2. Монгол Улсын дэлхийн өрсөлдөх чадварыг
тусгайлан сонгосон 14 оронтой харьцуулахад оршино.
Дэлхийн өрсөлдөх чадварын төвийн аргачлалын дагуу
статистик тоо баримт болон санал асуулгын дүнгээс
бүрдэх 300 гаруй үзүүлэлтийг ашиглан Монгол Улсын
өрсөлдөх чадварт шинжилгээ хийлээ. Өрсөлдөх
чадварын ойлголтыг нарийвчлах үүднээс эдгээр
үзүүлэлтийг Эдийн засгийн тамир
тэнхээ, Засаглалын үр ашиг, Бизнесийн
байгууллагын ашигт ажиллагаа болон Дэд бүтэц
гэсэн дөрвөн бүлэгт ангилсан. Монголын эдийн засгийн
давуу ба сул тал, онцлох гол шинжийг тусган
харуулж, тус улсын өрсөлдөх чадварын тодорхойлолтыг
боловсруулав.

3.  Дэлхийн улс орнуудтай харьцуулах
 Ойрын 5 жилийн чиг хандлага
 Сул болон давуу талаа олж мэдэх
 Хүчин зүйлсыг судлах

4. 1.Ерөнхйи өрсөлдөх  ЭЗ-ийн байдал,түүний бүтэц,5 гол
чадвар бэрхшээл
2.Давуу болон Сул  Үндсэн 4 бүлэг тус бүрийн
талууд 10сул,10давуу талууд
 Хамгийн өндөр үнэлгээ бүхий
3.Хамгийн сайн 20
20 үзүүлэлт
үзүүлэлт
 Хамгийн бага үнэлгээтэй 40
4.Өрсөлдөх чадварын үзүүлэлтийг сонгогдсон 14 орны
төсөөлөл дундаж үнэлгээгээр орлуулж
гарсан дүнг эрэмблэхэд МУ-ын
эрэмбэд өөрчлөлт орох үзүүлэлт
5.Статистик мэдээ
 МУ-ын үнэлгээ ба эрэмбэ бүхий
шалгуур үзүүлэлтийн жагсаалт

5. Ерөнхий үзүүлэлтүүд Эрэмбэ
Нийслэл Улаанбаатар -
Нутаг дэвсгэр /мян.км/ 1.564.1 (2009) -
Хүн ам /саяар/ 2.74 (2009) 13
ДНБ /тэрбум доллар/ 4.2 (2009) 15
1 хүнд ноогдох 1.540 (2009) 15
ДНБ/ам.доллар/
ДНБ-ний бодит өсөлт -1.6 (2009) 6
Хэрэглээний үнийн инфляци 6.3% (2009) 12
Ажилгүйдлийн түвшин 3.3% (2009) 4
Ажиллах хүч /саяар/ 1.14 (2009) 14
Урсгал тэнцэл -8.1 (2009) 14
Шууд хөрөнгө оруулалт 1.9 (2008) 15
хувьцаа /тэрбум ам.доллар/
Бусад /ДНБ-нд эзлэх хувь/ 10.4 (2009) 2

6. Монгол Улсын өрсөлдөх чадварын үнэлгээ
2010
Монгол Улсын өрсөлдөх чадварын үнэлгээ 2010
100
78.935 70.092
62.041 40.933 38.411 36.504
77.104
62.892 52.756 40.737 23.715
40.506 37.911 23.96

7. Дотоодын эдийн засгийн макро үнэлгээ
Дотоодын эдийн засгийн макро үнэлгээ
86.675
83.743 70.379
72.953 59.466
53.36
55.505 48.429 33.603
35.912 28.69
30.845
11.313
9.888

8. Бизнесийн байгууллагын ашигт ажиллагаа
Бизнесийн байгууллагын шинэлэг,үр ашигтай,хариуцлагатай
байдлаар явуулах үйл ажиллгааны цар хүрээ
97.363
90.673
68.422
63.976
64.931 62.602
55.397
42.542
38.066
24.552
20.372 17.629
12.368
20.219 13.015

9. Бизнесийн хэрэгцээг хангах ШУ,технологи,хүний нөөцийн цар
хүрээ
100
86.1
65.9
57.153.852.4
40.638.537.936.6
34.230.8
24.4
11.3 10

15. Олон улсын удирдлагын хүрээлэнгээс жил бүр эрхлэн гаргадаг
Дэлхийн өрсөлдөх чадварын жилийн тайлан нь улс орнууд
болон бизнес эрхлэгчид өөрсдийн чадавхи, чадамжийг ашиглан
хэрхэн илүү хөгжил цэцэглэлтэд хүрч буйг судлан эрэмбэлдэг
юм. ДӨЧЖТ нь энэ төрлийн судалгааны хамгийн иж бүрэн
тайлан бөгөөд 1989 оноос эхлэн тасралтгүй олон нийтийн
хүртээл болсоор ирсэн. Энэ тайлан 327 шалгуур үзүүлэлт
ашиглан, судалгаанд хамрагдсан 58 орон тус бүрийн өрсөлдөх
чадварыг тал бүрээс нь харуулдаг байна. ДӨЧЖТ-д ашигласан
өгөгдлийн 2/3 нь статистик тоо баримт 1/3 санал асуулгын
мэдээлэлд тулгуурласан байна. Иймээс уг тайлан нь зөвхөн
түүвэр судалгаа, эсвэл санал асуулга төдий биш юм.

16.  Улс орнуудын өрсөлдөх чадвар судлал нь ЭЗ-ийн шинжлэх ухааны
нэгэн салбар бөгөөд аливаа орны компаниуд нь илүү өндөр ашиг
орлоготой, ард түмэн нь илүү чинээлэг, хангалуун амьдралтай байх
орчныг бүрдүүлж, хөгжүүлэх талаар бодит байдал, бодлого хоѐрыг
харьцуулан судалдаг. ДӨЧЖТ-ийн аргачлал нь улс орны өрсөлдөх
чадварын орчинг эдийн засгийн тамир тэнхээ, засаглалын үр
ашиг, бизнесийн байгууллагын ашигт ажиллагаа, дэд бүтэц гэсэн 4
хүчин зүйлд хуваан авч үздэг.
 ДӨЧЖТ-г хэн ашигладаг вэ?
 Бизнесийн байгууллагууд нээлттэй, даяаршсан дэлхий ертөнцөд
аливаа улсын газар зүйн байршлын хувьд сонгон үнэлэхдээ
 Төр, эдийн засгийн байгууллагууд бодлогынхоо хэрэгжилтийг
дүгнэхдээ, түүнчлэн өөрийн орныг бусад улсуудтай харьцуулахдаа
 Эрдэм шинжилгээний байгууллагууд улс орнууд зөвхөн бизнес
эрхлэгчид бус дэлхийд хэрхэн өрсөлдөж байгааг ойлгож, шинжлэхдээ
ДӨЧЖТ-г тус тус ашигладаг юм.

17.  Өрсөлдөх чадварыг тодорхойлоход тухайн улсын зах зээлийн
хэмжээ улам бүр чухал үзүүлэлт болж байгаа нь бидний олон
жилийн туршлагаас ажиглагдсан. Судалгааны дүнгээс том
орнуудын өрсөлдөх чадвар жижиг орнуудаас ялгаатай байдаг
нь тогтоогдлоо. Тиймээс улс орнуудыг 20 саяас их ба бага
хүн амтай гэж хуваан үзэх нь тэдгээрийн “өрсөлдөөний
талбар” харьцангуй адил байдагтай нь уялдаж өгдөг.
 МУ-ын өрсөлдөх чадварыг харьцуулж буй эдгээр орнуудыг
ямар шалгуураар сонгосон бэ?
 Хуучны социалист системийн орнууд болон байгалийн
баялаг ихтэй улсуудыг сонгосон. Мөн түүнчлэн өрсөлдөх
чадвараар жишиг тогтоож буй Сингапур гэх зэрэг орныг ч
багтаав.

18.  Нийт чадавхи болон түлхүүр хүчин зүйлсийн хувьсгалыг
харуулсан өрсөлдөх чадварын ерөнхий хандлага
 Дэд хүчин зүйлсийн судалгаанд үндэслээд өрсөлдөх
чадварын давуу болон сул талуудыг тодорхой харуулсан
өрсөлдөх чадварын дүр төрх
 Газар зүйн байршил болон хүн амын хувьд төстэй бүлэг
хийсэн харьцуулалт
 Өмнөх жилтэй харьцуулахад хамгийн их сайжирсан болон
буурсан үзүүлэлтүүдэд үндэслэн
 Түлхүүр хүчин зүйл бүрээр ЭЗ-ийн гол давуу болон сул
талуудын харьцуулсан өрсөлдөх чадварын баланс

19.  ЭЗ-ийн тамир тэнхээ
 Аливаа орны чинээлэг хангалуун байдал тухайн орны ЭЗ-ийн тамир
тэнхээ хэр байгааг илэрхийлдэг.
 ЗЗ-ийн хүчин зүйлсээр зохицуулагдсан өрсөлдөөн нь тамир тэнхээг
сайжруулдаг.
 Дотоодын ЭЗ-т өрсөлдөөн их байх тусам тухайн орны аж ахуйн
нэгжүүдийн гадаад зах зээлд өрсөлдөх сайн байх магадлал өсдөг.
 Зарим орон ОУ-ын зах зээлд амжилттай байдаг нь дотоодын
компаниудын өрсөлдөх чадвар сайн болохыг харуулдаг
 Засаглалын үр ашиг
 Аж ахуйн нэгжүүдийн өрсөлдөх чадварыг дэмжихээс бусад
тохиолдолд бизнесийн орчинд шууд төр оролцохыг аль болох
хязгаарлах хэрэгтэй

20.  Төр засаг макро орчны эдийн засаг болон нийгмийн
тогтвортой орчинг бүрдүүлж, бизнесийн аливаа үйл
ажиллагаанд учирч болох гадаад саад бэрхшээлийг багасгах
үүрэгтэй
 Төр засгийн бодлого нь гадаад орчны өөрчлөлтөд дасан
зохицох чадвартай буюу уян хатан байхыг өнөөгийн цаг үе
шаарддаг.
 Төр засаг нь нийгэмд шударга ѐс, тэгш эрхийг сахиулж, ард
иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах ѐстой
 Бизнесийн байгууллагын ашигт ажиллагаа
 Бизнес эрхлэгчид компанийнхаа өрсөлдөх чадварыг
сайжруулахын тулд үр ашигтай ажиллах болон
өрсөлдөөнт, хувьсан өөрчлөлтгий орчинд зохицох гэсэн
хоѐр чадварыг түлхүү анхаарах ѐстой.
 Ур чадвартай ажиллах хүч нь тухайн орны өрсөлдөх
чадварыг сайжруулдаг

21.  Бүтээмж бол нэмүү үнэлэмжийг илэрхийлдэг.
 Ажилчдын ажилдаа хандах хандлага тухайн орны
өрсөлдөх чадварт нөлөөлдөг.
 Дэд бүтэц
 Үр ашигтай бизнесийн тогтолцоонуудаас бүрддэг
хөгжингүй дэд бүтэц нь ЭЗ-ийн үйл ажиллагааг дэмждэг.
 Хөгжингүй дэд бүтэц гэдэгт зөвхөн мэдээллийн
технологийн хөгжлөөс гадна хүрээлэн буй байгаль орчноо
хамгаалах тогтолцоо ч хамаарна.
 Амьдралын чанар өндөр байх нь тухайн орны урих
чадварын нэг хэсэг болно.
 Шаардлага хангахуйц чадварлаг, өгөөжтэй боловсролын
нөөц нь мэдлэгт тулгуурласан ЭЗ-ийг хөгжүүлэхэд тустай.

22. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа