SlideShare a Scribd company logo
Соёлын эрх 
чөлөө ба хүний 
чадавхийн 
хөгжил 
Сэдэв 1
Оролцоо ба хүлээн зөвшөөрөл 
1
Хүний хөгжлийг соёлоор хэмжихэд хүргэдэг 3 
шалтгаан 
1. Хүссэнээрээ амьдрах боломжийг олгодог гол 
хүчин зүйл нь Соёлын эрх чөлөө юм. 
2. Шалтгаангүй уламжлалыг шүтэхээс илүү соёлын 
хүрээн дотор хүний эрх чөлөөний чухал байдлыг 
тодруулах 
3. Соёлын эрх чөлөө нь зөвхөн соёлын хүрээнд биш 
мөн нийгэм, улс төр, эдийн засгийн хүрээн дэх 
амжилт, алдаанд мөн чухал юм.
Орон нутгийн соёлын шаардлагын тухай 
А.Смитийн үзэл баримтлал 
Өлсгөлөн болон материаллаг хомсдол нь ядуурлыг 
бүтнээр нь илэрхийлэхгүй. Үүний хамгийн тод жишээ 
бол Лондонд чи хичнээн ядуу байсан ч гудамжинд арьсан 
гуталгүйгээр гарна гэдэг бол байж болшгүй зүйл юм.
Хүмүүсийн харьцангуй орлого болон туйлын боломж хоёрын 
харилцаанд соёл хамаарах нь: 
Тухайн орон нутагт үүссэн орлогын 
харьцангуй хомсдол нь нийгмийн туйлын хомсдолд 
хүргэж болно. Жишээ нь: Баян нийгэм дэх 
харьцангуй ядуу хүний хувьд туйлын ядуу юм шиг 
харагддаг. Гэвч үнэндээ энэ ядуу гэж тооцогдож 
байгаа хүн нь нийгэм дэх дундаж орлогтой 
хүмүүсээс илүү орлоготой байдаг. 
 Зарим тохиолдолд үүний яг эсрэг байна. 
 Тийм учраас эдийн засгийн ядуурал гэдэг дээр 
соёлын хүчин зүйлүүдийг тооцож үзэх хэрэгтэй.
соёлын гадуурхлын хоёр хэлбэр 
1. Оролцооны гадуурхагдал: 
Зарим хүн, бүлгийг уг зүйлийг хийхэд нь зөвшөөрдөг 
мөртлөө үүнийг зарим хүн, бүлгийг хийхийг нийгэмд 
зөвшөөрөхгүй байхад энэ гадуурхагдал үүснэ. Гол суурь нь 
ихэвчлэн тухайн хүмүүсийн соёлын харъяаллаас үүдэлтэй 
байдаг бөгөөд энэ нь тэднийг боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлт 
болон улс төрийн шийдвэр гаргалтаас тусгаарлахад 
хүргэдэг. 
2. Амьдралын хэв шинжийн гадуурхагдал: 
Бүх хүний амьдралын хэв маяг адилхан байх ёстой үзлээс 
үүдэлтэй. Зарим хүмүүсийн амьдралын хэв маягийг хүлээн 
зөвшөөрөхгүй байх.
Хүний эрх чөлөө, эрхүүд, 
тэдгээрийн олон янз байдлын роль 
2
Хүний эрх чөлөөний чухал шинж хүний эрхийн 
үзХэлү нсаинйааэтрахй учяөллдөаөхн ниьй чухал нь хүний эрхийн онолтой 
холбох явдал байж болох юм. Хүний эрхийг хүлээн зөвшөөрөх 
нь заавал хуулийн нэр томъёо, албан ёсны цаасан дээр 
хэрэглэдэггүй. Цаасан дээр албан ёсоор бууснаараа ихэнхдээ 
зөвхөн хөдөлгөх хүч болдог. Тод жишээ нь: “Хүний эрхийн 
тухай хууль” гэж нэрлэсэн хууль байна. 
Алдарт Герберт Харт 
өөр ийн а лдарт эсс эд ээ 
“Хүмүүс голчло н 
өөрсд ийнхөө хуулийн 
с ист ем д эх оролцоогоо 
өм гөөлөхдөө ё с сурт ахууны 
эрхэ э ярьж эхэлд э г” гэж 
б ич с э н .
Хүний эрх чөлөө гэдэг нь одоо хүний 
эрх гэдэг нэр томъёотой салшгүй холбоотой 
болсон. Ялангуяа цөөнхийн хувьд. 
Соёлын олон янз байдал нь соёлын 
хүрээнд чухал юм. хэрэв соёлын ялгаа байж 
болохгүй гэчихвэл маш олон сөрөг үр дагавар 
гарч ирнэ. 
Хүний эрх чөлөөнөөс шалтгаалж 
соёлын олон янз байдал үүсч, эсвэл 
өөрчлөгдөж болно. Жнь: Бэлгийн цөөнх 
Соёлын олон янзаас мөн шинэ эерэг 
зүйлс үүсч болно. Жнь. Афро Америкчуудын 
дуу хөгжим. Хөгжмийн энэ урсгал одоо 
дэлхийд нөлөөлж байна. 
Соёлын эрх чөлөөг золиослон соёлын 
олон янз байдлыг олж авч болно
Өөрийн өвөрмөц чанар нийгэм ба 
эрх чөлөө 
3
Майкл Санделийн хүний нийгмийн “Конститутив 
үзэл баримтлал” 
Амьдралын хэв шинжээ сонгох 
боломж ба хувь хүний өөрийн 
өвөрмөц чанараа нээх үйл явц дахь 
сонголт.
Хувь хүний 
өөрийн өвөрмөц 
шинж чанар бол 
өөрийгөө нээн 
харуулах зүйл мөн.
АМЬДРАЛЫН 
ЗАМАА 
ТОДОРХОЙЛОХОД 
ӨӨРИЙН ӨВӨРМӨЦ 
ШИНЖИЙН 
МЭДРЭМЖ ЧУХАЛ
Даяарчлал, тэгш бус байдал, 
ардчилал 
4
Даяарчлал гэж юу вэ? түүний төрөл ангилал  Үйлдвэрлэл 
 СанхүүЭдийн засаг 
 Улс төр 
 Мэд ээлэл 
 Хэл 
 Соёл 
 Экологи 
 Нийгмийн (олон улсын соёлын солилцоо) 
 Техник 
 Хууль/Ёс зүй 
 Бизне с
Тэгш бус байдал 
Манай оронд төдийгүйг эдэжлх июй уни вйтээ?эр тэгш бус байдал маш 
олон янзаар илэрч байдаг. 
 Жендерийн т эгш бус 
байдал 
 Баян ядуугийн т эгш 
бус байдал 
 Боловсрол 
 Мэргэжил 
 Хувь хүний ур чадвар 
 Нас
Хүн төрлөхтнийг соёл иргэншлийн дайн 
хүлээж байна... 
 Америкийн улс төр судлаач Самуэль 
Хантингтон 90-ээд оны эхээр ингэж сануулж 
байсан юм. 
 Хүйт эн дайны дараа хүн төрлөхтөн АНУ 
т эргүүт эй барууны, хятадын конфузын, 
японы, лалын, энэтхэгийн, латин 
америкийн, африкийн, зүүн славяны, ОУ 
т эргүүт эй үнэн алдартны гэс эн найман 
соёл иргэншилд хуваагдсан юм гэж 
Хантингтон үзсэн юм.
.
Соёлын эрх 
чөлөөнд тулгарч 
буй асуудлууд 
Сэдэв 2
Соёлын эрх чөлөө хүний хөгжлийн 
судлагдаагүй хүчин зүйл мөн 
1
Хүний сонгох боломжийг өргөтгөх 
нь: 
 Нийгэмд олон зөрчилдөөн гарч байгаагийн нэг нь өөрийн 
төрөлх хэлийг сонгох асуудал юм. 
 Энэ нь нийгмийн цөөнхийн сонгох бололцоог илүү ихээр 
нэмэгдүүлж байгаа юм. 
 Жишээлбэл : Английн цагаачлалын хууль юм.
Соёлын эрх чөлөөний шаардлагуудын олон янзын 
хэлбэр, эх сурвалжууд 
 Хүний эрхийн 5-н тунхаг бичиг байдаг. 
- Иргэний, 
- Соёлын, 
- Эдийн засгийн, 
- Нийгмийн 
- Улс төрийн хууль 
байдаг ба үүнээс хамгийн бага анхаарал татдаг нь СОЁЛЫН 
тухай асуудал юм. Энэ хууль нь хүн бүр өөрсдийн болон 
бусдын соёлыг хүндэтгэх, түүндээ сэтгэл хангалуун байх 
талаар заажээ. 
 2002 онд анх баталсан. 
 1966 он хүртэл АНУ болон Канад улс нь цөөнхийг үл тоодог 
байв.
Олон үндэстний төрүүд дэх үндэсний 
цөөнхийн байдал 
 150 оронд олон үндэстний төрүүддэх цөөнхийн бүлэг 
байдаг ба 30н оронд л энэ бүлэг хүн амын 10-с бага %-ийг 
эзэлдэг. 
 Цөөнхийн бүлгүүд нь ихэнх нийгмийн асуудал болон эрхээс 
гадуурхагдаж байдаг хэдий зарим нэг талаар эрхээ бүрэн 
дүүрэн эдэлдэг. 
 Жишээ нь: Индонезийн хүн амын 3%-г Хятад эзэлдэг. Гэвч 
эдийн засгийн 70% орчмыг нь дангаараа бүрдүүлж эдийн 
засгийн таатай нөхцөлд байдаг боловч тэндээ төрөлх 
хэлээрээ ярих болон сургуульд заалгах зэрэг нь хаалттай 
байдаг.
Уугуул ард иргэдийн байдал  Дэлхий дээр 70 гаруй улсад 300 сая хүн 
4000 хэлээр ярьж байна. Латин Америкд 
50 сая гаруй хүн амаас 11% нь уугуул 
иргэд юм. 
 Болив болон Гуатамелагийн уугуул 
иргэд нь хүн амынхаа 50%-с дээшхийг 
эзэлдэг. 
 Уугуул иргэддээ хамгийн ээлтэй улсууд 
бол АНУ, Австрали зэрэг юм. Гэвч 
зарим нэг талаар энэ нь сөрөг үр 
дагавартай.
Цагаачдын байдал 
 Өөрсдийн улсаас гадуур амьдарч буй хүмүүсийг 
цагаач хүн гэнэ. 
 Цагаачлах нь 1970 оноос эрс нэмэгдсэн. 
 Европд 1980 оноос хойш өссөөр одоо 75%-д хүрээд 
байна. 
 Лондонд зарим сургууль 300н өөр хэлэээр ярьдаг. 
Энэ нь цагаачлалын салбар албанд асуудлыг эхээр 
үүсгэдэг. Үүний нэг нь эрлийз хүүхэд төрөх юм. 
Арабын нэгдсэн улс болон Кувейт зэрэгт их 
тохилдож байна. 
 Цагаачид нь тухайн улсын албан ёсны иргэн биш 
учраас нийгмийн олон арга хэмжээнээс 
гадуурхагдаж байна. Жишээ нь: /эмнэлгийн
 СудаСлгаоанёыл үыр ндү нг баодлоуну олрохн лулысынн тхооэ м хэмжээ 
баримтаар 1.2 тэрбум хүн өдөрт 1$-л 
амьдардаг бол 828 сая хүн өлсгөлөн байдаг. 
 114 сая сургуулийн насны хүүхэд сургуульд 
сурч чаддаггүй. 
 11сая хүн анхны тусламж авч чадаагүйгээс 
болж амь насаа алддаг. 
 1.8 сая хүн улс төрийн дарамт шахалтанд 
амьдардаг гэсэн судалгаа гарчээ. 
 Иймээс энэ асуудал нь дэлхийн томоохон 
асуудлын нэг болоод байна.
Шашин шүтлэгийг хүлээн 
 Эрт зүеөэвэсш шөашөнрыө мха рнгаьан бий болсон. 
 Энэ нь эртний Египтэд бурхан байдаг 
үгүй гэдэг үзлээс улбаатай. 
 Шашин байдаг үгүй нь хувь хүн бүрийн 
үзэл бодлоос шалтгаалдаг. Энэ байдлаас 
болж 19-р зууны дунд үед зуу зуун 
Христийн шашинтай хүмүүс үй 
олноороо алагдаж байсан. 
 Аль ч улсад энэ асуудал нь томоохон 
асуудлуудын нэг болоод байна. 
 Шашныг хориглох нь маш хурц асуудал 
болдог. 
 Эрсдэлтэй байгаа цөөнхийн судалгаагаар
Хэлийг хүлээн зөвшөөрөх нь 
 Хэл бол соёлыг илэрхийлэн хамгийн чухал элемент юм. 
Хэлээр ялгаварлан гадуурхагдах нь бусад зүйлээр 
гадуурхагдахаас илүү хүнд байдаг. 
 10000 гаруй хэл байснаас одоо 6000н хэл л үлдээд байна. 
 Одоо сүүлийн 100 жилд энэ 6000 хэлний 50-90% нь 
устаж үгүй болно гэсэн судалгаа байдаг. 
 Олон хэлээр ярих нь хэл устах хамгийн том эрсдэл юм.
Амьдралын хэв маягаар гадуурхагдах байдлын 
зарим асуудал 
 Амьдралын хэв маягаар гадуурхагдах нь нийгэм 
эдийн засгийн гадуурхлаас илүү хүнд цохилтонд 
ордог. Энэ нь тухайн улс үндэстний хэл соёл, 
шашин шүтлэгийг нь дорд үзэж доромжилж байна 
гэсэн үг юм. 
 Жишээ нь: казахстанчуудыг өөрсдийн хувцас 
өмсөж явахыг харсан хүмүүс шоолох гэх мэт
Соёлын эрх чөлөөг дэмжихийн тулд 
өөрийн өвөрмөц чанарыг хүлээн 
зөвшөөрөх нь 
2
Соёлын өвөрмөц байдлаас үүдэлтэй улс төр 
 Нэнг исойёглмыинй өнв аөсрумуөдцл шыинн гжа дчуаунаррхааалс 
хамааран гаргасан хориг нь соёлын 
эрх чөлөөний нэг хэсэг юм. 
 Маш олон соёл хөгжлийнхөө явцад 
гадуурхалд өртдөг. 
 Соёлын өвөрмөц байдлаасаа болж 
750-с саяас илүү хүн улс төр эдийн 
засгийн хувьд бусад бүлгүүдээс илүү 
их гадуурхалд өртөж энэ нь тэдний 
сул тал болж байна.
Улс төрийн амьдрал дахь оролцоо 
 Улс төрийн эрхэнд нэг нам гарч ирэхэд улс төрийн 
эрх хязгаарлагдаж эхэлдэг. 
 Хэдийгээр ардчилсан нийгэмд ч бас улс төрийн 
оролцооны эрх хязгаарлагдмал байна. 
 Дэлхий дээр 300сая орчим хүн ам улс төрийн 
оролцооны хувьд хязгаарлагдмал байна. 
 180сая хүн өөрсдийн улс төрийн оролцооны эрхэнд 
сэтгэл дундуур байна. 
 83сая гаруй иргэн санал өгөх эрхээ хязгаарлуулсан 
байна. 
 Жишээ нь: Бразилийн Афро бразилчууд Бразил 
улсын хүн амын 33%-г эзэлдэг ч тэдний улс төрийн 
эрхэнд гарах орон зай 2%-г л хүлээн зөвшөөрдөг.
Эрүүл мэнд, боловсрол, орлого 
 Эрсдэлтэй цөөнхийн судалгаагаар дэлхийд 750 
гаруй сая хүн нийгэм эдийн засгийн хувьд 
гадуурхагдаж байна. Үүнээс 68 сая хүн засгийн 
газрын шууд хамааралтайгаар гадуурхагдаж байна. 
Энэ нь улс төр засгийн газрын хууль дүрэм зэргээс 
шууд хамаарна. 
 Жишээ нь: Чехэд Словянчууд болон Ромачууд 
зөвхөн өөрийн үндэс угсаанаас болж ажилгүй байна 
гэж үздэг.
Соёлын гадуурхлын асуудал өөрийн гэсэн 
өвөрмөц бодлогыг шаарддаг 
 Амьдралын болон оролцооны хэв маягийн гадуурхал нь 
өөрсдийн гэсэн өвөрмөц бодлогоор зохицуулагддаг. 
Уламжлалт бодлогоор зохицуулагдаж болдоггүй энэ нь 
өвөрмөц байдалтай нь холбоотой. 
 Соёлыг гадуурхал нь өөрийн гэсэн бодлогыг шаарддаг. 
 Зарим цөөнхийн байдал нь эдийн засгийн хувьд 
гадуурхагддаггүй ч соёлын хувьд хязгаарлагдмал байдаг. 
 Жишээ нь: Индонез дахь Хятад иргэд
Хүний хөгжлийн үзэл баримтлалд олон соёлын үзлийг 
хамаатуулах нь 
 Нэг соёл ноёрхсон улс оронд амьдарч буй олон 
соёлт иргэд өөрсдийн соёлоо умартах шаардлага 
гардаг. Соёлын эрх чөлөөний хувьд хүн бүр 
өөрсдийн соёл зан заншлаа авч үлдэх хүлээн 
зөвшөөрүүлэн хүндлүүлэх арга юм. 
 Энэ нь олон соёлын нэгтгэсэн бодлогоор 
зохицуулагдана. 
 Жишээ нь: өнгөрсөнд болсон соёлын түүхээс болж 
одоог хүртэл гадуурхагдаж байна. Факистаны ард 
түмэн АЛАН ХЯДАГЧДААС болж
Хүний хөгжлийн үзэл баримтлалд олон 
соёлын бодлогыг нэгтгэх нь  Хүний хөгжлийн шатны 3н багана байдаг. 
1. АРДЧИЛАЛ: Хүнийг эрх чөлөөтэй байлгах нийгэм улс төрийн 
хувьд эрх тэгш байлгах нэг форум юм. Ардчилал нь цөөнхөд 
анхаарлаа тун бага хандуулдаг. Ардчилал маш сайн хөгжсөн 
газарт цагаачлал болон хэл шинжлэл мөн уугуул иргэдэд 
хайхрамжгүй ханддаг. 
2. Нийгэм эдийн засгийн ялгаварлан гадуурхалтыг багасгахад 
нөлөө үзүүлдэг. Оролцооны гадуурхалтыг засахад нөлөөлдөг. 
Энэ нь онцгойлон ажлын байр болон сургалт үйлдвэрлэлийг 
дэмжихэд чухал нөлөөтэй. 
3. Нийгмийн боломжийг эрх тэгшээр өргөжүүлэх: Энэ нь 
нийгмийн соёлын гадуурхлыг бууруулахад чиглэгдсэн. 
Боловсролын болон соёлын өнгөрсөнд болсон буруу ойлголтыг 
засахад хангалтгүй.

More Related Content

What's hot

монголын хүн ам
монголын хүн ам монголын хүн ам
монголын хүн ам Haliun53
 
хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна.
хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна. хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна.
хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна.
Shine Naran school
 
Хүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжил
Хүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжилХүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжил
Хүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжил
Ankhbileg Luvsan
 
S.ss702. l 14. даяарчлал
S.ss702. l 14. даяарчлалS.ss702. l 14. даяарчлал
S.ss702. l 14. даяарчлал
Baasansuren Naranbaatar
 
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх ньХүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Turbold Bat
 
Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...
Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...
Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...batnasanb
 
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудалДаяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Jargal Jambal
 

What's hot (7)

монголын хүн ам
монголын хүн ам монголын хүн ам
монголын хүн ам
 
хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна.
хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна. хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна.
хүний эрх, мөргөлдөөний үед хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж байна.
 
Хүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжил
Хүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжилХүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжил
Хүний эрх, эрх чөлөө ба хөгжил
 
S.ss702. l 14. даяарчлал
S.ss702. l 14. даяарчлалS.ss702. l 14. даяарчлал
S.ss702. l 14. даяарчлал
 
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх ньХүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
 
Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...
Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...
Г.Нандинцэцэг - АЖИЛЛАХ ХҮЧ БА ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТЭНЦВЭР /Улаанбаатар хотын...
 
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудалДаяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
 

Viewers also liked

S.ss 702 l 4 classic theory
S.ss 702 l 4 classic theoryS.ss 702 l 4 classic theory
S.ss 702 l 4 classic theory
Baasansuren Naranbaatar
 
L 2. s.ss702
L 2. s.ss702L 2. s.ss702
S.ss702 l 1
S.ss702  l 1S.ss702  l 1
S.ss702 l 11. regional competition
S.ss702 l 11. regional competitionS.ss702 l 11. regional competition
S.ss702 l 11. regional competition
Baasansuren Naranbaatar
 
Niigmiin tuhai medleg-2
Niigmiin tuhai medleg-2Niigmiin tuhai medleg-2
Niigmiin tuhai medleg-2tulgaa14
 
Lecture 1 micro edin zasgin sudlah zuil
Lecture 1 micro edin zasgin sudlah zuilLecture 1 micro edin zasgin sudlah zuil
Lecture 1 micro edin zasgin sudlah zuil
Eku Tsengenjav
 
S.ss702 l 12. togt devlopment
S.ss702 l 12. togt devlopmentS.ss702 l 12. togt devlopment
S.ss702 l 12. togt devlopment
Baasansuren Naranbaatar
 
S.ss702 l 3. value
S.ss702 l 3. valueS.ss702 l 3. value
S.ss702 l 3. value
Baasansuren Naranbaatar
 
Power point s bolowsruulalt
Power point s bolowsruulaltPower point s bolowsruulalt
Power point s bolowsruulaltdenkhee68
 
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and ArchivesUX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
Ned Potter
 
Designing Teams for Emerging Challenges
Designing Teams for Emerging ChallengesDesigning Teams for Emerging Challenges
Designing Teams for Emerging Challenges
Aaron Irizarry
 

Viewers also liked (17)

S.ss 702 l 4 classic theory
S.ss 702 l 4 classic theoryS.ss 702 l 4 classic theory
S.ss 702 l 4 classic theory
 
L 2. s.ss702
L 2. s.ss702L 2. s.ss702
L 2. s.ss702
 
S.ss702 l 5. umch.ppt
S.ss702 l 5. umch.pptS.ss702 l 5. umch.ppt
S.ss702 l 5. umch.ppt
 
Tsahim sudalgaa s.
Tsahim sudalgaa s.Tsahim sudalgaa s.
Tsahim sudalgaa s.
 
S.ss702 l 7
S.ss702 l 7S.ss702 l 7
S.ss702 l 7
 
S.ss702 l 1
S.ss702  l 1S.ss702  l 1
S.ss702 l 1
 
S.ss702 l 11. regional competition
S.ss702 l 11. regional competitionS.ss702 l 11. regional competition
S.ss702 l 11. regional competition
 
Niigmiin tuhai medleg-2
Niigmiin tuhai medleg-2Niigmiin tuhai medleg-2
Niigmiin tuhai medleg-2
 
Lecture 1 micro edin zasgin sudlah zuil
Lecture 1 micro edin zasgin sudlah zuilLecture 1 micro edin zasgin sudlah zuil
Lecture 1 micro edin zasgin sudlah zuil
 
S.ss702 l 12. togt devlopment
S.ss702 l 12. togt devlopmentS.ss702 l 12. togt devlopment
S.ss702 l 12. togt devlopment
 
S.ss702 l 3. value
S.ss702 l 3. valueS.ss702 l 3. value
S.ss702 l 3. value
 
дугуйн S
дугуйн Sдугуйн S
дугуйн S
 
5 s surgalt ambuk
5 s surgalt ambuk5 s surgalt ambuk
5 s surgalt ambuk
 
Power point s bolowsruulalt
Power point s bolowsruulaltPower point s bolowsruulalt
Power point s bolowsruulalt
 
S
SS
S
 
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and ArchivesUX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
 
Designing Teams for Emerging Challenges
Designing Teams for Emerging ChallengesDesigning Teams for Emerging Challenges
Designing Teams for Emerging Challenges
 

Similar to S.ss702 l 15. human development

Дэлхийн хүн ам
Дэлхийн хүн амДэлхийн хүн ам
Дэлхийн хүн амBMunguntuul
 
Lecture 3 democracy and dictatorship
Lecture 3 democracy and dictatorshipLecture 3 democracy and dictatorship
Lecture 3 democracy and dictatorship
Jargal Jambal
 
Communism vs democracy
Communism vs democracyCommunism vs democracy
Communism vs democracyTuru Turuu
 
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудалмонгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудалzagas_aa
 
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудалмонгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудалzagas_aa
 
Soyol hoorondin hariltsaani asuudal
Soyol hoorondin hariltsaani asuudalSoyol hoorondin hariltsaani asuudal
Soyol hoorondin hariltsaani asuudalUls Ulsaa
 
хүний эрх гэж юу в1
хүний эрх гэж юу в1хүний эрх гэж юу в1
хүний эрх гэж юу в1
altangerel altangerel
 
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэлхүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
altangerel altangerel
 
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэлхүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
altangerel altangerel
 
í-ü3 -+
 í-ü3 -+ í-ü3 -+
í-ü3 -+А. Aku
 
хүний эрх гэж юу
хүний эрх гэж юухүний эрх гэж юу
хүний эрх гэж юу
altangerel altangerel
 
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )Maa Enkh
 
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.pptГазарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Enkh Tseba
 
либертарианизм
либертарианизмлибертарианизм
либертарианизмyivo1004
 
Ardchilal
ArdchilalArdchilal
Ardchilal
javzandulamts
 
Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)
Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)
Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)
Bilgüüdéi Bold
 
дэлхийн глобаль асуудлууд
дэлхийн глобаль асуудлууддэлхийн глобаль асуудлууд
дэлхийн глобаль асуудлуудOtgon-Erdene Bazarkhand
 
хааан Terrorism(2)
хааан Terrorism(2)хааан Terrorism(2)
хааан Terrorism(2)Joe Cobra
 
соёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүдсоёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүдGahain Tuulai
 

Similar to S.ss702 l 15. human development (20)

Дэлхийн хүн ам
Дэлхийн хүн амДэлхийн хүн ам
Дэлхийн хүн ам
 
Population
PopulationPopulation
Population
 
Lecture 3 democracy and dictatorship
Lecture 3 democracy and dictatorshipLecture 3 democracy and dictatorship
Lecture 3 democracy and dictatorship
 
Communism vs democracy
Communism vs democracyCommunism vs democracy
Communism vs democracy
 
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудалмонгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
 
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудалмонгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
монгол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн асуудал
 
Soyol hoorondin hariltsaani asuudal
Soyol hoorondin hariltsaani asuudalSoyol hoorondin hariltsaani asuudal
Soyol hoorondin hariltsaani asuudal
 
хүний эрх гэж юу в1
хүний эрх гэж юу в1хүний эрх гэж юу в1
хүний эрх гэж юу в1
 
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэлхүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
 
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэлхүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
хүний эрх гэж юу C 1 г.алтангэрэл
 
í-ü3 -+
 í-ü3 -+ í-ü3 -+
í-ü3 -+
 
хүний эрх гэж юу
хүний эрх гэж юухүний эрх гэж юу
хүний эрх гэж юу
 
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
 
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.pptГазарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
 
либертарианизм
либертарианизмлибертарианизм
либертарианизм
 
Ardchilal
ArdchilalArdchilal
Ardchilal
 
Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)
Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)
Хосе Ортега и Гассет - Түмний түрэлт (9 ба 10-р бүлгийн анализ)
 
дэлхийн глобаль асуудлууд
дэлхийн глобаль асуудлууддэлхийн глобаль асуудлууд
дэлхийн глобаль асуудлууд
 
хааан Terrorism(2)
хааан Terrorism(2)хааан Terrorism(2)
хааан Terrorism(2)
 
соёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүдсоёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүд
 

More from Baasansuren Naranbaatar

Lecture.5 rev 3.4. (1)
Lecture.5 rev 3.4. (1)Lecture.5 rev 3.4. (1)
Lecture.5 rev 3.4. (1)
Baasansuren Naranbaatar
 
Lecture.13 micro competition..
Lecture.13 micro competition..Lecture.13 micro competition..
Lecture.13 micro competition..
Baasansuren Naranbaatar
 
Lecture.3 freedom, protection,.1
Lecture.3 freedom, protection,.1Lecture.3 freedom, protection,.1
Lecture.3 freedom, protection,.1
Baasansuren Naranbaatar
 
Lectures.social ecology
Lectures.social ecologyLectures.social ecology
Lectures.social ecology
Baasansuren Naranbaatar
 
224. lectures.
224. lectures.224. lectures.
224. lectures.
Baasansuren Naranbaatar
 
S.ss702 l 10
S.ss702 l 10S.ss702 l 10
K.ss238.lecturs.1 8
K.ss238.lecturs.1 8K.ss238.lecturs.1 8
K.ss238.lecturs.1 8
Baasansuren Naranbaatar
 
Sem
SemSem
History of philosophy_and_philosophers
History of philosophy_and_philosophersHistory of philosophy_and_philosophers
History of philosophy_and_philosophers
Baasansuren Naranbaatar
 
Lect7
Lect7Lect7

More from Baasansuren Naranbaatar (17)

Lecture.5 rev 3.4. (1)
Lecture.5 rev 3.4. (1)Lecture.5 rev 3.4. (1)
Lecture.5 rev 3.4. (1)
 
Lecture.13 micro competition..
Lecture.13 micro competition..Lecture.13 micro competition..
Lecture.13 micro competition..
 
Lecture.3 freedom, protection,.1
Lecture.3 freedom, protection,.1Lecture.3 freedom, protection,.1
Lecture.3 freedom, protection,.1
 
Lectures.social ecology
Lectures.social ecologyLectures.social ecology
Lectures.social ecology
 
224. lectures.
224. lectures.224. lectures.
224. lectures.
 
Suirliin uruud
Suirliin uruudSuirliin uruud
Suirliin uruud
 
S.ss702 l 10
S.ss702 l 10S.ss702 l 10
S.ss702 l 10
 
S.ss702 l 6 une
S.ss702 l 6 une S.ss702 l 6 une
S.ss702 l 6 une
 
S.ss 702 l 4 classic theory
S.ss 702 l 4 classic theoryS.ss 702 l 4 classic theory
S.ss 702 l 4 classic theory
 
K.ss238.lecturs.1 8
K.ss238.lecturs.1 8K.ss238.lecturs.1 8
K.ss238.lecturs.1 8
 
Sem
SemSem
Sem
 
History of philosophy_and_philosophers
History of philosophy_and_philosophersHistory of philosophy_and_philosophers
History of philosophy_and_philosophers
 
философи сем 3
философи сем 3философи сем 3
философи сем 3
 
S.ss101 soril.1
S.ss101 soril.1S.ss101 soril.1
S.ss101 soril.1
 
Ss702
Ss702Ss702
Ss702
 
Sem. 7. world politics
Sem. 7. world politicsSem. 7. world politics
Sem. 7. world politics
 
Lect7
Lect7Lect7
Lect7
 

S.ss702 l 15. human development

  • 1. Соёлын эрх чөлөө ба хүний чадавхийн хөгжил Сэдэв 1
  • 2. Оролцоо ба хүлээн зөвшөөрөл 1
  • 3. Хүний хөгжлийг соёлоор хэмжихэд хүргэдэг 3 шалтгаан 1. Хүссэнээрээ амьдрах боломжийг олгодог гол хүчин зүйл нь Соёлын эрх чөлөө юм. 2. Шалтгаангүй уламжлалыг шүтэхээс илүү соёлын хүрээн дотор хүний эрх чөлөөний чухал байдлыг тодруулах 3. Соёлын эрх чөлөө нь зөвхөн соёлын хүрээнд биш мөн нийгэм, улс төр, эдийн засгийн хүрээн дэх амжилт, алдаанд мөн чухал юм.
  • 4. Орон нутгийн соёлын шаардлагын тухай А.Смитийн үзэл баримтлал Өлсгөлөн болон материаллаг хомсдол нь ядуурлыг бүтнээр нь илэрхийлэхгүй. Үүний хамгийн тод жишээ бол Лондонд чи хичнээн ядуу байсан ч гудамжинд арьсан гуталгүйгээр гарна гэдэг бол байж болшгүй зүйл юм.
  • 5. Хүмүүсийн харьцангуй орлого болон туйлын боломж хоёрын харилцаанд соёл хамаарах нь: Тухайн орон нутагт үүссэн орлогын харьцангуй хомсдол нь нийгмийн туйлын хомсдолд хүргэж болно. Жишээ нь: Баян нийгэм дэх харьцангуй ядуу хүний хувьд туйлын ядуу юм шиг харагддаг. Гэвч үнэндээ энэ ядуу гэж тооцогдож байгаа хүн нь нийгэм дэх дундаж орлогтой хүмүүсээс илүү орлоготой байдаг.  Зарим тохиолдолд үүний яг эсрэг байна.  Тийм учраас эдийн засгийн ядуурал гэдэг дээр соёлын хүчин зүйлүүдийг тооцож үзэх хэрэгтэй.
  • 6. соёлын гадуурхлын хоёр хэлбэр 1. Оролцооны гадуурхагдал: Зарим хүн, бүлгийг уг зүйлийг хийхэд нь зөвшөөрдөг мөртлөө үүнийг зарим хүн, бүлгийг хийхийг нийгэмд зөвшөөрөхгүй байхад энэ гадуурхагдал үүснэ. Гол суурь нь ихэвчлэн тухайн хүмүүсийн соёлын харъяаллаас үүдэлтэй байдаг бөгөөд энэ нь тэднийг боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлт болон улс төрийн шийдвэр гаргалтаас тусгаарлахад хүргэдэг. 2. Амьдралын хэв шинжийн гадуурхагдал: Бүх хүний амьдралын хэв маяг адилхан байх ёстой үзлээс үүдэлтэй. Зарим хүмүүсийн амьдралын хэв маягийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх.
  • 7. Хүний эрх чөлөө, эрхүүд, тэдгээрийн олон янз байдлын роль 2
  • 8. Хүний эрх чөлөөний чухал шинж хүний эрхийн үзХэлү нсаинйааэтрахй учяөллдөаөхн ниьй чухал нь хүний эрхийн онолтой холбох явдал байж болох юм. Хүний эрхийг хүлээн зөвшөөрөх нь заавал хуулийн нэр томъёо, албан ёсны цаасан дээр хэрэглэдэггүй. Цаасан дээр албан ёсоор бууснаараа ихэнхдээ зөвхөн хөдөлгөх хүч болдог. Тод жишээ нь: “Хүний эрхийн тухай хууль” гэж нэрлэсэн хууль байна. Алдарт Герберт Харт өөр ийн а лдарт эсс эд ээ “Хүмүүс голчло н өөрсд ийнхөө хуулийн с ист ем д эх оролцоогоо өм гөөлөхдөө ё с сурт ахууны эрхэ э ярьж эхэлд э г” гэж б ич с э н .
  • 9. Хүний эрх чөлөө гэдэг нь одоо хүний эрх гэдэг нэр томъёотой салшгүй холбоотой болсон. Ялангуяа цөөнхийн хувьд. Соёлын олон янз байдал нь соёлын хүрээнд чухал юм. хэрэв соёлын ялгаа байж болохгүй гэчихвэл маш олон сөрөг үр дагавар гарч ирнэ. Хүний эрх чөлөөнөөс шалтгаалж соёлын олон янз байдал үүсч, эсвэл өөрчлөгдөж болно. Жнь: Бэлгийн цөөнх Соёлын олон янзаас мөн шинэ эерэг зүйлс үүсч болно. Жнь. Афро Америкчуудын дуу хөгжим. Хөгжмийн энэ урсгал одоо дэлхийд нөлөөлж байна. Соёлын эрх чөлөөг золиослон соёлын олон янз байдлыг олж авч болно
  • 10. Өөрийн өвөрмөц чанар нийгэм ба эрх чөлөө 3
  • 11. Майкл Санделийн хүний нийгмийн “Конститутив үзэл баримтлал” Амьдралын хэв шинжээ сонгох боломж ба хувь хүний өөрийн өвөрмөц чанараа нээх үйл явц дахь сонголт.
  • 12. Хувь хүний өөрийн өвөрмөц шинж чанар бол өөрийгөө нээн харуулах зүйл мөн.
  • 13. АМЬДРАЛЫН ЗАМАА ТОДОРХОЙЛОХОД ӨӨРИЙН ӨВӨРМӨЦ ШИНЖИЙН МЭДРЭМЖ ЧУХАЛ
  • 14. Даяарчлал, тэгш бус байдал, ардчилал 4
  • 15. Даяарчлал гэж юу вэ? түүний төрөл ангилал  Үйлдвэрлэл  СанхүүЭдийн засаг  Улс төр  Мэд ээлэл  Хэл  Соёл  Экологи  Нийгмийн (олон улсын соёлын солилцоо)  Техник  Хууль/Ёс зүй  Бизне с
  • 16. Тэгш бус байдал Манай оронд төдийгүйг эдэжлх июй уни вйтээ?эр тэгш бус байдал маш олон янзаар илэрч байдаг.  Жендерийн т эгш бус байдал  Баян ядуугийн т эгш бус байдал  Боловсрол  Мэргэжил  Хувь хүний ур чадвар  Нас
  • 17. Хүн төрлөхтнийг соёл иргэншлийн дайн хүлээж байна...  Америкийн улс төр судлаач Самуэль Хантингтон 90-ээд оны эхээр ингэж сануулж байсан юм.  Хүйт эн дайны дараа хүн төрлөхтөн АНУ т эргүүт эй барууны, хятадын конфузын, японы, лалын, энэтхэгийн, латин америкийн, африкийн, зүүн славяны, ОУ т эргүүт эй үнэн алдартны гэс эн найман соёл иргэншилд хуваагдсан юм гэж Хантингтон үзсэн юм.
  • 18. .
  • 19. Соёлын эрх чөлөөнд тулгарч буй асуудлууд Сэдэв 2
  • 20. Соёлын эрх чөлөө хүний хөгжлийн судлагдаагүй хүчин зүйл мөн 1
  • 21. Хүний сонгох боломжийг өргөтгөх нь:  Нийгэмд олон зөрчилдөөн гарч байгаагийн нэг нь өөрийн төрөлх хэлийг сонгох асуудал юм.  Энэ нь нийгмийн цөөнхийн сонгох бололцоог илүү ихээр нэмэгдүүлж байгаа юм.  Жишээлбэл : Английн цагаачлалын хууль юм.
  • 22. Соёлын эрх чөлөөний шаардлагуудын олон янзын хэлбэр, эх сурвалжууд  Хүний эрхийн 5-н тунхаг бичиг байдаг. - Иргэний, - Соёлын, - Эдийн засгийн, - Нийгмийн - Улс төрийн хууль байдаг ба үүнээс хамгийн бага анхаарал татдаг нь СОЁЛЫН тухай асуудал юм. Энэ хууль нь хүн бүр өөрсдийн болон бусдын соёлыг хүндэтгэх, түүндээ сэтгэл хангалуун байх талаар заажээ.  2002 онд анх баталсан.  1966 он хүртэл АНУ болон Канад улс нь цөөнхийг үл тоодог байв.
  • 23. Олон үндэстний төрүүд дэх үндэсний цөөнхийн байдал  150 оронд олон үндэстний төрүүддэх цөөнхийн бүлэг байдаг ба 30н оронд л энэ бүлэг хүн амын 10-с бага %-ийг эзэлдэг.  Цөөнхийн бүлгүүд нь ихэнх нийгмийн асуудал болон эрхээс гадуурхагдаж байдаг хэдий зарим нэг талаар эрхээ бүрэн дүүрэн эдэлдэг.  Жишээ нь: Индонезийн хүн амын 3%-г Хятад эзэлдэг. Гэвч эдийн засгийн 70% орчмыг нь дангаараа бүрдүүлж эдийн засгийн таатай нөхцөлд байдаг боловч тэндээ төрөлх хэлээрээ ярих болон сургуульд заалгах зэрэг нь хаалттай байдаг.
  • 24. Уугуул ард иргэдийн байдал  Дэлхий дээр 70 гаруй улсад 300 сая хүн 4000 хэлээр ярьж байна. Латин Америкд 50 сая гаруй хүн амаас 11% нь уугуул иргэд юм.  Болив болон Гуатамелагийн уугуул иргэд нь хүн амынхаа 50%-с дээшхийг эзэлдэг.  Уугуул иргэддээ хамгийн ээлтэй улсууд бол АНУ, Австрали зэрэг юм. Гэвч зарим нэг талаар энэ нь сөрөг үр дагавартай.
  • 25. Цагаачдын байдал  Өөрсдийн улсаас гадуур амьдарч буй хүмүүсийг цагаач хүн гэнэ.  Цагаачлах нь 1970 оноос эрс нэмэгдсэн.  Европд 1980 оноос хойш өссөөр одоо 75%-д хүрээд байна.  Лондонд зарим сургууль 300н өөр хэлэээр ярьдаг. Энэ нь цагаачлалын салбар албанд асуудлыг эхээр үүсгэдэг. Үүний нэг нь эрлийз хүүхэд төрөх юм. Арабын нэгдсэн улс болон Кувейт зэрэгт их тохилдож байна.  Цагаачид нь тухайн улсын албан ёсны иргэн биш учраас нийгмийн олон арга хэмжээнээс гадуурхагдаж байна. Жишээ нь: /эмнэлгийн
  • 26.  СудаСлгаоанёыл үыр ндү нг баодлоуну олрохн лулысынн тхооэ м хэмжээ баримтаар 1.2 тэрбум хүн өдөрт 1$-л амьдардаг бол 828 сая хүн өлсгөлөн байдаг.  114 сая сургуулийн насны хүүхэд сургуульд сурч чаддаггүй.  11сая хүн анхны тусламж авч чадаагүйгээс болж амь насаа алддаг.  1.8 сая хүн улс төрийн дарамт шахалтанд амьдардаг гэсэн судалгаа гарчээ.  Иймээс энэ асуудал нь дэлхийн томоохон асуудлын нэг болоод байна.
  • 27. Шашин шүтлэгийг хүлээн  Эрт зүеөэвэсш шөашөнрыө мха рнгаьан бий болсон.  Энэ нь эртний Египтэд бурхан байдаг үгүй гэдэг үзлээс улбаатай.  Шашин байдаг үгүй нь хувь хүн бүрийн үзэл бодлоос шалтгаалдаг. Энэ байдлаас болж 19-р зууны дунд үед зуу зуун Христийн шашинтай хүмүүс үй олноороо алагдаж байсан.  Аль ч улсад энэ асуудал нь томоохон асуудлуудын нэг болоод байна.  Шашныг хориглох нь маш хурц асуудал болдог.  Эрсдэлтэй байгаа цөөнхийн судалгаагаар
  • 28. Хэлийг хүлээн зөвшөөрөх нь  Хэл бол соёлыг илэрхийлэн хамгийн чухал элемент юм. Хэлээр ялгаварлан гадуурхагдах нь бусад зүйлээр гадуурхагдахаас илүү хүнд байдаг.  10000 гаруй хэл байснаас одоо 6000н хэл л үлдээд байна.  Одоо сүүлийн 100 жилд энэ 6000 хэлний 50-90% нь устаж үгүй болно гэсэн судалгаа байдаг.  Олон хэлээр ярих нь хэл устах хамгийн том эрсдэл юм.
  • 29. Амьдралын хэв маягаар гадуурхагдах байдлын зарим асуудал  Амьдралын хэв маягаар гадуурхагдах нь нийгэм эдийн засгийн гадуурхлаас илүү хүнд цохилтонд ордог. Энэ нь тухайн улс үндэстний хэл соёл, шашин шүтлэгийг нь дорд үзэж доромжилж байна гэсэн үг юм.  Жишээ нь: казахстанчуудыг өөрсдийн хувцас өмсөж явахыг харсан хүмүүс шоолох гэх мэт
  • 30. Соёлын эрх чөлөөг дэмжихийн тулд өөрийн өвөрмөц чанарыг хүлээн зөвшөөрөх нь 2
  • 31. Соёлын өвөрмөц байдлаас үүдэлтэй улс төр  Нэнг исойёглмыинй өнв аөсрумуөдцл шыинн гжа дчуаунаррхааалс хамааран гаргасан хориг нь соёлын эрх чөлөөний нэг хэсэг юм.  Маш олон соёл хөгжлийнхөө явцад гадуурхалд өртдөг.  Соёлын өвөрмөц байдлаасаа болж 750-с саяас илүү хүн улс төр эдийн засгийн хувьд бусад бүлгүүдээс илүү их гадуурхалд өртөж энэ нь тэдний сул тал болж байна.
  • 32. Улс төрийн амьдрал дахь оролцоо  Улс төрийн эрхэнд нэг нам гарч ирэхэд улс төрийн эрх хязгаарлагдаж эхэлдэг.  Хэдийгээр ардчилсан нийгэмд ч бас улс төрийн оролцооны эрх хязгаарлагдмал байна.  Дэлхий дээр 300сая орчим хүн ам улс төрийн оролцооны хувьд хязгаарлагдмал байна.  180сая хүн өөрсдийн улс төрийн оролцооны эрхэнд сэтгэл дундуур байна.  83сая гаруй иргэн санал өгөх эрхээ хязгаарлуулсан байна.  Жишээ нь: Бразилийн Афро бразилчууд Бразил улсын хүн амын 33%-г эзэлдэг ч тэдний улс төрийн эрхэнд гарах орон зай 2%-г л хүлээн зөвшөөрдөг.
  • 33. Эрүүл мэнд, боловсрол, орлого  Эрсдэлтэй цөөнхийн судалгаагаар дэлхийд 750 гаруй сая хүн нийгэм эдийн засгийн хувьд гадуурхагдаж байна. Үүнээс 68 сая хүн засгийн газрын шууд хамааралтайгаар гадуурхагдаж байна. Энэ нь улс төр засгийн газрын хууль дүрэм зэргээс шууд хамаарна.  Жишээ нь: Чехэд Словянчууд болон Ромачууд зөвхөн өөрийн үндэс угсаанаас болж ажилгүй байна гэж үздэг.
  • 34. Соёлын гадуурхлын асуудал өөрийн гэсэн өвөрмөц бодлогыг шаарддаг  Амьдралын болон оролцооны хэв маягийн гадуурхал нь өөрсдийн гэсэн өвөрмөц бодлогоор зохицуулагддаг. Уламжлалт бодлогоор зохицуулагдаж болдоггүй энэ нь өвөрмөц байдалтай нь холбоотой.  Соёлыг гадуурхал нь өөрийн гэсэн бодлогыг шаарддаг.  Зарим цөөнхийн байдал нь эдийн засгийн хувьд гадуурхагддаггүй ч соёлын хувьд хязгаарлагдмал байдаг.  Жишээ нь: Индонез дахь Хятад иргэд
  • 35. Хүний хөгжлийн үзэл баримтлалд олон соёлын үзлийг хамаатуулах нь  Нэг соёл ноёрхсон улс оронд амьдарч буй олон соёлт иргэд өөрсдийн соёлоо умартах шаардлага гардаг. Соёлын эрх чөлөөний хувьд хүн бүр өөрсдийн соёл зан заншлаа авч үлдэх хүлээн зөвшөөрүүлэн хүндлүүлэх арга юм.  Энэ нь олон соёлын нэгтгэсэн бодлогоор зохицуулагдана.  Жишээ нь: өнгөрсөнд болсон соёлын түүхээс болж одоог хүртэл гадуурхагдаж байна. Факистаны ард түмэн АЛАН ХЯДАГЧДААС болж
  • 36. Хүний хөгжлийн үзэл баримтлалд олон соёлын бодлогыг нэгтгэх нь  Хүний хөгжлийн шатны 3н багана байдаг. 1. АРДЧИЛАЛ: Хүнийг эрх чөлөөтэй байлгах нийгэм улс төрийн хувьд эрх тэгш байлгах нэг форум юм. Ардчилал нь цөөнхөд анхаарлаа тун бага хандуулдаг. Ардчилал маш сайн хөгжсөн газарт цагаачлал болон хэл шинжлэл мөн уугуул иргэдэд хайхрамжгүй ханддаг. 2. Нийгэм эдийн засгийн ялгаварлан гадуурхалтыг багасгахад нөлөө үзүүлдэг. Оролцооны гадуурхалтыг засахад нөлөөлдөг. Энэ нь онцгойлон ажлын байр болон сургалт үйлдвэрлэлийг дэмжихэд чухал нөлөөтэй. 3. Нийгмийн боломжийг эрх тэгшээр өргөжүүлэх: Энэ нь нийгмийн соёлын гадуурхлыг бууруулахад чиглэгдсэн. Боловсролын болон соёлын өнгөрсөнд болсон буруу ойлголтыг засахад хангалтгүй.