Histolojisi

1. SPOR
ANATOMİSİ
Dr.M. Ali ÇAN
KTÜ Tıp Fakültesi
Anatomi AD

2. Anatomi ?

3. Anatomi: vücudu meydana getiren oluşumların yapısını,
şeklini, pozisyonunu, komşuluklarını, fonksiyonlarını ve
birbirleri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalı

4. İlk çalışmalar
Mısır’da M.Ö. 5000 yılında
İlk kağıda dökümü
M.Ö. 3000-2500 yıllarında

6. Tıbbın ve anatominin kurucusu, tıbbın babası
olarak bilinen Hippocrates’tir (M.Ö. 460-377)

7. Anatomi terimi ilk kez ANATOME olarak
Aristotales (M.Ö. 384-322) tarafından
kullanmıştır
Anatomi 2 kelimeden
meydana gelir:
– Ana : içinden
– Tomos : kesmek

8. ANATOMİ
“Anatomie”
Yunancada kesmek, keserek ayırmak anlamında
( Latincede “dissecare” aynı anlamda )

9. Anatomi
 Makro Anatomi (Gross Anatomi)
 Mikro Anatomi (Cytoloji ve Histoloji)

10. Vücut:
Organelle
Hücre
Doku
Organ
Sistem
Organizma

11. Vücut:
 İlk 3 kısım mikroanatomi
 Son 3 kısım makroanatomi
Organelle
Hücre
Doku
Organ
Sistem
Organizma

13. ANATOMİDE EĞİTİM METODLARI:
I.Topografik Anatomi
II.Sistematik Anatomi
III.Comparative Anatomi (Anatomia Comparative )
IV.Fonksiyonel Anatomi
V.Cerrahi Anatomi (Anatomia Chirurgica)
VI.Yüzeysel Anatomi (Surface)
VII.Estetik Anatomi (Plastik)
VIII.Klinik Anatomi
IX.Gelişim Anatomisi (Embriyoloji)
X.Mikroskopik Anatomi (Histologia)
XI. Kesitsel Anatomi
XII. Radyolojik Anatomi

14. I.Topografik Anatomi:
(Anatomia Topographia,Anatomia Regionalis)
 Vücudun bölgelere (regio) ayrılarak incelenmesi
 Bölümleri:
 Baş-boyun
 Thorax (Göğüs kafesi)
 Üst extremite
 Regio Brachium (Kol)
 Regio Antebrachium (Önkol)
 Regio Manus (El)
 Abdomen (Karın)
 Pelvis
 Perine
 Alt extremite
 Regio Femoralis (Uyluk)
 Regio Cruralis (Bacak)
 Pes (Ayak)

15. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
 Organizmayı sistemlere ayırıp,bir
sistem içindeki organları sırası ile
inceler
 Sistemler:
 Systema Locomotorium
 Systema Vasorum
 Systema Digestorium
 Systema Endocrinale
 Systema Respiratorium
 Systema Nervosum
 Systema Ürogenitale
 Systema Sensuum
 Systema intequmentum

16. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
 Systema Locomotorium (Hareket sistemi):
 Osteoloji
 Myologia
 Arthrologia

17. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
Systema Vasorum (kalb-damar sistemi):
 Cardiologia
 Angiologia

18. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
Systema Digestorium
( Sindirim sistemi )

19. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
Systema Endocrinale

20. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
Systema Respiratorium
( Solunum sistemi )

21. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
 Systema Nervosum

22. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
Systema Ürogenitale
 Üriner sistem
 Genital sistem

23. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
Systema Sensuum
 Organum visus (görme organı)
 Organum vestibulo-cochlearis (İşitme organı)
 Organum gustatorius (tat organı)
 Organum olfactorius (koku organı)
 Organum tactus (dokunma organı)

24. II.Sistematik Anatomi (Anatomia Systematica)
Systema intequmentum ( Saç, tırnak, deri )

25. III.Comparative Anatomi
(Anatomia Comparative )
Çeşitli canlılar arasında
benzer organları
kıyaslama yaparak
inceler

26. IV.Fonksiyonel Anatomi:
Organın yapısını
fonksiyonuna bağlı
olarak öğretir

27. V.Cerrahi Anatomi: (Anatomia Chirurgica)
Cerrahi girişimler için
önemli olan bölgeleri
cerrahi uygulamaları
dikkate alarak
topografik inceleyen
anatomi dalıdır

28. VI.Yüzeysel Anatomi (Surface) :
Canlı üzerinde organları elle, gözle
veya endoskopik olarak inceleyen
anatomi dalı

29. VII.Estetik Anatomi (Plastik) :
 Çeşitli durumlarda
vücudun dış şeklini
oluşturan değişiklikleri ve
bunların nedenlerini
inceleyen anatomi dalı
 Daha çok ressam ve
heykeltraşları ilgilendirir

30. VIII.Klinik Anatomi:
Sistematik,topografik ve
cerrahi anatomiyi
kapsayan bilgilerin
klinikte canlı insan
üzerinde
uygulanmasını yapan
anatomi dalıdır

31. IX.Gelişim Anatomisi (Embriyoloji):
Bir canlının zygot
oluşumundan doğuma
kadar geçirdiği evreleri
inceler

32. X.Mikroskopik Anatomi (Histologia):
Vücudu oluşturan
organları özel teknik
ve mikroskop altında
inceleyen bilim dalı

33. XI. Kesitsel Anatomi
Vücudun herhangi bir
yerinden geçen
düzlemde hangi
oluşumların bulunduğunu
inceleyen dal

34. XII. Radyolojik Anatomi
Vücudun bölümlerini
radyolojik tanı metodlarıyla
inceleyen dal

35. Spor Anatomisi: Spor eğitimi verilen kurumlarda özellikle
hareket sistemini oluşturan yapıların incelenmesine
dayanan dal

36. Anatomik Pozisyon
Karşımızda:
 Ayakta
 Yüzü bize dönük
 Baş ve gövdesi dik
 Kolları yanlarda
aşağıya sarkık
 Avuç içleri (el ayası)
öne bakan
 Topuk ve ayak baş
parmakları bitişik

37. DÜZLEMLER:
 Planum sagittale (sagittal düzlem) :
 Önden arkaya,yukarıdan aşağıya
 Planum medianum
 Sağ - sol
 Planum frontale (frontal düzlem,coronal düzlem):
 Alına paralel
 Yukarıdan aşağıya, sağdan sola
 Ön - arka
 Planum transversum (planum horizontale):
 Yere paralel
 Diğer düzlemlere dik
 Alt - üst

38. EKSENLER
 Axis verticalis:
 Baştan ayaklara doğru
düşey inen,yere dik
eksen
 Axis sagittalis:
 Yere paralel, önden
arkaya,veya arkadan
öne geçen eksen
 Axis transversalis:
 Yere paralel,sağdan
sola,soldan sağa
geçen eksen

39. Systema Locomotorium
(Hareket sistemi)

40. Systema Locomotorium (Hareket sistemi):
 Osteoloji
 Myologia
 Arthrologia

41.  Osteologia
 Arthrologia Pasif
 Myologia Aktif

43. Osteologia

44. Osteologia
• Genellikle beyaz renkte
(fildişi rengi)
• Sert
– Dişlerden sonra vücuttaki
en sert yapı
• Elastik

45. Osteologia
Kemiklerin kimyasal
bileşimi:
• % 20 su
• % 80 katı madde
– %30-40 organik maddeler
– %60-70 anorganik
maddeler

46. Osteologia
Kemiklerin şekilleri:
• Ossa longa
• Ossa brevia
• Ossa plana
• Ossa pneumatica
• Ossa sesamoidea
• Ossa irregularia

47. Osteologia
• Skeleton : insan
vücudundaki kemiklerin tümü
• Skeleton appendiculare:
– Üst ve alt taraflar
• Skeleton axiale:
– Baş - pelvis alt kısmı

48. Osteologia
• Vücuttaki kemik sayısı:
– Yeni doğan çocuklarda 270
– 14 yaşında 256
– Erişkin bir insanda 206
• 25-30 yaşlarında
– Tüm kemikler vücut ağırlığının
yaklaşık %15
– Toplam ağırlığı 5-6 kg

49. Osteologia
Skeleton axiale Columna vertebralis............. 26
Cranium................................ 22
Os hyoideum............................ 1
Costae ve sternum................. 25 74
Skeleton
appendiculare
Ossa membri superioris........ 64
Ossa membri inferioris........ 62 126
Ossicula auditus
[auditoria] 6 6
Toplam 206

50. Osteologia
• Caput
• Columna vertebralis
• Thorax
• Ossa membri superioris
• Ossa membri inferioris

51. Osteologia
Caput :
• neurocranium
• splanchnocranium
• orta kulak kemikçikleri

52. Osteologia
Neurocranium:
• Os frontale (1)
• Os parietale (2)
• Os occipitale (1)
• Os temporale (2)
• Os sphenoidale (1)

53. Osteologia
Splanchnocranium:
• Os ethmoidale (1)
• Os maxilla (2)
• Os mandibula (1)
• Os palatinum (2)
• Os lacrimale (2)
• Os nasale (2)
• Os vomer (1)
• Concha nasalis inferior (2)
• Os zygomaticum (2)
• Os hyoideum (1)

54. Osteologia
Orta kulak kemikçikleri:
• Malleus (2)
• Incus (2)
• Stapes (2)

55. Osteologia
Columna vertebralis:
• Vertebra cervicalis (7)
• Vertebra thoracalis (12)
• Vertebra lumbalis (5)
• Vertebra sacralis (1)
• Vertebra cocygeus (1)

56. Osteologia
Thorax:
• Costa (24)
• Sternum (1)

57. Osteologia
Ossa membri superioris:
• Os scapula (2)
• Os clavicula (2)
• Os humerus (2)
• Os radius
(2)
• Os ulnae (2)
• Carpus (2x8=16)
• Metacarpus (2x5=10)
• Phalanges (2x14=28)

58. Osteologia
Ossa membri inferioris:
• Os coxa (2)
• Os femur (2)
• Os patella (2)
• Os tibia (2)
• Os fibula (2)
• Tarsus (2x7=14)
• Matatarsus (2x5=10)
• Phalanges (2x14=28)

59. Arthrologia

60. Articulatio: İskeletin
değişik kemikleri
arasındaki fonksiyonel
bağlantı

61. Eklemler ( yapı ve hareket
kabiliyetlerine göre ):
• Articulationes fibrosae
(hareketsiz eklemler)
• Articulationes cartilaginea (az
hareketli eklemler)
• Articulationes synoviales (tam
hareketli eklemler)
Arthrologia

62. Articulationes fibrosae:
• Hareketsiz eklemler
• Eklem yüzleri birbirine
tamamen uyar
• Kemikler arasında bağ
dokusu veya hyalin kıkırdak
bulunur
• Eklem kapsülü ve eklem
boşluğu bulunmaz
• Daha çok kafa kemikleri
arasında görülür
Arthrologia

63. Articulationes
cartilagineae:
• Eklem yüzleri kıkırdakla
örtülü
• Az hareketli
• Tipler:
– Synchondrosis
– Symphysis
Arthrologia

64. Articulationes synoviales:
• Tam hareketli eklemler
• Eklem yüzleri kıkırdakla örtülü
• Eklemi oluşturan kemikler capsula
articularis ve eklem bağları ile
birbirine bağlı
• Hareketin yapıldığı eksenlerin
sayısına veya konveks eklem
yüzlerinin şekline göre gruplara
ayrılır
Arthrologia

65. Arthrologia
Articulationes synoviales
(Yapısına göre sınıflama):
• Art. simplex:
– İki kemik
• Art. composita [complexa] :
– İkiden fazla kemik
– Kemikler arasında bir meniscus
veya discus varsa
• Art.combinata:
– Aynı kemikler arasında 2 veya
daha fazla eklem olması
– Hareket her ikisinde de olur

66. Eksenlerine göre sınıflama:
• Tek eksenli (uniaxial) eklemler
• İki eksenli (biaxial) eklemler
• İkiden fazla eksenli (poliaxial) eklemler
• Belirli bir ekseni olmayan eklemler
Arthrologia

67. Arthrologia
Tek eksenli eklemler:
• Transvers eksen
– Fleksiyon ve ekstensiyon
– Ör: Art. interphalangea
• Vertikal eksen
– Sağa-sola veya içe-dışa dönme
(rotasyon)
– Ör: Art.atlantoaxialis mediana

68. İki eksenli eklemler:
• Eksenler:
– Transvers eksen: fleksiyon-
ekstensiyon
– Sagittal eksen: abduksiyon-
adduksiyon
• Bu iki eksen birbirini dik
olarak keser
• Tipleri
– Art.ellipsoidea
– Art. sellaris
Arthrologia

69. İkiden fazla eksenli eklemler:
• Art.spheroidea denir
• Transvers, sagittal ve vertikal eksenler
• Sayısız tali eksen
• Hareketleri:
– Fleksiyon
– Ekstensiyon
– Abduksiyon
– Adduksiyon
– Rotasyon
– Sirkumdüksiyon
• Ör: art. coxae
Arthrologia

70. Belirli bir ekseni olmayan
eklemler:
• Eklem yüzleri düz
• Art. plana denilir
• Eklem yüzünün bulunduğu
düzlemde kayma hareketleri
yapılabilir
• Ör: vertebraların proc.
articularis'leri arasında
Arthrologia

71. Eklem yüzlerinin şekline göre:
• Ginglymus
• Art. sellaris
• Art. trochoidea
• Art. ellipsoidea [condylaris]
• Art. bicondylaris
• Art. spheroidea [cotylica]
• Art. plana
Arthrologia

72. Eklemlerde yapılan
hareketler:
• Kayma hareketleri
• Açısal hareketler
• Rotasyon hareketleri
• Sirkumdüksiyon
hareketleri
Arthrologia

73. Arthrologia
Kayma hareketleri:
• En basit hareket çeşidi
• Bir eklem yüzü diğerinin
üzerinde kayar
• Eklem yüzünün şekli nasıl
olursa olsun diğer hareketlerin
yanı sıra bir miktar kayma
hareketi de yapılabilir
• Ör: karpal ve tarsal kemikler
arasındaki eklemlerin büyük
kısmında sadece kayma
hareketleri yapılabilir

74. Arthrologia
Açısal hareketler:
• Eklemi oluşturan kemikler
arasındaki açının önde,
arkada veya yanlarda
azalıp çoğalması
• Bu hareketler:
– Flexion
– Extension
– Abduction
– Adduction

75. Açısal hareketler:
• Flexion:
– Eklemi oluşturan kemikler
arasındaki açının önde
veya arkada azaltılması
şeklinde yapılan hareket
– Ör:
• Gergin durumdaki
önkol'un ön tarafta
bükülerek kola
yaklaşması
• Bacağın arka tarafta
uyluğa yaklaşması
Arthrologia

76. Açısal hareketler:
• Extension:
– Fleksiyon durumundaki
bir eklemin tekrar eski
durumuna dönmesi
– Eklemi oluşturan
kemikler arasındaki
açının büyümesi
– Ör: kolun arka tarafa
aşırı çekilmesi
Arthrologia

77. Açısal hareketler:
• Abduction:
– Alt veya üst
ekstremitelerin dış tarafa
doğru olan gövdeden
uzaklaşması
– El veya ayak
parmaklarının elin veya
ayağın orta hattından
her iki tarafa doğru
uzaklaşması
Arthrologia

78. Açısal hareketler:
• Adduction:
– Ekstremitenin iç tarafa
doğruhareketi
– El veya ayak
parmaklarının elin veya
ayağın orta hattına
getirilmesi
– Ekstremitelerin harekete
devam ederek karşı
tarafa geçmesi: aşırı
adduksiyon
Arthrologia

79. Circumduction:
• Konveks eklem yüzü küre
şeklinde olan eklemlerde
• Ekstremite uçlarının daire
veya daireye yakın bir şekil
çizmesi hareketi
• Fleksiyon, ekstensiyon,
abduksiyon, adduksiyon,
rotasyon ve kayma
hareketleri birbiri arkasına ve
karışık olarak yapılır
• Ör: kalça ve omuz eklemi
Arthrologia

80. Rotation:
• Vertikal eksen etrafında
• Dönme hareketi
• İçe-dışa veya sağa-sola
rotasyon hareketleri
olarak isimlendirilir
• Ör: Humerus'un vertikal
eksende yaptığı
harekete iç-dış rotasyon
denir
Arthrologia

81. Arthrologia
Rotation:
• Supination:
– Önkolun dış rotasyonu
– Art. radioulnaris proximalis
ve distalis'te
– Önkol kemikleri birbirine
paralel
– Baş parmak dış, küçük
parmak ise iç tarafta
– Radius kendi uzun ekseni
etrafında döner

82. Arthrologia
Rotation:
• Pronasyon (Pronation):
– Önkolun iç rotasyonu
– El sırtı öne, baş parmak içe
bakar
– Önkol kemikleri birbirini
çaprazlar
– Art. radioulnaris proximalis ve
distalis’te

83. Arthrologia
• Oppozisyon : El baş
parmağının diğer
parmaklara
yaklaşması
• Repozisyon : El baş
parmağının diğer
parmaklardan
uzaklaşması
• İnvertion : Ayak
tabanının içe
bakması
• Evertion : Ayak
tabanının dışa
bakması

84. Tam hareketli eklemlerde
bulunan yapılar
• Eklem yüzü kıkırdağı
(cartilago articularis)
• Eklem kapsülü (capsula
articularis)
• Eklem boşluğu (cavitas
articularis)
• Eklem sıvısı (synovia)
• Eklem bağları (ligamentas)
Arthrologia

85. Arthrologia
Cartilago articularis:
• Eklem yüzünü örten kıkırdak
• Eklemde yapılan hareketleri kolaylaştırır
• Genellikle hyalin kıkırdak:
– Şekil değiştirebilir
– Aşınmaya dayanıklı
– Baskı uygulandığında eklem kıkırdağı incelir ve yüzeyi bir miktar
genişler
• Eklem kıkırdağı olmasaydı:
– Elastikiyet ve şekil değiştirme olmaz
– Kemiklerin eklem yüzleri çabuk aşınır
– Hareket bozuklukları görülür

86. Capsula articularis:
• Sağlam bağ dokusundan yapılmıştır
• Eklem yüzlerini içine alacak şekilde
periost ile eklem kıkırdağı sınırına
tutunur
• Ekleme katılan kemikleri birbirine
bağlar
• Eklem aralığını çepeçevre sararak
cavum articulare'yi oluşturur
• Fonksiyonları:
– Eklem boşluğu içindeki negatif hava
basıncının oluşması
– Eklem boşluğunu dolduran sıvının
salgılanması
Arthrologia

87. Arthrologia
Cavitas articularis
(Cavum articulare):
• Eklem yüzleri arasındaki eklem
aralığının dıştan çepeçevre eklem
kapsülü tarafından kapatılmasıyla
oluşan boşluk
• Eklem sıvısı (synovia) ile dolu
• İçerisinde negatif basınç bulunur
• İçerisinde meniscus articularis,
discus articularis ve ligamenta
intracapsularia bulunabilir

88. Arthrologia
Ligamenta (eklem bağları):
• Eklemi oluşturan kemikleri
birbirine bağlarlar
• Ligamenta capsularia: eklem
kapsülünün ( membrana fibrosa )
kalınlaşması şeklinde görülen
bağlar
• Ligamenta intracapsularia:
– eklem boşluğu içindeki bağlar
– Ör: diz eklemi
• Ligamenta extracapsularia:
– Eklem capsülünün dışında ve
kapsülle ilişkisi yok

89. Synovia ( Eklem sıvısı ):
• Membrana synovialis ve
uzantıları tarafından salgılanır
• Eklem yüzlerini yağlar, kaygan
hale getirir ve kıkırdağı besler
• Genellikle yumurta akına
benzer renk (saman sansı),
kıvam ve akıcılığa sahip
Arthrologia

90. • Luxation :
– Eklem yüzlerinin
birbirinden
uzaklaşarak normal
pozisyonlarının
bozulması
– Çıkık
Arthrologia

91. Arthrologia
Eklem yüzlerinin
birbirinden
uzaklaşmasını
engelleyen faktörler
• Eklem boşluğundaki düşük
hava basıncı
• Eklem kapsülü ve eklem
bağları
• Eklemi saran kas ve kirişler
• Eklem yüzlerinin şekli

92. Üst ekstremite eklemleri
(Articulationes membri
superiores)
Dr. M. Ali ÇAN
KTÜ Tıp Fakültesi
Anatomi AD

93. Articulationes cinguli pectoralis
Art. acromioclavicularis
Art. sternoclavicularis

94. Articulationes membri superioris liberi
 Art. humeri [glenohumeralis]
 Art. cubiti [cubitales]
 Art. radio-ulnaris distalis
 Art. radiocarpea
 Artt. manus
 Artt. intercarpales
 Artt. carpometacarpales
 Artt. intermetacarpales
 Artt. metacarpophalangeales
 Artt. interphalangeales manus

95. Articulationes cinguli pectoralis
Art. acromioclavicularis

96. Art. acromioclavicularis
Hareketleri:
Acromion'daki eklem
yüzünde, cavicula'daki
eklem yüzünün kayması
Clavicula üzerinde
scapula'nın rotasyonu
lig. coracoclaviculare
tarafından sınırlanır

97. Articulationes cinguli pectoralis
Art. sternoclavicularis

98. Art. sternoclavicularis
 Art. plana grubu
 Eklem yüzleri:
Clavicula'nın sternal ucunda: facies articularis sternalis
Manubrium sterni'de: inc.clavicularis ve 1. kıkırdak
costa
 Clavicula'daki eklem
yüzü sternum'dakinden
daha geniş
 Eklem yüzleri birbirine
uymadığı için aralarında
discus articularis var

99. Art. sternoclavicularis
Hareketleri:
 Üst ekstremiteyi gövdeye
bağlayan tek eklem
 Sınırlı olarak her yöne
 Omuzun kaldırılıp indirilmesi:
clavicula ve discus articularis
arasında
 Öne-arkaya hareket:
clavicula ile birlikte discus
articularis, sternum'daki
eklem yüzü üzerinde hareket
eder
 Rotasyon: hem clavicula-
discus hem de discus-
manubrium sterni arasında

100. Articulationes membri superioris liberi
Art. humeri
[glenohumeralis]

101. Art. humeri
 Omuz eklemi
 Art.spheroidea grubu
 Eklem yüzleri:
 Caput humeri
 Cavitas glenoidalis
 Yukarıda acromion, proc.
coracoideus ve bunlar
arasındaki
lig.coracoacromiale
tarafından oluşturulan bir
köprü tarafından korunur

102. Art. humeri
Cavitas glenoidalis:
Konkav yüz
Geniş kısmı aşağıda olan
uzunlamasına kesilmiş yumurta
şeklinde
Hyalin kıkırdakla kaplı
Labrum glenoidale:
eklem yüzeyini genişletir
eklem yüzü kenarına tutunur

103. Art. humeri
Hareketleri:
 Art. spheroidea grubu
 Eksenleri:
 Transvers
 Sagittal
 Vertikal
 Tali eksenler
 Eklem yüzlerinin şekli geniş hareketlere müsait
 Eklem kapsülü geniş ve gevşek
 Hareketi sınırlayıcı kalın bir bağı yok
 Konveks eklem yüzü konkav eklem yüzünden çok daha geniş
Vücutta en geniş ve çeşitli hareket yapabilen eklem

104. Art. humeri
Hareketleri:
 Vücutta en çok çıkığın oluştuğu eklem
 Çıkmasına engel olan esas yapılar
etrafını saran kaslar
 Kaslar eklemin alt kısmında
bulunmadığından çıkıkların çoğu
humerus başının öne-aşağı doğru
kayması şeklinde
 Omuz eklemi yukarıda acromion, proc.
coracoideus ve ikisi arasında gerilen lig.
cracoacromiale tarafından oluşturulan bir
çatı ile desteklenir
 Eklem boşluğundaki negatif basıncın
oluşturduğu yaklaşık 6 kg lık çekme
kuvveti 4-4,5 kg gelen üst ekstremiteyi
taşımaya yetmektedir

105. Art. humeri
Hareketleri:
 Transvers eksen:
 Fleksiyon ( ventral fleksiyon )
 Ekstensiyon ( dorsal fleksiyon )
 Sagittal-eksen:
 Adduksiyon
 Abduksiyon
 Vertikal eksen:
 İç rotasyon
 Dış rotasyon yapar.
 Tali eksenler:
 Sirkumdüksiyon

106. Art. humeri
Hareketleri:
Transvers eksen:
Fleksiyon: 70-75º
Kol abduksiyonda:110-120°
Ekstensiyon: 35-50 º
Toplam: 110-120º

107. Art. humeri
Hareketleri:
Sagittal eksen:
Abduksiyon:
Scapula sabit: 100 ila 120°
Scapula ile birlikte: +55-65°
Adduksiyon:
Kol öne alındığında: + 45 °
Kol arkaya alındığında: + 15° lik

108. Art. humeri
Hareketleri:
Vertikal eksen:
Rotasyon: 90°
Önkol kemikleriyle birlikte:
210°
Scapula ile birlikte: 360°
Tali eksenler:
Sirkumdüksiyon
Kol ortalama 60° ön -
dışta en geniş
sirkumdüksiyon hareketi
yapar

109. Articulationes membri superioris liberi
Art. cubiti [cubitales]

110. Art. cubiti
 Dirsek eklemi
 Art. composita grubu synovial bir
eklem:
 art. humero-ulnaris
trochlea humeri ile inc.trochlearis
arasında
gingymus grubu
 art.humero-radialis
capitulum humeri ile fovea
articularis arasında
art.spheroidea grubu
 art. radio-ulnaris proximalis
inc. radialis ( ulna ) ile
circumferentia articularis ( radius )
arasında
art. trochoidea grubu
 Tüm eklem yüzleri hyalin kıkırdakla
kaplı

111. Art. cubiti
Hareketleri:
 Art. humero-ulnaris:
 Transvers eksen:
fleksiyon - ekstensiyon
 Art. humero-radialis:
 Transvers eksen:
fleksiyon - ekstensiyon
 Vertical eksen:
supinasyon-pronasyon
 Art. radio-ulnaris
proximalis:
 Vertical eksen:
pronasyon - supinasyon

112. Articulationes membri superioris liberi
Art. radio-ulnaris distalis

113. Articulationes membri superioris liberi
Art. radiocarpea

114. Art. radiocarpea
Hareketleri:
Genellikle articulationes
intercarpales ile birlikte
hareket eder
Transvers eksen:
Fleksiyon- ekstensiyon
Sagittal eksen:
Abduction – adduction
Tali eksenler:
Sirkumdüksiyon ( elips )

115. Articulationes membri superioris liberi
Artt. Manus
Artt. intercarpales
Artt. carpometacarpales
Artt. intermetacarpales
Artt. metacarpophalangeales
Artt. interphalangeales
manus

116. Articulationes membri superioris liberi
Artt. Manus
Artt. intercarpales

117. Articulationes membri superioris liberi
Artt. Manus
 Artt. Carpometacarpales

118. Articulationes membri superioris liberi
Artt. Manus
 Artt. intermetacarpales

119. Articulationes membri superioris liberi
Artt. Manus
 Artt. metacarpophalangeales

120. Articulationes membri superioris liberi
Artt. Manus
 Artt. interphalangeales

122. Myologia

123. Myologia
Vücut Kasları:
• İskelet kasları
( Çizgili kaslar )
• Düz kaslar
• Kalp kası

124. Myologia
Düz kaslar:
• Genellikle damarların veya içi
boş organlarımızın
duvarlarında
• Çoğu zaman isteğimiz dışında
görev yaparlar
• Otonom sinir sistemi tarafından
yönetilirler
• Yavaş, ritmik ve otonom
hareketler yaparlar
• Genellikle dalgalar şeklinde
ilerleyen peristaltik hareketler

125. Myologia
Kalp kası = myocardium:
• Histolojik yapı olarak iskelet
kaslarına benzer
• Hareket ve inervasyon
yönünden düz kaslara benzer
• Fizyolojik ihtiyaca göre çabuk,
ritmik hareketler
• Otonom sinir sisteminin
düzenlediği otonom hareketler

126. Myologia
İskelet kasları

127. Myologia
• Hızlı hareket ederler
• Hareketleri herhangi bir ritme
bağlı değil
• Merkezî Sinir Sisteminin
kontrolü altında
• Bir uyarı sonucu kasılırlar
• Kendilerine gelen uyarıyı
diğer hücrelere iletebilirler

128. Myologia
• Vücut dokularının % 40 kadarı
• Büyüklükleri çok farklı:
– En uzun kas:
• m.sartorius :yaklaşık 61 cm
– En kısa kas:
• m. stapedius: yaklaşık 2-3 mm

129. Myologia
Fascia:
• Fibröz bağ dokusu
• Deri altında bulunur
• Kas ve diğer organları sarar
• Geniş yaprak şeklinde
• Tabakaları:
– Fascia superficialis (fascia
subcutanea):
• Lamina superficialis
• Lamina profunda
– Fascia profunda

130. Myologia
Kasın Bölümleri:
• Venter
– Caput
• Tendon (yuvarlak)
( Aponeurosis: yassı)

131. Myologia
Kasların yapışma yerleri:
• Origo:
– Kasların başladıkları yer
– Genellikle daha az hareketli
– Proksimal uçları
• İnsertio:
– Sonlandıkları yer
– Daha hareketli
– Distal bölümü
• Kuvvet çizgisi:
– Origo ve insertio noktalarını
birleştiren hayali çizgi

132. Myologia
Tendon:
• Kasların fonksiyonel devamı
• Kaslarda oluşan gücü tutunma
noktalarına ileten bağ dokusu
• Genelde kemiklere yapışır
• Tutunma yerine kadar peritendineum
denilen kılıf içinde
• Damarsız
• Elastikiyetleri yok
• Basınca dayanıklı
• Çok güçlü

133. Myologia
Kasların isimlendirilmesi:
• Kasın seyrine göre:
– m.transversus abdominis, m. obliquus abdominis gibi
• Yerleştiği bölgeye göre:
– M.temporalis, m. pectoralis gibi.
• Büyüklüğüne göre:
– M. gluteus maximus, m. gluteus minimus gibi.
• Uzunluklarına göre:
– M. extensor carpi radialis longus ve brevis gibi.
• Orijin sayısına göre:
– M.biceps brachii, m. quadriceps femoris gibi.
• Şekline göre:
– M. piriformis, m. trapezius gibi.
• Başlama ve bitiş yerlerine göre:
– M. sternocleidomastoideus, m.sternohyoideus gibi.
• Fonksiyonuna göre:
– M. supinator, m. pronator teres gibi.

134. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. quadratus:
– Kas lifleri birbirine paralel
– Lifler yassı bir tendonda
sonlanır
– Ör:
• m. rhomboideus major

135. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. fusiformis:
– Kas lifleri hemen hemen
birbirine paralel
– Lifler başlangıç yerinden
sonlanma yerine kadar
kesilmeksizin uzanır
– Başlama ve sonlanma
yerlerinde dar
– Orta kısmı geniş
– Ör:
• M. brachialis

136. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. triangularis:
– Kas lifleri başlangıç yerinden
sonlanma yerlerine kadar
kesilmeksizin uzanır
– Başlama yerleri geniş
– Sonlanma yerleri dar
– Üçgen şeklinde
– Ör:
• M. trapezius

137. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. unipennatus:
– Lifleri origo-insertio
arasında uzanmaz
– Başlama ve sonlanma
yerlerinde uzun kirişler
bulunur
– Bu kirişler arasında da
oblik olarak kas lifleri
uzanır
– Ör:
• M. flexor pollicis longus

138. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. bipennatus:
– Kas lifleri kısa ve oblik
– Kuş teleği manzarasında
– Ör:
• M. rectus femoris

139. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. multipennatus:
– Birkaç m.bipennatus'un
oluşturduğu kas
– Başlama yerlerinde birden
fazla kiriş var
– Sonlanma yerinde yine birkaç
kirişin birleşerek oluşturduğu
müşterek bir kiriş şeklinde
– Ör:
• M. deltoideus'un orta bölümü

140. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. orbicularis:
– Yuvarlak
– Halka şeklinde
– Ağız ve göz etrafında
– Ör:
• M.orbicularis oris
• M.orbicularis oculi

141. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. sphincter:
– Halka şeklinde
– Sindirim sisteminin
sonunda
– Normalde kasılı
– Defekasyon esnasında
gevşer
– Ör:
• M.sphincter ani externus

142. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. cruciatus:
– Kas lifleri birbirini çaprazlar
– Ör:
• M. masseter
• m.sternocleidomastoideus

143. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. spiralis:
– Kas lifleri başlangıç yerinden
sonlanma yerine kadar spiral
bir şekilde uzanır
– Ör:
• M.latissimus dorsi

144. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. digastricus:
– Fusiform şekilli iki kasın uç
uca tutunması ile oluşur
– Ör:
• M. digastricus

145. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. serratus:
– Testere dişini andırır
– Başlangıçları küçük
tendonlar şeklinde
– Ör:
• M.serratus anterior

146. Myologia
Kasların şekilleri:
• Ara kirişleri olan kas:
– Kas lifleri arasında ara
kirişler var
( intersectio tendinea )
– Ör:
• M.rectus abdominis

147. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. biceps:
– İki baş ile başlar
– Tek bir tendonla sonlanır
– Ör:
• M.biceps brachii
• M.beceps femoris

148. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. triceps:
– Üç baş ile başlar
– Tek bir tendonla
sonlanır
– Ör:
• M.triceps brachii

149. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. quadriceps:
– Dört baş ile başlar
– Tek bir tendonla sonlanır
– Ör:
• M.quadriceps femoris

150. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. semitendinosus
– Yarısı tendon

151. Myologia
Kasların şekilleri:
• M. semimembranosus
– Yarısı membran

152. Myologia
Kasların kontraksiyonu:
• İzotonik kontraksiyon:
– Kasın kasılması sonucu boyu
kısalır
– Gerilimi değişmez
– Hareket meydana gelir
• İzometrik kontraksiyon:
– Kasılma sırasında kas
kısalmaz
– Gerilimi artar

153. Myologia
Kasların kontraksiyonu:
• Agonist kas:
– Bir hareketi yaptıran kas
• Sinergist kas:
– Agonist kasla aynı yönde etki
• Antagonist kas:
– Agonist kasa ters etki
• Fixatör kas:
– Agonist kasın hareketi
sırasında başka yerde
istenmeyen hareketleri önler

154. Myologia
Kas tonusu: kasın istirahat
halindeki durumu
• Hipertonik: fazla gergin, sert
• Hipotonik: yumuşak
• Normotonik: Normal sertlikte

155. Myologia
• Kasların hareketleri:
– Vücutta istemli hareketler
kasların kasılmalarıyla oluşur
– Kas kontraksiyonu sonucu
oluşan kuvvet tendon,
aponeuroz ve fasialar aracılığı
ile kemiklere nakledilir
– Bu yapılar kasların kemik veya
kıkırdaklara yapışmasını
sağlarken çekme kuvvetinin
yönünü de belirler
– Düzenli ve devamlı kas
çalışmaları kasları geliştirir

156. Myologia
Kasların hareketleri:
• Transvers eksende:
– Önden çaprazlarsa:
Flexion
– Arkadan çaprazlarsa:
Extention

157. Myologia
Kasların hareketleri:
• Sagittal eksende:
– Üsttan çaprazlarsa:
Abduction
– Alttan çaprazlarsa:
Adduction

158. Myologia
Kasların hareketleri:
• Longitudinal eksende:
– İçten çaprazlarsa:
İç rotasyon
– Dıştan çaprazlarsa:
Dış rotasyon

159. Myologia
Kasların görevleri:
• Vücudun pozisyonunu
hareketsiz olarak korumak
• Hareket:
– Kontraksiyon sonucu ilgili
birimlerde hareket oluştururlar
• Isı açığa çıkararak vücudun
hararetini korumak:
– Vücuda gerekli ısının %85'ı
kaslar tarafından üretilir
– Soğuk havalarda titremenin
nedeni, kaslara kontraksiyon
yaptırarak ısı açığa
çıkartmaktır

160. Baş-boyun:
 Mimik kasları
 Çiğneme kasları
 Boyun kasları
Önemli kaslar:

161. Thorax (Göğüs kafesi):
 İntercostal kaslar
 Sırt kasları
Önemli kaslar:

162. Abdomen (Karın boşluğu):
 Karın ön duvarı kasları
 Karın arka duvarı kasları
Önemli kaslar:

163. Pelvis:
 Pelvis döşemesi kasları
Önemli kaslar:

164. Üst extremite:
 Omuz kasları
 Kol kasları
 Önkol kasları
 El kasları
Önemli kaslar:

165.  M. deltoideus
 M. subscapularis
 M. supraspinatus
 M. infraspinatus
 M.teres major
 M. teres minor
Omuz kasları:

166. M. deltoideus:
 Omuz eklemini önden,
dıştan ve arkadan sarar
 Bölümleri:
 Pars clavicularis: ön kısmı
 Pars acromialis: orta kısmı
 Pars spinalis: arka kısmı
 Fonksiyonu:
 Üç bölümü: kola abduksiyon
 Ön lifleri: kolu içe-öne çeker
ve iç rotasyon
 Arka lifleri: kolu arkaya ve içe
çeker ve dış rotasyon
 Ön ve arka bölümler: kola
adduksiyon
Omuz kasları:

167. M. subscapularis:
 Scapula' nın ön yüzünde
 Fossa subscapularis ile
humerus'un tuberculum
minus'u arasında
 Fonksiyonu:
 kola iç rotasyon
 omuz eklemini kuvvetlendirir
 Kol pozisyonunun
değişmesiyle kolun
abduksiyon, adduksiyon,
fleksiyon ve ekstensiyon
hareketlerine de yardımcı
olur
Omuz kasları:

168. M. supraspinatus:
 Fossa supraspinata ile
humerus’un
tuberculum majus'u
arasında
 Fonksiyonu:
 Kolun abduksiyonunu
başlatır
 Omuz eklemini
kuvvetlendirir
 Kola abduksiyon ile
çok zayıf olarak da dış
rotasyon ve fleksiyon
(kolu öne getirme)
yaptırır
Omuz kasları:

169. M. infraspinatus:
 Fossa infraspinata ile
humerus’un tuberculum
majus'u arasında
 Fonksiyonu:
 Kola dış rotasyon
 Omuz eklemini
kuvvetlendirir
 Üst lifleri abduksiyon, alt
lifleri ise adduksiyon
yaptırır
Omuz kasları:

170. M. teres minor:
 Scapula'nın dış kenarı
ile humerus’un
tuberculum majus'u
arasında
 Fonksiyonu:
 Kola dış rotasyon
 Kola zayıf olarak da
adduksiyon
 Omuz eklemini
kuvvetlendirir
Omuz kasları:

171. M. teres major:
 Scapula'nın dış kenarı alt
kısmı ile humerus’un crista
tuberculi minoris‘i arasında
 Fonksiyonu: Kola
 iç rotasyon
 adduksiyon
 ekstensiyon
Omuz kasları:

172. M. coracobrachialis:
 Scapula’da proc.
coracoideus ile
humerus'un orta
kısmının iç yüzü
arasında
 Fonksiyonu:
Kola fleksiyon
Kola adduksiyon
Omuz kasları:

173. Omuz kasları:
M. biceps brachii:
 Kolun ön tarafında
 İki başlı yüzeyel kas
 Caput breve
 Caput longum
 Scapula ile ulna ve radius
arasında
 Fonksiyonu:
 Kol sabit ise önkola fleksiyon
 Önkol sabit ise kola fleksiyon
 Önkolun ( dolayısıyla elin )
en kuvvetli supinatoru
 Omuz eklemini kuvvetlendirir

174. M. brachialis:
 Kolun ön yüzünde
 M. biceps brachii'nin
derininde
 Humerus'un ön
yüzünün alt yarısı ile
ulna’daki tuberositas
ulnae arasında
 Fonksiyonu:
 Önkola veya önkol sabit
ise kola fleksiyon
Omuz kasları:

175. M. triceps brachii:
 Kolun arka tarafında
 Üç başı var:
 caput longum
 caput laterale
 caput mediale
 Uzun baş scapula’dan,
diğerleri humerus arka
yüzünden başlar, Ulna’daki
olecranon‘da sonlanır
 Fonksiyonu:
 Önkolun en kuvvetli
ekstensor kası
 Uzun başı kola bir miktar
adduksiyon ve ekstensiyon
Omuz kasları:

176. Rotator manşet (kaf):
 Kas kirişlerinin oluşturduğu
bir yapı
 Humerus başının eklem
çukurunda kalmasını
sağlayan önemli bir etken
 Omuz eklemi kapsülüne
yapışarak önden, yukarıdan
ve arkadan kuvvetlendirir
 Katılan kaslar:
 M.supraspinatus
 M. infraspinatus
 M. teres minor
 M. subscapularis
Omuz kasları:

177. Alt extremite:
 Kalça kasları
 Uyluk kasları
 Baldır kasları
 Ayak kasları
Önemli kaslar:

178. Kalça kasları :
Ön grup:
 m. psoas major
 m. psoas minor
 m. iliacus

179. Arka grup:
 m.gluteus maximus
 m.gluteus medius
 m. gluteus minimus
 m. tensor fasciae latae
 m. piriformis
 m. gemellus superior
 m.gemellus inferior
 m. obturatorius externus
 m. obturatorius internus
 m.quadratus femoris
Kalça kasları :

180. Ön taraftaki kaslar
 m.sartorius
 m. quadriceps femoris
 m. rectus femoris
 m. vastus lateralis
 m.vastus mediali
 m. vastus intermedius
 m. articularis genus
Uyluk kasları:

181. İç tarafındaki kaslar:
 m.gracilis
 m. pectineus
 m. adductor longus
 m.adductor brevis
 m. adductor magnus
Uyluk kasları:

182. Arka tarafındaki kaslar:
 m. biceps femoris
 m. semitendinosus
 m. semimembranosus
Uyluk kasları:

183. Ön taraftaki ekstensor
kaslar
 m. tibialis anterior
 m. extensor hallucis
longus
 m.extensor digitorum
longus
 m. peroneus tertius
Bacak kasları:

184. Dış taraftaki peroneal
kaslar:
 m. peroneus longus
 m. peroneus brevis
Bacak kasları:

185. Arka taraftaki flexor
kaslar:
 Yüzeyel kaslar:
 m.triceps surae
 m.plantaris
 Derin kasları:
 m. popliteus
 m. flexor hallucis
longus
 m. flexor digitorum
longus
 m.tibialis posterior
Bacak kasları: