Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulu'ndaki Anatomi Derslerim

1. 16.10.2014
1
EKLEMLER
GENEL BİLGİLER
Iki veya daha fazla kemigin bir araya gelmesi
ile olusan fonksiyonel baglantı yerine eklem adı
verilir
Eklemler genel olarak üçe ayrılır
1- Art. fibrosae (artt.synarthrosae)
oynamaz eklemler
2- Art. cartilaginae (art.amphiarthrosae)
yarı oynar eklemler
3- Art. synoviales (art.diarthrosae) oynar
eklemler
Oynamaz ve yarı oynar eklemleri oynar
eklemlerden ayıran en belirgin özellik eklem
kapsüllerinin olmamasıdır
Bundan dolayı bu iki ekleme nonsynovial
eklemler adı da verilir
I. Artt.fibrosae (artt.synarthrosea)
(Oynamaz eklemler)
Hareketsiz eklemler olup eklem yüzleri birbirine
tamamen uymaktadır
Eklem yüzleri arasında bag dokusu ya da hiyalin
kıkırdak bulunur
Saglamlık ön plandadır
Kemikler arasındaki bag dokusu zamanla modifiye olur.
Bu tip birlesmeye örnek kafa kemikleri arasında
görülür
Oynamaz eklemler üç gruba ayrılır:
1. Sutura: Sadece yassı kafa kemikleri arasında bulunur
Ekleme katılan kemiklerin kenarları disli olup
birbirine kenetlenmistir
Kemiklerin ekleme katılan kenarları arasında
ince fibröz bir tabaka bulunur
2. Syndesmosis
3. Gomphosis

2. 16.10.2014
2
Art.fibrosae
Sutura serrata
Sutura squamosa
Oynamaz eklemler üç gruba ayrılır:
1. Sutura
2. Syndesmosis: Iki kemik yüzünü ligamentler birbirine
sıkıca baglamıstır.
Bu nedenle iki kemik birbirinden
uzaklasamaz
3. Gomphosis
Syndesmosis
Art.tibiofibularis inferior
Iki kemik lig. interossea
ile baglanmıstır.
Oynamaz eklemler üç gruba ayrılır:
1. Sutura
2. Syndesmosis
3. Gomphosis: Bir oyuga koni seklindeki bir kemigin
oturması seklindedir.
Disler ile alveollar arasındaki eklem

3. 16.10.2014
3
II. Artt. cartilagineae
(Yarı oynar eklemler)
Eklem yüzleri kıkırdakla örtülü az hareketli eklemlerdir
1. Synchondrosis:
Geçici bir yarı oynar eklem seklidir (iki yasına kadar
görünür).
Eriskinlerde kemiklesir.
Ör: Os sphenoidale ile os occipitale arasındaki eklem
2. Symphysis
Synchondrosis tip
II. Artt. cartilagineae
(Yarı oynar eklemler)
Eklem yüzleri kıkırdakla örtülü az hareketli eklemlerdir
1. Synchondrosis
2. Symphysis: Eklem yapısına katılan kemikler arasında
discus adı verilen fibrocartilaginous
yapıda yastıklar mevcuttur
Symphysis
intervertebralis

4. 16.10.2014
4
Symphysis pubis
III. Artt.synoviales (artt.synarthrosea)
(Oynar eklemler)
Tam hareketli eklemlerdir.
Eklem yüzleri kıkırdakla örtülü olup eklemi
olusturan kemikler bir kapsül (capsula articularis)
ve ligamentler ile birbirine baglanmıstır.
Gerçek bir eklem boslugu mevcuttur.
Eklem boslugunda negatif basınç vardır.
Eklem boslugunu eklem kapsülünün synovial
tabakasından salgılanan synovia adı verilen bir sıvı
doldurur.
Oynar eklemlerin ortak yapıları:
1-Cartilago articularis
2-Capsula articularis
3-Cavitas articularis
4-Eklem sıvısı
5-Eklem bagları
Bazı eklemlerde ayrıca fibrokartilaj dokudan
yapılmıs yardımcı olusumlarda mevcuttur.
Bunlar meniscus, labrum ve discus’lardır.
1-Facies articularis: Eklemi
yapan kemiklerin birbirine temas
eden yüzleridir. Bu yüzler hyalin
kıkırdakla örtülüdür.
Facies articularis
2-Capsula articularis: Eklemin etrafını saran ve genellikle
eklem yüzlerinin bitim yerinde periost’a yapısan bir
yapıdır.
Eklem kapsülü iç ve dıs olmak üzere iki tabakadan
yapılmıstır.
Dıs tabakasına membrana fibrosa adı verilir ve sinir
yönünden zengindir.
Iç tabakasına ise membrana synovialis adı verilir ve damar
yönünden zengindir ki bu tabakadan synovia salgılanır.

5. 16.10.2014
5
3-Cavitas articularis: Eklem kapsülü ve eklem
yüzleri ile çevrili bosluga denir. Içinde negatif basınç
vardır.
4-Eklem bagları: Eklem kapsülünün dısında ise,
buna dıs baglar, eklem kapsülünün içinde ise iç bag adı
verilir.
Eklem kapsülü , baglar, eklem
çevresindeki kaslar ve eklem kapsülü
içindeki negatif basınç, eklemi yerinde
tutan faktörlerdendir.
Yardımcı olusumlar (meniscus)
Yardımcı olusumlar (labrum)
Sinovial Eklem Çesitleri
1. Plana tipi
2. Ginglymus tipi
3. Trokoid tip
4. Condylar tip
5. Bicondylar tip
6. Ellipsoid tip
7. Sellar tip
8. Sferoid tip

6. 16.10.2014
6
Art. plana
(art.acromioclavicularis)
1- Plana tipi eklemler (Art. plana): Eksene sahip
degildir. Eklem yüzleri düzdür ve kayma hareketi
yaparlar.
Ör:Art. acromioclavicularis
2- Ginglimus tip eklemler (Art. trochlearis):
Transvers olmak üzere tek eksenli eklemlerdir. Eklem
yüzü makara seklindedir. Menteseye benzerler.Ör: Art.
humeroulnaris, art.interphalangea
3-Trokoid tip eklemler (pivot) : vertikal olmak
üzere tek eksenli eklemlerdir. Eklem yüzlerinden
biri silindir seklinde digeri buna uyan çukur
seklindedir.
Ör:Art. atlantoaxialis
Trochoid tip eklem
(art.radioulnaris proximalis)
4-Condylar eklemler (Art. condylaris):Kondil içeren
eklemler için bu sınıflandırma kullanılmaktadır.
Oksipital kemigin kondilleri ile atlasın üst yüzündeki
eklem yüzleri arasında
5-Bicondylar eklemler (Art. bicondylaris):Kondil
içeren eklemler için bu sınıflandırma kullanılmaktadır.
Ör:Art.temporomandibularis, art. genus
Art.bicondylaris
(art.temporomandibularis)

7. 16.10.2014
7
6- Ellipsoid tip eklemler (Art.elipsoidea) : Sagittal
ve transvers olmak üzere iki eksenli eklemlerdir.
Eklem yüzleri elips seklindedir. Ör: Art. radiocarpea
Art.elipsoidea
(art.radiocarpea)
7- Sellar tip eklemler (Art. sellaris) :Sagittal ve
transvers olmak üzere iki eksenli eklemlerdir. At eyeri
seklinde eklem yüzleri mevcuttur.
Ör: Art. carpometacarpea pollicis
Art.sellaris
(Art. carpometacarpea pollicis)
8- Sferoid tip eklemler (Art. spheroidea):
Sagittal,transvers,vertikal olmak üzere üç eksenli
eklemlerdir. Bir eklem yüzü küre diger eklem yüzü buna
uyan çukur seklindedir.
Ör: Art. coxa , art. humeri
Symphysis intervertebralis
Vertebra gövdeleri arasında bulunan
symphysis grubu eklemlerdir.
Gövdelerin arasında discus
intervertebralis denilen yapılar bulunur.
Axis’ten sacrum’ a kadar toplam 23
tanedir.
5-12 mm kalınlıgındadır.

8. 16.10.2014
8
Symphysis intervertebralis
Orta kısımlarında bir su minderi görevi
yapan nucleus pulposus, bunu çevreleyen
daha sert yapıdaki kısmına anulus fibrosus
bulunur
Bir nuc. pulposus anulus fibrosus içine
fıtıklasır ve en az dirençle karsılastıgı
posterolateral yönde canalis vertebralis’e
dogru çıkıntı yapar.Burada komsu sinir
köklerine baskı yapar.
Artt. zygaphophysiales
Proc. articularis superior ve inferior’lar arasındaki
plana grubu eklemlerdir.
23 çift eklem vardır.
Klinikte facet eklem olarak bilinirler.
Art.atlantooccipitalis
Os occipitale’nin condylus occipitalis’leri ile atlas’ın fovea
articularis superior’ları arasında olusan eklemdir.
Elipsoid (condylar) tip eklem.
Fleksiyon, ekstansiyon, yana egilme 10-15°.
Basın agırlık merkezi, transvers eksenin biraz önünde
bulunur.
Basın öne düsmesine ense kasları engel olur.
Art.atlantooccipitalis
Lig. atlanto-ocipitale laterale
Eklem kapsülünün dıs taraflarını takviye eder. Os
occipitale’deki processus jugularis’ten atlas’ın processus
transversus’una uzanır.

9. 16.10.2014
9
Articulatio atlanto-axialis
Üç eklemden olusur.
Kafanın dönme hareketleri ile
dogrudan ilgili eklemlerdir.
Articulatio atlanto-axialis lateralis
Articulatio atlanto-axialis mediana
Articulatio atlanto-axialis lateralis
Plana grubu
Sagda ve solda atlas’ın alt, axis’in üst eklem yüzleri arasında
bulunur.
Atlas’ın bas ile yaptıgı çevirme hareketlerini arttırır.
Art. atlantoaxialis lateralis
Articulatio atlanto-axialismediana
Trochoid grubu
Vertikal eksende bası 30° kadar saga sola çevirebilir.
ki synovial eklem vardır:
Atlas’ın fovea dentis’i ile dens’in facies articularis anterior
denilen yüzü arasında bulunur.
Digeri dens’in facies articularis posterior’u ile lig. transversum
atlantis arasında olusur.
ÜST EKSTREMITE EKLEMLERII
ARTICULATIONES MEMBRI SUPERIORIS
1-Articulationes cinguli pectoralis
Art. acromioclavicularis
Art. sternoclavicularis
2-Articulationes membri superioris liberi
Art. humeri
Art. cubiti
Art. radio-ulnaris distalis
Art. radiocarpea
Artt. manus
Artt. carpometacarpales
Artt. metacarpophalangeales
Artt. interphalaangeales manus

10. 16.10.2014
10
Art. acromioclavicularis
Clavicula’nın acromial ucu ile scapula’nın acromion’u
arasındadır
Plana tip eklemdir
Kayma tarzında hareketi vardır
Lig. acromioclaviculare
Lig. coracoclaviculare
lig. trapezoideum
lig. conoideum
Art. sternoclavicularis
Clavicula’nın sternal ucu ile manubrium sterni
arasındadır
Sellar tip eklem
Yardımcı olusum : Discus
Her türlü hareketi sınırlı olarak yapabilir.
Çıkıgı nadirdir, zorlama ile kırıgı olabilir
Articulatio humeri (articulatio glenohumeralis)
omuz eklemi
Caput humeri ile cavitas glenoidalis arasındadır
Sferoid grup
Yardımcı olusum : Labrum glenoidale
Capsula articularis gevsek ve ince, humerus’ta collum
anatomicum’a yapısır, scapula’da bulunan tuberculum
supraglenoidale kapsülün dısında bulunur

11. 16.10.2014
11
Articulatio cubiti (Dirsek eklemi)
Humerus, radius ve ulna arasında olusan üç eklemden
meydana gelir.
1 - Art. humeroulnaris
Trochlea humeri ile incisura trochlearis arasında
Trochlear tip (ginglimus)
Fleksiyon ekstansiyon
2 - Art. humeroradialis
Fovea articularis (radius) ile capitulum humeri arasında
Sferoid tip
Fleksiyon ekstansiyon + Supinasyon pronasyon
Bu iki eklem tek eksenli bir eklem gibi hareket eder

12. 16.10.2014
12
3 - Art. radioulnaris proximalis
Incisura radialis ile circumferentia articularis arasında
olusur
Trochoid tip
Vertical eksen
Articulatio radioulnaris distalis
Caput ulna ile incisura ulnaris arasındadır
Trochoid grup
Capsula articularis ile sarılmıs ve discus
articularis ile desteklenmistir
Articulationes manus
Articulatio radiocarpea
Radius’un distal ucu ile carpal kemiklerin
proximal sırası (os pisiforme hariç) arasındadır.
Ulna ekleme discus articularis aracılıgı ile katılır.
Elipsoid tip
Proksimal sıradaki karpal kemikler ligamentlerle
birbirine baglanmıs ve eklem bosluguna bakan
yüzleri bir eklem kıkırdagı ile örtülmüstür.

13. 16.10.2014
13
Articulatio manus
Ossa carpalia, ossa metacarpalia, phalanges arasında
bulunan eklemlerin tümüne denir
Articulationes carpi : Karpal kemikler arasındadır ve iki
gruba ayrılır
Artt. intercarpales : Karpal kemiklerin yan
taraflarındaki karpal kemiklerle yapmıs oldukları
eklemlerdir. Plana tip
Art. mediocarpalis : Karpal kemiklerin proximal ve
distal sırası arasında bulunan eklemdir. Modifiye
elipsoid+plana
Artt. carpometacarpales
Karpal kemiklerle metakarpal kemikler arasındaki eklemlerdir.
Art. carpometacarpea pollicis digerlerinden farklıdır.
Os trapezium ile I metacarpal kemik arasında
Sellar tip eklem
Sagittal eksende abd., add.
Transvers eksende fleksiyon, ekstensiyon, repozisyon, oppozisyon
Sirkumdüksiyon hareketi de yapar
Artt. carpometacarpales
Karpal kemiklerin distal sırası ile 2-5 metakarpal kemikler arasında
Plana tip
Art. metacarpophalangeales
Metacarpal kemiklerin distal uçları ile 1. phalanx proximal uçları
arasında
Sekil olarak sferoid tip,
Fonksiyon olarak elipsoid tipe benzemektedirler
Abduksiyon, adduksiyon, fleksiyon, ekstensiyon, sirkumduksiyon
yapabilirler
Art. metacarpophalangeales I ginglimus grubu ekleme benzemektedir

14. 16.10.2014
14
Art. interphalangeales manus
Ginglimus grubu
ALT EKSTREMITE EKLEMLERII
ARTICULATIONES MEMBRI INFERIORIS
JUNCTURAE PELVIS
- Art. sacroiliaca
- Art. sacrococygea
- Symphysis pubica
Art. sacroiliaca
Plana tipi eklem
Çok sınırlı hareketi vardır
Sacrum’da fibröz, ilium’da hyalin eklem yüzü
Facies auricularis’ler arasında
Vücut agırlıgını columna vertebralis’ten kemik pelvis’e aktarır
Gebelikte hormonların etkisi ile ligamentler biraz gevser ve
hareket imkanı artar
Ileri yasta eklem yüzleri kaynasır, hiç hareket yapılamaz
Tuberositas sacralis
Tuberositas iliaca
Facies auricularis

15. 16.10.2014
15
Symphysis pubica
Symphysis tipi eklem
Yarı oynar, dogumda hormonların etkisi ile bir miktar gevser
Pubis kemiklerinin facies symphysialis’leri arasındadır
Discus interpubicus (erkekte ince, kadında kalın)
Lig. pubicum superius
Lig. arcuatum pubis
Discus interpubicus
ARTICULATIONES MEMBRI
INFERIORES LIBERI
Art. coxae
Caput ossis femoris ile acetabulum arasındadır
Art. spheroidea grubu eklemdir
Labrum acetabulare ,elastik oldugundan eklem
hareketini sınırlamaz
Acetabulum’un kıkırdakla kaplı olan facies lunata’sı
ekleme katılır
Fossa acetabuli synovial membranla örtülü bir yag
yastıgı ile doldurulmustur
Ligamentleri
- lig. iliofemorale
-lig. pubofemorale
- lig. ischiofemorale
-lig. capitis femoris
(lig. teres femoris)
- zona orbicularis
- lig. transversum
acetabuli

16. 16.10.2014
16
Art. genu
Bicondylar tip eklem kabul edilir
30 derece fleksiyonda rotasyon yapılabilir
Meniscus medialis, meniscus lateralis
Femur distal, tibia proximal ucu ve patella arasındadır
Eklem boslugu en büyük eklemdir
Ligamentleri
Dıs baglar
Lig. collaterale tibiale
Lig. collaterale fibulare
Lig. patellae
Lig. popliteum obliquum
Lig. popliteum arcuatum
Iç baglar
Lig. cruciatum anterius
Lig. cruciatum posterius
Lig. transversum genus
Lig. meniscofemorale
Lig. collaterale
tibiale
Lig. patellae
Lig. collaterale
fibulare
Lig. popliteum obliquum
Lig. popliteum arcuatum
Iç baglar
Lig. cruciatum anterius
Tibia area intercondylaris anterior ile
femur’un epicondylus lateralis’inin iç yüzü
arasında uzanır
Eklemin asırı ekstansiyonunu ve femur’un
tibia üzerinde arkaya dislokasyonunu önler
Lig. cruciatum anterius
Lig. cruciatum posterius
Tibia area intercondylaris posterior’dan femur iç
kondilinin dıs yüzüne
Ekstansiyonda gevsek, fleksiyonda
gergindir
Asırı fleksiyonu, femur’un
öne dislokasyonunu önler
Lig. cruciatum
posterius

17. 16.10.2014
17
Meniscus’lar
Yarım ay seklinde
Fibrokartilaginöz yapıda
Alt yüz düz, üst yüz konkav, siddetli kuvveti absorbe eder
Orta kısımları damarsızdır.
Periferik kısım iyilesir, santral kısım yaralanmaları iyilesmez
Art. tibiofibularis proximalis
Plana tipidir.
Caput fibula ile tibia lateral
kondili arasında
Syndesmosis
tibiofibularis
Syndesmosis
Ayak bilegi ekleminin
kuvvetinin çogu bu
ekleme baglıdır
Art. talocruralis
Trochlear (ginglimus) tip eklem
Ayak iskeletini bacaga baglar
Tibia’daki facies articularis
inferior ve facies articularis
malleoli (medialis), fibula’daki
facies articularis malleoli
(lateralis)’nin olusturdukları çatal
ile talus’un trochlea tali’si
arasında
Tarsal Eklemler
Ayak bileği kemikleri arasındaki plana tipi eklemlerdir.

18. 16.10.2014
18
Diğer Ayak Eklemleri
Tarsometatarsal eklemler plana tipi eklemlerdir.
Ayak bileği kemiklerinin distal sırası ile metatarsal
kemikler arasında yer alana bu eklemlere topluca
Lisfranc eklemi denir
Amputasyonda bu eklem hattı önemlidir.
Metatarsofalangeal eklemler ve interfalangeal eklemler
eldeki eklemlere benzer şekil ve fonksiyon gösterirler