1. η
Η 25 Μαρτίου είναι μια εθνική επέτειος. Είναι μια διπλή γιορτή. Μια γιορτή της πατρίδας και
μια γιορτή της ορθοδοξίας.
Έπειτα από Πολλές δοκιμασίες οι Έλληνες αποφάσισαν να στηριχθούν στις δικές
τους δυνάμεις και να αγωνιστούν για την ελευθερία.
Αποφασιστικό ρόλο στην προετοιμασία για την αποτελεσματική εξέγερση του ελληνικού Έ-
θνους έπαιξε η δράση της "Φιλική Εταιρίας".
Ιδρυτές της ήταν ο Νικόλαος Σκουφάς, ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, μέ-
χρι τότε τρεις άσημοι Έλληνες που δεν διέθεταν ιδιαίτερο κύρος και οικονομικά μέσα και οι ο-
ποίοι αφού συναντήθηκαν το καλοκαίρι του 1814 στην Οδησσό πήραν την μεγάλη απόφαση.
Τους τρεις άνδρες συνένωσαν ο ενθουσιασμός και η πίστη τους στα κοινά ιδανικά. Ο κάθε
ένας συνεισέφερε στην εταιρία με τον τρόπο του.
Η Φιλική Εταιρία, όπως ήταν αναμενόμενο, συνάντησε σημαντικές δυσκολίες στα πρώ-
τα βήματα. Είχε σχεδιαστεί σαν αυστηρή συνωμοτική οργάνωση και αρχικά δεν επιτρεπόταν
ούτε η εισδοχή των γυναικών αλλά και αργότερα κατόπιν σοβαρής εξαίρεσης μυήθηκαν ορι-
σμένοι ξένοι και λίγες γυναίκες.
Το 1819 και 1820 η εξάπλωση της Εταιρίας υπήρξε ραγδαία, μυήθηκε η πλειονότητα
των αρχιερέων και προκρίτων της Πελοποννήσου και αρκετοί από τα νησιά του Αιγαίου και Ι-
ονίου πελάγους.
Έλληνας και σκλαβιά είναι δύο έννοιες τελείως αντίθετες, τελείως ασυμβίβαστες.
Ζει η ψυχή σκλαβωμένη;
Οι Έλληνες ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, την οικονομική τους επιφάνεια και τα
προνόμια που θα μπορούσαν να απολαμβάνουν από τον Τούρκο κατακτητή αποφάσισαν με
ένα στόμα να αγωνιστούν για την ελευθερία. Απλά δεν υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις. Η
απόφαση ήταν μία.
Ελευθερία.
Ελευθερία ή Θάνατος
Ο πόλεμος του 1821 άρχισε με Έλληνες ολιγάριθμους, σχεδόν άοπλους χωρίς οργα-
νωμένο και πειθαρχημένο στρατό. Έπρεπε να πολεμήσουν με έναν αντίπαλο ισχυρό, την Ο-
θωμανική αυτοκρατορία, η οποία διέθετε ένα στρατό άρτια εξοπλισμένο και πολυάριθμο.
Εμψυχωμένοι από την ιδέα του χρέους προς την πατρίδα πολέμησαν την υλική δύνα-
μη, την οποία διέθεταν οι Τούρκοι και τελικά νίκησαν.
Ας κάνουμε όμως μια σύντομη ιστορική αναδρομή.
1

2. Στις 23 Φεβρουαρίου του 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έρχεται στο Ιάσιο και
κηρύσσει την επανάσταση.
Στις 17 Μαρτίου ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης κήρυξε την επανάσταση στη Μάνη, ενώ στις
23 Μαρτίου η σημαία της επανάστασης υψώνεται στη Βοσνίτσα από τον Ανδρέα Λόντο.
Στις 25 Μαρτίου 1821, ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός κήρυξε την επα-
νάσταση στη Μονή της Αγίας Λαύρας, στα Καλάβρυτα της Πελοποννήσου υψώνοντας το
χρυσοκέντητο λάβαρο.
Ελευθερία ή Θάνατος.
Τι είδους άνθρωποι όμως ήταν αυτοί που έζησαν πολέμησαν και πέθαναν για την ελευθερία;
Ο Μακρυγιάννης;
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος;
Η Μαντώ Μαυρογένους;
Ο Νικηταράς;
Ο στρατηγός Μακρυγιάννης ήταν στρατιωτικός, αγωνιστής αλλά και δραστήριο πολιτικό
πρόσωπο μετά την ελευθερία του Ελληνικού κράτους.
Κι αν πεθάνομεν,
πεθαίνομεν δια την Πατρίδα ,
διά την Θρησκείαν μας…
Αυτός ο Θάνατος είναι γλυκός…
κανένας δεν είναι αθάνατος
Ο αγώνας προχωρά και είναι άνισος.
Στις 10 Απριλίου του 1821 απαγχονίζεται ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε.
Όλοι κλαύστε. Αποθαμένος
Ο αρχηγός της Εκκλησιάς
Κλαύστε, κλαύστε κρεμασμένος
Ωσάν νάτανε φονιάς.
2

3. Ακολουθεί η Μάχη της Αλαμάνας και η σύλληψη του Αθανασίου Διάκου. Νίκησαν οι
Τούρκοι, έχασαν οι Έλληνες. Σουβλίστηκε ο Αθανάσιος Διάκος βρίσκοντας μαρτυρικό θάνατο
από τον Ομέρ Βρυώνη
Τρέχει, τρέχει όλα τα δάση,
Τα λαγκάδια, τα βουνά,
Κι όπου φθάση, όπου περάση,
Φρίκη, θάνατος, ερμιά.
Επαναστατούν η Υδρα η Σπέτσες, τα Ψαρά και η Σάμος. Οι νησιώτες μπαίνουν στον
αγώνα δυναμικά.
Ξεχωριστή είναι η παρουσία μιας γυναίκας της Μπουμπουλίνας.
Η Μπουμπουλίνα ήταν κόρη του υδραίου πλοιάρχου Σταυριανού Πινότση και της
επίσης υδραίας Σκεύως Κοκκίνη. Η Μπουμπουλίνα καταγόταν από εφοπλιστική οικογένεια,
και παντρεύτηκε δύο φορές.
Με την περιουσία του δεύτερου συζύγου της, που ξεπερνούσε τα 300.000 τάλληρα,
ασχολήθηκε με τη ναυτιλία κι έγινε μέτοχος σε διάφορα σπετσιώτικα πλοία.
Ξόδεψε όοοολη την περιουσία της, όχι μόνο για τη διατήρηση των πλοίων της, αλλά
και για τα στρατεύματα στην ξηρά. Συμμετείχε με το πλοίο της «Αγαμέμνων» στον
αποκλεισμό του Ναυπλίου και ανεφοδίασε με δικές της δαπάνες τους υπερασπιστές του
Άργους.
Σημαντική μορφή του Νυατικού αγώνα ήταν και ο Κωνσταντίνος Κανάρης. Ο
Κωνσταντίνος Κανάρης. Σεμνός ήρωας του 1821 , αγωνιστής που έγινε ναύαρχος της
επανάστασης και διετέλεσε 5 φορές πρωθυπουργός του ελεύθερου ελληνικού κράτους.
Ρώτησαν κάποτε τον πυρπολητή Κανάρη,
- Πως τον έκανες τον άθλο Ναύαρχε;
Κι αυτός απάντησε:
-Να, ξύπνησα εκείνο το πρωί και είπα:
Απόψε Κωσταντή θα πεθάνεις για την Ελλάδα.
Σ ΄αυτό το ¨απόψε θα πεθάνεις¨ βρισκόταν η ηθική δύναμή του.
Η ιστορική, και αμετάκλητη απόφασή του που τον έριξε στην Ελληνική θάλασσα , του όπλισε
τα χέρια,
άναψε το δαυλό ,
και τον ανέδειξε στον φόβο και τον τρόμο των τούρκων θαλασσινών.
3

4. Στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821 γίνεται η άλωση της Τριπολιτσάς : Η επιτυχία οφείλεται
στην διορατικότητα και την επιμονή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος κατόρθωσε να
πείσει οπλαρχηγούς και προεστούς για την αναγκαιότητα της κατάληψης της πρωτεύουσας
της Πελοποννήσου.
Ακολουθεί στις 30 Μαρτίου του 1822 η σφαγή της Χίου.
Τότε εσήκωνες το βλέμμα
Μες στα κλάματα θολό,
Και εις το ρούχο σου έσταζ’ αίμα,
Πλήθος αίμα Ελληνικό.
Mεσημέρι τής 26 Ιουλίου 1822, στα Δερβενάκια.
Η περίφημη μάχη, που όπως είναι γνωστό, στοίχισε στο Δράμαλη την ολοκληρωτική
καταστροφή τής τεράστιας στρατιάς του βρίσκεται στην κρισιμότερη φάση της.
Ο Γέρος του Μοριά, καθισμένος σ' ένα βράχο, παρακολουθεί με τα. κιάλια του τους
τούρκους που έχουν αρχίσει να τσακίζουν. Ξάφνου ακούει δίπλα του κάποιο θόρυβο.
Γυρίζει και βλέπει ένα βοσκόπουλο, στηριγμένο στη γκλίτσα του, να παρακολουθεί κι'
αυτό ,τα παλικάρια που ταμπουρωμένα στις πλαγιές της χαράδρας θέριζαν τους
τούρκους με τα καριοφίλια τους.
- 'Τι στέκεις έτσι ορέ Έλληνα και χαζεύεις;
του φωνάζει με τη βρovτερή του φωνή ο Κολοκοτρώνης.
Γιατί δεν τρέχεις και συ να. πολεμήσεις τους περσιάvους;
- Μα. δεν έχω άρματα, καπετάνιε μου, του δικαιολογήθηκε ο τσοπάνος.
Με τι να. Πολεμήσω;
- Με τη γκλίτσα σου, μωρέ Έλληνα! Κι' αυτή όπλο είναι.
Ύστερα από τη μάχη στα Δερβενάκια, ο Νικηταράς, που τόσο καταστροφή προξένησε
στους Τούρκους ώστε πήρε το προσωνύμιο ¨Τουρκοφάγος¨ έστειλε στη γυναίκα του ένα
καλοτυλιγμένο πακετάκι.
Όλοι νόμισαν ότι θα είχε κανένα διαμαντένιο κόσμημα, από τα τόσα που έπεσαν στα χέρια
των παλικαριών, που μοιράστηκαν τους θησαυρούς του τούρκου πασά. Γι’ αυτό έτρεξαν όλοι
περίεργοι να το περιεργαστούν.
Καθώς όμως η σύζυγος του δοξασμένου αρχηγού Αγγελίνα (κόρη του πρωτοκλέφτη του
Μοριά του θρυλικού Ζαχαριά ) άνοιξε το δέμα, βρήκε μια ξύλινη ταμπακιέρα κι ένα σημείωμα
του αντρός της που έγραφε:
«…Τα παλικαριά μου, μου πρόσφεραν τούτη την ταμπακέρα κι ένα σπαθί στολισμένο με
πολύτιμα πετράδια. Το σπαθί το χάρισα στη διοίκηση της Ύδρας, για να χρησιμεύσει στο
αρμάτωμα του στόλου που τόσο χρειάζεται στην Πατρίδα. Την ταμπακέρα τη στέλνω σε σένα
που μου είσαι το πιο αγαπημένο πρόσωπο που έχω στον κόσμο ύστερα από την
Πατρίδα….»
4

5. Ο Νικηταράς, ήταν ένας απ” τους μεγαλύτερους ήρωες της Επανάστασης του 1821
που μετά τον αγώνα έζησε στον Πειραιά. Ως γνωστόν, οι πολιτικές έριδες, το κομματικά
πάθη και τα κάθε είδους συμφέροντα της εποχής που ακολούθησαν την Απελευθέρωση,
δημιούργησαν ένα νοσηρό κλίμα στα πλαίσια του οποίου, αρκετοί ήρωες (όπως ο
Κολοκοτρώνης) που έδωσαν τα πάντα στον Αγώνα, κατέληξαν να οδηγούνται στο
περιθώριο και τη φυλακή της χώρας που οι ίδιοι ελευθέρωσαν.
Ένας απ” αυτούς τους ήρωες, που είχαν αυτή την «τύχη» ήταν κι ο Νικηταράς, ο ο
ποίος έκανε «θητεία» αρχικά στο Παλαμήδι και στην συνέχεια στις φυλακές τις Αίγινας,
βάσει ανυπόστατων κατηγοριών περί συνωμοσίας εναντίων του βασιλιά Όθωνα.
Αναφέρεται ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, το οποίο αναδεικνύει το ήθος αυτού του
ήρωα και στον αντίποδα την αχαριστία και την αγνωμοσύνη του κράτους.
Όταν αποφυλακίστηκε ο Νικηταράς το 1841, ήταν τόσο φτωχός που κατάντησε ζητιάνος
στα σοκάκια του Πειραιά.
Το Ελεύθερο Ελληνικό κράτος του προσέφερε μια θέση επαίτη η οποία μάλιστα δεν
ήταν και προνομιακή. Η πενιχρή σύνταξη που έπαιρνε, χάριν μια θέσης γερουσιαστή που
του εδόθη, δεν έφτανε «ούτε για ζήτω». Η αρμόδια αρχή η οποία χορηγούσε θέσεις
επαιτείας, είχε ορίσει μια ορισμένη μέρα στον ήρωα επαίτη στην εκκλησία της
Ευαγγελίστριας και του επέτρεπε(!) να επαιτεί κάθε Παρασκευή!
Όταν αυτά έφτασαν στα αυτιά του πρέσβη Μεγάλης Δύναμης, αυτός απεστάλη από την
κυβέρνηση του στο σημείο όπου επαιτούσε ο μεγάλος οπλαρχηγός. Μόλις ο Νικηταράς
αντελήφθη τον ξένο μάζεψε αμέσως το απλωμένο χέρι του.
- Τι κάνετε στρατηγέ μου; ρώτησε ο ξένος.
- Απολαμβάνω ελεύθερη πατρίδα, απάντησε υπερήφανα ο ήρωας.
- Μα εδώ την απολαμβάνετε, καθισμένος στον δρόμο; επέμενε ο ξένος.
- Η πατρίδα μου έχει χορηγήσει σύνταξη για να ζω καλά, αλλά έρχομαι εδώ για να παίρνω
μια ιδέα πως περνάει ο κόσμος, απάντησε περήφανα ο Νικηταράς.
Ο ξένος κατάλαβε, και διακριτικά, φεύγοντας άφησε να του πέσει ένα πουγκί με χρυσές
λίρες.
Ο σχεδόν τυφλός Νικηταράς άκουσε τον ήχο, έπιασε το πουγκί και φώναξε στον ξένο:
«Σου έπεσε το πουγκί σου. Πάρε το μην το βρει κανένας και το χάσεις!».
Στις 25 Σεπτεμβρίου του 1849, ο γενναίος και έντιμος αυτός ήρωας, πεθαίνει ξεχασμένος
και πάμφτωχος.
5

6. Για την απελευθέρωση πλήθος ανθρώπων θυσιάστηκε.
Στις 28 Ιουλίου του 1822 το Σούλι έπεσε.
Τόση η μάνητα και η ζάλη,
Που στοχάζεσαι, μη πως
Από μία μεριά και απ’ άλλη
Δεν μείνη ένας ζωντανός.
Ακολουθούν η μάχη στο Μανιάκι
Λίγα μάτια, λίγα στόματα
Θα σας μείνουνε ανοιχτά
Για να κλαύσετε τα σώματα
Που θε νάβρη η συμφορά.
Και η έξοδος του Μεσολογγίου
Γιατί Θέλει Αρετή και Τόλμη η ελευθερία
Το Ελληνικό κράτος στις 3 Φεβρουαρίου του 1830 κυρώθηκε ανεξάρτητο με το
Πρωτόκολλο του Λονδίνου.
Όλοι οι Έλληνες, πλούσιοι και μορφωμένοι, καταπιεζόμενοι στην υπόδουλη Ελλάδα ή
επιφανείς στο εξωτερικό, μαζί με τον απλό ραγιά, ο οποίος δεχόταν τη μεγαλύτερη καταπίεση,
δεν έπαψαν ποτέ να οργανώνουν την αντίσταση και τον πόλεμο κατά των κατακτητών.
Τα ένοπλα τμήματα των Κλεφτών και Αρματολών αποτελούσαν το μαχόμενο στρατό.
Οι δάσκαλοι του γένους και οι απλοί μορφωμένοι, από τον Αγ. Κοσμά τον Αιτωλό και το Ρήγα
Φεραίο μέχρι τον απλό Παπά του χωριού , δίδασκαν τα Ελληνικά γράμματα στο Κρυφό Σχο-
λειό, τόνωναν το Εθνικό φρόνημα και προτρέπανε το λαό να επαναστατήσει και να διώξει τον
ξένο δυνάστη.
Και ο λαός ξεσηκωνόταν σε κάθε ευκαιρία.
Τέτοιες εξεγέρσεις μικρές και μεγάλες έγιναν πολλές. Ξεπέρασαν τις 150, χωρίς όμως να φέ-
ρουν το "ποθούμενο".
Σήμερα, πού ζούμε σε καιρούς πολύ διαφορετικούς, ίσως δεν καταλαβαίνουμε το νό-
ημα και το μέγεθος του θαύματος αυτού που λέγεται "Ελληνική Επανάσταση".
Η επανάσταση του 1821 είναι το σπουδαιότερο γεγονός στην ιστορία της Νεώτερης
Ελλάδας και η αφετηρία της δημιουργίας και της αναγέννησης του Ελληνικού Κράτους. Πα-
ράλληλα είναι γεγονός παγκοσμίου σημασίας διότι υπήρξε την εποχή εκείνη η πρώτη Εθνική
Επανάσταση, για την ανεξαρτησία ενός υπόδουλου Έθνους, που παραδειγμάτισε και άλλους
υπόδουλους λαούς.
Το έργο των Ελλήνων του 1821 δεν ήταν έργο μόνο των λίγων, ούτε ήταν έργο μιας
μόνο τάξεως, μιας κοινωνικής ομάδας. Ήταν έργο ολόκληρου του Ελληνικού λαού. Οι λίγοι και
οι πολλοί δεν ξεχώρισαν ούτε με την οικονομική επιφάνεια τους, ούτε με την μόρφωση, ούτε
με την κοινωνική τάξη, ούτε με την καταγωγή τους.
Τους ένωνε ο κοινός σκοπός ο πόθος για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Πα-
τρίδας.
6

7. Σε αυτούς οφείλουμε την τωρινή ανεξαρτησία μας, την σύσταση μιας Ελλάδας ελεύθερης
φιλόξενης για όλους μας.Ας τους ευγνωμονήσουμε τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο.
7