Εργασία στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Τα μνημεία είναι γύρω μας» και «Καταγράφω ένα κτήριο, ανακαλύπτω την ιστορία του» με τη συντακτική ομάδα.

1. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 1 ~
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2013-2014
30/01/2015
«Αντιαεροπορικό καταφύγιο στην Κηφισίας 4»
Παλαιότερα, με την κατασκευή μιας οικοδομής, υπήρχε υποχρέωση να
δημιουργείται και αντιαεροπορικό καταφύγιο.
Όπως αναφέρεται σε πολλές ιστοσελίδες στο διαδίκτυο [π.χ.
http://www.istoria.gr/apr02/4.htm ], «ο Iωάννης Mεταξάς τη δεκαετία
του 1930 με ειδικό διάταγμα υποχρέωσε τους κατοίκους της πόλης να
φτιάξουν υπόγεια καταφύγια τα οποία χρησίμευσαν δεόντως κατά τη
διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Σχεδόν κάτω από κάθε
πολυκατοικία της εποχής του Mεταξά έχουμε και ένα τέτοιο υπόγειο
καταφύγιο.» Η κατασκευή τους είχε ξεκινήσει από το 1936 [Πηγή:
http://www.thinkover.gr/2013/12/16/katafygiamia-gnwsti-kai-parallila-
agnwsti-istoria/ ]. Μάλιστα, υπήρξε νόμος (δεν καταφέραμε να βρούμε
ποιος είναι… ) « «περί υποχρεωτικών καταφυγίων» για τις νέες
οικοδομές τριών ορόφων και πάνω» [Πηγή:
http://www.thinkover.gr/2013/12/16/katafygiamia-gnwsti-kai-parallila-
agnwsti-istoria/ ]. Καταφύγια, όμως, είχαν δημιουργήσει και μικρότερες
οικοδομές.
Όπως μας είπε ο κ. Γλεντζάκης, ο πρόγονός του δημιούργησε καταφύγιο
στην οικοδομή της Κηφισίας 4. Η έξοδος κινδύνου βρίσκεται ακριβώς
μπροστά από το μαγαζί που διατηρεί στην Κηφισίας, ενώ στο
καταφύγιο κατεβαίνεις από εσωτερικές σκάλες. Το καταφύγιο "πρέπει"
να χτίστηκε το 1937 και κόστισε πάρα πολλά χρήματα επειδή το έδαφος
ήταν όλο πέτρα, ένας ενιαίος βράχος. Με τα τότε δεδομένα ήταν πάρα
πολύ δύσκολο να τρυπηθεί. Έτσι, αφού έχτισαν τους δυο ορόφους και

2. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 2 ~
ξέμειναν από λεφτά, αναγκαστικά πούλησαν τους 2 ορόφους και
έχτισαν και τον τρίτο.
Στο καταφύγιο κατεβαίνεις μπαίνοντας στο μαγαζί, πηγαίνοντας προς
τις τουαλέτες και στρίβοντας στα δεξιά - όπου βρίσκεις τις σκάλες που
σε οδηγούν σε αυτό. Επίσης, και από το κλιμακοστάσιο, που καταλήγει
στην ίδια είσοδο, ώστε, σε περίπτωση επιδρομής, να μπουν όλοι οι
ένοικοι στο καταφύγιο και όχι μόνο όποιος βρισκόταν στο μαγαζί.
Έξοδος κινδύνου

3. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 3 ~
Το κατέβασμα στο καταφύγιο θέλει προσοχή μιας και οι σκάλες δεν
έχουν κάγκελα ενώ στην «στροφή» δεν υπάρχει τοίχος για να
ακουμπήσει κάποιος κατεβαίνοντας.
Το καταφύγιο είχε δύο δωμάτια με χώμα κάτω. Δεν έβαζαν πάτωμα για
να μην υπάρξει κίνδυνος πνιγμού σε περίπτωση που βρέξει και είναι
κόσμος στο καταφύγιο.

4. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 4 ~
Υπήρχε βρύση για νερό στα άτομα του καταφυγίου

5. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 5 ~
Κάτω είναι πολύ σκοτεινά.
Η Κατερίνα, κόρη του κ. Ανδρέα Γλεντζάκη, μας έφερε φακούς για να
μπορέσουμε να κινηθούμε και να βγάλουμε φωτογραφίες.

6. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 6 ~
Ο κ. Γλεντζάκης μας ξεναγεί στο αντιαεροπορικό καταφύγιο.
Αυτό εκεί ψηλά είναι το κουτί ρεύματος για το μαγαζί. Είναι
υποχρεωτικό για όλες τις πολυκατοικίες, όχι μόνο για τα μαγαζιά, για να
τσακίζει το «χοντρό» καλώδιο και να μπει μέσα στο κτίριο. Πρέπει να
έχεις κουτί «επισκεψιμότητας». Σε όλες τις καινούργιες πρέπει να
υπάρχει. Πιο παλιά τα καλώδια τα περνούσαν απευθείας μέσα από τον
τοίχο.
Το καταφύγιο πλέον δεν έχει τη χρήση αυτή. Παλιοί ένοικοι έχουν
«πετάξει» κάτω διάφορα αντικείμενα.

7. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 7 ~
Πριν πολλά χρόνια πρέπει στην πολυκατοικία να υπήρχε οδοντιατρείο.
Φεύγοντας ο ένοικος πέταξε μέσα ό,τι δεν χρειαζόταν.
Εδώ έχουν αφήσει οι κατά καιρούς ενοικιαστές και άλλα πράγματα. Δεν
τα πετάξαμε μήπως κάποια στιγμή τα ζητήσουν. Βέβαια έχουν περάσει
κάποια χρόνια [τα παραπάνω είναι από τον οδοντίατρο που δούλευε
στο κτίριο τη δεκαετία του ‘50].

8. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 8 ~
Τα δοκάρια που βρίσκονται αριστερά κάτω είναι από αυτά που
χρησιμοποίησαν παλιά για το σπίτι, μαζί, σε μια γωνιά, με σύγχρονες
ταμπέλες…
Μια φορά, λόγω προβλήματος, πλημμύρισε το καταφύγιο….

9. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 9 ~
Το καταφύγιο είναι, στο πλάτος, όσο και το μαγαζί. Στο βάθος φτάνει,
περίπου, μέχρι την μεσαία κολώνα. Αυτό έγινε λόγω του βράχου, που
με τα τότε μέσα που υπήρχαν, δεν έσπαγε εύκολα. Εδώ έχουν πεταχτεί
διάφορα αντικείμενα…
Φτάσαμε και στην έξοδο κινδύνου. Αυτή η σκάλα ήταν του Γιώργου
Ραφτόπουλου, που νοίκιαζαν το μαγαζί μέχρι το 1997. Φεύγοντας την
άφησε πίσω και την τοποθετήσαμε στην έξοδο του καταφυγίου. Αν του
τη δείξετε θα τη θυμηθεί.
Η μεταλλική πόρτα της εξόδου του καταφυγίου είναι αυτή που βλέπετε
στην είσοδο του μαγαζιού.

10. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 10 ~
Εμείς εδώ κάτω δεν κατεβαίνουμε, γι’ αυτό το βλέπετε και έτσι. Οι δύο
ακριανοί τοίχοι είναι 60 πόντους πέτρα. Τα αντιαεροπορικά καταφύγια
δεν επιτρέπεται να τα εκμεταλλευθείς κατά οποιονδήποτε τρόπο. Αυτό
το ελέγχει η πολιτική αστυνομία. Μέχρι να γίνει το Μετρό, η πολιτική
αστυνομία έρχονταν πολύ συχνά και έλεγχαν το καταφύγιο. Τα
τελευταία χρόνια δεν το έχουν επισκεφθεί.
Βέβαια εμείς κάνουμε απολύμανση κάθε μήνα. Αφού είμαστε, έτσι και
αλλιώς, υποχρεωμένοι να κάνουμε για το μαγαζί, κάνουμε και για το
καταφύγιο – αν και εμείς δεν κατεβαίνουμε κάτω. Όλα τα μαγαζιά
εστίασης, σούπερ μάρκετ… είναι υποχρεωμένα να κάνουν μηνιαία
απολύμανση του χώρου τους.

11. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 11 ~
Παράρτημα
Επιπλέον στοιχεία που μας έστειλε, με μήνυμα στις 22/02/2015, ο κ.
Ανδρέας Γλεντζάκης, δίνοντας περισσότερες πληροφορίες στα όσα τον
είχαμε ρωτήσει.
Με κάθε επιφύλαξη, όπως θυμάται η μητέρα μου, έδωσαν 180.000
δραχμές για το καταφύγιο και το μαγαζί. Επειδή δεν διέθεταν άλλα
χρήματα για να προχωρήσουν στην κατασκευή του σπιτιού πούλησαν
στον Ζουμά, για περίπου 200000 δραχμές, τον αέρα (μόνο για έναν
όροφο) της οικοδομής. Μάλιστα του έδωσε ένα χρονικό περιθώριο για
να το κάνει ώστε να χτίσει ο παππούς μου τον από πάνω όροφο. Έτσι
έχτισε ο Ζουμάς τον 1ο όροφο, και μετά ο παππούς μου ξεκίνησε τον 2ο
Στην κατασκευή του 2ου ορόφου είχε χρέος 70.000 δραχμές και
αναγκάστηκε να τον πουλήσει για, περίπου, 500000 δραχμές. Με τα
χρήματα που πήρε ξεκίνησε τον 3ο και έκανε το μισό σπίτι, το πίσω. Το
μπροστά ήταν βεράντα. Η υπόλοιπη κατασκευή του τελείωσε το 1955
όπου χτίστηκε το άλλο μισό, δηλαδή, τα δυο μπροστινά δωμάτια.
Το καταφύγιο ξεκίνησε μεταξύ 1936-1937 και ήταν μόνο για τους
ενοίκους του κτιρίου. Δεν ήταν δημόσιο.
Ο χώρος του καταφυγίου χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του
πολέμου (Β΄ παγκόσμιος πόλεμος) ως καταφύγιο.
Τελευταία φορά το καταφύγιο ελέγχθηκε, από την αρμόδια υπηρεσία
της Αστυνομίας, γύρω στο 2000.

12. Το καταφύγιο στην Κηφισίας 4 ~ 12 ~
Ακολουθεί σχέδιο του καταφυγίου από τον κ. Ανδρέα Γλεντζάκη.
Συνέντευξη: Άντζελα
Φωτογραφία: Άντζελα, Τάσος
Αποφώνηση: Αθηνά, Ρέσι, Χριστίνα
Επιμέλεια κειμένου: Αθηνά
Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί συντακτικής ομάδας: Μπουσιοπούλου Θ.
και Καραμπίνης Τ.
56ο Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2014-2015