տէր Վազգէն քհնյ. Պոյաճեանի
բերնով:
Եւ ահա Նիւ Եորքէն, պատգա-
մաւորական ժողովներու հանդիպ-
ման առիթով, հիւրաբար մեր մէջ կը
գտնուէր Թ.Մ.Միութեան Մամլոյ
Դիւանի Ատենապետ Տիար Յակոբ
Վարդիվառեանը, աշխոյժ, գործօն
եւ հարուստ իր մտաւորական ամ-
բարով: Խանդավառ ու կուռ ձայնով
մեզ ներկայացաւ ու ներկայացուց,
գաղափարականի՝ ՌԱԿ-ի անհրա-
ժեշտութիւնը, որ թէ կը դառնայ
մղիչ ուժը «Ապագայ»ի երկարա-
շունչ գոյութեան, թէ’ ակունքն ու
ամենավստահելի սկզբնաղբիւրը
արձանագրելու համար Գանատա-
հայ ազգային կեանքի տարեգրու-
թիւնը.
Յարգելի պրնք. Պարթեւ Պաթ-
մանեանի, Տէմսի Արզումանեանի եւ
իր ազնուափայլ տիկնոջ՝ Սեդայի
արհեստավարժ պատրաստու-
թեամբ, մեզի հրամցուեցաւ Power-
point ի վրայ, «Ապագայ»ն 40 տա-
րիներու ընդմէջէն: Նկարներ, յօդ-
ւածներ ու լուրեր մեզի կը յիշեցնէին
պատմականը՝ հայրենիքին, Մայր
Աթոռ Ս. Էջմիածնին եւ գանա-
տահայ կեանքին: Մէկ խօսքով՝
աշխարհի 4 ծագերուն:
Գեղեցիկ սովորութիւն դարձած է,
ամէն պատգամաւորական հանդի-
պումէ ետք, ընտրել ու յանձնել
«Սմսարեան» գնահատանքի բա-
ժակը այդ ժամանակամիջոցի ամե-
նագործունեայ մասնաճիւղին:
Բոլորին փափաքով, այս անգամ,
այդ՝ շնորհուեցաւ Los-Angeles-ի
մասնաճիւղին:
Արթօ Մանուկեանի – Ատենապետ
Մոնթրէալի Թ.Մ.Մ. եւ նախկին բա-
ժակին արժանի – կը փոխանցէր
բաժակը պրն. Փանիկ Քէշիշեանին
ուր փառքով ու պատիւով հետը կը
տանէր այդ բաժակը:
Դեռեւս երախտագիտական ջերմ
օղակը ամբողջացնելու հա մ ա ր ,
Դոկտ. Արշաւիր Կէօնճեան այս առի-
թով նուիրեց ազգային գործակից,
Թ.Մ.Մ.-ի եւ Ռ.Ա.Կ.-ի երկարամեայ
գործունեայ անդամ ու սիրելի իր
ընկեր՝ Անթուան Պազարպաշեանին
պատուոյ յուշատախտակ մը:
Յայտագրին վերջին մասը, ար-
ձանագրուած էր իբրեւ՝ կախարդիչ
«Ապագայ»: Հետաքրքրական վեր-
նագիր: Սակայն երբ, արդէն համաշ-
խարհային համբաւ ունեցող, երի-
տասարդ Bedo Akkelian –ը «SPI-
DEY» անցաւ գործի, այն ժամանակ
միա’յն անդրադարձանք լր ջ ո ւ -
թեանը իր կախարդական ներկա-
յացման մասին: Ոմանք, արդէն հա-
ւատալով, մեծամասնութիւնը թերա-
հաւատօրէն, զգուշութեամբ ե ւ
հետաքրքրութեամբ, հետեւեցանք
իր ամէն մէկ շարժումներուն... սա-
կայն առանց կարենալ լուծելու իր
այնքան պարզութեամբ ցցուցած
թնճուկները:
Ահաւասիկ երեկոյ մը, որ սկիզբէն
մինչեւ վերջ, զանազան տարբերակ-
ներով, կախարդիչ էր ու մագնիսա-
ցող:
Ժամանակը սահած էր, եւ արդէն
առաւօտեան առաջին ժամերը կը
հնչէին:
Զիրար յաջորդող համեղ ճաշերը
վերջ գտած էին եւ ահա, հսկայ ու
գեղեցիկ կարկանդակը՝ վրան ար-
ձանագրուած «Ապագայ» մօտեցաւ
բոլորիս: Շաբաթաթերթի կեդրոնա-
կ ա ն հ ի մ ն ա դ ի ր ն ե ր ը ՝ Դ ո կ տ . Ար -
շաւիր Կէօնճեան, Տօքթ. Յարու-
թիւն Արզումանեան, Պրն. Երուանդ
Ազատեան եւ Տիկ. Վարդուհի Պալ-
եան, մօտեցան կտրելու կարկան-
դ ա կ ը , դ ո ղ դ ո ջ ո ւ ն ձե ռքե ր ո վ : Եւ
ահա, հոս էր կարծես, որ անոնք հա-
մակ յուզում եւ փղձկում զգացին:
Արդեօ՞ք, կլանուած, տարիներու
դ ա ժա ն ա շ խ ա տ ա ն քի ն մ էջ , ա յդ
տիտանները այս պահուն միայն
անդրադարձան իրենց կատարած
սրբութեանը մասին: Լեցուած աչ-
քերն ու ալեկոծ հոգիները պիտի
կտրէին կարկանդակը 40 տարուայ
զոհողութեան... 40 տարո՜ւայ:
Մ ե ն ք ա լ, բ ո լո ր ս , ի ր ե ն ց հ ե տ ,
զգացինք ու երկրորդեցինք: Սա-
կայն յուզում մը որ խառնուած էր
հպարտութեամբ:
Պէտք էր մեկնէինք:
... Սակայն հոն չձգեցինք «Ապա-
գայ»ն: Ան միշտ հետերնիս էր, է եւ
պիտի մնայ. մանաւանդ հիմա իր
նորածին մանուկին համացանցային
ABAKANEWS.org.- ի հետ:
Ծառին համար կ’ըսեն, թէ, եթէ
պտուղ չի տար գոնէ շուք մը կու-
տ ա յ: « Ապ ա գա յ» ն 40 տ ա ր ի ն ե -
րու ընթացքին, Ազգային ու Գա-
ղ ո ւ թ ա յի ն պ ո ւ ր ա կ ի ն մ էջ , ե ղ ա ւ
այն ծառը, որ թէ’ շուք տուաւ, թէ
պտո’ւղ:
P:RY GOGOR:AN
Dokt& Ar,auir Khøny;an Patouo |ou,ata.take ke an]nh
Anjouan Paxarpa,;anin
Arjø Manouk;an Bavake ke an]nh ˆanik Qh,i,;anin
P;tø Aqqhl;an (Spidey)
Silwa Amatouni Jøqajl;an
Thr Waxghn qfn& Poay;an
Karkandake ktr;lou vamanak ]a.hn^ Au;tis Paggal;an% D;span
Armhn :gan;an% :rouand Axat;an% dokt& Ar,auir Khøny;an ;u
Arshn Noupar Mamour;an
6. |AKOB WARDIWAÂ:AN
Արդէն ծանօթ անուն մըն է պոս-
տոնաբնակ Սքաութ Թիւֆանքճ-
եանը: Ան ֆոթօճուռնալիզմ-ի մէջ
դարձաւ հանրածանօթ միջազգային
լրատուական շրջանակներէ ներս
նախագահ Պարաք Օպամայի ընտ-
րական շրջանին վաւերագրելով
անոր ընտրական պայքարը: Անոր
յաջորդեց իր դէպի Միջին Արեւելք
կատարած չորս տարիներու լրա-
տըուական դժուարին ու վտանգա-
ւոր առաքելութիւնը. նախ՝ Կազա
(Պաղեստին) հրէական նախայար-
ձակումներու օրերուն ու ապա՝ Եգիպ-
տոս երկրին յեղափոխութեան եւ
կառավարութեան փոփոխութեամբ
Մահմետական Եղբայրներու իշ-
խանութեան գալով եւ այդ դէպքե-
րուն տխուր հետեւանքներուն անդ-
րադառնալով, արձանագրեց վաւե-
րագրութիւններ, որոնք նպաստե-
ցին միջազգային հանրային կարծի-
քին տարածման:
Արձ ա ն ա գր ենք որ այ ս հայու-
հիին՝ Սքաութին 2007-2008ի «Այո՛,
Կրնանք – Պարաք Օպամայի Պատ-
մական Ընտրարշաւը» գիրքը լոյս
տեսաւ Դեկտեմբեր 2008ին եւ որ
գնահատուեցաւ «Նիւ Եորք Թայմզ»ի
եւ «Լոս Անճելըս Թայմզ»ի կողմէ
որպէս ամենէն աւելի ծախուած
գիրք:
Ցեղասպանութեան դարադար-
ձին Սքաութի նուէրն է այս իր
նորագոյն հրատարակութիւնը՝
«Միայն Աշխարհը Կայ» հայ ու
օտար ընթերցողներուն համար:
Հոկտեմբեր 16, 2015, նախաձեռ-
նութեամբ Թէքէեան Մշակութային
Միութեան եւ Սրբոց Ղեւոնդեանց
Եկեղեցւոյ տեղի ունեցաւ Սքաութի
գիրքին շնորհանդէսը եկեղեցւոյ
սրահին մէջ: Արա Արազի բարի գա-
լուստի խօսքէն ետք, ԹՄՄ Մեծա-
գոյն Նիւ Եորքի մասնաճիւղի վար-
չութեան անդամ Շմաւոն Ադամեան
ներկայացուց հիւր հեղինակը վեր
առնելով անոր հետ ունեցած իր
տարիներու վրայ երկարող բարեկա-
մութիւնը:
Թիւֆանքճեան իր հետեւողական
ազգային հետաքրքրութիւններուն
եւ այլազան համայնքներ այցելու-
թիւններուն շնորհիւ, իր դասախօ-
սութեամբ, ան ցոյց տուաւ հայ
կեանքին տարբեր երեսները, մաս-
նաւորաբար նկարահանելով մեր
ժողովուրդին առօրեան, հեռու
մնալով աշխարհիկ եւ եկեղեցական
առաջնորդող դէմքերէն ու անոնց
ոմանց բարքերէն ու շռայլ եւ զեխ
կեանքէն, որոնք կը կազմեն հայ
ժողովուրդին չնչին տոկոսը միայն:
Ան իր կիզակէտը կեդրոնացուցած է
հայը իր միջավայրին ու առօրեային
մէջ: Կրցած է ինքզինքը կապել հայ
մայրիկին, ուսանողին, բանուորին
ու արհեստաւորին հետ, ին չ ո ր
աւելի կ’արժեւորէ այս հատորը իր
այժմէականութեան մէջ: Իր դասա-
խօսութեան ընթացքին յաճա խ
կատարեց մէջբերումներ Ուիլիըմ
Սարոյեանէն, որուն նկատմա մ բ
հեղինակը ունի մնայուն սէ ր ո ւ
յարգանք:
Ունի դիպուկ պատկերներ Ատիս
Ապապայէն (Եթովպիա) մինչեւ Կալ-
կաթա (Հնդկաստան) ու Այնճարէն
(Լիբանան), Պուէնոս Այրէս (Արժան-
թին), Հոնկ Քոնկ, Սիտնի (Աւստրա-
լիա), Աղեքսանդրիա (Եգիպտոս) եւ
Լաթաքիա (Սուրիա): Ու դեռ Վա-
քըֆլար հայաբնակ գիւղը բռնագ-
րաւուած Մուսա Տաղի մէջ (մ օ-
րենական կողմէ մուսա լեռցի է ան)
ու Հաճըն: Ղարաբաղ ու Հայաստան՝
անպայմանօրէն մաս կը կազմեն
ալպոմին: Ունի համեմատական եւ
զուգորդական պատկերներ զանա-
զան համայնքներու կեանքէն՝ նոյն
ապրելակերպով, հայկական խոհա-
նոցով ու աւանդութիւններով լե-
ցուն: Ան իր դասախօսութեան ըն-
թ ա ցքի ն մ էջ ը ն դ մ էջ պ ա տ մ ե ց
ա ն ձն ա կ ա ն յո ւ շ ե ր ո ւ ա ր կ ա ծա -
խընդրական դէպքեր, մանաւանդ
Թուրքիոյ մէջ պատահած: Սուրիա-
հայ գաղթականներու նիստ ու կացը
ցուցաբերող ականատեսի պատ-
կերներ Ղարաբաղի ու ազատագ-
րըուած տարածքներու մէջ, որոնք
անպայմանօրէն կը կազմեն մեր
առօրեան, իրական հայ կեանքը
ներկայացնող:
Շեշտաւորուած կերպով յոյս ներ-
շընչող ալպոմ մըն է այս անկասկած,
որ ապագայ պատմաբանին ու հայ
կեանքով հետաքրքրուողին պիտի
ծառայէ որպէս ուղեցոյց ու սկըզբ-
նաղբիւր: Ճաշակաւոր հրատարա-
կ ո ւ թ ի ւ ն մ ը , ո ր ո ւ ն ն ա խ ա բ ա ն ը
գրած է ֆիլմարտադրիչ Ատոմ Էկոյ-
եանը: 160 գունաւոր ու մեծածա-
ւալ էջերով գեղեցիկ նուէր մըն է հայ
գրադարանին, ընթերցողին՝ հայ թէ
օտար:
Մեծագոյն Նիւ Եորքի մէջ այս
չորրորդ լուսանկարչական ալպոմն
է որ կը ներկայացուի այս տարի.
Առաջինը՝ Հրայր Բազէի «Մէկ Ազգ –
Մէկ Եկեղեցի», երկրորդը՝ Աթէշ-
եանի «Պուրճ Համուտ», երրորդը՝
Մարսուպեանի «Պատառիկներ Կոր-
սըուած Հայրենիքէն» եւ այս մէկը՝
Թիւֆանքճեանի «Միայն Աշխարհը
Կայ»:
Հրատարակութիւններ, որոնք
արժանի են ամէն գնահատանքի եւ
քաջալերանքի, բոլորն ալ հեղինակ-
ներու նախաձեռնութեամբ ու ֆի-
նանսաւորմամբ լոյս տեսած: Ի՜նչ
լաւ պիտի ըլլար եթէ մեր ազգային
բարեսիրական միութիւնները պար-
տականութիւն ստանձնած ըլլային
ու անոնք հրատարակէին այս բո-
լո ր ը : Նմ ա ն մ տ ա ծո ւ մ մ ը մ ի ա յն
անցեա՜լին կը պատկանէր...: Հե-
ղինակներէն առաջին երկուքը՝ լի-
բանանահայեր են եւ միւս երկուքը՝
ամերիկածին հայեր. նոյն ազգային
տրոփիւնը հայրենասիրութիւնը մեր
արուեստագէտներուն մէջ կը դառ-
նայ ակնյայտ:
Ապրի՛ն:
6 • ABAKA • LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015
Sqaouj Jiu`anqy;an
Լուրեր Նիւ եորքէՆ
ՍՔԱՈՒԹ ԹԻՒՖԱՆՔՃԵԱՆԻ
«ՄԻԱՅՆ ԱՇԽԱՐՀԸ ԿԱՅ» ԳՐՔԻՆ ՇՆՈՐՀԱՆԴԷՍ
Սպանիոյ Ատալիա քաղաքը ճանչցած է
Հայոց Ցեղասպանութիւնը
Սպանիոյ Վալենսիա մարզի
Ատալիա քաղաքը Հոկտեմբեր
27-ին պաշտօնապէս ճանչցած է
Հայոց Ցեղասպանութիւնը` դառ-
նալով թագաւորութեան 11-րդ
քաղաքը, որ պաշտօնապէ ս
ոճիրը կը կոչէ իր անունով: Այս
մասին կը հաղորդէ Սպանիոյ
մէջ ՀՀ դեսպանութիւնը:
Վալենսիոյ «Արարատ հայկա-
կան միութեան» ներկայացու-
ցած բանաձեւը քաղաքական
խորհուրդի նիստին քննարկման դրած է ՁԱԽ ՄԻՈՒԹԵԱՆ խօսնակ
Խուանխօ Եորէնտեն: Խորհուրդի բոլոր 4 կուսակցութիւնները միաձայն
ընդունած են բանաձեւը` դատապարտելով ոճրագործ Թուրքիան եւ
քննադատելով անոր ժխտողականութիւնը:
Նիստին ներկայ էին «Արարատ հայկական միութեան» անդամները,
ինչպէս նաեւ հայ ժողովուրդի բարեկամ, արդարութեան անխոնջ մարտիկ
Սալվատոր Կարսիա տէ լա Մօտան, որ, ի նշան երախտիքի, «Անմոռուկ»
կրծքանշան նուիրեց քաղաքապետին:
Քաղաքային խորհուրդի նիստին ներկայ էին Վալենսիոյ հայ համայնքի
ներկայացուցիչներ, ինչպէս նաեւ սպանացի հասարակական-քաղաքական
գործիչներ: Ներկաները, ի նշան երախտիքի, անմոռուկ կրծքանշան նուի-
րեցին քաղաքապետին:
Իտալիոյ Ռաւեննա քաղաքը ճանչցած է
Հայոց Ցեղասպանութիւնը
Իտալիոյ Ռաւեննա (Ra-
venna) քաղաքը Հոկտեմբեր
22-ին միաձայն ճանչցած է
Հայոց Ցեղասպանութիւնը:
Հայաստ անի ար տաքին
գործոց նախարարութեան
մ ամ լոյ եւ տեղեկատուու-
թեան վարչութենէն կը յայտ-
նեն, որ Ռաւենայի Քաղաքա-
յին խոր-հուրդի կողմէ ընդուն-
ւած բա ն ա ձեւին մէջ կը
նշուի, որ հաշուի առնելով
Իտալիոյ մէջ հայերու միու-
թեան դիմումը, ինչպէս նաեւ
այն հանգամանքը, որ հայե-
րու ողբերգութիւնը որպէս Ցեղասպանութիւն ճանչցուած է ՄԱԿ մարդու
իրաւունքներու ենթայանձնաժողովի, Եւրոպական խորհրդարանի, Իտա-
լիոյ պատգամաւորներու պալատի եւ Հռոմի պապ Ֆրանչիսկոսի կող-
մէ (յիշատակելով 2015 թուականի Ապրիլ 12-ին Սուրբ Պետրոսի տաճա-
րին մէջ Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի առթիւ պատարագի
մատուցման ժամանակ անոր ունեցած ելոյթը), Ռաւեննայի քաղաքային
խորհուրդը կը ճանչնայ Հայոց Ցեղասպանութիւնը եւ իր համերաշխու-
թիւնը կը յայտնէ հայ ժողովուրդին Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի
առթիւ:
7. Editorial écrit en anglais
par Edmond Y. Azadian
et publié dans The Armenian
Mirror-Spectator en date
du 15 octobre 2015
Les Kurdes du Moyen-Orient sont à
quelques pas d’aboutir à leurs aspira-
tions historiques nationales; le
Kurdistan irakien est déjà une réalité
politique parce que l’intégrité territo-
riale de l’Irak a été réduite à une
valeur nominale, et la province du
Kurdistan fonctionne comme un Etat
souverain dans une fédération
fracturée.
La partition de l’Irak est tangible ;
les trois entités qui la composent se
maintiennent ensemble par opportu-
nisme politique, et par les forces qui
dominent la scène au Moyen-Orient.
En premier lieu, l’Occident a temporai-
rement apaisé les craintes turques d’un
Kurdistan indépendant en croissance.
L’autre composante de la future indé-
pendance kurde est la reconquête de
la région de Kobané en Syrie, par les
forces locales kurdes, créant ainsi une
autre menace qui exacerbe les craintes
d’Ankara dans la région.
Mais la principale bataille a lieu en
Turquie elle-même. Le Président
Recep Tayyip Erdogan a précipitam-
ment abandonné les négociations de
paix avec les Kurdes, et a déclenché
une guerre contre ces derniers tant en
Turquie qu’en Irak avec l’objectif
d’intimider, à court terme, les Kurdes
et ainsi de remporter une majorité par-
lementaire lors des élections de 1er
novembre prochain.
Bien que les Kurdes, dont le diri-
geant emprisonné du PKK, Abdullah
Öcalan, aient compromis leurs objec-
tifs politiques pour une certaine auto-
nomie au sein de l’Etat turc en lieu et
place d’une indépendance totale afin
de faciliter les négociations de paix, M.
Erdogan s’est débarrassé de ses gains
dans son empressement à remporter
les élections. La guerre sanglante qui
en a suivi peut avoir des conséquences
imprévues, jusqu’à inclure l’indépen-
dance kurde complète.
Alors s’ouvrira une boîte de
Pandore historique, et les Kurdes ten-
teront de relancer le traité de Sèvres,
qui leur avait promis l’indépendance.
Le même traité, bien sûr, contient des
dispositions pour les Arméniens. Mais
puisque les Arméniens ont été extermi-
nés sur leurs terres ancestrales, il ne
sera pas facile pour eux de faire valoir
leurs droits issus de traités, tandis que
les Kurdes ont habité le territoire,
gagnant ainsi 90% de leur cause.
Bien qu’il n’y ait pas de statistiques
officielles de la période ottomane, les
populations kurdes et arméniennes
dans l’empire semblaient être à peu
près égales. Aujourd’hui, la population
kurde est estimée à un tiers de la
population de la Turquie, soit 20 à 25
millions de personnes.
Au cours de la période ottomane,
les Kurdes ont dominé des principau-
tés semi-indépendantes au sein de
l’Arménie occidentale historique. La
modernisation et la centralisation des
efforts ottomans dirigés contre eux
ont été pris en charge par les
Arméniens avec la promesse de
réformes à venir, mais dès que les
principautés ont été défaites, les
Arméniens ont été mis de côté. Les
Arméniens ont tenté d’impliquer par-
fois les Kurdes dans leurs efforts de
progrès culturel et politique. Des ten-
tatives ont été faites d’utiliser l’alpha-
bet arménien pour écrire le kurde, et
certains partis politiques arméniens de
la fin du 19e siècle travaillaient à la
libération des opprimés kurdes ainsi
que des paysans arméniens.
Néanmoins, les Kurdes ont été aisé-
ment utilisés par le Sultan afin
d’exproprier les Arméniens ainsi que
de les massacrer. Ils sont également
devenus les bourreaux entre les mains
des Ittihadistes qui ont organisé le
génocide des Arméniens sur leurs
terres historiques. Seule une petite
partie de la population kurde a contri-
bué à sauver des vies arméniennes.
Les Kurdes ne sont rendus compte
qu’ils avaient été mal utilisés seule-
ment lors de la prise de pouvoir de
Kemal Atatürk, et qu’il a débuté sa
politique raciste d’homogénéisation de
la population de Turquie.
Tel Hitler qui réclamait le pouvoir
en Europe en développant et en met-
tant en œuvre sa théorie de la supré-
matie aryenne, Atatürk était déjà au
travail avec la même politique. Sa devi-
se « Ne Mutlu Türküm Diyene », signi-
fie grosso modo « enviez la personne
qui prétend être Turc. »
Bien sûr, il n’y avait pas de place
dans ce paradigme pour les Kurdes et
les Alévis, persécutés, et dont l’identité
était bafouée.
Lorsque les Kurdes se sont rendus
compte qu’ils avaient été trahis, ils ont
présenté des excuses aux Arméniens,
et ont commencé à protéger les survi-
vants, même quand ils ont été bombar-
dés dans les années trente.
Les Arméniens ont rarement misé
sur le ressentiment kurde contre les
Turcs. Ils ont encore moins de partici-
pation dans leur lutte contre la
Turquie. Bien que les Kurdes se soient
excusés sur des bases individuelles ou
de groupe, ils ne disposent toujours
pas d’une entité souveraine qui puis-
sent souscrire à ces excuses. Nous
pouvons deviner le genre de politique
que cette entité virtuelle pourrait
adopter, mais nous ne disposons
d’aucune preuve de participation dans
leur lutte.
Les Kurdes eux-mêmes n’ont pas
conservé les documents nécessaires à
propos de leur participation dans les
atrocités commises contre les
Arméniens.
Le Prof. Nikolay Hovhannisyan, l’un
des rares arabistes parmi les historiens
arméniens, a considéré un livre, dans
l’édition du 2 octobre du journal Azg
en Arménie. Le livre est écrit par un
historien kurde d’Irak, et publié en
arabe en 1977 à Bagdad. L’auteur,
Kamal Mazhar Ahmed, ne mâche pas
ses mots en décrivant la participa-
tion kurde dans la persécution des
Arméniens en Turquie, mais il
essaie de faire la lumière sur les
Suite à la page 8
LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015 • ABAKA • 7
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 9 NOVEMBRE 2015
Qu’en est-il des aspirations
kurdes pour les Arméniens ?
Le président Sargissian : les relations
russo-arméniennes ont des bases solides
Le Président Serge Sargissian a déclaré que « la politique étrangère de
l’Arménie est traditionnellement basée sur des préceptes de bon voisinage, de
partenariat, de transparence, et d’équilibre des forces qui ont des intérêts dans
notre région. »
Il a fait cette déclaration, à Erévan, lors du 3e Forum international des diplô-
més de Institut d’État des relations internationales de Moscou.
Dans ce contexte, Sargissian a ajouté que les relations russo-arméniennes ont
une base solide et ont traversé l’épreuve du temps.
Le site officiel de l’Assemblée natio-
nale du Québec a mis en ligne une
pétition afin d’incorporer l’enseigne-
ment des génocides dans les écoles
secondaires du Québec.
Texte de la pétition :
Considérant que l’intolérance et la
discrimination raciales et culturelles
sont les précurseurs du génocide, défi-
ni comme la destruction systématique
d’un groupe racial, ethnique ou cultu-
rel ;
Considérant que l’éducation est la
clé pour reconnaître et prévenir les
actes de discrimination et de haine
chez nos jeunes enfants et que la
connaissance des génocides est
essentielle pour les prévenir de tels
gestes à l’avenir ;
Considérant qu’un grand nombre
d’étudiants québécois ne savent rien
des génocides passés ou présents, y
compris l’Holocauste, le génocide
arménien, le génocide rwandais et le
génocide culturel de nos Premières
nations ;
Considérant que l’étude du génoci-
de ne fait pas actuellement partie du
programme d’études secondaires au
Québec et que la Fondation pour
l’étude obligatoire du génocide dans
les écoles est prête à aider à instaurer
un tel cours ;
Nous, soussignés, demandons que
l’Assemblée nationale et le ministre de
l’Éducation, de l’Enseignement supé-
rieur et de la Recherche agissent pour
rendre l’étude du génocide obligatoire
dans toutes les écoles secondaires du
Québec en vue de créer une société
tolérante et pacifique qui tolère toutes
les cultures et religions.
Date limite pour signer cette péti-
tion en ligne : 15 janvier 2016
L’Assemblée nationale du Québec lance
une pétition sur l’enseignement des
génocides dans les écoles secondaires
8. Qu’en est-il des...
Suite de la page 7
contradictions historiques qui ont
conduit à l’association kurde avec le
régime en place.
D’abord, il insiste sur les facteurs qui
unissaient les Arméniens et les
Kurdes, dont les principales sont
l’exploitation par le gouvernement.
Mais les facteurs de division sont plus
nombreux que ceux qui les unissent. Il
y a le facteur religieux, utilisé pour
dresser un groupe contre l’autre. Puis
il y a eu la politique du Sultan pour
diviser et mieux régner. L’historien
souligne que les Arméniens étaient
avancés en termes d’éducation et
avaient amassé un capital considé-
rable, tandis que les Kurdes étaient le
contraire. Il mentionne également que
le Sultan a encouragé les craintes vou-
lant que les Arméniens aspiraient à
l’indépendance.
Les unités militaires hamidiennes que
le sultan avait créées pour réprimer les
troubles ethniques étaient principale-
ment composées de Kurdes.
L’auteur ne justifie pas le rôle kurde
dans les massacres arméniens, comme
il l’écrit dans sa conclusion : « Nous
devons avouer que le fanatisme
aveugle et la faiblesse culturelle ont
été les principaux facteurs qui ont
motivé la majorité kurde à participer à
l’extermination des « giavurs » (littéra-
lement païens pour désigner les
Arméniens).
En conclusion de son étude,
Hovhannisyan mentionne une discus-
sion avec un militant kurde, un repré-
sentant du PKK dans les anciennes
républiques soviétiques, à qui il a posé
une question sur l’avenir du
Kurdistan : « Comment vous et votre
parti envisagez-vous la création du
Kurdistan ? Quel territoire avez-vous à
l’esprit ? Devinant le sens de ma ques-
tion, le leadeur kurde a répondu que
leur chef Oçalan croyait que les
Kurdes et les Arméniens étaient des
amis ; le moment venu, tout sera révé-
lé. »
Le Professeur Hovhannisyan, frustré
par cette réponse ambivalente, s’est
souvenu de Charles Talleyrand, politi-
cien français, qui a dit, à propos de la
dynastie des Bourbons au pouvoir,
« Ils n’ont rien oublié, et ils n’ont rien
appris. »
Ce que les Arméniens devraient garder
à l’esprit, c’est que l’histoire se déplace
vers la création d’un Kurdistan indé-
pendant au cœur même de l’Arménie
historique.
Mon expérience personnelle la plus
récente jette plus de lumière sur les
aspirations kurdes. Durant les commé-
morations du centenaire du génocide,
de nombreux Turcs et Kurdes sont
arrivés à Erévan pour présenter publi-
quement des excuses aux Arméniens.
Ils ont placé des couronnes devant le
monument de Tsitsernakaberd, et ont
même pleuré avec les Arméniens. Je
séjournais dans le même hôtel que les
groupes kurdes, et nous avons donc eu
de nombreuses discussions sur la
situation politique actuelle en Turquie.
Au cours de l’une de nos discussions,
j’ai posé une question directe à l’un
des dirigeants kurdes : « Je sais qu’en
ce moment, les chances sont contre
les Arméniens, la Turquie actuelle ne
rétablira pas nos droits territoriaux,
mais au moins en principe, quel est
votre perception des demandes armé-
niennes ? »
Le leadeur kurde m’a regardé dans les
yeux et a répondu : « Vous voulez dire
qu’après tant de sang versé, nous
devrions reprendre ces terres et les
remettre aux Arméniens ? »
Par conséquent, les Arméniens ne doi-
vent pas retenir leur souffle en atten-
dant les « révélations » d’Oçalan, nous
connaissons déjà sa réponse.
Traduction N.P.
8 • ABAKA • LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015
L’Azerbaïdjan continue de violer les
normes du droit international et ses
engagements
Selon l’ex co-président du Groupe de
Minsk : Bakou ne contribue pas à la
résolution du conflit du Karabagh
Ambassadeur, représentant spécial
du président de la Fédération de Russie
pour le conflit du Karabagh, co-prési-
dent du Groupe de Minsk entre 1992 et
1996, diplomate à la retraite, actuel pré-
sident de l’Association des diplomates
russes, Vladimir Kazimirov s’exprime
régulièrement sur le conflit du
Karabagh, et le processus de son règle-
ment sur son propre site internet
comme dans les quotidiens russes et
internationaux.
Un des meilleurs connaisseurs du
conflit, auteur d’un livre intitulé « Paix
au Karabagh », dans ses récits, articles
ou entrevues, avec une liberté que lui autorise sans doute son statut d’ambassa-
deur retraité, il décortique le processus de règlement du conflit du Karabagh,
analyse les motivations et les approches respectives des parties et n’hésite pas à
critiquer les faiblesses de la capacité de persuasion de la médiation internationa-
le.
Sans parti pris pour l’un ou l’autre des protagonistes, c’est avant tout la paix
que l’ancien émissaire russe défend dans ses articles, condamnant avec fermeté
tout acte de guerre ou discours prônant la force comme moyen de règlement du
conflit.
Kazimirov a expliqué les raisons de l’impasse des négociations dans le cadre
du 3e Forum international des diplômés de l’Institut d’État des relations interna-
tionales de Moscou, qui a débuté à Erévan, le 22 octobre.
« J’ai notamment révélé des déclarations intéressantes faites à partir d’une
conversation avec [l’ancien Président de l’Azerbaïdjan] Heydar Aliyev, il avait dit
que le conflit devait être résolu exclusivement par des moyens pacifiques. Cela
semble être opposé à la politique actuelle de Bakou. » Tout en promettant une
autonomie du Haut-Karabagh, et considérant ses habitants comme ses propres
citoyens, l’Azerbaïdjan les menace régulièrement de guerre, faisant de la
démonstration de force une politique systématique.
C’est précisément cette politique que critique Kazimirov qui estime que
Bakou retarde ainsi davantage le règlement du conflit et relance la course
aux armements, offrant aux Arméniens suffisamment de raisons de
méfiance.
Vladimir Kazimirov
Une coopération arménienne plus
étroite avec la Chine
La Russie est le plus proche partenaire de la Chine sur la scène internationale,
et l’Arménie a de grandes possibilités d’une coopération plus étroite avec la
Chine dans le cadre de relations bilatérales et multilatérales, a déclaré à Erévan,
le directeur adjoint de l’Institut des relations internationales Guan Guyhay.
Dans le passé, contrairement à aujourd’hui, la Chine agissait principalement
comme destinataire de l’investissement étranger.
« Le succès de la politique d’ouverture de la Chine a un impact positif sur la
mondialisation économique, » a-t-il dit lors d’une discussion sur l’économie chi-
noise dans le cadre du forum international des diplômés de l’Institut d’État des
relations internationales de Moscou (MGIMO).
La bactérie de la peste retrouvée chez
un arménien décédé en 951 av. J.C.
La bactérie de la peste a causé de nombreux décès
au XIVe siècle, mais elle était endémique, il y a près
de 2 800 années.
Une nouvelle preuve ADN a montré que Yersinia
pestis, la bactérie qui cause la peste, a été endémique
chez l’homme pendant au moins 3 000 ans avant que
la première pandémie de peste n’ait été enregistrée.
Une équipe internationale de chercheurs a analysé
89 milliards de séquences ADN à partir des premières
dents de 101 adultes décédés en Russie, Pologne, Estonie et Arménie, entre 2 800
à 5 783 années. La preuve de Y. pestis a été retrouvée chez 7 d’entre eux.
En dehors de cela, les chercheurs ont découvert que la bactérie a subi une
mutation qui fait qu’il peut être transmis par les puces. Cette mutation a été trou-
vée chez une personne décédée en Arménie aux environ de l’an 951 av. J.C.
La preuve implique que Y. pestis a commencé à infecter l’homme au début de
l’âge du bronze, période au cours de laquelle la peste pneumonique se serait pro-
pagée facilement par l’augmentation des guerres et des mouvements migratoires,
ont écrit les chercheurs. La peste bubonique a pu se propager au Moyen-Orient
au cours du 1er millénaire.
L’Azerbaïdjan continue de rejeter
les propositions des co-présidents du
Groupe de Minsk de l’OSCE pour un
règlement pacifique du conflit du
Haut-Karabagh, et viole l’accord de
cessez-le feu sur une base régulière.
Ce qui provoque des pertes, y compris
les décès de civils pacifiques. Voici ce
qu’a déclaré le président Serge
Sargissian dans son discours lors du
3e Forum international des diplômés
de Institut d’État des relations interna-
tionales de Moscou (MGIMO).
« L’Azerbaïdjan a, tout récemment,
grossièrement violé l’accord de cessez-
le feu à la frontière arméno-azerbaïdja-
naise, et sur la ligne de contact du
Karabagh avec des armes lourdes.
« L’Azerbaïdjan continue de violer
toutes les normes du droit internatio-
nal et les engagements qu’il a entrepris
pour parvenir à un règlement du
conflit, » a mentionné le chef de l’Etat.
L’Azerbaïdjan fait régulièrement
référence aux quatre résolutions du
Conseil de sécurité des Nations Unies
pour la résolution des conflits, afin de
justifier ses actions destructrices, mais
il est le premier à violer ces résolu-
tions. » La plus importante de ces
quatre résolutions est la cessation
immédiate des opérations militaires, et
le règlement pacifique du conflit dans
le cadre du Groupe de Minsk, pourtant
l’Azerbaïdjan a montré qu’il est inca-
pable de le faire. Par conséquent,
l’Azerbaïdjan est en violation de ces
résolutions, » a souligné le président.
En conclusion, le président arménien a
réaffirmé la volonté de l’Arménie de
parvenir à un règlement pacifique du
conflit du Haut-Karabagh.
Président Serge Sargissian
9. BERGE AND VERA SETRAKIAN
HOST RECEPTION FOR AUA
PRESIDENT ARMEN DER
KIUREGHIAN
THE ONLY US-ACCREDITED UNIVERSITY
OF THE FORMER SOVIET REPUBLICS
On October 10, 2015, AGBU
President Berge Setrakian and his
wife Vera hosted a luncheon in
honor of AUA President Armen
Der Kiureghian. Among the guests
were members of the AGBU
Central Board and Council of
Trustees, AUA Board of Trustees
and alumni.
In his welcoming remarks, Mr.
Setrakian emphasized the partner-
ship between AGBU and AUA:
“From its inception, AGBU
believed that AUA could be in the
best interest of Armenia to bring a
Western-oriented educational
institution to a country that was
coming out of the Soviet era. It’s
an institution that needs our con-
tinued support.”
Der Kiureghian spoke about
the university and its impact on the Republic of Armenia: “AUA is the only
US-accre-dited university in all of the former Soviet republics. 90% of our
students are citizens of Armenia...but we have students from more than 20
different countries,” he said. Lorraine Alexander, AUA vice president, and
Dr. Larry Pitts, chairman of the AUA Board of Directors, also addressed the
audience: “Education is investment. When you invest in education, you are
moving things forward for the future to take care of the overall needs of
society,” said Dr. Pitts.
Der Kiureghian is one of the founding members of AUA, and currently
the president of the university. He is also the Taisei Chair in Civil
Engineering Emeritus at the University of California, Berkeley. Der
Kiureghian is an elected member of the U.S. National Academy of
Engineering, the highest honor for an American engineer and an elected for-
eign member of the National Academy of Sciences of Armenia. He has
served as Visiting Professor in universities in Denmark, Germany, India,
Italy, Japan and Slovenia.
As one of the founding organizations of AUA, AGBU has been involved in
the university since its establishment in 1991. AGBU has proven to be a
champion for AUA through financial assistance in the launch of academic
programs and scholarships, the establishment of the AGBU Papazian
Library and the start of the AUA Extension-AGBU NKR Program to help
reignite the workforce in the Nagorno-Karabakh Republic through various
training courses.
AUA is a private, independent university in Yerevan, Armenia established
through a partnership with the government of Armenia, AGBU and the
University of California.
By Edmond Y. Azadian
It seems to be the era of populism
in American politics. Voters are tired
of conventional politicians and are
looking for people who label them-
selves as outsiders, who can breathe
fresh air into the political system. This
mood is apparent in the meteoric
success of Donald Trump in the
Republican camp and Sen. Bernie
Sanders in the Democratic camp. Both
candidates infuse raw and elemental
energy into the political narrative.
The Republican debate anointed
Donald Trump as the front- runner of
his party and the Democratic debate
enhanced Sanders’ image, almost
undermining frontrunner Hillary
Clinton’s foothold.
The Democratic debate mostly
focused on Clinton and Sanders, leav-
ing the rest of the contenders in the
shadows — Lincoln Chafee, Martin
O’Malley and Jim Webb. (Webb just
announced this week that he is quit-
ting the primary, though he is leaving
open the possibility of running as an
independent.) Another candidate,
Harvard law professor Lawrence
Lessig, is trying to get enough momen-
tum to participate in the debates.
The Republican debate was more
crowded and at times tense, although
the moderator, Jake Tapper, was high-
ly professional and courteous. During
the Democratic debate, moderator
Anderson Cooper allowed himself
some abrasive questions, but all in all,
there was an element of camaraderie
among the candidates.
Bernie Sanders raised his profile
tremendously by continually harping
on the nation’s income distribution
disparity. He was after the top 1 per-
cent of the population, who do not
incur their fair share of the tax burden.
That line of thinking has won tremen-
dous popularity and boosted his cam-
paign financing, which does not
depend on a few donors with deep
pockets; rather he attracts many
donors who make small donations.
By definition, Bernie Sanders is a
socialist, not even a member of the
Democratic Party. He plans to emulate
the Scandinavian countries — espe-
cially Denmark. “I love Denmark,”
quipped Clinton, before adding, “but
Denmark is a small country with a
scant population.” A system which
works for Denmark does not necessar-
ily work for the US. In fact, socialism
succeeds in countries of abundance.
The Soviets tried to apply equality in
poverty and the system collapsed.
What the Chinese are trying to do is to
raise the living standards of 1.5 billion
people with a goal of applying social-
ism in a country of plenty.
However, the concept of socialism
is so tarnished in the American politi-
cal lexicon, that people even don’t
have to study the principals of the con-
cept. No matter how popular Sanders’
candidacy may be, he is on a doomed
mission.
The two top Democratic candidates
had run-ins and more friendly
moments. Their views on reining in
Wall Street were in contrast, with
Sanders aiming to revive Glass-
Steagall Act of 1933, which separated
deposit-taking banks from riskier
wheeling and dealing institutions. Mrs.
Clinton came out with a more practi-
cal alternative, however, both candi-
dates are not favorites of Wall Street,
as Paul Krugman wrote in the New
York Times: “If Wall Street’s attitude
and its political surviving are any indi-
cation, financiers themselves believe
that any Democrat, Mrs. Clinton very
much included, would be serious
about policing their industry’s excess-
es. And that’s why they are doing all
they can to elect a Republican.”
Another issue of contrast between
them was gun control, in which
Sanders turned out less consistent
than Mrs. Clinton, who claimed that
the National Rifle Association (NRA)
was after her.
All five candidates swear by the
Second Amendment, but have differ-
ent views on gun control. No one
dares to say that the emperor is naked.
In all civilized countries, where gun
ownership is prohibited or limited, the
homicide rate is dramatically lower. It
does not take a legal scholar to figure
that out. It is only common sense. But
ironically, when there is a mass mur-
der, sales of guns skyrocket, because
people are duped into the NRA para-
digm that “a good person with a gun is
the only deterrent against a bad per-
son with a gun,” whereas the abolition
of all guns would make everyone safe.
In the US, we may send probes to
Mars, but we are still living with fron-
tier mentality.
In one instance, Bernie Sanders
bailed out Clinton when he said that
Americans are sick and tired of “hear-
ing about your damned emails.”
That was one of the most exciting
highlights of the evening, when Mrs.
Clinton gratefully extended her hand
to Sanders.
It is true that the news media has
been using and abusing the email issue
ad nauseum. It is also true, as the
failed candidate for the Speaker of the
House Kevin McCarthy and House
Majority Leader, admitted on Fox
News that the investigative committee
was out to undermine Mrs. Clinton’s
Cont’d on page 10
LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015 • ABAKA • 9
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY NOVEMBER 9, 2015
The Face of
Democratic Debate
(left to right) AGBU President Berge Setrakian, AGBU Vice President
Sinan Sinanian, Mrs. Claudia Nazarian, AGBU Council of Trustees member
Nazar Nazarian and Mrs. Vera Setrakian.
Dr. Der Kiureghian is the
founding dean of AUA’s College
of Science and Engineering and
currently the president of the
university
10. The face of...
Cont’d from page 9
credibility and lower her rating.
However, there is a real national
security issue when a secretary of
state avoids using the official channels
of communication and opts for her
personal channel.Mrs. Clinton per-
formed her best at the debate, which
helped her with her sagging poll num-
bers. She was perfectly dressed, fine-
tuned through rehearsing and even
adept in her use of body language. Her
studied smile was always shining
through, although sometimes she was
caught off guard on camera and her
“monster” personality, as described by
Samantha Power, would emerge.
Her credibility and trustworthiness
are always in question, although she
claimed that President Obama had
confidence in her judgment and that is
why he offered her the position of sec-
retary of state.
When questioned about why she
changed her mind in regard to the
Trans-Pacific Partnership trade agree-
ment, she immediately refuted being a
flip-flopper on the issue and said that
she always absorbs new information
and based on the new information, she
changes her mind if need be.
Clinton has more than one skeleton
in her closet. The Benghazi tragedy,
which cost the lives of Ambassador
Christopher Stevens and other person-
nel, will haunt her to the very end, and
also she shrugs off responsibility by
stating, “That was left to the security
professionals …. In the State
Department, who had to make some
tough decisions.”
Her “yes” vote on the Iraq war is
another skeleton, which she cannot
hide nor get rid of. Like many other
flip-flopping politicians, she claims
that she voted yes on that misguided
war based on the information available
at the time, when she believed that
Iraq possessed WMDs, where as reve-
lation after revelation was available at
the time that a lie was being manufac-
tured to justify that ruinous war. Any
observer of the news could see plainly
that a web of lies was being spun
around to railroad legislators and the
public. Actually, she voted yes based
on her record as a politician beholden
to the military industrial complex, and
she may not vote any other way, if the
same circumstance arises again.
Mrs. Clinton has also bought the
argument of the proponents of regime
change in Libya, which has led to that
country’s destruction. During the
debate, she was repeating the “regime
change” mantra, which is applied to all
the leaders of the Third World coun-
tries who have been targeted, accusing
them of “slaughtering their own peo-
ple.” Col. Muammar Qaddafi ruled
Libya from 1969 to 2011 and built an
egalitarian society, distributing the oil
wealth to the population. He was an
eccentric ruler but in no way would he
fit Mrs. Clinton’s description.
During this election campaign,
Clinton’s adversaries will bring out all
the skeletons. She is a smooth talker
and only the future will tell how effec-
tively she can talk her way to the top
office.
Armenians are always interested in
how the candidate will treat issues
that are of vital significance for them.
However, the lessons have been
learned; candidates will promise them
the sky to get the contributions and
the votes, only to renege on their
pledges after the election. President
Obama came closest to uttering the
“g” word, but still, he demurred.
Clinton must be well versed on
Armenian issues; after all, she was the
architect of the protocols, signed
between Armenia and Turkey. She
even flew to Switzerland to witness
the signing ceremony which would
have been a crown jewel in her foreign
policy career, but she failed to break
Turkey’s intransigence.
Her trip to Armenia is another
reflection of her perception of the
Genocide issue. In Yerevan, she went
to the Genocide memorial, claiming
that she was making a personal visit to
the monument, mind you, not as a sec-
retary of state, thus patting the ego of
the Armenians and signaling on the
other hand to President Erdogan of
Turkey across the border that she is
not trespassing the red line set by that
country.
As Armenians and as US citizens,
we need to study the total image and
substance of a candidate, because edu-
cated voters will always opt for the
right candidate.
10 • ABAKA • LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015
Camp Armen Returned to
Armenian Community
Camp Armen, the former
Armenian summer camp
located in the Tuzla district
of Istanbul, was returned to
the Gedikpasha Armenian
Protestant Church
Foundation on Oct. 27. The
Foundation’s lawyer, Sebu
Aslangil announced that the
return process was finalized,
reported Agos. The return of
the camp came after 175
days of resistance by the Nor
Zartonk Armenian move-
ment of Istanbul.
Nor Zartonk led a cam-
paign to occupy the grounds of the camp since bulldozers arrived to demolish it
in early May. After weeks of protest, the owner of the campground, Fatih Ulusoy,
said he would sign the transfer of the property over to the Gedikpa_a Armenian
Evangelical Church Foundation.
Doing business 2016: Armenia is one
of best places to start new business
Armenia is one of the most favorable countries to start a new business. The
World Bank’s annual report “Doing Business 2016: Measuring Regulatory Quality
and Efficiency” states about this. In a press release, the World Bank’s Yerevan
office says the country has crossed the threshold of the highest record by two
points. Reforms in the development sector and the country’s membership in the
Eurasian Economic Union have are cited as essential factors contributing to the
positive developments.
“Armenia has made dealing with construction permits easier by exempting
lower risk projects from requirements for approval of the architectural drawings
by an independent expert and for technical supervision of the construction.
Besides, by joining the Eurasian Economic Union the country has reduced the
time and cost for documentary and border compliance for trade with the Russian
Federation. Finally, enforcing contracts is now easier through a new law requir-
ing that cases be assigned to judges randomly, and through a fully automated
system, in courts throughout the country.
“The reforms implemented in Europe and Central Asia accounted for 25 per-
cent of the 231 reforms implemented worldwide during the past year. The region
also boasted three of the world’s top 10 improvers, i.e. countries that implement-
ed at least three reforms and moved up on the global rankings scale, with
Cyprus, Kazakhstan, and Uzbekistan,” reads the statement.
This year’s Doing Business report completes a twoyear effort to expand
benchmarks that measure the quality of regulation, as well as efficiency of the
business regulatory framework, in order to better reflect the reality of business
operations on the ground. On the five indicators that saw changes in this report –
Dealing with Construction Permits, Getting Electricity, Enforcing Contracts,
Registering Property and Trading Across Borders – Europe and Central Asia has
performed well and this has positively impacted the global rankings of many of
the region’s economies.
The report has found that 85 developing economies implemented 169 business
reforms during the past year, compared with 154 reforms the previous year.
Highincome economies carried out an additional 62 reforms, bringing the total
for the past year to 231 reforms in 122 economies around the world.
On October 22, the Bodelian Library
of the University of Oxford opened an
exclusive exhibition dedicated to the
100th anniversary of the Armenian
Genocide and entitled “Armenia: Mas-
terpieces from an Enduring Culture”.
The event was organized at the initia-
tive and under the sponsorship of Bri-
tish-Armenian benefactor Raffi Ma-
noukian with the support of RA Am-
bassador to Great Britain Armen Sar-
gsyan and the Gulbenkian Foundation,
reports the RA MFA press service.
RA Ambassador Armen Sarksian,
General Director of the Bodleian Lib-
rary Richard Ovenden and Director of
the Chair of Armenian Studies at the
University of Oxford, well-known Arme-
nologist and Professor Theo van Lint
gave speeches at the opening ceremony.
The speeches were followed by per-
formances of the works of Narekatsi,
Sayat-Nova and Komitas by well-
known violinist Levon Chilingirian.
The curators of the exhibition are
Professor Theo van Lint and librarian
of the Bodelian Library Robin Meyer.
By paying tribute to the victims of the
Armenian Genocide, the organizers’
goal is to show visitors the cultural
achievements that Armenians have
made throughout the centuries, start-
ing from great religious and literary
monuments and ending with the heri-
tage left by Armenian communities of
the Diaspora. Samples have been ga-
thered from the communities of Man-
chester and London that will describe
the lifestyle, cultural and religious life
of the Armenians having experienced
genocide and settled in Great Britain
based on their personal stories.
The exhibition will run until
February 2016 and will include lec-
tures, concerts and discussions.
The year 2016 is also a year to
remember for the University of
Oxford since it marks the
50thanniversary of the Center for
Armenian Studies that was opened
with a donation from great benefac-
tor Calouste Gulbenkian.
University of Oxford Hosting Exhibition
Dedicated to The Armenian Genocide
Centennial
11. LUNDI 9 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 9, 2015 • ABAKA • 11
Իտալական Rai 3 հեռուստաալիքի հաղորդումը
Հայաստանի եւ Լ. Ղարաբաղի մասին
Իտալական Rai 3 հեռուստաա-
լիքը բաւական ուշագրաւ ճանա-
պարհոր դ ա կան հ աղ որդում մը
պատրա ս տ ած է Հայ աս տանի եւ
Լեռնային Ղարաբաղի մասին` անդ-
րադառնալով գրեթէ բոլոր տեսար-
ժան վ ա յր եր ուն, Հայ ոց Ցեղաս-
պանութեան թանգարան-հիմնար-
կին, նոյնիսկ` Հայաստանի եղանա-
կին, կը հաղորդէ Tert.am-ը:
Հաղորդման սկիզբը հաղորդա-
վարներէն մէկը կը նշէ, որ Հայաս-
տան փոքր երկիր է, մօտաւորապէս
Իտալիոյ Փյեմոնտէ շրջանին չափ,
եւ հնագոյն պատմութիւն ունի:
Ան կ’աւելցնէ, որ Հայաստան աշ-
խարհի մէջ առաջին երկիրն է, որ
ք րի ստ ոն էութ իւնը ը նդունած է
որպէս պետական կրօն, այնուհետեւ
կը խօսի Հայաստանի եղանակին
մասին նշելով, որ հաւանաբար եր-
կիր այցելելու համար ամենագե-
ղեցիկ եղանակը աշունն է:
Միւս հաղորդավարը կը պատմէ,
որ Հայաստանի մէջ թերեւս ճամ-
բորդելու համար ամենայարմարը
ինքնաշարժով ուղեւորութիւնն է,
քանի որ Հայաստանի մէջ չկայ ժա-
մանակակից զարգացած ճանա-
պարհայի ն ցան ց, ի նչպէս նաեւ
շոգեկառքերու համակարգ, որ կա-
րենար այլընտրանք ըլլար ինքնա-
շարժին:
«Փառաւոր անցեալի մնացորդ-
ներն ու ներկայի յառաջադիմու-
թեան նշանները, Ցեղասպանու-
թեան վէրքերը եւ կուսական բնու-
թիւնը. այս ամէնը կը պատմէ հին եւ
հպարտ ժողովուրդի պատմութիւնը,
3,5 մլն բնակչութիւն, որ կ’ապրի
Հարաւ-Արեւմտեան` Ասիոյ սրտին
գտնուող լեռներուն մէջ»,-այսպէս կը
սկսի տեղեկագրութիւնը:
Ինչպէս կը պատմէ հեղինակը`
մայրաքաղաք Երեւանը անմիջա-
պէս կը գրաւէ ճանապարհորդող-
ները տուֆէ կառուցուած շէնքերու
գոյներու բազմազանութեամբ, փո-
ղոցները կոկիկ են ու պայծառ: Հե-
ղինակը կը նշէ, որ կեդրոնը գտնը-
ւող այս երկրի յայտնի զաւակներէն
մէկուն` Շառլ Ազնաւուրին նուիր-
ւած հրապարակին վրայ կարելի է
անցնելուն ճատրակ խաղալ` մար-
զանք, որուն մէջ հայերը իսկական
վարպետ են:
Ասիոյ այս սրտին մէջ կեանքը աշ-
խոյժ է բոլոր ժամերուն: Երեկոյեան
Հանրապետութեան հրապարակին
վրայ կը հաւաքուին երեւանցիները`
վայելելու կախարդական շատըր-
ւաններէն բարձրացող լոյսերն ու
գոյները:
Հեղինակը ճանապարհորդու-
թիւնը կը սկսի Զուարթնոցի աւե-
րակներով եւ կը նշէ, որ այն
ԵՈՒՆԷՍՔՕ-ի համաշխարհային
մշակութային արժէքներու ցանկին
վրայ է եւ այստեղէն կարելի է հիա-
նալ Արարատի տեսարանով: Հեղի-
նակը այնուհետեւ ճանապարհը կը
շարունակէ դէպի ԵՈՒՆԷՍՔՕ-ի մէկ
այլ վայր` Գեղարդավանք, որմէ
յետոյ ալ Գառնի: Անցնելով լեռներու
գեղատեսիլ տեսարաններով եւ
կիրճի միջով` կարելի է հասնիլ Հա-
յաստանի ճարտարապետական
ամենագեղեցիկ կառոյցներէն մէ-
կուն` Նորավանք, կ’ըսէ հեղինակը:
Ճանապարհորդութիւնը կը շա-
րունակուի դէպի Ջերմուկ: Հեղի-
նակը կը պատմէ անուան նշանա-
կութեան մասին եւ կը նշէ, որ 8-րդ
դարէն աշխոյժ այս վայրը առող-
ջարանային կեդրոն է, ուր կարելի է
բուժուիլ տարբեր հիւանդութիւն-
ներէ:
Այնուհետեւ ճանապարհորդու-
թիւնը կը շարունակուի դէպի հա-
րաւ-արեւելք եւ կը հասնի աշխարհի
ամենաերկար ճոպանուղիին, որ
կառուցուած է ամենադժուար հա-
սանելի եւ գեղատեսիլ վանքերէն
մէկուն` Տաթեւ հասնելու համար:
Հեղինակը կը պատմէ, թէ ինչպիսի
կարեւոր կրօնական եւ մշա կ ո ւ -
թային կեդրոն եղած է Տաթեւը եւ կը
պատմէ վանքին մասին:
Ճանապարհորդութիւնը կը հաս-
նի անգամ Լեռնային Ղարաբաղ: Հե-
ղինակին խօսքով` այս երկիրը հե-
տաքրքիր փորձ կը տրամադրէ, եւ
ոչ միայն բնութեան տեսանկիւնէն:
«Այս վիճելի հողերը արիւնալի պա-
տերազմներու թատերաբեմ դար-
ձած են դեռ 19-րդ դարու սկիզբը,
վերջինը եղած է Խորհրդային Միու-
թեան փլուզումէն յետոյ, մէկ կողմէն`
իսլամ Ատրպէյճանը եւ միւս կողմէն
քրիստոնեայ Հայաստանը, որ այս
տարածքին մէջ մեծ բնակչութիւն
ունեցած է: Դժուար է այսօր կիսել
անցեալի ճիշդն ու սխալը, յոյսը այն
է, որ փոքր Շուշի քաղաքին եւ միւս
քաղաքներուն մէջ միշտ խաղա-
ղութիւն տիրէ»,- կը նշէ հեղինակը:
Հեղինակը այնուհետ կը պատմէ
Շուշիի մասին, կ’անդրադառնայ
քաղաքի եղանակին եւ կը նշէ, որ
դեռ կարելի է տեսնել պատերազմի
հետեւանքները, աւերուած շինու-
թիւններ, աւերակներ դարձած թա-
ղամասեր, որոնց կողքին, սակայն,
վերականգնուող քաղաքի նշաններ
ե ն , ի ն չպ էս , օր ի ն ա կ , ժա մ ա ն ա -
կ ա կ ի ց ա ր ո ւ ե ս տ ի թ ա ն գա ր ա ն ը ,
որուն սրահներուն մէջ հաւաքուած
են ժամանակակից արուեստագէտ-
ներու նկարներն ու քանդակները:
Շուշիէն ետք նկարահանող խում-
բը այցելած է նաեւ Լեռնային Ղա-
րաբաղի Հանրապետութեան մայ-
րաքաղաք Ստեփանակերտ:
Լե ռն ա յի ն Ղ ա ր ա բ ա ղ էն կ ր կ ի ն
Երեւան վերադառնալով` հեղինակը
կ’առաջարկէ այցելել Մատենադա-
րան եւ ծանօթանալ աշխարհի ամե-
նահարուստ հաւաքածուներէն մէ-
կուն, այնուհետեւ հանգստեան օրե-
րուն գործող «Վերնիսաժ» այցելել,
ի ն չպ էս ն ա ե ւ ` Քո ն ե ա կ ի գո ր ծա -
րան:
Հաղորդումը կ’անդրադառնայ
նաեւ Հայոց Ցեղասպանութեան:
Նկարահանող խումբը այցելած է
Ցեղասպանութեան թանգարան-
հ ի մ ն ա ր կ : Հ ե ղ ի ն ա կ ը կ ը ն շ է, ո ր
Հայոց Ցեղասպանութիւնը 20-րդ
դարու առաջին յանցագործութիւնն
էր մարդկութեան դէմ:
Հաղորդման աւարտին հեղինակը
կը նշէ, որ արժէ այցելել «Թումօ»
ս տ ե ղ ծա ր ա ր ա ր ո ւ ե ս տ ա գի տ ո ւ -
թիւններու կեդրոն, որ երիտասարդ-
ներուն համար հիանալի վայր է սոր-
վելու, ստեղծելու եւ կառուցելու
համար` ծրագրաւորումէն մինչեւ
շարժական ֆիլմեր, երաժշտութենէն
մինչեւ ռոպոթներ:
Նիւթի պատրաստման աջակցած
է Հայաստանի զարգացման հիմ-
նադրամի զբօսաշրջութեան տնօրի-
նութիւնը:
Սուրիոյ Ազգ. Սիմֆոնիք Նուագախումբը Եւ Դամասկոսի Երաժշտակն
Սենեկային Երգչախումբի Սքանչելի Կատարողութիւնը՝ «Կոմիտաս
Նահատակ Հանճարը» Վերնագրով
Հինգշաբթի 29 Հոկտեմբեր 2015-ին, յետմիջօրէի ժամը 6:00-ին Դա-
մասկոսի «Տար ալ-Ասատ» օփերայի «Տրամա» սրահին մէջ՝ հովանաւո-
րութեամբ Սուրիոյ մշակոյթի նախարարութեան, համագործակցութեամբ
Դամասկոսի հայոց թեմի առաջնորդարանի եւ կազմակերպութեամբ Հայոց
Ցեղասպանութեան 100-ամեակի ոգեկոչման Դամասկոսի մարմինին, տեղի
ունեցաւ «Կոմիտաս նահատակ հանճարը» երաժշտական երեկոն: Այս
մասին կը յայտնէ Perio News-ը:
Ձեռնարկի նախօրէին օփերայի ցուցասրահին մէջ տեղի ունեցաւ Հայոց
Ցեղասպանութեան նուիրուած լուսանկարներու ցուցահանդէս:
Այնուհետեւ «Կոմիտաս նահատակ հանճարը» երաժշտական երեկոն կա-
յացաւ Սուրիոյ ազգային սիմֆոնիք նուագախումբի եւ Դամասկոսի
երաժշտական սենեկային երգչախումբի մասնակցութեամբ, ղեկավա-
րութեամբ՝ Մայեսթրօ Միսաք Պաղպուտարեանի:
Հանդիսութեան ներկայ էին Սուրիոյ մշակոյթի նախարար Տիար Իսամ
Ալի Խալիլ, Սուրիոյ խորհրդարանի երեսփոխաններ, Սուրիոյ մէջ Հա-
յաստանի դեսպան փրոֆ. դոկտ. Արշակ Փոլատեան, ազգային-կրօնական
վերնախաւի ներկայացուցիչները, Ասորի եկեղեցւոյ հոգեւորականներ,
ինչպէս նաեւ մեծ թիւով արաբ արուեստասէրներ եւ հայրենակիցներ:
Բարձրորակ կատարողութեան յաջողութիւնը վստահաբար կ՛երթայ Սու-
րիոյ ազգային սիմֆոնիք նուագախումբի եւ Դամասկոսի երաժշտական
սենեկային երգչախումբի ղեկավար՝ Մայեսթրօ Միսաք Պաղպուտար-
եանին, որ իր բծախնդիր եւ փափկանկատ զգացումներով կրցած էր Մեծն
Կոմիտասի այսքան հրաշալի ստեղծագործութիւնները սքանչելի կերպով
ներթափանցել արուեստագէտներուն մէջ, որոնց կատարումով արտա-
ցոլաց հանդիսատեսին: Այնուհետեւ չէր թաքնուէր մեր հայրենակիցներու
ուրախութեան, յուզմունքի եւ յոյսի արցունքներով ունկնդրութեան հոգե-
պարար կատարողութիւնը:
Նշենք, որ այս շատ կարեւոր իրադարձութիւնը ուղղակի սփռուեցաւ
սուրիական «ալ-Թալաքի» պատկերասփիւռի կայանէն, ինչպէս նաեւ ներ-
կայ էին սուրիական մամուլի ներկայացուցիչներ:
