3 2 saving & investment

Copyright © 2004 South-Western
33,Хадгаламж
хөрөнгө оруулалт
ба санхүүгийн
систем

Санхүүгийн систем
• Санхүүгийн системСанхүүгийн систем нь хүмүүсийн
хадгаламж болон хөрөнгө оруулалтыг
холбож байдаг бизнесийн байгууллагуудаас
бүрдэнэ.
• Энэ нь эдийн засгийн ховор нөөцийг
хадгаламж эзэмшигчдээс зээлдэгчдэд
хүргэдэг.

Эдийн засаг дахь санхүүгийн
байгууллагууд
• Санхүүгийн сист ем нь хадгаламж
эзэмшигчид болон зээлдэгчдийн үйл
ажиллагааг зохицуулдаг санхүүгийн
байгууллагуудын нийлбэр цогц юм.
• Санхүүгийн байгууллагуудыг хоёр ялгаатай
категорит хуваан бүлэглэж болно:
санхүүгийн зах зээлүүд болон санхүүгийн
зуучлагчид.

АНУ-ын эдийн засаг дахь
санхүүгийн байгууллагууд
• Санхүүгийн зах зээлүүд
• Хувьцааны зах зээл
• Бондын зах зээл
• Санхүүгийн зуучлагчид
• Банк
• Нэгдсэн сан

АНУ-дахь санхүүгийн байгууллагууд
• Санхүүгийн зах зээлүүд нь хадгаламж
эзэмшигчид зээлдэгчдэд шууд хөрөнгө
оруулалт хийдэг.
• Санхүүгийн зуучлагчид нь хадгаламж
эзэмшигчид зээлдэгчдэд шууд бус замаар
санхүүгийн байгууллагуудаар дамжуулан
хөрөнгө оруулалт хийдэг.

Санхүүгийн зах зээл
• Бондын зах зээл
• Бонд нь зээлдэгч бонд эзэмшигчид төлөх ёстой
өрийн үүргийг гэрчилсэн үнэт цаас юм.
• Бондын онцлог шинж
• Хугацаа: Бонд урт хугацаатай байна.
• Зээлийн эрсдэл: Зээлдэгч хүү болон үндсэн
төлбөрийн зарим хэсгийг төлж чадахгүй болох
магадлал багабайна.
• Тат варын хандлага: Татварын хуулиуд бондын хүүг
тодорхойлдог.
• Хотын бонд нь татвараас чөлөөлөгддөг.
IOU

• Хувьцаа нь пүүсийн өмчлөгчийн эрхийг
илэрхийлдэг бөгөөд пүүсийн ашгаас тодорхой
хэсгийг хүртдэг.
• Хувьцааны борлуулалт нь мөнгийг өсгөдөг ба
үүнийг өмчийн санхүүж илт гэдэг.
• Бондтой харьцуулахад хувьцаа нь өндөр эрсдэл
болон өндөр өгөөж аль алиныг санал болгодог.
• АНУ дахь хамгийн гол хөрөнгийн биржүүд нь
Нью Йоркийн хөрөнгийн бирж, Америкийн
хөрөнгийн бирж, болон NASDAQ юм.

• Ихэнх сонин дээрх хувьцааны хүснэгт нь
дараах мэдээллээр хангадаг:
• Үнэ (Нэгж хувьцааны)
• Багтаамж (хувьцааны зарагдсан тоо)
• Ноогдол ашиг (Хувьцааэзэмшигчдэд төлсөн ашиг)
• Үнэ-ашгийн харьцаа

Санхүүгийн зуучлагчид
• Санхүүгийн зуучлагчид нь хадгаламж
эзэмшигчид зээлдэгчдэд шууд бусаар
хөрөнгө оруулахад зуучилдаг санхүүгийн
байгууллагууд юм.

• Банк
• Хадгалахыг хүссэн хүмүүсээс хадгаламж аваад
зээлдэгчдэд зээлдэг.
• Хадгаламж эзэмшигчдэд хадгаламжийн хүү
төлөх базээлдэгчдээс арай илүү хүү авдаг.

• Банк
• Банк хүмүүст хадгаламжиндаа тулгуурлаад чек
бичих солилцооны хэрэгслийг ашигладаг.
• Солилцооны хэрэгсэл гэдэг нь хүмүүсийг ажил
гүйлгээ хийхэд хялбар болгосон зүйл юм.
• Энэ нь бараа үйлчилгээг худалдан авахад
тусалдаг.

• Хамтын сан
• Хамт ын сан нь олон нийтэд хувьцаа худалдаж
янз бүрийн хувьцаа, бонд эсвэл хоёулангаас нь
бүрдсэн портфель худалдаж авдаг байгууллага
юм.
• Тэд хүмүүст бага хэмжээний мөнгөөр хялбар
замаар эрсдлээ хуваарилах боломж олгодог.

• Бусад санхүүгийн байгууллагууд
• Зээлийн нэгдэл
• Тэтгэврийн сан
• Даатгалын компаниуд

Үндэсний орлогын тооцоон дахь
хадгаламж бахөрөнгө оруулалт
• ДНБ бол эдийн засаг дахь бараа
үйлчилгээний нийт орлого банийт зардлын
аль аль нь мөн:
Y = C + I + G + NXY = C + I + G + NX

Зарим гол тэнцэтгэлүүд
• Хаалттай эдийн засагХаалттай эдийн засаг гэж таамаглавал –
олон улсын худалдааны талаар анхаарах
хэрэггүй юм:
Y = C + I + GY = C + I + G

• Одоо, тэнцэтгэлийн хоёр талаас C болон G-
г хасч өгвөл:
Y – C – G =IY – C – G =I
• Тэнцэтгэлийн зүүн гар тал нь хэрэглээний
зардал болон засгийн газрын зардлыг
төлсний дараах эдийн засаг дахь нийт
орлого ба үүнийг үндэсний хадгаламж
гэдэг бөгөөд зүгээр л хадгаламж (S) гэж
тэмдэглэнэ.

• Y - C – G-г S-ээр орлуулвал, тэнцэтгэл
дараах хэлбэрээр бичигдэнэ:
S = IS = I

• Үндэсний хадгаламж нь дараахтай тэнцэнэ:
S = IS = I
S = Y– C– GS = Y– C– G
S = (Y– T– C) + (T– G)S = (Y– T– C) + (T– G)

Хадгаламж болон хөрөнгө
оруулалтын агуулга
• Үндэсний хадгаламж
• Үндэсний хадгаламж нь хэрэглээний зардал
болон засгийн газрын зардлыг төлсний дараа
үлдэх эдийн засаг дахь нийт орлого.
• Хувийн хадгаламж
• Хувийн хадгаламж нь өрх гэрүүдийн татвар
болон хэрэглээнийхээ зардлыг төлсний дараах
орлогын дүн юм.
Хувийн хадгаламжХувийн хадгаламж = (Y– T– C)= (Y– T– C)

• Улсын хадгаламж
• Улсын хадгаламж нь засгийн газрын зардлаа
төлсний дараах татварын орлогын дүн юм.
Улсын хадгаламжУлсын хадгаламж = (T– G)= (T– G)

• Илүүдэл бахомсдол
• Хэрэв T > G бол засгийн газрын т өсөв
ашигт ай байна, учир нь зарцуулалтаасаа илүү
мөнгө хүлээж авна.
• T – G-ийн зөрүү нь улсын хадгаламжийг
илэрхийлнэ.
• Хэрэв G > T бол засгийн газрын т өсөв
алдагдалт ай байна, учир нь татварын
орлогоосоо илүү зарцуулсан байна.

• Эдийн засгийг бүхэлд нь авч үзвэл
хадгаламж хөрөнгө оруулалттайгаа тэнцүү
байх ёстой.
S = IS = I

Зээллэгийн хөрөнгийн зах зээл
• Санхүүгийн зах зээлүүд нь зээллэгийнзээллэгийн
хөрөнгийн зах зээл дээрхөрөнгийн зах зээл дээр эдийн засгийн
хадгаламж болон хөрөнгө оруулалтыг
зохицуулж байдаг.

• Зээллэгийн хөрөнгийн зах зээл нь
хадгаламж буюу хөрөнгийн нийлүүлэлт,
хөрөнгө оруулахаар зээлэх буюу
хөрөнгийн эрэлтээс бүрдсэн зах зээл юм.

• Зээллэгийн хөрөнгөЗээллэгийн хөрөнгө нь хүмүүсийн
хэрэглээндээ зарцуулахаас илүү
хадгалахаар болон зээлдүүлэхээр сонгосон
бүх орлогоос хамаарна.

Зээллэгийн хөрөнгийн эрэлт нийлүүлэлт
• Зээллэгийн хөрөнгийн нийлүүлэлт нь илүү
орлогоо хадгалахыг хүссэн хүмүүсээс
ирдэг.
• Зээллэгийн хөрөнгийн эрэлт нь хөрөнгө
оруулалт хийхээр зээлэхийг хүссэн өрх
гэрүүд болон пүүсүүдээс ирдэг.

• Хүүгийн норм нь зээлийн үнэ юм.
• Энэ нь зээлдэгчдийн зээлдээ төлөх
төлбөрийн хэмжээг, зээлдүүлэгчдийн
хадгалуулсныхаа төлөө авах мөнгөн
хэмжээг илэрхийлнэ.
• Зээллэгийн хөрөнгийн зах зээлийн хүүгийн
норм нь бодит хүүгийн норм юм.

• Санхүүгийн зах зээл нь эдийн засаг дахь
бусад зах зээлтэй адил маш их ажилладаг.
• Зээллэгийн хөрөнгийн эрэлт нийлүүлэлтийн
тэнцвэр нь бодит хүүгийн нормыг
тодорхойлно.

Зураг 1 Зээллэгийн хөрөнгийн зах зээл
Loanable Funds
(in billions of dollars)
0
Interest
Rate Supply
Demand
5%
$1,200
Copyright©2004 South-Western

• Засгийн газрын бодлого нь хадгаламж
болон хөрөнгө оруулалтанд нөлөөлдөг
• Татвар бахадгаламж
• Татвар бахөрөнгө оруулалт
• Засгийн газрын төсвийн алдагдал

Бодлого 1: Хадгаламжинд нөлөөлөх нь
• Хүүгийн орлогын татвар нь одоогийн
хадгаламжийг ирээдүйд бодитойгоор
бууруулдаг ба үр дүнд нь хадгалах
хандлагыг багасгадаг.

• Татварын бууралт нь хүүгийн тухайн
түвшинд өрх гэрүүдийн хадгалах
хандлагыг нэмэгдүүлдэг.
• Зээллэгийн хөрөнгийн нийлүүлэлтийн муруй
баруун гар тийш шилжинэ.
• Тэнцвэрт зээлийн хүүгийн норм буурна.
• Зээллэгийн хөрөнгийн эрэлтийн хэмжээ өснө.

Зураг 2 Зээллэгийн хөрөнгийн нийлүүлэлт өсөх
Loanable Funds
0
Interest
Rate
Supply,S1 S2
2.. . . which
reduces the
equilibrium
interest rate . . .
3.. . . and raises the equilibrium
quantity of loanable funds.
Demand
1. Tax incentives for
saving increase the
supply of loanable
funds . . .
5%
$1,200
4%
$1,600

• Хэрэв татварын хуулийн өөрчлөлт нь
хадгаламжийг хүчтэй урамшуулвал үр дүн
нь бага хүүгийн түвшин ба их хөрөнгө
оруулалт байх болно.

Бодлого 2: Хөрөнгө оруулалтад нөлөөлөх нь
• Хөрөнгө оруулалтын татварын зээл нь
зээлэх хандлагыг өсгөдөг.
• Зээллэгийн хөрөнгийн эрэлт өсөхөд.
• Эрэлтийн муруй баруун тийш шилжинэ.
• Үр дүнд нь өндөр хүүгийн норм ба их
хэмжээний хадгаламж бий болно.

Бодлого 2: Хөрөнгө оруулалтад нөлөөлөх нь
• Хэрэв татварын хуулийн өөрчлөлт нь
хөрөнгө оруулалтыг хүчтэй урамшуулж
байвал үр дүн нь өндөр хүүгийн түвшин ба
их хадгаламж байна.

Зураг 3 Зээллэгийн хөрөнгийн эрэлт өсөх
Loanable Funds
0
Interest
Rate
1. An investment
tax credit
increases the
demand for
loanable funds . . .
2. . . . which
raises the
equilibrium
interest rate . . .
3. . . . and raises the equilibrium
Supply
Demand,D1
D2
5%
$1,200
6%
$1,400

Бодлого 3: Засгийн газрын төсвийн алдагдал
баИлүүдэл
• Засгийн газар татварын орлогоосоо илүү
зарцуулвал үүнийг т өсвийн алдагдал
гэдэг.
• Өнгөрсөн төсвийн алдагдлын
хуримтлалыг улсын өр гэдэг.

баИлүүдэл
• Засгийн газар төсвийн алдагдлаа
санхүүжүүлэхийн тулд зээл авдаг ба энэ нь
зээллэгийн хөрөнгийн нийлүүлэлтийг
бууруулж өрх гэр болон пүүсүүдийн
хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийг
багасгадаг.
• Хөрөнгө оруулалтын энэ бууралт нь шахан
гаргах үзэгдлээс хамаардаг.
• Төсвийн алдагдлын зээл нь хөрөнгө
оруулалтыг санхүүжүүлэх зорилготой
зээлдэгчдийг шахан гаргадаг.

баилүүдэл
• Төсвийн алдагдал зээллэгийн хөрөнгийн
нийлүүлэлтийг бууруулдаг.
• Нийлүүлэлтийн муруй зүүн тийш шилждэг.
• Тэнцвэрт зээлийн хүүгийн нормыг өсгөдөг.
• Зээллэгийн хөрөнгийн тэнцвэрт хэмжээг
бууруулдаг.

Зураг 4: Засгийн газрын төсвийн алдагдлын нөлөө
Loanable Funds
0
Interest
Rate
3. . . . and reduces the equilibrium
S2
2.. . . which
raises the
equilibrium
interest rate . . .
Supply,S1
Demand
$1,200
5%
$800
6%
1. A budget deficit
decreases the
supply of loanable
funds . . .

баИлүүдэл
• Засгийн газар төсвийн алдагдлын замаар
үндэсний хадгаламжийг бууруулахад
хүүгийн норм өсч хөрөнгө оруулалт
буурдаг.

баилүүдэл
• Төсвийн илүүдэл нь зээллэгийн хөрөнгийн
нийлүүлэлтийг өсгөдөг ба хүүгийн нормыг
бууруулж хөрөнгө оруулалтыг
.урамшуулдаг

Зураг 5 АНУ-ын засгийн газрын өр
Percent
of GDP
1790 1810 1830 1850 1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990
Revolutionary
War
2010
Civil
War World War I
World War II
0
20
40
60
80
100
120

Дүгнэлт
• АНУ-ын санхүүгийн систем нь бондын зах
зээл, хувьцааны зах зээл, банк болон
хамтын сангууд зэрэг санхүүгийн
интституциудаас бий болдог.
• Эдгээр бүх институциуд нь орлогынхоо
тодорхой хэсгийг хадгалж буй өрх гэрийн
нөөцүүдийг зээлийн эрэлттэй өрх гэр
болон пүүсүүдэд зуучлах үйл ажиллагаа
явуулдаг.

Дүгнэлт
• Үндэстний орлогын тооцооны адилтгал нь
макро эдийн засгийн хувьсагчдын
хоорондох зарим чухал холбоог илрүүлдэг.
• Ялангуяа хаалттай эдийн засагт үндэстний
хадгаламж хөрөнгө оруулалттай тэнцэх
ёстой.
• Санхүүгийн институциуд нэгнийх нь
хадгаламжийг нөгөөгийнх нь хөрөнгө
оруулалттай холбох оролдлого хийдэг.

Дүгнэлт
• Зээлийн хүүгийн норм нь зээллэгийн
хөрөнгийн эрэлт нийлүүлэлтээр
тодорхойлогддог.
• Зээллэгийн хөрөнгийн нийлүүлэлтийг
орлогынхоо тодорхой хэсгийг хадгалах
сонирхолтой өрх гэрүүд хийдэг.
• Зээллэгийн хөрөнгийн эрэлтийг хөрөнгө
оруулалтын зээл авах сонирхолтой пүүсүүд
болон өрх гэрүүд бий болгодог.

Дүгнэлт
• Үндэсний хадгаламж нь хувийн хадгаламж
дээр улсын хадгаламжийг нэмсэнтэй тэнцэнэ.
• Засгийн газрын төсвийн алдагдал нь сөрөг
тэмдэгтэй улсын хадгаламжийг илэрхийлдэг
тул үндэсний хадгаламж болон зээллэгийн
хөрөнгийн нийлүүлэлтийг бууруулдаг.
• Засгийн газрын төсвийн алдагдал хөрөнгө
оруулалтыг шахан гаргах үед бүтээмжийн
өсөлт болон ДНБ буурдаг.

3 2 saving & investment

More Related Content

What's hot

Viewers also liked

Similar to 3 2 saving & investment

3 2 saving & investment