ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821

1. 1
Εργασία του μαθητή
Νικόλα Νικολάου
Του Α3

2. 2
 Η άλωση της Κωνσταντινούπολης έγινε
στις 29 Μάιου του 1453, μετά από
πολιορκία που είχε ξεκινήσει στις αρχές
Απριλίου.
 Η τελική έφοδος των Οθωμανών έγινε
το πρωινό της 29ης Μαΐου 1453, όταν οι
χιλιάδες στρατιώτες του Μωάμεθ
εφόρμησαν στη σχεδόν ανυπεράσπιστη
πόλη και την κατέλαβαν μέσα σε λίγες
ώρες.
 Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος
Παλαιολόγος, που αρνήθηκε λίγο
νωρίτερα την πρόταση
συνθηκολόγησης του Μωάμεθ, έπεσε
ηρωικά μαχόμενος, όπως και οι
υπερασπιστές της Πόλης.
 Οι Οθωμανοί προέβησαν σε
εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές και
το ίδιο βράδυ ο Μωάμεθ εισήλθε
πανηγυρικά στην Αγία Σοφία ως
«Πορθητής» και προσευχήθηκε στον
Αλλάχ…

3. 3

4. 4
 Γεννήθηκε το 1757, στο Βελεστίνο Μαγνησίας,
όπου βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας
πόλεως των Φερών, από ντόπιους γονείς.
 Σπούδασε στη Σχολή της Ζαγοράς Πηλίου,
στην οποία μελετούσε και αρχαίους
συγγραφείς.
 Σε ηλικία περίπου είκοσι ετών πήγε στην
Κωνσταντινούπολη, όπου έμαθε ξένες γλώσσες
και αύξησε τις γνώσεις του κοντά στους
Φαναριώτες.
 Αργότερα εγκαταστάθηκε στη Βλαχία.
 Έδωσε προτεραιότητα στην ψυχική
προετοιμασία των σκλαβωμένων, ώστε να
πάρουν τα όπλα και να επαναστατήσουν κατά
της Οθωμανικής τυραννίας, θέλοντας πρώτα
να εξυψώσει το ηθικό τους και μετά να τους
ωθήσει στον αγώνα της επανάστασης.

5. 5

6. 6
 Η πτώση του Βυζαντίου το 1453
μ.Χ. θα σηματοδοτήσει την έναρξη
μιας εκ των χειρότερων περιόδων
που θα ζήσει η χώρα μας μέσα
στην ιστορία.
 Τα επόμενα 400 χρόνια και θα
είναι πολύ δύσκολα κι εδώ είναι
που θα δοκιμαστεί ολόκληρος ο
Ελληνισμός.
 Χάρη στην γενναιότητα των
Ελλήνων ο Ελληνισμός θα
παραμείνει ζωντανός παρά την Βία
που θα ασκήσουν οι Τούρκοι
εναντίον των Ελλήνων.
 Το άσβεστο μίσος των
Αλλόθρησκων θα κάνει τους
Έλληνες πιο δυνατούς και με
ομοψυχία θα κρατήσουν αλλά και
θα μεταδώσουν τον Ελληνισμό
στις επόμενες γενιές.

7. 7
 Απαγορεύτηκε στους Έλληνες και να
ομιλούν την γλώσσα τους αλλά και να
πιστεύουν στην θρησκεία τους.
 Η Ελληνική γλώσσα επιτρέπεται λοιπόν
να χρησιμοποιηθεί σε συγκεκριμένες
μονάχα περιοχές ενώ ιστορικώς
αναφέρεται πως σε μερικές περιοχές οι
Τούρκοι έκοβαν τις γλώσσες όσων δεν
μιλούσαν Τουρκικά!
 Η παράδοση θέλει στην αρχή έστω, τα
Κρυφά Σχολειά να έχουν ως δάσκαλους
παπάδες και μοναχούς.
 Με αυτό αποδεικνύεται η θέση και ο
ρόλος της εκκλησίας τους σκοτεινούς
αυτούς χρόνους.

8. 8
 Οι Τούρκοι δεν θα αρκεστούν στις
απαγορεύσεις για την γλώσσα και την
θρησκεία μόνο όμως αλλά θα ξεκινήσουν και
το «Παιδομάζωμα».
 Αυτό είχε ως μοναδικό σκοπό την δημιουργία
στρατού που γινόταν από τον ίδιο τον
υποδουλωμένο λαό.
 Οι Τούρκοι λοιπόν κατάφεραν να παίρνουν τα
μικρά παιδιά των «άπιστων» όπως τους
ονόμαζαν και να τα μεγαλώνουν με μοναδικό
σκοπό τον πόλεμο υπέρ των Οθωμανών.
 Τα παιδιά αυτά δηλαδή γινόντουσαν
«Γενίτσαροι». Αυτό θα αποτελέσει άλλο ένα
πλήγμα κατά του ηθικού των Ελλήνων.

9. 9
 Την Περίοδο αυτή δεν θα διστάζουν συχνά
πυκνά οι Τούρκοι να λεηλατούν να σφάζουν
και να κατακρεουργούν Έλληνες και
Χριστιανούς.
 Το μίσος των Τούρκων για την Ελλάδα ήταν
τόσο μεγάλο που επεβλήθη και «Χαράτσι»
που ήταν φόρος για να έχει το δικαίωμα ο
άπιστος δηλαδή ο Χριστιανός να έχει για ένα
χρόνο το κεφάλι στους ώμους του!
 Αποστολή των Τούρκων λοιπόν ήταν ο
Εξισλαμισμός δηλαδή η υποτέλεια στο Ισλάμ.
 Όλοι όσοι αρνιόντουσαν το Ισλάμ ήταν άπιστοι
και έπρεπε να το δεχτούν με το ζόρι!
 Οι Έλληνες κυριολεκτικά ζουν πλέον σαν
δούλοι αφού δεν τους επιτρέπεται τίποτα!
Ωστόσο οι Έλληνες θα μείνουν ζωντανοί και
θα κρατήσουν μέσα τους τόσο τον Ελληνισμό
όσο και τον Χριστιανισμό.

10. 10
 Ήταν μυστική οργάνωση.
 Ιδρύθηκε στην Οδησσό της
Ρωσίας, το 1814.
 Οι Φιλικοί
χρησιμοποιούσαν
ψευδώνυμα και
επικοινωνούσαν με
κρυπτογραφικό μυστικό
κώδικα.
 Αποσκοπούσε στην
ανεξαρτησία των Ελλήνων.

11. 11
 .
Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας,
Εμμανουήλ Ξάνθος, Αθανάσιος Τσακάλωφ και Νικόλαος Σκουφάς

12. 12

13. 13

14. 14
• Την 25η Μαρτίου 1821 ο Επίσκοπος
Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε τη
σημαία της Επανάστασης στο
μοναστήρι της Αγίας Λαύρας.
• Εκεί, ύστερα από κατανυκτική
λειτουργία ο φλογερός εκείνος
Επίσκοπος κάτω από τον ιστορικό
πλάτανο του μοναστηριού κάλεσε
τους γενναίους πολεμιστές να
ορκιστούν «ελευθερία ή
θάνατος».
• Όλοι οι συγκεντρωμένοι πατριώτες
γονατιστοί με ξεγυμνωμένα τα
γιαταγάνια, ορκίστηκαν «να μη μείνει
Τούρκος στον Μοριά, μηδέ στον
κόσμο όλο».

15. 15
 Η πολιορκία της Τριπολιτσάς
ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1821
και τελείωσε στις 23
Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.
 Ο Κολοκοτρώνης πίστευε πως η
απελευθέρωση της Τριπολιτσάς
ήταν στόχος άμεσης
προτεραιότητας.
 Ήθελε να ξεριζώσει το Τούρκικο
στοιχείο από το κέντρο του
Μοριά. Και είχε δίκιο.
 Πολιόρκησε την Τρίπολη και με
την εξυπνάδα που τον διέκρινε
κατάφερε να την
απελευθερώσει.

16. 16

17. 17

18. 18
• Η Μάχη των Δερβενακίων,
γνωστή και ως Σφαγή του
Δράμαλη, ήταν μία από τις
σημαντικότερες μάχες που
πραγματοποιήθηκαν κατά την
Ελληνική Επανάσταση του
1821, με νικηφόρα έκβαση για
τους Έλληνες και μεγάλη
καταστροφή των οθωμανικών
δυνάμεων υπό τον
αρχιστράτηγο Μαχμούτ πασά
Δράμαλη.
• Η μάχη αυτή δόθηκε στις 26
Ιουλίου 1822, σε δύο από τα
τέσσερα μικρά ορεινά
περάσματα (Δερβενάκια),
μεταξύ Κορίνθου και κοιλάδας
Άργους, εξ ου και η ονομασία
της.

19. 19
• Κατά τη διάρκεια της μάχης ο
Νικηταράς ο Τουρκοφάγος
έσπασε τρία σπαθιά και όταν
έσπασε το τελευταίο, το χέρι
του έπαθε αγκύλωση και
χρειάστηκε γιατρός για να
μπορέσει να βγάλει το σπαθί.
• Καθώς ο Δράμαλης
υποχωρούσε προς το Άργος, ο
Νικηταράς κατέλαβε την
οχυρή θέση Αγιονόρι και
σκότωσε πολλούς Τούρκους
που προσπάθησαν να
διαφύγουν.
• Τελικά ο Δράμαλης
υποχώρησε (26 – 28 Ιουλίου
1822).
• Όταν τελείωσε η μάχη, οι πολεμιστές
άρχισαν να μοιράζουν τα λάφυρα.
Αναζήτησαν τον στρατηγό τους, τον
Νικηταρά.
• Αυτός είχε αποτραβηχτεί να ξεκουραστεί.
Τον ρώτησαν τι θέλει κι αυτός τους είπε:
«Δεν θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα
μου λεύτερη». Με το ζόρι του χάρισαν ένα
άλογο μεγαλόσωμο και ένα σπαθί. Ο
Νικηταράς πήρε μέρος σε πολλές ακόμη
μάχες μέχρι την Απελευθέρωση.

20. 20

21. 21
Ο Αθανάσιος Διάκος
ήταν ένας από τους Έλληνες πρωταγωνιστές
ήρωες - οπλαρχηγούς του πρώτου έτους της
Επανάστασης του 1821 που έδρασε στη Στερεά
Ελλάδα.
Το πραγματικό του όνομα ήταν Αθανάσιος
Μασσαβέτας .
Τον Απρίλιο του 1821 σε συνεργασία με άλλους
οπλαρχηγούς κατέλαβε το φρούριο της Λιβαδειάς
και χρησιμοποιώντας το σαν ορμητήριο, έδωσε
πολλές νικηφόρες μάχες.
Κατέλαβε την γέφυρα της Αλαμάνας και στις 22
Απριλίου 1821 έδωσε μάχη με τα στρατεύματα του
Ομέρ Βρυώνη.
Στη μάχη αυτή συνελήφθη και αφού
μεταφέρθηκε στη Λαμία δολοφονήθηκε με
ανασκολοπισμό (λογοτεχνικά αναφέρεται ότι
"σουβλίστηκε") από τους Τούρκους και κάηκε στις
24 Απριλίου 1821.

22. 22

23. 23
Ο Ανδρούτσος κλείνεται στο
χάνι με 118 άνδρες.
Ο Δυοβουνιώτης και ο
Πανουργιάς οχυρώνονται στα
γύρω υψώματα.
Κατά τη διάρκεια της μάχης οι
οχυρωμένοι στα υψώματα
υποχωρούν.
Οι πολεμιστές στο χάνι
συνεχίζουν να αμύνονται.
Η μάχη σταματάει με μεγάλες
απώλειες για τους Τούρκους.
(800 Τουρκοι νεκροί και μόνο 6
Έλληνες)
Ενώ ο Ομέρ Βρυώνης περιμένει
κανόνια, ο Ανδρούτσος και οι
άνδρες του βγαίνουν από το χάνι
και περνούν κρυφά ανάμεσα από
τους Τούρκους.
 Αποτελέσματα της μάχης
Ανακόπτεται η πορεία του οθωμανικού
στρατούπρος την Πελοπόννησο.
Τονώνεται το ηθικό των εξεγερμένων
Ελλήνων.
Παραμερίζονται οι δισταγμοί σχετικά με
την έναρξη του Αγώνα σε ολόκληρη τη
Στερεά Ελλάδα.
Οδυσσέας Ανδρούτσος - Η μάχη στο χάνι της Γραβιάς

24. 24
 Η επανάσταση διαδόθηκε
γρήγορα στα νησιά του Αιγαίου.
 Σπουδαίοι ναυτικοί, όπως ο
Ανδρέας Μιαούλης και ο
Δημήτριος Παπανικολής,
προσέφεραν σημαντικές
υπηρεσίες, είτε μεταφέροντας
τρόφιμα και πολεμοφόδια στην
Πελοπόννησο και τη Στερεά
Ελλάδα είτε προστατεύοντας τις
παραπάνω περιοχές από τις
επιθέσεις του τουρκικού
στόλου.

25. 25
Πρώτα επαναστάτησαν οι
κοντινές Σπέτσες με τη
Μπουμπουλίνα.
Τον Απρίλιο του 1821 και ακολούθησε η Ύδρα,
με πρωτοστάτη τον πλοίαρχο Αντώνιο
Οικονόμου.

26. 26
 Στη συνέχεια ξεσηκώθηκαν τα
Ψαρά, η Σάμος, η Κάσος και τα
Δωδεκάνησα.
 Επαναστατική δραστηριότητα
εκδηλώθηκε και στην Κρήτη,
ιδιαίτερα στα Σφακιά, ενώ οι
κάτοικοι των Κυκλάδων φάνηκαν
διστακτικοί.
 Τα εξεγερμένα νησιά συμμετείχαν
αποφασιστικά στον μεγάλο
ξεσηκωμό του 1821.
 Τα ελληνικά καράβια, παρόλο που
ήταν λιγότερα σε αριθμό και
μικρότερα σε χωρητικότητα,
κυριαρχούσαν στο Αιγαίο, καθώς
ήταν ταχύτερα και διέθεταν
πληρώματα με μεγάλη ναυτική
εμπειρία.

27. Σημαντική δράση στη θάλασσα ανέπτυξαν, ανάμεσα σε άλλους, οι Ψαριανοί
Δημήτριος Παπανικολής και Κωνσταντίνος Κανάρης καθώς και ο Ανδρέας
Μιαούλης από την Ύδρα.
27

28. Σε ναυμαχία που πραγματοποιήθηκε τέλη
Αυγούστου του 1824 στον κόλπο του Γέροντα,
στα παράλια της Μικράς Ασίας, ο ελληνικός
στόλος κατάφερε να νικήσει τον ογκώδη
τουρκοαιγυπτιακό.
28

29. .
Ο ναύαρχος Μιαούλης προκάλεσε
σύγχυση στα εχθρικά πλοία με τους
ελιγμούς που πραγματοποίησε, ενώ με
επιτυχία χρησιμοποιήθηκαν και τα
πυρπολικά, καταστρέφοντας μία φρεγάτα
με 1.000 στρατιώτες και ναύτες.
Μετά τη Ναυμαχία
του Γέροντα, οι
τουρκοαιγυπτιακές
δυνάμεις
διασκορπίστηκαν και
υποχώρησαν
αναζητώντας
ασφαλές καταφύγιο.
29

30. Μάρκος Μπότσαρης
Η ελληνική επαναστατική Κυβέρνηση, για
ν' αντιμετωπίσει την κρίσιμη κατάσταση,
διόρισε στρατηγό τον Μάρκο Μπότσαρη,
ο οποίος καταγόταν από ονομαστή
οικογένεια του Σουλίου.
30

31. Μάρκος Μπότσαρης
Κέρδισε έτσι χρόνο, αναγκάζοντας
τα οθωμανικά στρατεύματα όταν
ήρθε ο χειμώνας να αποχωρήσουν
προσωρινά.
Το καλοκαίρι του 1823 ο Σουλτάνος
έστειλε στη Στερεά Ελλάδα τον
Μουσταφά Πασά με πολυάριθμο
στρατό και στόχο την άλωση του
Μεσολογγίου.
Οι τουρκικές δυνάμεις
στρατοπέδευσαν στη θέση
Κεφαλόβρυσο, κοντά στο
Καρπενήσι.
Την ίδια στιγμή οι Έλληνες
οπλαρχηγοί ήταν διχασμένοι
μεταξύ τους για την αρχιστρατηγία.
31

32. Μάρκος Μπότσαρης
Κατά τη διάρκεια όμως της
επίθεσης ο Μπότσαρης έπεσε
νεκρός από ένα εχθρικό βόλι και
μεταφέρθηκε από παλικάρια του
στο Μεσολόγγι, όπου και τάφηκε
με τιμές.
Στη μάχη αυτή οι Σουλιώτες
εξόντωσαν εκατοντάδες
Οθωμανούς στρατιώτες και
κέρδισαν πολλά λάφυρα,
επιβεβαιώνοντας τη φήμη τους
ως γενναίων και αδάμαστων
πολεμιστών.
32

33.  Την ίδια στιγμή οι Έλληνες
επαναστάτες είχαν διχαστεί από τις
εμφύλιες διαμάχες για την εξουσία, με
αποκορύφωμα τη φυλάκιση του
Κολοκοτρώνη και άλλων γνωστών
οπλαρχηγών.
 Καθώς ήταν απροετοίμαστοι, δεν
μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα
τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα
33
 Αφού κατέστειλαν την επανάσταση στην
Κρήτη και κατέστρεψαν την Κάσο και τα
Ψαρά, οι αιγυπτιακές δυνάμεις κινήθηκαν
προς την Πελοπόννησο.
 Τον χειμώνα του 1824-1825 ο γιος του Μεχμέτ
Αλή, Ιμπραήμ Πασάς, αποβιβάστηκε στη
Μεθώνη με πολύ στρατό και εφόδια.

34. 34
Μπροστά στον κίνδυνο να σβήσει η
Επανάσταση, ο υπουργός των
Εσωτερικών Παπαφλέσσας ζήτησε
από την κυβέρνηση την
αποφυλάκιση των οπλαρχηγών.
Ο ίδιος πήγε στη Μεσσηνία και
οχυρώθηκε με τους άνδρες του
στο ορεινό χωριό Μανιάκι,
αποφασισμένος να μην αφήσει
τον Ιμπραήμ να περάσει στο
εσωτερικό της Πελοποννήσου.

35. 35
Δίνοντας άνιση μάχη, στα
τέλη Μαΐου του 1825, ο
Παπαφλέσσας και οι
συμπολεμιστές του
πολέμησαν γενναία και
έχασαν τη ζωή τους.
Μετά τη μάχη στο
Μανιάκι, η κυβέρνηση
αποφάσισε γενική
αμνηστία.
Οι φυλακισμένοι
οπλαρχηγοί
ελευθερώθηκαν
και ο Θεόδωρος
Κολοκοτρώνης
διορίστηκε
αρχιστράτηγος.

36. 36
Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου

37.  Η πολιορκία του
Μεσολογγίου κράτησε
σχεδόν ένα χρόνο.
 Τον πρώτο καιρό οι
πολιορκημένοι
απέκρουσαν με επιτυχία
τους Τούρκους, ενώ ο
Μιαούλης τους εφοδίαζε
με τρόφιμα και
πολεμοφόδια σπάζοντας
τον τουρκικό
αποκλεισμό από τη
θάλασσα.
37

38.  Οι πολιορκημένοι αγωνιστές
μάλιστα, με τη στήριξη του
Καραϊσκάκη και άλλων
οπλαρχηγών της Ανατολικής
Στερεάς, επιτέθηκαν
συντονισμένα στον στρατό
του Κιουταχή, που
αναγκάστηκε να υποχωρήσει.
 Τον Δεκέμβριο του 1825 ο
Ιμπραήμ έφτασε στο
Μεσολόγγι για να ενισχύσει τα
οθωμανικά στρατεύματα και
ανέλαβε την αρχηγία της
πολιορκίας.
 Η πολιορκία οργανώθηκε
καλύτερα και ο αποκλεισμός
της πόλης έγινε πιο στενός.
38

39.  Χωρίς οργάνωση και
οικονομικούς πόρους, οι
ελληνικές δυνάμεις αδυνατούσαν
να κινηθούν από ξηράς εναντίον
των πολιορκητών, ενώ τα
ελληνικά καράβια που
επιχείρησαν να πλησιάσουν,
απέτυχαν παρά τις προσπάθειές
τους.
 Οι πολιορκημένοι, εξαντλημένοι
από τις μάχες, τις ασθένειες και
την έλλειψη τροφής και
πολεμοφοδίων, αποφάσισαν να
εγκαταλείψουν την πόλη με
μυστική βραδινή έξοδο.
39

40. Η έξοδος έγινε τη νύχτα της 10ης Απριλίου του
1826, ξημερώνοντας Κυριακή των Βαΐων.
Χωρισμένοι σε τρεις ομάδες, οι ένοπλοι θα
προστάτευαν ανάμεσά τους τα γυναικόπαιδα,
ενώ όσοι δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν, θ'
αντιστέκονταν μέσα στην πόλη ανατινάζοντας
πυριτιδαποθήκες
40

41. Η πόλη κυριεύθηκε και καταστράφηκε
ολοσχερώς.
Τα γυναικόπαιδα που
αιχμαλωτίστηκαν, πουλήθηκαν ως
σκλάβοι.
Η αντίσταση και η πτώση του
Μεσολογγίου διαδόθηκαν στην
Ευρώπη μέσα από έργα Ελλήνων και
ξένων καλλιτεχνών.
Ένας από αυτούς, ο εθνικός μας
ποιητής Διονύσιος Σολωμός από τη
Ζάκυνθο, έγραψε το έργο «Ελεύθεροι
Πολιορκημένοι».
41

42. 42
Διονύσιος Σολωμός
Η αντίσταση και η πτώση
του Μεσολογγίου
διαδόθηκαν στην Ευρώπη
μέσα από έργα Ελλήνων
και ξένων καλλιτεχνών
Ένας από αυτούς, ο
εθνικός μας ποιητής
Διονύσιος Σολωμός από
τη Ζάκυνθο, έγραψε το
έργο «Ελεύθεροι
Πολιορκημένοι».
Ἄκρα το ῦ τάφου σιωπή στον κάμπο
βασιλεύει λαλε ῖ πουλί, παίρνει σπυρί, κι
ἡ μάνα τ ὸ ζηλεύει. Τ ὰ μάτια ἡ πείνα ἐ
μαύρισε στ ὰ μάτια ἡ μάνα μνέει στέκει ὁ
Σουλιώτης ὁ καλὸ ς παράμερα καὶ
κλαίει: « Ἔρμο τουφέκι σκοτεινό, τί σ’ ἔ
χω γ ῶ στ ὸ χέρι; ὀ ποῦ σύ μου ΄γινες
βαρὺ κι ὁ Ἀγαρηνὸς τὸ ξέρει»

43. 43
Οι αγώνες του Γεώργιου Καραϊσκάκη

44. 44

45. 45

46. 46

47. 47

48. 48

49. 49

50. 50

51. 51

52. 52

53. 53

54. 54

55. 55
Σας ευχαριστώ
Ευχαριστώ πολύ