1. วิชา ชีววิทยา( ว 30103 )
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 5
ครู นิชนันท์ ไกรทองสุ ข (ครูนิช)

3. สิ่ งมีชีวิตแต่ละชนิ ดมีลกษณะเฉพาะและแตกต่าง
ั
จากสิ่ งมีชีวิตชนิ ดอื่น ลองสังเกตบุคคลที่อยู่รอบๆ ตัวเรา
จะพบว่ามีลกษณะที่แตกต่างกัน เช่น บางคนมีตาชั้นเดียว
ั
บางคนจมู ก โด่ ง บางคนผมหยิ ก ลัก ษณะต่ า งๆ เหล่ า นี้
ได้รับการถ่ายทอดจากรุ่ นพ่อแม่ไปสู่ รุ่นต่อๆ ไป เราเรี ยก
่
ลักษณะนี้วา ลักษณะทางพันธุกรรม

4. การศึกษาแบบแผนการถ่ายทอดลักษะทางพันธุ กรรมในมนุ ษย์ จะช่วยให้เราทราบถึงลักษณะที่
ผิดปกติหรื อโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมของคนในครอบครัว ทาได้โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลลักษณะทาง
พันธุกรรมในครอบครัวหลาย ๆ ชัวรุ่ น แล้วนามาเขียนเป็ นแผนภาพแสดงลาดับเครื อญาติที่เรี ยกว่า พงศาวลี
่

5. 1.โครโมโซมร่ างกายหรื อ ออโตโซมมี 22 คู่ ความผิดปกติเกิด
จากมีโครโมโซมเกินหรื อรู ปร่ างโครโมโซมหายไปบางส่ วน ทาให้เกิด
ลักษณะซินโดรมแบบต่างๆ
2.โครโมโซมเพศคู่ที่ 23 ความผิดปกติอาจเกิดจาก
-โครโมโซม X ขาดหรื อเกินจากปกติ
-โครโมโซม Y เกินจากปกติ (ซูเปอร์แมน) มีผลต่อลักษณะของร่ างกาย
ที่เกี่ยวข้องกับเพศจิตใจ และ พฤติกรรม
3.การถ่ายทอดยีนหรื อหน่วยพันธุกรรมที่ผดปกติโดยยีนด้อยที่
ิ
อยู่บนโครโมโซม X ทาให้เกิ ดอาการหรื อโรค เช่ น ตาบอดสี ทาลัสซี
เมีย

6. โรค/ความผิดปกติ
สาเหตุของความผิดปกติ
ลักษณะ/อาการของผูป่วย
้
อาการดาวน์ซนโดรม
ิ
Down syndrome
โครโมโซมคูท่ี 21 เกินมา 1 แท่ง
่
หางตาชีขน ลินจุกปาก ศรีษะแบน ดัง
้ ้ึ ้
้
ั
จมูกแบน ปญญาอ่อน พบบ่อยในแม่
ตังครรภ์ตอนอายุมาก
้
อาการคริดชาต์หรือแคทครายซินโดรม
ู
Cri-du-chat/cat cry
syndrome
โครโมโวมคูท่ี 5 หายไปบางส่วน
่
ศรีษะเล็กกว่าปกติ หน้ากลม ใบหูต่ากว่า
ปกติตาห่างกัน หางตาชีขน ดังจมูกแบน
้ ้ึ ้
คางเล็ก นิ้วมือสัน ร้องเสียงเหมือนแมว
้
ั
ปญญาอ่อน

7. โรค/ความผิดปกติ
สาเหตุของความผิดปกติ
ลักษณะ/อาการของผูป่วย
้
อาการเอ็ดเวิรดซินโดรม
์
Edwards syndrome
โครโมโซมคูท่ี 18 เกินมา 1 แท่ง
่
ั
ปญญาอ่อน หูแหลม ปากแคบ ใบหูเล็ก
ผิดปกติ หัวใจผิดปกติ ข้อมือและข้อเท้า
บิด
อาการคริพาทัวซินโดรม
Patau syndrome
โครโมโซมคูท่ี 13 เกินมา 1 แท่ง
่
ั
ปญญาอ่อน ตาเล็ก ศรีษะเล็ก ปากแหว่ง
เพดานโหว่ มีน้ิวเกิน หัวใจรัว อวัยวะ
่
ภายในพิการ มักเสียชีวตตังแต่แรกเกิด
ิ ้

8.  1. โครโมโซมเพศเป็ น XXY
เป็ นเพศชายมีเต้านมโตคล้ายเพศหญิง อวัยวะเพศเล็ก ไม่สร้างเชื้ออสุ จิ จึง
เป็ นหมัน
44 + XXY = 47 โครโมโซม
 2. โครโมโซมเพศเป็ น XYY
เป็ นเพศชายที่รูปร่ างสูงใหญ่กว่าปกติ อารมณ์ร้าย โมโหง่าย บางรายเป็ น
หมัน
44 + XYY = 47 โครโมโซม อาจเรี ยกว่า ผูป่วยที่เป็ นซูเปอร์แมน
้
 3. โครโมโซมเพศเป็ น XXX
เป็ นเพศหญิงที่มีลกษณะทัวไปดูปกติ แต่มีระดับสติปัญญาต่ากว่าปกติ
ั
่
44 + XXX = 47 โครโมโซม

9.  4. โครโมโซมเพศเป็ น XO
เป็ นเพศหญิงรู ปร่ างเตี้ย เป็ นหมัน เพราะอวัยวะเพศมีขนาดเล็ก รังไข่ฝ่อ
ผลิตไข่ไม่ได้
44 + XO = 45
 5. โครโมโซม X มีขนาดใหญ่
มียนจานวนมาก ซึ่งมีท้ งยีนที่เกี่ยวเนื่องกับเพศและไม่เกี่ยวเนื่องกับเพศ
ี
ั
 6. โครโมโซม Y มีขนาดเล็ก
มียนอยูจานวนน้อยกว่า ส่ วนใหญ่เป็ นยีนที่ควบคุมลักษณะของเพศชาย เช่น
ี ่
ลักษณะที่มีขนตามบริ เวณใบหู

11. โรคทางพันธุกรรมทีถ่ายทอดทางโครโมโซมเพศ
่
 โรคทาลัสซีเมีย เกิดจากการสร้างฮีโมโกลบินลดน้อยลง เซลล์เม็ดเลือด
แดงผิดปกติ แตกหักง่าย ทาให้เกิดภาวะเลือดจางเรื้ อรัง ซีด
 โรคโลหิ ตจางจากเม็ดเลือดรู ปเคียว เซลล์เม็ดเลือดแดงมีลกษณะผิดปกติ
ั
เป็ นรู ปเคียว ไม่สามารถลาเลียงออกซิเจนได้เท่ากับเม็ดเลือกแดงปกติ ทา
ให้ขาดออกซิเจน
 ผิวเผือก เกิดจากการขาดเอมไซด์ที่ใช้สงเคราะห์เม็ดสี เมลานิ นในเซลล์ใต้
ั
ผิวหนัง ทาให้ผวหนัง เส้นผม นัยน์ตา เป็ นสี ขาว
ิ

12. โรคทางพันธุกรรมทีถ่ายทอดทางโครโมโซมเพศ
่
 มิวเทชัน คือ ความผิดปกติที่เกิดกับหน่วยพันธุกรรมหรื อยีน ทาให้หน่วย
พันธุกรรมเปลี่ยนไปจากเดิม
สาเหตุที่ทาให้เกิดมิวเทชันคือการได้รับรังสี บางชนิด
เช่น รังสี เอกซ์ (X-Ray) รังสี ยวี หรื อสารเคมีบางชนิด
ู

13.  1. หลีกเลียงการแต่ งงานระหว่ างเครือญาติ
่
 2. หลีกเลียงการอยู่ในสิ่ งแวดล้ อมทีอาจทาให้ ได้ รับสารเคมี
่
่
ทีเ่ ป็ นพิษเข้ าสู่ ร่างกาย
 3. หากพบความผิดปกติเล็กน้ อยควรรีบไปตรวจรักษา
 4. ผู้ทต้งครรภ์ ควรฝากครรภ์ ไว้ กบแพทย์
ี่ ั
ั

14. หมู่โลหิตระบบ ABO
การค้ น พบหมู่ โ ลหิ ต ระบบนี้ เ ริ่ ม ในปี
คศ.1900 โดยคาร์ ล แลนด์ สไตเนอร์ ได้ ทดลอง
เจาะโลหิตของผู้ร่วมงานจานวน 6 คน แล้ วนามา
แยก เม็ ด โลหิ ต แดง และน้ า เหลื อ งออกจากกั น
ต่ อจากนั้นได้ นาเม็ดโลหิตแดงและน้าเหลืองของ
แต่ ละคนมาทาปฏิกิริยาสลับกันไปมา ปรากฏว่ า
บางคู่ เกิดปฏิกิริยา จับกลุ่ม บางคู่ ก็กลืนเป็ นเนื้อ
เดียวกัน จากปรากฏการณ์ นี้ต่อมาในปี คศ.1901
คาร์ ลแลนด์ สไตเนอร์ จึ ง สรุ ป ผลการทดลอง
ค้ นคว้ าว่ าโลหิตแบ่ งออกเป็ น 3 หมู่ คือ A,B และ O
สาหรั บหมู่ที่ 4 คือ AB พบโดย วอนเคอ คาสติโล
และสเตอลิ ในปี คศ. 1902

15. การจาแนกหมู่โลหิ ตในระบบ ABO
จะมี สารชี วเคมี
(Antigen) เป็ นตัวจาแนกหมู่โลหิ ต คือ แอนติเจน A(Antigen-A)
และแอนติเจน-บี (Antigen-B) เป็ นตัวกาหนดกล่าวคือ
่
หมู่โลหิ ต A คือหมู่โลหิ ตที่มีแอนติเจน-เอ (Antigen-A) อยูที่
ผิวของเม็ดเลือดแดงและมีแอนติบอดี -บี (Antibody-B) อยู่ใน
น้ าเหลือง

16. หมู่โลหิ ต B คือหมู่โลหิ ตที่มีแอนติเจน-บี (Antigen่
B) อยูที่ผิวของเม็ดเลือดแดงและมีแอนติบอดี-เอ (Antibody่
A) อยูในน้ าเหลือง

17. หมู่โลหิ ต O คือหมู่โลหิ ตที่ ไม่มีแอนติ เจน-เอ
่
(Antigen-A) และแอนติเจน-บี (Antigen-B) อยูที่ผิวของ
เม็ ด เลื อ ดแดง แต่ มี แ อนติ บ อดี -เอ(Antibody-A) และมี
่
แอนติบอดี-บี (Antibody-B) อยูในน้ าเหลือง

18. หมู่โลหิ ต AB
คือหมู่โลหิ ตที่มีแอนติเจน-เอ
่
(Antigen-A) และแอนติเจน-บี (Antigen-B) อยูที่ผิวของเม็ด
เลือดแดง แต่ในน้ าเหลือง ไม่มีแอนติบอดี-เอ(Antibody-A)
และแอนติบอดี-บี (Antibody-B)