17. Знешнепалітычнае становішча ВКЛ у канцы XV — першай палове XVI ст.

1. Знешнепалітычнае становішча
ВКЛ у канцы ХV — першай
палове ХVІ ст.

2. Абвастрэнне адносін з Масквой
Грамадзянская вайна 1432-1439 гг.
Незадаволенасць у грамадстве
Пакрыўджаныя – у Маскву
ВКЛ спрабуе аслабіць Маскву
1442 г. – ваенны канфлікт
31.08.1449 г. – пагадненне

3. 1449 г. – пагадненне.
Размежаванне сфер уплыву:
• ВКЛ: Смалешчына, княствы ў
вярхоўях Акі, саюз з Цвярскім і
Разанскім княствам.
• Масква: Ноўгарад, Пскоў і Ржэў.
Раўнавага сіл

4. Аслабленне ВКЛ
1447 г. – Казімір стаў польскім
каралём.
Больш увагі на заходнія справы
Мала ўвагі на ўсходнюю палітыку
ВКЛ імкнулася захаваць свае межы
Ініцыятыва па “збіранні рускіх зямель”
– да Масквы

5. Умацаванне Масквы
1450-я гг. – Масква
падпадаркавала Цвер і Разань.
1478 г. – перастала існаваць
Наўгародская рэспубліка.
1480 г. – вызваленне Масквы з-
пад ардынскага ярма.
Умацаванне прэстыжа Івана ІІІ

6. Іншыя палітычныя праціўнікі ВКЛ
Крымскае ханства;
Малдавія;
Турцыя;
Германская імперыя.

7. Войны з Масквой
Дата Дзеянні Вынік
1492-1494 гг. Часта вярхоўскіх князёў перайшла на службу да
Івана ІІІ.
Масква атрымала права на
вярхоўскія княствы і іншыя землі.
1500-1503 гг. Частка памежных князёў – да Масквы;
Ліпень 1500 г. – бітва на р. Вядрошы. Паражэнне
ВКЛ.
1501 г. – Аляксандр з’ехаў у Кракаў.
Поспехі Масквы.
Саюз ВКЛ з Польшчай, Ардой і Лівонскім
Ордэнам.
ВКЛ губляла Бранск, Гомель,
Ноўгарад-Северскі,
Старадуб, Чарнігаў і іншыя
гарады.
1507-1508 гг. Адначасова – мяцеж М. Глінскага. Замацаваны папярэднія межы.
1512-1522 гг. 1514 г. – Васіль ІІІ узяў Смаленск.
8 верасня 1514 г. – бітва пал Оршай. Перамога
ВКЛ (на чале – К. Астрожскі)
Смаленск застаўся ў Маскоўскай
дзяржаве.
1534-1537 гг. 1534 г. – войскі ВКЛ – у Смаленскую і Северскую
землі. Маскоўскія войскі – на беларускія землі.
1535 г. – ВКЛ вярнула Гомель.
Гомель – у складзе ВКЛ.

8. Адносіны з Крымскім ханствам
Сяр. XV ст. – Крымскае ханства
аддзялілася да Залатой Арды.
Спачатку – добрыя адносіны з ВКЛ
Пасля ВКЛ – у саюзе з Ардой
Пагаршэнне адносін
1480 г. – саюз Крымскага ханства і
Масквы
Набегі татар на ВКЛ

9. Набегі татар
• Найбольш – на ўкраінскія
землі, але і на беларускія
таксама;
• Мэта набегаў – рабаванне і
захоп палонных;
• Вельмі імклівыя (да 200 км у
дзень)
Войска ВКЛ не паспявала
сабрацца

10. Паражэнні татар
1497 г – на Мазыршчыне
1503 г. – пад Давыд-Гарадком
1505 і 1508 гг. – пад Слуцкам
5 жніўня 1506 г. – пад Клецкам
(на чале – М. Глінскі)

11. Шляхі супрацьстаяння татарам
“Упамінкі” (падарункі)
ханам;
Стварэнне умацаваных
замкаў і гарнізонаў;
Рассяленне казакоў
1520-я гг. – напады
радзейшыя;
1530-я гг. – не дасягаюць
тэрыторыі Беларусі.