Kemiğin anatomik histolojik özelliğinden kısaca bahsedilmiştir

1. KEMİĞİN YAPISI
Prof. Dr. İsmail Hakkı NUR

2. Osteoloji kemiğin yapısı
• Vücudun en sert dokularından biridir.
• Bağ dokusunun kemik dokuya dönüşmesiyle
oluşur.
• Kemik dokuda hücrelerarası madde kalsifiye
olmuştur.Buna osein denir.
• Kemikteki hücreler arası madde organik ve
inorganik iki kısımdan meydana gelmiştir.

3. • Organik maddeler;
• Kemik dokunun % 60-70’ini oluştururlar
• Organik maddeler kollagen lifler birbibirne
paralel dizilmişlerdir. Aralarında Hidroksiapatit
iplikler bulunur
• Hidroksiapatit iplikler dokuya sertlik verir

4. • İnorganik maddeler;
• Kemik dokunun % 30-40’ını oluştururlar.
• Bunun % 85’i kalsiyum fosfat, %10’u kalsiyum karbonat
ve % 5’i ise kalsiyum florid, magnezyum florid, hidroksit
ve sulfat bileşikleri ve sodyum ile potasyumdur.
• Kalsiyum ve fosfor hidroksiapatit kristallerini oluştururlar

5. • Kemik hücreleri dört tanedir. Bunlar;
1. Osteoprogenitör
2. Osteoblast
3. Osteosit
4. Osteoklast

6. • 1-Osteoprogenitör;
Osteoblasta veya kondroblasta dönüşebilirler
Bu hücreler kemiklerin Havers ve Volkmann
kanallarında inaktif olarak bulunurlar.

7. • 2-Osteoblast;
Kemik yapımında görevli genç hücrelerdir.
Kemik yüzeyinde tabaka oluşturacak şekilde
dizilmiş, kübik hücrelerdir.
Yüksek düzeyde metabolik aktivite gösterirler.
Membranlarında parathormon reseptörü taşırlar.
Parathormon ile kemik kalsiyum salınımı hızlanır,
osteoblastlar azalır ve osteoklastlar çoğalır.

8. 3. Osteosit:
Kemiğin asıl hücreleridir.
Kemik dokunun canlı kalmasını sağlarlar.
Besin maddeleri ve hormonlar, sitoplazmik
uzantılarla hücreden hücreye geçer.
4. Osteoklast: Bu hücrelerin görevi kemiğin
yıkımı yani rezorbsiyonudur

9. Kemiğin morfolojik yapısı
• Kemikler morfolojik olarak iki bölümden oluşur.
Bunlar;
• Substantia compacta (substansiya kompakta,
sert, sıkı kemik),
• Substantia spongiosa (substansiya spongioza,
süngerimsi kemik).

10. Kemiğin morfolojik yapısı
10

11. Substantia compacta
• Kemiğin dış kısmında bulunur.
• Kemikte inorganik maddelerin yoğun olduğu
tabakadır.

12. Substantia spongiosa
• Spongioz kemik, ince kemik bölmelerinden
oluşmuştur.
• Trabeküllerdeki lameller paralel seyreder ve
aralarında boşluklar vardır.
• Bu boşluklar kırmızı kemik iliğiyle doludur ve
kırmızı kan hücresi üretir.

13. Medulla ossium (kemik iliği)
• Uzun kemiklerin ve bazı yassı kemiklerin iç
yüzünde canalis ossium medulla bulunur.
• Bu kanalda medulla ossium rubra yani kırmızı
kemik iliği bulunur ve bu kırmızı kan hücresi
üretir.

14. Kemik oluşumu
• İki tür kemikleşme vardır. Bunlar
1-İntramembranöz kemikleşme
(intramembranos occification) bağ doku
tarafından gerçekleştirilir.
2-Endokondral kemikleşme (chondral
ossification), hyalin kıkırdak hücreleri ile oluşur.

18. Blood supply of the epiphyseal plate. (1) Epiphyseal artery; (2) epiphyseal
plate; (3) perichondrial artery; (4) metaphyseal artery; (5) nutrient artery.

19. Kemiğin anatomik yapısı
• Uzun kemiklerin gövdelerine diaphysis (diafiz)
her iki uç kısmına ise epiphysis (epifiz) denir.
• Diafiz ile epifiz arasındakikıkırdakyapılı kısım
metaphysis’dir (metafiz).
• Metafiz kemik metabolizmasının en yoğun
olduğu kısımdır.

21. Kemiğin anatomik yapısı
• Epifiz çizgisi, epifiz plağı, büyüme çizgisi,
büyüme plağı.
• Kemikte büyümenin devam ettiğini gösteren
hyalin kıkırdaktan oluşmuş dokudur.
• Büyüme tamamlandığında bu bölge
kemikleşerek tamamen kaybolur

22. TABLE - DOGS
Ön Bacak Gün Arka bacak Gün
Tuber scapula 187 Os coxae
/Acetabulum
112
Humerusun
proximali
375
Tuber ischii
290
Humerusun
distali
216 Femur
proximali/distali
320
Radius 268 Tibia proximal 313
ulna 260 Tibia distal 313
carpal 110 Tibia distal/
medial
malleolus
138
Metacarpal
proximali
145 Fibula 159
Metacarpal
distali
205 Tarsal kemikler 100
phalanxlar 180 Metarsal
kemikler
210

24. Plakların erken kapanma durumu

25. • Radius ve ulna hemen hemen aynı büyüme
oranlarına sahiptir.Problemleri de birlikte
görülür.En sık görülen sorun ulnanın distal
kısmının daha az büyümesidir.Radius normal
büyürken ulna kısa kalacaktır ve bacakta bir
eğrilmeye neden olacaktır.

26. • Eğrilmeye bağlı olarak dirsek ekleminde
deformasyonda şekillenecektir.Arka bacakta da
benzer olarak tibia fibula arasında
büyümelerinde görülür. Tibia’nın büyümesi daha
hızlıdır. Topuk ekleminde tipik
Görünüm elde edilir.

27. • Beslenme palklar üzerinde etkindir resimde görüldüğü
gibi carpal kemiklerde hypertropic osteodistrofi
görülmektedir. “C” vitamini yetersizliği yada
Distemper virüsü neden olmaktadır.

28. Kemiğin bağ dokuları
• Metafizde bulunan hücreler kemiğin uzunlamasına
büyümesini sağlar.
• Kemiğin enine büyümesini ise periostun altındaki tabakada
bulunan osteoblastların faaliyetleri ile etkilenmesi sonucu
oluşur.
• Kemiğin iç ve dış yüzeyleri kemiği oluşturan hücrelerden ve
bağ dokusundan oluşan tabakalarla örtülüdür.
• Bunlar;
• Dışarıda periosteum,
• İçeride endosteum’dur.

29. Kemiğin bağ dokuları
• Periosteum;
• Kemiği dıştan saran kalın bir tabakadır.
• Dış fibröz tabakası kollagen lifler ve
fibroblastları, hücreden zengin olan iç tabakası
osteoprogenitör hücreleri içerir.
• Periost kemik matriksine Sharpey fibrilleri ile sıkıca
tutunur
• Kemiğin ekleme katılan kısımları tendon birleşme
yerleri dışındaki her yeri periost ile kaplıdır.

30. Periost’un görevleri;
• Kemiği korur.
• Kemiğin beslenmesini sağlar.
• Kemik dokunun büyümesini sağlar.
• Kemiğin onarılmasını sağlar.
• Ligament ve tendonların kemiklere tutunmasını
sağlar.

31. • Endosteum;
• Kemiğin içindeki tüm boşlukları örter
• Periost gibi kemik dokusunun; beslenmesi,
onarılması, büyümesinden sorumludur.

32. Kemik Tipleri
1. Os longum (uzun kemik), femur, humeus
2. Os breve (kısa kemik), ossa carpi, tarsal kemikler.
3. Os planum (yassı kemik), sternum, parietal kemik.
4. Os pneumaticum (havalı kemik), maksilla, frontal kemik.
5. Organ kemikleri;
os penis,
os cordis,
Entoglossum
6. Os irregulare (düzensiz kemik), vertebralar, yüz kemikleri.
7. Os sesamoidea (sesamoit kemik), patella.

33. Kemik dokunun görevleri
• Kemik dokunun görevleri;
• Vücudu destekler.
• Korur.
• Hareket sağlar.
• Bazı kemiklerin kemik ilikleri kırmızı kan
hücresi oluşturur.
• Kalsiyum, fosfor gibi mineralleri depolarlar.

34. Kemiklerle ilgili anatomik terimler
Condylus (kondil): Yuvarlak çıkıntı, lokma.
Caput (kaput): Baş.
Facies articularis (facies artikülaris): Düzgün eklem yüzeyi.
Cavitas articularis (kavitas artikülaris): Eklem boşluğu
Capsula articularis (kapsula artikülaris): Eklem kapsülü.
Ligamentum articulare (ligementum artikülare): Eklem bağı.
Labrum articulare (labrum artikülare): Eklem içi oluşum.
Discus articularis (diskus artikülaris): Diskşeklindeki eklem içi oluşum.

35.  Linea (linea): Çizgi.
 Crista (krista): Keskin kenar.
 Spina (spina): Dikenimsi çıkıntı.
 Precessus (prosessus): Gaga şeklindeki çıkıntı
 Tuberculum (tüberkülüm): Tümsekçik.
 Tuberositas (tüberositaz): Pürtüklü alan.

36.  Apertura (apertura): Açıklık, ağız.
 Canalis (kanalis): Kanal.
 Canaliculi (kanalikuli): Kanalcık.
 Foramen (foramen): Delik.
 Fissura (fissura): Yarık şeklindeki açıklık.
 Fossa (fossa): Çukur.
 Fovea (fovea): Çukurluk.
 Foveola (fovela): Çukurcuklar.

37.  Sulcus (sulkus): Oluk.
 Sinus (sinus): Hava ile dolu kısım.
 Meatus (meatus): Yol, geçit.
 Aditus (aditus): Açıklık.
 Margo (margo): Kenar.
 İmpressio (impresiyo): İz.
 Gyrus (girus): Çıkıntı.
 Angulus (angulus): Açı.
 Caliculus (kalikulus): Tomurcuk.
 Stria (sitria): Çizgi.