Παρουσίαση για τη γιορτή της 17ης Νοεμβρίου στο χώρο της 7ης Δ.Κ. του Δήμου Αθηναίων. 56ο Γυμνάσιο Αθήνας (17/11/2023)

5. 21 Απριλίου 1967 –
Χούντα -Δικτατορία

6. Οι δικτάτορες

8. “Βλέπω μπροστά μας
τον γκρεμό στον οποίο
η καταπίεση που
καλύπτει τον τόπο μάς
οδηγεί. Αυτή η
ανωμαλία πρέπει να
τερματιστεί. Είναι η
εντολή του έθνους.
Τώρα επιστρέφω στη
σιωπή. Παρακαλώ το
Θεό να μη με φέρει
άλλη φορά σε
παρόμοια ανάγκη να
μιλήσω.” 8
8

10. “Βλέπω μπροστά μας
τον γκρεμό στον οποίο
η καταπίεση που
καλύπτει τον τόπο μάς
οδηγεί. Αυτή η
ανωμαλία πρέπει να
τερματιστεί. Είναι η
εντολή του έθνους.
Τώρα επιστρέφω στη
σιωπή. Παρακαλώ το
Θεό να μη με φέρει
άλλη φορά σε
παρόμοια ανάγκη να
μιλήσω.” 10
10

14. Πρώην Κρατητήρια ΕΑΤ-ΕΣΑ

17. Κελί εγκλεισμού

19. Είμαστε δυο
Στίχοι-Μουσική:
Μίκης Θεοδωράκης
Είμαστε δυο, είμαστε δυο,
η ώρα σήμανε οχτώ
κλείσε το φως, χτυπά φρουρός,
το βράδυ θα ͗ρθουνε ξανά
έμπα μπροστά, έμπα μπροστά
και οι άλλοι πίσω ακολουθούν
μετά σιωπή και ακολουθεί
το ίδιο τροπάρι το γνωστό.
Βαράνε δυο, βαράνε τρεις,
βαράνε χίλιοι δεκατρείς.
Πονάς εσύ, πονάω εγώ,
μα ποιος πονάει πιο πολύ
θα ‘ρθει καιρός να μας το πει.
Είμαστε δυο, είμαστε τρεις,
είμαστε χίλιοι δεκατρείς.
Καβάλα πάμε στον καιρό
με τον καιρό με την βροχή
το αίμα πήζει στην πληγή
ο πόνος γίνεται καρφί.
Είμαστε δυο, είμαστε τρεις,
είμαστε χίλιοι δεκατρείς
Καβάλα πάμε στον καιρό
με τον καιρό με την βροχή
το αίμα πήζει στην πληγή
ο πόνος γίνεται καρφί.
Ο εκδικητής ο λυτρωτής
είμαστε δυο, είμαστε τρεις
είμαστε χίλιοι δεκατρείς.

21. Κρατητήριο βασανισμού

23. Είμαστε δυο
Στίχοι-Μουσική:
Μίκης Θεοδωράκης
Είμαστε δυο, είμαστε δυο,
η ώρα σήμανε οχτώ
κλείσε το φως, χτυπά φρουρός,
το βράδυ θα ͗ρθουνε ξανά
έμπα μπροστά, έμπα μπροστά
και οι άλλοι πίσω ακολουθούν
μετά σιωπή και ακολουθεί
το ίδιο τροπάρι το γνωστό.
Βαράνε δυο, βαράνε τρεις,
βαράνε χίλιοι δεκατρείς.
Πονάς εσύ, πονάω εγώ,
μα ποιος πονάει πιο πολύ
θα ‘ρθει καιρός να μας το πει.
Είμαστε δυο, είμαστε τρεις,
είμαστε χίλιοι δεκατρείς.
Καβάλα πάμε στον καιρό
με τον καιρό με την βροχή
το αίμα πήζει στην πληγή
ο πόνος γίνεται καρφί.
Είμαστε δυο, είμαστε τρεις,
είμαστε χίλιοι δεκατρείς
Καβάλα πάμε στον καιρό
με τον καιρό με την βροχή
το αίμα πήζει στην πληγή
ο πόνος γίνεται καρφί.
Ο εκδικητής ο λυτρωτής
είμαστε δυο, είμαστε τρεις
είμαστε χίλιοι δεκατρείς.

24. Φεβρουάριος 1973
Κατάληψη της Νομικής

28. 21 Φεβρουαρίου 1973
Κατάληψη της Νομικής

29. Οι πρώτοι νεκροί
Πάλης ξεκίνημα
νέοι αγώνες
οδηγοί της ελπίδας
οι πρώτοι νεκροί.
Όχι άλλα δάκρυα
κλείσαν οι τάφοι
λευτεριάς λίπασμα
οι πρώτοι νεκροί.
Λουλούδι φωτιάς
βγαίνει στους τάφους
μήνυμα στέλνουν
οι πρώτοι νεκροί.
Απάντηση θα πάρουν
ενότητα κι αγώνα
για νά `βρουν ανάπαυση
οι πρώτοι νεκροί.

31. Οι πρώτοι νεκροί
Πάλης ξεκίνημα
νέοι αγώνες
οδηγοί της ελπίδας
οι πρώτοι νεκροί.
Όχι άλλα δάκρυα
κλείσαν οι τάφοι
λευτεριάς λίπασμα
οι πρώτοι νεκροί.
Λουλούδι φωτιάς
βγαίνει στους τάφους
μήνυμα στέλνουν
οι πρώτοι νεκροί.
Απάντηση θα πάρουν
ενότητα κι αγώνα
για νά `βρουν ανάπαυση
οι πρώτοι νεκροί.

39. Πολυτεχνείο 1973

46. ΑΝΩΤΑΤΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Σταματήσανε τα μαθήματα
να κάνουνε ανώτατες σπουδές στους δρόμους.
Οι αρχιτέκτονες χτίζουν οδοφράγματα
οι γιατροί μαθαίνουν τον πόνο
οι νομικοί κάνουν πρακτική εξάσκηση στο δίκιο
οι μαθηματικοί μετρούν τις δυνάμεις
οι μηχανικοί κατασκευάζουν χιλιόκυκλους
οι φυσικοί ελέγχουν τη σύνθεση του αίματος
οι ζωγράφοι,
με το καβαλέτο τους στημένο μπρός στα τανκς
ζωγραφίζουν το θάνατο.

48. Ραδιοφωνικός σταθμός

50. Στο Πολυτεχνείο εγκαταστάθηκαν πολύγραφοι που
δούλευαν μέρα - νύχτα

51. 51
51
για να πληροφορούν τους φοιτητές και τον υπόλοιπο κόσμο
για τις αποφάσεις της Συντονιστικής Επιτροπής και των
φοιτητικών συνελεύσεων.

53. Ραδιοφωνικός σταθμός

54. 1050 ΧΙΛΙΟΚΥΚΛΟΙ
Κωστούλα Μητροπούλου
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!"
Αυτή η φωνή που τρέμει στον αέρα,
δεν σου `στειλε ένα μήνυμα μητέρα,
αυτή η φωνή δεν ήτανε του γιού σου,
ήταν φωνές χιλιάδες του λαού σου.
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!"
Μιλάει ένα κορίτσι κι ένα αγόρι,
εκπέμπουνε τραγούδι μοιρολόι,
χίλιες πενήντα αντένες η λαχτάρα,
σε στόματα μανάδων η κατάρα.
Και τα κορίτσια και τ' αγόρια που μιλούσαν,
τρεις μέρες και τρεις νύχτες δεν μετρούσαν,
δοκίμαζαν τις λέξεις με αγωνία,
κι αλλάζανε ρυθμό στην ιστορία.
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!"
Γραμμένα μένουν τα ονόματα στο αρχείο,
δεν αναφέρονται οι νεκροί που είναι στο ψυγείο,
λένε πως είναι τέσσερις κι είναι εκατό οι μανάδες,
πρώτα σκοτώθηκε η φωνή και σώπασαν χιλιάδες.

55. Η πρώτη ημέρα της εξέγερσης

59. Ποιος τη ζωή μου
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά
να την ξεμοναχιάσει μες στη νύχτα;
ουρλιάζουν και σφυρίζουν φορτηγά
σαν ψάρι μ’ έχουν κλείσει μες στα δίχτυα.
Για κάποιον μες στον κόσμο είν’ αργά
ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά;
Ποιος τη ζωή μου, ποιος παραφυλά
στου κόσμου τα στενά ποιος σημαδεύει;
πού πήγε αυτός που ξέρει να μιλά
που ξέρει πιο πολύ και να πιστεύει;

61. Ποιος τη ζωή μου
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά
να την ξεμοναχιάσει μες στη νύχτα;
ουρλιάζουν και σφυρίζουν φορτηγά
σαν ψάρι μ’ έχουν κλείσει μες στα δίχτυα.
Για κάποιον μες στον κόσμο είν’ αργά
ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά;
Ποιος τη ζωή μου, ποιος παραφυλά
στου κόσμου τα στενά ποιος σημαδεύει;
πού πήγε αυτός που ξέρει να μιλά
που ξέρει πιο πολύ και να πιστεύει;

69. Ημερολόγιο μιας εβδομάδας Γιάννη Ρίτσου
ΑΘΗΝΑ 16 Νοεμβρίου 1973
Ωραία παιδιά με τα μεγάλα μάτια σαν εκκλησίες χωρίς στασίδια
ωραία παιδιά δικά μας με τη μεγάλη θλίψη των ανδρείων
αψήφιστοι, όρθιοι στα Προπύλαια στον πέτρινο αέρα, έτοιμο χέρι,
έτοιμο μάτι
πώς μεγαλώνει το μπόι, το βήμα κι η παλάμη του ανθρώπου
17 Νοεμβρίου
Βαριά σιωπή διάτρητη απ’ πυροβολισμούς, πικρή πολιτεία,
αίμα, φωτιά, η πεσμένη πόρτα, ο καπνός, το ξύδι,
ποιος θα πει περιμένω μέσα απ’ το μέσα μαύρο.
Μικροί σχοινοβάτες με τα μεγάλα παπούτσια μ’ έναν επίδεσμο φωτιά
στο κούτελο,
κόκκινο σύρμα, κόκκινο πουλί και το μοναχικό σκυλί στ’ αποκλεισμένα
προάστια
ενώ χαράζει η χλωμότερη μέρα πίσω απ’ τα καπνισμένα αγάλματα
κι ακούγεται ακόμη η τελευταία κραυγή διαλυμένη στις λεωφόρους
πάνω απ’ τα τανκς μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς…
Πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε; πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;

71. Ημερολόγιο μιας εβδομάδας Γιάννη Ρίτσου
ΑΘΗΝΑ 16 Νοεμβρίου 1973
Ωραία παιδιά με τα μεγάλα μάτια σαν εκκλησίες χωρίς στασίδια
ωραία παιδιά δικά μας με τη μεγάλη θλίψη των ανδρείων
αψήφιστοι, όρθιοι στα Προπύλαια στον πέτρινο αέρα, έτοιμο χέρι,
έτοιμο μάτι
πώς μεγαλώνει το μπόι, το βήμα κι η παλάμη του ανθρώπου
17 Νοεμβρίου
Βαριά σιωπή διάτρητη απ’ πυροβολισμούς, πικρή πολιτεία,
αίμα, φωτιά, η πεσμένη πόρτα, ο καπνός, το ξύδι,
ποιος θα πει περιμένω μέσα απ’ το μέσα μαύρο.
Μικροί σχοινοβάτες με τα μεγάλα παπούτσια μ’ έναν επίδεσμο φωτιά
στο κούτελο,
κόκκινο σύρμα, κόκκινο πουλί και το μοναχικό σκυλί στ’ αποκλεισμένα
προάστια
ενώ χαράζει η χλωμότερη μέρα πίσω απ’ τα καπνισμένα αγάλματα
κι ακούγεται ακόμη η τελευταία κραυγή διαλυμένη στις λεωφόρους
πάνω απ’ τα τανκς μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς…
Πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε; πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;

96. 96

103. Το αγόρι και η πόρτα του Γιάννη Ρίτσου
Εκεί που έπεσε
είναι μια κόκκινη λίμνη,
ένα κόκκινο δέντρο,
ένα κόκκινο πουλί.
Σηκώθηκε όρθια
η πεσμένη καγκελόπορτα-
χιλιάδες άλογα.
Λαός καβαλίκεψε.
Κομνηνέ! - φωνάξαμε.
Γύρισε και μας κοίταξε
δε φορούσε επίδεσμο
ούτε στεφάνι.
Άσπρα άλογα, κόκκινα άλογα
και μαύρα, πιο μαύρα-
καλπασμός, - η ιστορία
Να προφτάσουμε.

105. Ο στρατιώτης
Στίχοι: Κωστούλα Μητροπούλου,
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Του 'παν θα βάλεις το χακί
θα μπεις στην πρώτη τη γραμμή
θα μπεις στην πρώτη τη γραμμή
και ήρωας θα γίνεις.
Εκείνος δεν μιλάει πολύ
του 'ναι μεγάλη η στολή
του 'ναι μεγάλη η στολή
και βάσανο οι αρβύλες.
Το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει
είναι μονότονο και του 'ρχεται να
κλαίει
είναι μονότονο και του 'ρχεται να
κλαίει
το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει.
Δεν του 'γραφε ποτέ κανείς
τις νύχτες ξύπναγε νωρίς
τις νύχτες ξύπναγε νωρίς
και μίλαγε για λάθος.
Μια μέρα έγινε στουπί
πέταξε πέρα τη στολή
πέταξε πέρα τη στολή
και έκλαψε μονάχος.
Το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει
είναι μονότονο και ντρέπεται να
κλαίει
είναι μονότονο και ντρέπεται να
κλαίει
το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει.

107. Ο στρατιώτης
Στίχοι: Κωστούλα Μητροπούλου,
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Του 'παν θα βάλεις το χακί
θα μπεις στην πρώτη τη γραμμή
θα μπεις στην πρώτη τη γραμμή
και ήρωας θα γίνεις.
Εκείνος δεν μιλάει πολύ
του 'ναι μεγάλη η στολή
του 'ναι μεγάλη η στολή
και βάσανο οι αρβύλες.
Το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει
είναι μονότονο και του 'ρχεται να
κλαίει
είναι μονότονο και του 'ρχεται να
κλαίει
το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει.
Δεν του 'γραφε ποτέ κανείς
τις νύχτες ξύπναγε νωρίς
τις νύχτες ξύπναγε νωρίς
και μίλαγε για λάθος.
Μια μέρα έγινε στουπί
πέταξε πέρα τη στολή
πέταξε πέρα τη στολή
και έκλαψε μονάχος.
Το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει
είναι μονότονο και ντρέπεται να
κλαίει
είναι μονότονο και ντρέπεται να
κλαίει
το εμβατήριο που του 'μαθαν να λέει.

110. 110
110

111. Η εικόνα της πύλης του Πολυτεχνείου το πρωί του
Σαββάτου, λίγες ώρες μετά την καταστολή

113. 113

117. Οι 24 αναγνωρισμένοι νεκροί του
Πολυτεχνείου

120. Η δικτατορία κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου του 1974, αφού
είχε ήδη προηγηθεί η τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

121. Η πολιτική της χούντας στην Κύπρο δίνει την ευκαιρία
στην Τουρκία να εισβάλει στο νησί το καλοκαίρι του
1974.

122. 122
Τέσσερις μέρες μετά την εισβολή η χούντα
καταρρέει.

135. 135