Ο πολιτισμός της ελιάς και η καθοριστική παρουσία της στην καθημερινή μας ζωή Μαρίνα Καρτσώνη Δημοτικό Σχολείο Κουνάβων Περίληψη Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα « Ελιά: Δώρο ζωής » σχεδιάστηκε για να γνωρίσουν οι μαθητές τον πολιτισμό της ελιάς και την καθοριστική παρουσία της στην καθημερινή μας ζωή. Στόχοι: • Διεύρυνση των γνώσεων των μαθητών σχετικά με το δέντρο της ελιάς από την αρχαιότητα ως σήμερα ( • Γνωριμία με τις συνθήκες που ευνοούν την καλλιέργεια της ελιάς • Αναφορά στο λιομάζωμα • Κατανόηση της σημασίας και της διαχρονικής αξίας των καρπών της ελιάς και του ελαιόλαδου στη διατροφή . • Αναφορά της ελιάς ως σύμβολο (ειρήνης) και ως έπαθλο (Ολυμπιακοί Αγώνες). • Απόκτηση εμπειριών από άποψη ιστορική , μυθολογική , καλλιτεχνική , λαογραφική , λογοτεχνική. • Η συμβολής του ελαιόλαδου, στην ιατρική επιστήμη • Δημιουργική έκφραση • Θεατρική έκφραση • Ανάπτυξη ομαδικότητας , συνεργασίας , εναλλαγής ρόλων http://giorti16.blogspot.com/2016/04/blog-post_62.html

1. Ελιά - Δώρο ζωής
Ο πολιτισμός της ελιάς
και η καθοριστική παρουσία της στην καθημερινή μας ζωή
Δημοτικό Σχολείο Κουνάβων
Β΄ Τάξη
Καρτσώνη Μαρίνα

2. Με Μίτο της Αριάδνης ας περπατήσουμε στα μονοπάτια της Ελιάς για να
γνωρίσουμε την ιστορία και τον πολιτισμό της γύρω από τη Μεσόγειο.
Διάδοση ελαιοκαλλιέργειας στη Μεσόγειο, Αρχείο Α. Ματάλα

3. Ελιά, Δώρο της φύσης
Κατ' εξοχήν δέντρο του μεσογειακού χώρου.
Καλλιεργείται από την αρχαιότητα.
Διατάγματα από τον 6ο αι π.Χ. την προστατεύουν.
Αρχαίοι Φιλόσοφοι, ιατροί, ιστορικοί διερευνούν τις ιδιότητες του
ελαιόλαδου.
Σύμβολο ειρήνης και επινίκια ανταμοιβή των Ολυμπιονικών.
Αρχαίοι και σύγχρονοι ποιητές την ύμνησαν ως Πηγή ζωής.
Αργυρό τετράδραχμο, 195/194 π.Χ. Αθήνα
Ελιά : Δώρο ζωής - Διδακτική προσέγγιση στη Β΄ Δημοτικού

4. Θεματικοί Άξονες
Μυθολογία
Ιστορία
Θρησκεία
Λογοτεχνία
Λαογραφία
Ζωγραφική
Υγεία
Διατροφή
Ελαιοκαλλιέργεια
Παραγωγή
ελαιόλαδου
Ελιά : Δώρο ζωής - Διδακτική προσέγγιση στη Β΄ Δημοτικού

5. Σκοπός:
 οφέλη ελιάς και ελαιόλαδου
Στόχοι:
 Γνώσεις
 Εμπειρίες
 Δημιουργική έκφραση
 Θεατρική μουσική
 Καλλιτεχνική έκφραση
 Ανάπτυξη ομαδικότητας ,
συνεργασίας , εναλλαγής ρόλων
Μέθοδος
 Μέθοδος project
 Ομαδοσυνεργατική
Διάρκεια υλοποίησης
2 μήνες
Τεχνικές
 Αξιοποίηση Μουσειοσκευής
 Έρευνα - Παρουσίαση
 Καταιγισμός ιδεών
 Δημιουργική γραφή και έκφραση
 Θεατρική, Μουσική, Καλλιτεχνική
έκφραση
 Ανάγνωση έργων τέχνης
 χρήση ψηφιακών εργαλείων
(Taxgedo, internet)
 Επισκέψεις
Αξιολόγηση προγράμματος
• Τετράδιο μαθητή
• Περιοδικό τάξης (Τα Φιντανάκια)
Ελιά : Δώρο ζωής - Διδακτική προσέγγιση στη Β΄ Δημοτικού

6. Ελιά : Δώρο Ζωής
Τετράδιο Εργασιών μαθητή
Δημοτικό Σχολείο Κουνάβων
Τάξη Β’
Σχολικό έτος: 2015-2016
Επιμέλεια έκδοσης: Καρτσώνη Μαρίνα

7. Η ομάδα μας
Ελιά
«Δέντρο γεμάτο
πατρογονικά παραμύθια
το νοιώθει ο καθένας
σαν ευλογία και σαν ασφάλεια».
(Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος)
………..λίγα λόγια για τη χρήση του
τετραδίου εργασιών που κρατάτε στα χέρια σας
Το τετράδιο αυτό γράφτηκε με σκοπό να
σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα την
αξία και τη μεγάλη σημασία της ελιάς και του
ελαιόλαδου στη ζωή μας .
Θα εργαζόμαστε ομαδικά με καλή
συνεργασία και διάθεση στα πλαίσια του
μαθήματος της Ευέλικτης Ζώνης για τις ανάγκες
του προγράμματος «Ελιά: Δώρο Ζωής».
Δώρο από τους Θεούς, από τη Μεγάλη
Μητέρα Φύση…. .ας το ανακαλύψουμε !
Ελπίζω να απολαύσετε το ταξίδι μας στο
μαγικό κόσμο της ελιάς.
Η δασκάλα σας
Καρτσώνη Μαρίνα
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 1

8. Γενικές πληροφορίες για την ελιά
Είναι δέντρο αειθαλές με σταχτοπράσινα
φύλλα και άνθη λευκά.
Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει στα μέσα και
προς τέλη του φθινοπώρου, οπότε και ξεκινάει
το λιομάζωμα.
Η ελιά μαζεύεται με το χέρι και με τη
βοήθεια πια και των εργαλείων-μηχανημάτων.
Αφού πέσουν οι ελιές από το δέντρο και
καθαριστούν με το χέρι από χοντρά κλαριά
τοποθετούνται σε δοχεία και σακιά για να
μεταφερθούν στο ελαιοτριβείο που με ειδική
επεξεργασία του καρπού παράγεται το
ελαιόλαδο.
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 2

9. Σκεφτείτε πόσο πιο
εύκολη έχει γίνει η ζωή μας
με την πρόοδο της
τεχνολογίας!
Ελαιοτριβείο ή ελαιοπιεστήριο - Άλλοτε και τώρα
Οι ελιές συλλέγονται στους αγρούς και
μεταφέρονται στο ελαιοτριβείο.
Το πρώτο βήμα είναι το πλύσιμο. με πόσιμο
νερό ώστε να απομακρυνθούν όλες οι βρωμιές
και τα φύλλα και έτσι να μην μολυνθεί το
ελαιόλαδο.
Στην επόμενη φάση οι ελιές προχωρούν μέσα
σε έναν ανοξείδωτο σπαστήρα, ο οποίος
τεμαχίζει την ελιά μαζί με τον πυρήνα,
μετατρέποντας τη σε μία πάστα.
Αυτή η πάστα ελιάς μεταφέρεται σε μεγάλα
ανοξείδωτο δοχεία για μάλαξη, τους
μαλακτήρες.
Έπειτα στον διαχωριστήρα, η σάρκα και ο
πυρήνας της ελιάς διαχωρίζονται από το λάδι.
Το τελικό στάδιο διαχωρίζει αυτά τα δύο
στοιχεία αφήνοντας μόνο το φυσικό ελαιόλαδο ,
έναν αγνό και φυσικό χυμό φρούτου που
μεταφέρεται σε δεξαμενές φύλαξης και
περιμένει την εμφιάλωση.
Η φάμπρικα – το ελαιουργείο της παλιάς
εποχής- , χρειαζόταν τουλάχιστον τρία άτομα για τη
λειτουργία της. Ένας έπρεπε να περπατάει γύρω –
γύρω με το ζώο και να σπρώχνει με το “παλαμάκι”
τη ζύμη προς το κέντρο της λεκάνης για να
αλέθονται καλά οι ελιές. Τα άλλα δύο άτομα
έριχναν καινούριες ελιές και, καμιά φορά,
βοηθούσαν το ζώο να τραβήξει το ζυγό.
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 3
Ελαιουργείο ή Φάμπρικα

10. Ας κάνουμε ένα ταξίδι στο παρελθόν..
• Εσείς τι δώρο θα επιλέγατε και γιατί .
(δώστε τα επιχειρήματα σας).
• Ας εκφραστούμε θεατρικά
δραματοποιώντας το μύθο
Διαλέξτε ρόλους ….
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 4
Μυθολογία και Ελιά
Το δώρο της θεάς Αθηνάς
Ο πιο γνωστός αρχαίος μύθος για την
καλλιέργεια της ελιάς Όλα ξεκίνησαν από τη
διαμάχη Ποσειδώνα και Αθηνάς που μάλωσαν
για το ποιος θα δώσει το όνομα του στην πόλη
της Αθήνας.
Ο Ποσειδώνας κυρίαρχος Θεός των θαλασσών
κάρφωσε την τρίαινα του πάνω στον ιερό βράχο
της Ακρόπολης και άρχισε να αναβλύζει αλμυρό
νερό.
Η Αθηνά απλά έσκυψε και φύτεψε στον ίδιο
τόπο μια ελιά. Μέσα σε λίγη ώρα βλάστησε και
το ασημοπράσινιο χρώμα στα φύλλα της τους
εντυπωσίασε όλους. Αυτό ήταν. Τέτοιο δώρο δεν
υπήρχε στον κόσμο.
Οι άνθρωποι τώρα θα μπορούσαν να
απολαύσουν το μαγειρεμένο φαγητό και τη
φωτισμένη νύχτα.
Οι υπόλοιποι Θεοί έκριναν πως το δώρο της
Αθηνάς ήταν ανεκτίμητης αξίας.

11. Τετράδιο Εργασιών μαθητή 5
Ελιά και Μινωική Κρήτη
Γραπτές μαρτυρίες φανερώνουν ότι ο Μίνωας
ήταν ο προστάτης του ιερού δέντρου της ελιάς.
Η ελιά είχε σπουδαία θέση στη Μινωική Κρήτη
και όλες οι δραστηριότητες (εμπορικές συναλλαγές,
αθλήματα, κοινωνικές συνάξεις, λατρευτικές
τελετές) αυτού του πολιτισμού κινούνταν γύρω από
αυτήν.
Αξιοποιούνταν και το λάδι της αγριελιάς το οποίο
θεωρούνταν ιδανικό για παρασκευή φαρμακευτικών
καταπλασμάτων και όχι για διατροφική χρήση.
Στη Μινωική Τέχνη η ελιά εγκωμιάζεται και
εξυμνείται (αντικείμενο λατρείας – δεντρολατρεία).
Ανασκαφές έφεραν στο φως τη χρήση βρώσιμων
ελιών (φοβράς).
Επίσης πινακίδες φανερώνουν τρεις μορφές
ιδεογραμμάτων για το συμβολισμό της ελιάς ως
δέντρου , της βρώσιμης ελιάς και του ελαιόλαδου.
Δέντρο ελιάς Καρπός ελιάς Ελαιόλαδο
Ιδεογράμματα Γραμμικής Β’
«Η ελιά και ο ταύρος»
Τοιχογραφία από τι παλάτι της Κνωσού

12. Ζωγράφισε ένα στεφάνι με κλαδί ελιάς
Ζωγράφισε ένα περιστέρι με κλαδί ελιάς
 Ήταν το δέντρο της Ειρήνης
 Οι αγγελιοφόροι μετέφεραν μηνύματα κρατώντας
στα χέρια τους κλαδιά ελιάς.
 Οι νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων έπαιρναν ως
έπαθλο για τη νίκη τους κλαδί αγριελιάς (κότινο).
 Η μυθολογία επίσης αναφέρει ότι το ρόπαλο του
Ηρακλή ήταν από αγριελιά.
 Με κλαδιά ελιάς ήταν στεφανωμένο και το
χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στην Ολυμπία,
έργο του Φειδία, ένα από τα επτά θαύματα του
αρχαίου κόσμου.
Συμβολισμοί της ελιάς
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 6

13. Η ελιά είναι δεμένη με τη θρησκεία μας και είναι
ένα δέντρο ευλογημένο από το Θεό.
Στο όρος των Ελαιώνων ο Χριστός ,το βράδυ πριν
τη σύλληψή του, προσευχήθηκεκάτω από μια ελιά.
Το λάδι το χρησιμοποιούμε σε όλες τις τελετές της
εκκλησίας μας: στο ευχέλαιο και στη βάφτιση ο ιερέας
λαδώνει όλο το σώμα του μωρού που βαφτίζεται.
Με λαδάκι ανάβουμε τα καντήλια στους τάφους
των νεκρών μας, στην εκκλησία μας και στο
εικονοστάσιτου σπιτιού μας.
Στον κατακλυσμό του Νώε το περιστέρι έφερε ένα
κλαδί ελιάς σαν σημάδι ζωής.
Το λάδι και η ελιά χρησιμοποιούνταν και στις
λατρευτικές τελετές των Αρχαίων .
• Το άγαλμα του Δία στην Ολυμπία ήταν
στολισμένο με κλαδί ελιάς και το άλειφαν συχνά
με ελαιόλαδο.
• Ο ικέτης πήγαινε στο ναό να ζητήσει συγνώμη
από τους Θεούς κρατώντας κλαδί ελιάς
τυλιγμένο σε λευκό μαλλί προβάτου.
• Φύλλα και κλαδιά ελιάς συνοδεύουν το νεκρό
στην τελευταία του κατοικία. Αφού έπλυναν το
νεκρό τον άλειφαν με λάδι και στη συνέχεια τον
έντυναν και του φορούσαν κοσμήματα.
Ελιά και θρησκεία
Τετράδιο
Εργασιών
μαθητή
Η κιβωτός
του Νώε

14. ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ
Από κλαδάκι κρέμεται Στην αγορά πουλιέται
Το εξωτερικό της τρώγεται Το μέσα της πετιέται.
Τι είναι ;
Μάνα και θυγατέρα έχουν το ίδιο όνομα
Μάντεψε ποιο όνομα έχουν κι οι δυο .
Κι όταν έρθει ο Οκτώβρης , ωριμάζω πιο πολύ ,
πρασινίζω και μαυρίζω και γεμίζω το σακί .
Τι είμαι ;
Ή τη συναντάς σε πιάτο ή σε μάγουλο δροσάτο
Τι είναι ;
«Ελιές» (Λάδι σε μουσαμά) Κωνσταντίνος Παρθένης
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
 Όποιος έχει σιτάρι, κρασί και λάδι στο πιθάρι
έχει του κόσμου τα καλά και του θεού τη χάρη
 Δεν τρώγεται ούτε με το λάδι ούτε με το ξύδι.
 Δίχως λάδι, δίχως ξύδι πώς θα κάνουμε ταξίδι.
 Μου 'βγαλε το λάδι.
 Ξεφόρτωσέ τη την ελιά, να σε φορτώσει λάδι.
 Αυτός είναι σαν το νερό στο λάδι.
 Ρίχνει λάδι στη φωτιά.
«Ελιά στο φως του ήλιου» Γιώργος Ρόρρης
Ελιά και Λαογραφία
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 8

15. Μια γέρικη ελιά στη φάτνη του Χριστού
Το βράδυ που γεννήθηκε ο Χριστός έκανε πολύ κρύο. Η σπηλιά ήταν κρύα και η Παναγία δεν ήξερε τι να κάνει.
Τότε ο Ιωσήφ σκέφτηκε να ανάψει φωτιά για να ζεσταθούν λίγο, μα δεν έβρισκε πουθενά ξύλα. Βγαίνει έξω από τη
σπηλιά, κάνει μια βόλτα, μα τίποτα. Ξαναμπαίνει πάλι μέσα, παίρνει λίγα άχυρα από τη φάτνη και ανάβει φωτιά.
Μόλις τα είδε η Παναγία δάκρυσε και είπε να είναι πάντα χρυσά.
Όμως ύστερα από λίγο τα άχυρα έσβησαν. Η σπηλιά ξαναπάγωσε. Βγήκε πάλι ο Ιωσήφ και τα πόδια του
μπερδεύτηκαν σ’ ένα ξερό κλαδί. Ήταν δεντρολίβανο. Ο Ιωσήφ το άναψε και η Παναγία ευχήθηκε να μοσχομυρίζει
και να στολίζει τις εικόνες των Αγίων. Μα η φωτιά κράτησε λίγο και η παγωνιά δυνάμωσε.
Τότε ο Ιωσήφ άκουσε μέσα από το σακούλι του φωνές που του έλεγαν: Πήγαινε Ιωσήφ στη μάνα μας την ελιά,
πάνω απ’ τη σπηλιά και πες της πως κινδυνεύει ο Χριστός. Θα στενοχωρηθείπολύ που το ξέραμε και δεν της είπαμε
τίποτα. Ήταν μια χούφτα ελιές που τις είχε φυλάξει μαζί με λίγο ψωμί για ώρα ανάγκης.
Ο Ιωσήφ πήγε στην ελιά και εκείνη άρχισε να σπάει κομμάτια ξύλου από το γέρικο κορμό της και να τα σπρώχνει
προς την είσοδο της σπηλιάς. Όλη τη νύχτα έκαιγε η φωτιά και η ζεστασιά απλώθηκε γύρω από τον νεογέννητο
Χριστό.
Το πρωί το δέντρο δεν υπήρχε παρά μόνο ένα κούτσουρο ρίζας. Όταν το είδε η Παναγία δάκρυσε, έσκυψε, το
χάιδεψε και είπε. Την ευχή μου να ’χεις και να μην ξεραίνεσαι ποτέ. Το λάδι σου να τρέφει και να φωτίζει τους
ανθρώπους. Το βράδυ να φωτίζεις το καντήλι του Χριστού.
Έτσι κι έγινε. Μέχρι το βράδυ η ελιά ξανάγινε μεγάλη όπως ήταν πριν. Από τότε η ελιά δε γερνά. Ξεραίνεται, μα
από τις ρίζες της ξαναβλασταίνει και ξανανιώνει..
Παραμύθι για την Ελιά
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 9

16. …. Φιντάνι ελιάς στενόφυλλης μες στην αυλή μου ανθούσε, κι ολόγυρα
της έχτισα μια κάμαρα, φτιασμένη με μάρμαρα πελεκητά και με σκεπή
από πάνω κι έβαλα πόρτες ταιριαστές κι ομορφοκαμωμένες…
(Όμηρος, Οδύσσεια, Ψ 195-198)
Ευλογημένο να ‘ναι ελιά το χώμα που σε τρέφει κι ευλογημένος ο καρπός
που πίνεις απ’ τα νέφη κι ευλογημένος τρεις φορές Αυτός που σ’ έχει
στείλει για το λυχνάρι του φτωχού, για τ’ άγιου το καντήλι.
Ιωάννης Πολέμης
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 10
Ελιά και Ποίηση
Η ελιά
Είμαι του ήλιου η θυγατέρα
Η πιο απ’ ό λες χαϊδευτή,
Χρόνια η αγάπη του πατέρα
Σ’ αυτόν τον κόσμο με κρατεί.
Όσο να γύρω νεκρωμένη
Αυτόν το μάτι μου ζητεί.
Ειμ’ η ελιά η τιμημένη.
Όπου κι αν λάχω κατοικία
Δε μ’ απολείπουν οι καρποί,
ως τα βαθειά μου γηρατειά
Δε βρίσκω στη δουλειά ντροπή..
Μ’ έχει ο Θεός ευλογημένη
Κι είμαι γεμάτη προκοπή.
Ειμ’ η ελιά η τιμημένη.
Κωστής Παλαμάς
Αναγνωστικό Δ ‘ Τάξης 1934

17. Η ελιά , το λιομάζωμα και οι ελαιώνες αποτέλεσαν
αγαπημένο θέμα του Vincent Van Goghες
Δραστηριότητες
– Τι βλέπετε
Είστε η ελιά.
– Πώς νιώθετε που σας αγκαλιάζουν οι
απαλά οι αχτίνες του ήλιου
– Νιώστε το απαλό άγγιγμα του στα κλαδιά
σας.
– Ακούστε το ψιθύρισμά του.
– -Ακολουθείστε με το δάχτυλό σας τη
διαδρομή από τις ρίζες ως τα φύλλα.
– Γιατί νομίζετε ότι οι ζωγράφοι αγαπούν να
ζωγραφίζουν το δέντρο της ελιάς
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 11
Η Ελιά στην Τέχνη

18. Οικογένειες λέξεων Σύνθετες λέξεις ελιά+
Ελιά:
………………………. παραγωγός
……………………. ……………………………
……………………. καλλιέργεια
……………………. …………………………..
……………………. τριβείο
……………………………………………………………………….
………………………………………………………………………..
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 12

19.  Δέντρο με πολύτιμο καρπό Ε _________________
 Παράγεται από την ελιά Λ _________________
 Με αυτήν φιλονίκησε ο Ποσειδώνας Α _________________
 Η ελιά ήταν για τους Αρχαίους Έλληνες δέντρο Ι _________________
 Η ελιά θέλει Ο _________________
 Το μάζεμα της ελιάς αρχίζει το Σ _________________
 Η ελιά μπορεί να φτάσει πολλά μέτρα σε Υ _________________
 Τα φαγητά με λάδι λέγονται Λ _________________
 Οι αθλητές στην αρχαία Ελλάδα άλειφαν το σώμα τους με Λ _________________
 Η εξαγωγή ελαιολάδου συμβάλλει στην Ο _________________ της χώρας
 Το λάδι συντηρείται καλύτερα σε Γ _________________ δοχεία
 Το ρόπαλο του ήταν από αγριελιά Η _________________
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 13
Συμπλήρωσε την ακροστιχίδα της ελαιοσυλλογής

20. • Το λάδι με την χαμηλότερη οξύτητα είναι το _____________________________.
• Το εργοστάσιο παραγωγής λαδιού λέγεται ______________________________.
• Τα ελαιόλαδα είναι τριών ειδών ______________________________________.
• Η μεγαλύτερη παραγωγή λαδιού γίνεται στις _______________________ χώρες.
• Το λάδι είναι σημαντικό στα __________________________ της Θρησκείας μας.
• Το στεφάνι που στεφάνωναν τους Ολυμπιονίκες λεγόταν___________________.
• Την εποχή του Μίνωα διατηρούσαν το ___________ σε μεγάλα πήλινα πιθάρια.
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 14
Συμπλήρωσε σωστά τις προτάσεις:

21. Ξαναγράψτε τις φράσεις που είναι στην παρένθεση χρησιμοποιώντας την απόστροφο (’) όπου χρειάζεται για να δείτε
πώς, στο παραμύθι «Η Δέσποινα και το περιστέρι», η μικρή Δέσποινα συνάντησε την ελιά.
(Το άλλο) .......................... πρωί, όταν οι πρώτες ηλιαχτίδες γλίστρησαν (από το) ........................................ παράθυρο,
η Δέσποινα ξύπνησε και νόμισε ότι φαντάστηκε (το όμορφο) ........................... περιστέρι. Πήγε στην κουζίνα (και όταν)
........................... γύρισε (με ένα) ........................ ποτήρι γάλα στο δωμάτιό της (το είδε) ........................... να κάθεται
πανέμορφο στο περβάζι. Κρατούσε κάτι μαύρο και μικρό στο ράμφος του .
— (Τι είναι) ..................................αυτό; ρώτησε η Δέσποινα. Μοιάζει με κουκούτσι.
— Εγώ (το έφερα)...........................................! αποκρίθηκε το περιστέρι. Φύτεψέ το στον κήπο σου (και αύριο)
..................................το πρωί θα δεις!
Όταν ξύπνησε (το άλλο)....................................... πρωί, όπως περνούσε (από το).................................. παράθυρο την
είδε. Εκεί, στον κήπο (μέσα στις) ..................................πολύχρωμες μοσχοβολιές μια μικρή φουντωτή ελιά είχε
φυτρώσει. Σκαρφάλωσε σβέλτα στη μικρή ελιά και κάθισε (σε ένα) ................................. κλαδί κοντά στο περιστέρι.
Χάρηκε που θα ξεκινούσαν (για αυτό) .................................. το παράξενο ταξίδι (με ένα)................................. δέντρο
αλλιώτικο (από τα άλλα......................................
Ευγένιος Τριβιζάς, Η Δέσποινα και το περιστέρι, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 15
Συμπλήρωσε σωστά τις προτάσεις χρησιμοποιώντας την απόστροφο (’)

22. Γραπτό Μήνυμα
Πέρασες από το θείο σου για να του θυμίσεις
ότι αύριο θα πάτε να μαζέψετε ελιές.
Όμως δεν τον βρήκες.
Γράψε του ένα μήνυμα ……
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
Αγγελία
Είσαι ιδιοκτήτης ενός λιόφυτου και θέλεις να
το πουλήσεις. Συμβουλέψου τους γονείς σου
και γράψε μια αγγελία. Θυμήσου να
αναφέρεις: πού βρίσκεται, πόσα μέτρα είναι,
όνομα και τηλέφωνο επικοινωνίας.
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 16

23. Τετράδιο Εργασιών μαθητή 17
Δώστε ένα σύντομο τίτλο για κάθε εικόνα
_________________________ ______________________ ___________________________
_________________________ ______________________ ___________________________
_________________________ ______________________ ___________________________

24. Γίγαντες στο φούρνο.
Υλικά
250γρ. φασόλια γίγαντες
2 φύλλα δάφνης
200 ml ελαιόλαδο
3 πιπεριές Φλωρίνης
3 φρέσκες ντομάτες κομμένες κομματάκια ή μία κονσέρβα
κονκασέ
1 ξερό κρεμμύδι ψιλοκομμένο
3-4 κλωνάρια σέλινο ψιλοκομμένο
½ ματσάκι μαϊντανό
2 κουταλιές σούπας μπούκοβο
( προαιρετικό, αν σας αρέσουν τα καυτερά)
2 παξιμάδια σπασμένα στο γουδί
Αλάτι-Πιπέρι και λίγο φρέσκο άνηθο
Εκτέλεση
Ετοιμάζονται όπως τα ξερά φασόλια
αλλά στο τέλος μπαίνουν στο φούρνο για 1 ώρα περίπου.
Χωριάτικη σαλάτα με ελαιόλαδο
Υλικά:
• 2 ντομάτες μεγάλες σφιχτές κομμένες στα 8 η
κάθε μια
• 1 αγγούρι κομμένο σε ροδέλες (αν είναι τρυφερό
μη βγάζετε την φλούδα)
• 1 πιπεριά πράσινη ψιλοκομμένη σε ροδέλες
• 1 κρεμμύδι κόκκινο κομμένο σε ροδέλες
• 10 ελιές Καλαμών κατά προτίμηση χωρίς το
κουκούτσι
• ½ βαζάκι κάπαρη
• 150 γραμμάρια φέτα κομμένη σε μικρούς κύβους
• 2 κουταλιές σούπας ξύδι
• ανάλογο ελαιόλαδο (μην την κολυμπήσετε)
• αλάτι
• ρίγανη
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 18
Μαγειρεύουμε με ελαιόλαδο

25. Ο Ιπποκράτης είχε ονομάσει το
ελαιόλαδο το “μέγα θεραπευτικό” και ο
Όμηρος αποκαλούσε το ελαιόλαδο
«Χρυσό Υγρό».
Στη σύγχρονη εποχή αποτελεί το
σημαντικότερο συστατικό για την
ανθρώπινη υγεία και τον ανθρώπινο
οργανισμό.
Η μεσογειακή διατροφή προτείνει
ότι, αμέσως μετά τα φρούτα και τα
λαχανικά, σε καθημερινή βάση βρίσκεται
η κατανάλωση ελαιόλαδου.
Σημαντική είναι η παρουσία του
ελαιόλαδου για καλλυντική χρήση - τόσο
σε παιδιά όσο και σε ενήλικες - καθώς
προστατεύει και διατηρεί νεανική την
επιδερμίδα.
Συνταγή Σαπουνιού με ελαιόλαδο
(Orestis Craft Center)
Τετράδιο Εργασιών μαθητή 19
Η χρήση του ελαιόλαδου στην υγεία μας

26. Αξιοποίηση Μουσειοσκευής
(μια βαλίτσα ταξιδεύει)
Δραστηριότητες

27. Β’ και Γ΄ τάξη συναντιούνται και ανακαλύπτουν τον πολιτισμό της ελιάς
μέσα από τις υπέροχες ιστορίες της.
Γίνονται ταυτόχρονα εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι μέσα από κοινές δράσεις.
Δραστηριότητες

28. Καταιγισμός ιδεών
(χρήση ψηφιακού εργαλείου Taxgedo)

29. Επίσκεψη σε ελαιώνα
Δραστηριότητες

30. Δραστηριότητες
Γνωριμία Το ελαιόλαδο
με μια αιωνόβια ελιά στα ιερά μυστήρια της εκκλησίας

31. Δραστηριότητες
Από την ελιά στο ελαιουργείο

32. Υγιεινό κολατσιό με λάδι και προϊόντα ελιάς
Δραστηριότητες
Εκτελώντας συνταγές με ελαιόλαδο στο σχολείο
Δημιουργική έκφραση

33. Δραστηριότητες
Δημιουργική έκφραση (Παρασκευή σαπουνιού στο σχολείο)

34. Καλλιτεχνική έκφραση (Κατασκευή κότινου)
Δραστηριότητες

35. Η γωνιά της ελιάς
Δραστηριότητες

36. …. Αν αποσυνθέσεις την Ελλάδα και κρατήσεις μόνο ένα αμπέλι,
μια ελιά και ένα καράβι
στο τέλος την ξαναφτιάχνεις ….
Οδυσσέας Ελύτης
Δραστηριότητες

37. Ελιά
του ήλιου θυγατέρα
η πιο από όλες χαϊδευτή.