1. วิราคะ
หมายถึง...ความสิ้นกําหนัด ภาวะที่สํารอกกิเลสหรือ
...ความสิ
ธรรมเปนที่สิ้นกิเลส เปนอาการหมดความกําหนัดใน
กามซึ่งเปนผลมาจากนิพพิทา ดวยการพิจารณาเห็น
สังขาร เปนของไมเที่ยง เปนทุกข เปนอนัตตา...
ตา...

2. วิราคะ... คือความสิ้นกําหนัด ถึงความสิ้นสุดแหง
าคะ...
กิเลส มีบาลีแหงวิราคะ อยู 3 บท คือ
1. นิพฺพินฺทํ วิรชฺชติ เมื่อหนาย ยอมคลายกําหนัด
2. วิราโค เสฏโฐ ธมฺมานํ
วิราคะเปนความประเสริฐ แหงธรรมทั้งหลาย
3. สุขา วิราคตา โลเก กามานํ สมติกกโม
ฺ
วิราคะ คือ ความกาวลวงเสียซึ่งกามทั้งหลาย
เปนความสุขในโลก

3. ไวพจนแหง...วิราคะ
...วิ
1. มทนิมฺมทโน
5. ตณฺหกฺขโย
2. ปปาสวินโย
6. วิราโค
3.อาลยสมุคฺฆาโต
7. นิโรโธ
4. วฏฏปจฺเฉโท
8. นิพฺพานํ

4. ไวพจน
หมายถึง... คําสําหรับใชเรียกแทนกัน คือ วิราคะเปน
ธรรมเสมอดวยธรรมอื่นโดยความเปนไวพจนเนื่องเกี่ยว
กันและกัน มีอยู 8 คํา คือ...
1. มทนิมฺมทโน ธรรมอันยังความเมาใหสราง ใน
สิ่งที่เปนอารมณทําใหเกิดความมัวเมา ไดแก ชาติ
สกุล อิสริยะ บริวาร ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข วัย
ความไมมีโรคและชีวิต

5. 2. ปปาสวินโย คือ ความนําออกเสียซึ่งความกระหาย สิ่งที่
ทําใหเกิดความกระหาย เชน ตัณหา คือความทะยานอยาก
ยึดมั่น ถือมั่น ซึ่งเปนสิ่งใหเกิดการแสวงหาสนองความอยาก
3. อาลยสมุคฺฆาโต ความถอนขึ้นซึ่งความอาลัย คือ ความ
พอใจ ชอบใจ หวงใย ติดพัน สิ่งทีทําใหเกิดความอาลัย เชน
่
ถิ่นฐานที่อยู หรือ อารมณอันนาใคร
4. วฏฏปจฺเฉโท ความเขาไปตัดเสียซึ่งวัฏฏะ หมายถึงวน
ไดแกการหมุนเวียนอยูในสังสารวัฏ เวียนวายตายเกิดอยูใน


ภพภูมิตางๆ

6. 5. ตณฺหกฺขโย ความสินไปแหงตัณหา ตัณหา หมายถึง
้
ความทะยานอยาก ไดแก กามตัณหา (ความอยากในกาม)
ภวตัณหา (อยากในภพ) วิภวตัณหา (ความอยากพนจากภพ)
6. วิราโค ความสินกําหนัด สิ่งที่เปนเหมือนน้ํายอมจิตใหเกิด
้
ความกําหนัด ไดแก กิเลสกาม
7. นิโรโธ ความดับ ไดแก การดับทุกขอันเปนผลสืบเนื่อง
จากการดับตัณหาลงไดอยางเด็ดขาด ซึ่งก็คือ นิโรธ ในธรรม
ขอ อริยสัจ 4

7. 8. นิพฺพานํ ธรรมชาติหาเครื่องเสียดแทงมิได นิพพาน
ในไวพจนแหงวิราคะ หมายถึง สอุปาทิเสสนิพพาน คือ
พระอริยบุคคลผูกําจัดกิเลสไดอยางสิ้นเชิง บรรลุเปนพระ
อรหันตแตยังดํารงเบญจขันธอยู
กามตัณหา ไดแก ความอยากเกิดในกามภพ คือ มนุษยโลก
และสวรรค ๖ ชั้น (จาตุมหาราช - ปรนิมมิตวสวัตดี)
จาตุ
ภวตัณหา ไดแก ความอยากเกิดในรูปภพ คือ รูปพรหม
๑๖ ชั้น (พรหมปาริสัชชา – อกนิฏฐา)
พรหมปาริ
อกนิ ฐา)
วิภวตัณหา ไดแก ความอยากเกิดในอรูปภพ คือ อรูปพรหม
๔ ชั้น (อากาสานัญจายตนะ – เนวสัญญานาสัญญายตนะ)
อากาสานั จายตนะ เนวสั ญานาสั ญายตนะ)

8. อารมณอันยั่วยวน..ใหเกิดความเมา มี 10 อยาง คือ
ยวน..ให
****************
1. สมบัติแหงชาติสกุล 2. อิสริยะ (ความเปนใหญ)
3. ขาทาสบริวาร
4. ลาภ เงิน ทอง
5. ยศศักดิ์
6. สรรเสริญ
7. ความสุข
8. เยาววัย
9. ความหาโรคมิได 10. อายุหรือชีวิตที่ยืนยาว
10.