บทที่ 1 ความรู้พื้นฐานของการวาดเส้น

1. แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 1
ความรู้พื้นฐานของการวาดเส้น
หัวข้อเนื้อหาประจาบท
1. ความหมายของการวาดเส้น
2. ประวัติความเป็นมาของการวาดเส้น
3. ความสาคัญของการวาดเส้น
4. องค์ประกอบของการวาดเส้น
5. เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ในการวาดเส้น
วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม
เมื่อศึกษาเนื้อหาในบทที่ 1 แล้วนักศึกษามีความสามารถ ดังนี้
1. อธิบายความหมายและประวัติความเป็นมาของการวาดเส้นได้
2. อธิบายถึงความสาคัญของการวาดเส้นว่านาไปประยุกต์ใช้กับสิ่งใดได้
3. ยกตัวอย่างของการวาดเส้นที่สามารถนามาใช้ในชีวิตประจาวัน
4. อธิบายถึงองค์ประกอบของการวาดเส้นว่ามีสิ่งใดบ้างและนามาใช้ประโยชน์อย่างไร
5. เลือกเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ของการวาดเส้นมาใช้ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม
วิธีการสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาบท
วิธีการสอนและกิจกรรมการสอนประจาบทที่ 1 ประกอบด้วยรายละเอียดดังนี้
1. ประเมินความรู้ก่อนการเรียนการสอน
2. ศึกษาเอกสารประกอบการสอนรายวิชาวาดเส้นบทที่ 1 ความรู้พื้นฐานของการวาดเส้น
3. บรรยายตามเนื้อหา โดยใช้สื่อนาเสนอจากคอมพิวเตอร์ประกอบคาอธิบาย
4. ยกตัวอย่างกรณีศึกษาที่เกี่ยวข้องเพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่เนื้อหาบทเรียน
5. นาอุปกรณ์การวาดเส้นมาให้ดูเพื่อเตรียมอุปกรณ์มาเรียนในครั้งต่อไปได้อย่างถูกต้อง
6. สรุปถึงความสาคัญของการวาดเส้นว่านาไปใช้ในชีวิตประจาวันได้อย่างไร
7. ประเมินผลหลังเรียนโดยการเขียนบรรยายตอบคาถามท้ายบท

2. สื่อการเรียนการสอน
1. เอกสารประกอบการสอนวิชาวาดเส้นบทที่ 1 ความรู้พื้นฐานของการวาดเส้น
2. ใช้สื่อนาเสนอจากคอมพิวเตอร์เพื่อเสนอเนื้อหา ภาพประกอบและกรณีศึกษาเรื่อง
ความหมายและประวัติความเป็นมาของการวาดเส้น ความสาคัญของการวาดเส้นว่านาไปประยุกต์ใช้
กับสิ่งใดได้ ภาพตัวอย่างการวาดเส้นที่สามารถนามาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน องค์ประกอบของ
การวาดเส้น
3. กรณีศึกษาถึงตัวอย่างผลงานที่มีความสาคัญระดับโลกที่ใช้พื้นฐานของการวาดเส้นใน
การสร้างสรรค์
4. วัสดุอุปกรณ์ในการวาดเส้น กระดานวาดรูป ดินสอEE ยางลบ คลิปหนีบกระดาษ
กระดาษวาดรูป 80 ปอนด์
การวัดผลและประเมินผล
1. สังเกตพฤติกรรมการตรงต่อเวลาในการเข้าเรียน
2. สังเกตพฤติกรรมความตั้งใจและการตอบสนองของผู้เรียนระหว่างเรียน
3. สังเกตพฤติกรรมการมีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็นและตอบคาถามของผู้เรียน
4. ประเมินเปรียบเทียบแบบทดสอบการเขียนบรรยายของผู้เรียนทั้งก่อนและหลังเรียน

3. บทที่ 1
ความรู้พื้นฐานของการวาดเส้น
การวาดเส้น (Drawing) เป็นพื้นฐานของงานทัศนศิลป์และการออกแบบ โดยสร้างภาพ
สองมิติด้วยวิธีที่ง่ายและรวดเร็วเพื่อถ่ายทอดจากสิ่งที่ตาเห็นหรือสิ่งที่จิตนาการจากความนึกคิด
ออกมาเป็นภาพผ่านทักษะความรู้และความเข้าในการขีดเขียน ให้เกิดร่องรอยต่าง ๆ เพื่อถ่ายทอด
หรือสื่อสารความรู้สึกนึกคิดของตนให้ผู้อื่นเข้าใจได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น และก่อนที่จะลงมือปฏิบัติการ
ฝึกฝนการวาดเส้นนั้นก็ควรจะมีความรู้ความเข้าใจถึงความรู้พื้นฐานของการวาดเส้นที่จะอธิบายถึง
ความหมายของการวาดเส้น ที่ศิลปิน นักวิชาการทางศิลปะ ได้ให้ความเห็นได้อย่างหลากหลาย
น่าสนใจ ประวัติความเป็นมาที่ถ่ายทอดถึงการเปลี่ยนแปลงลักษณะภาพเขียนผ่านการวาดเส้นที่
แตกต่างกันตามคติความเชื่อ ความสาคัญของการวาดเส้นที่อยู่ล้อมรอบเกี่ยวข้องกับชีวิตประจาวัน
อย่างไรทางด้านใดบ้าง และในภาพวาดเส้นที่ดีนั้นควรมีองค์ประกอบที่สาคัญอย่างไร ก่อนที่จะเรียนรู้
ถึงวัสดุอุปกรณ์ที่จะใช้ฝึกฝนวาดเส้นให้เชี่ยวชาญ ตามหัวข้อที่จะกล่าวดังต่อไปนี้
ความหมายของการวาดเส้น
วาดเส้นคือการสื่อความหมายวิธีหนึ่งของมนุษย์เป็นการนาเสนอความคิดของผู้วาดด้วย
กระบวนการ ขูด ขีด เขียน ลากให้เกิดร่องรอยด้วยวัสดุอย่างใดอย่างหนึ่ง เพื่อสื่อความหมาย
ทาเครื่องหมายบันทึกประสบการณ์ หรือจินตนาการ แสดงความคิด ความศรัทรา โดยอาศัยเครื่องมือ
ต่างๆ เช่น ก้อนหิน ถ่านไม้ เปลือกไม้เลือดสัตว์ หรือแม้แต่มือเปล่า
พงศ์ภวัน อะสีติรัตน์(2553 : คานา) กล่าวถึงการวาดเส้นว่า หากความสาคัญของภาษาคือ
ไวยากรณ์ วาดเส้นก็เปรียบเสมือนไวยากรณ์ทางศิลปะ การวาดเส้นเป็นการตอบโต้กันระหว่างหุ่นหรือ
แบบกับตัวผู้วาดผ่านผลงาน หากมุ่งหมายแสดงความเหมือนจริงตามตาที่เราเห็น ก็เป็นการแสดง
ความจริงตามกายภาพของหุ่น หากมุ่งหมายแสดงอารมณ์และทัศนคติส่วนตนผลงานที่ออกมาจะ
ถ่ายทอดความคิดของผู้วาด
อนันต์ ประภาโส(2553 : 5-6) กล่าวถึง การวาดเส้นในความหมายทางวิชาการว่า การ
วาดเส้นเป็นขั้นตอนที่สาคัญที่สุดในกระบวนการสร้างสรรค์ ในการสร้างสรรค์ผลงานทุกแขนงจะต้อง

4. ใช้กรรมวิธีในการวาดเส้นเป็นขั้นตอนแรกในการถ่ายทอดสิ่งที่อยู่ในความคิดให้เป็นรูปธรรมก่อนที่จะ
พัฒนาไปสู่การนาเสนอในสาขาต่างๆของตน ตัวอย่างเช่น จิตรกรต้องร่างความคิดของตนเองอย่าง
คราวๆก่อนที่จะลงมือเขียนด้วยสี ประติมากรต้องจัดสรรรูปทรง ปริมาตรที่ว่างให้ลงตัวด้วยวิธีการร่าง
ภาพ ก่อนที่จะลงมือปั้นด้วยดิน นักออกแบบต้องทาภาพร่างความคิดครั้งแล้วครั้งเล่าก่อนที่จะนาไป
สร้างเป็นผลงานจริงเพื่อสนองประโยชน์ใช้สอยตามความต้องการ
อารี สุทธิพันธ์(2528 : 108) กล่าวถึง การวาดเขียนตามความหมายของการกระทา
หมายถึง การลากขูดขีด เขียนด้วยวัสดุหรือเครื่องเขียนต่างๆ เช่น ดินสอ ปากกา ชอล์ก บนระนาบ
รองรับซึ่งเป็นดิน โลหะ กระดาษ กระดาน หรือวัสดุอื่นๆ ซึ่งมีผิวหน้าเรียบ แบบโค้ง โดยทาให้เห็น
เป็นรูปร่างด้วยเส้น รูปร่างที่เกิดจากเส้นนี้อาจเกิดจากเส้นตรง เส้นโค้ง เส้นหยัก ทั้งนี้อาจมีน้าหนัก
อ่อนแก่ของเส้นเท่ากัน หรือมีน้าหนักของเส้นอ่อนแก่ต่างกันก็ได้ ที่สาคัญที่สุดคือรูปร่างที่เกิดจากเส้น
ที่มีลักษณะสองมิติ คือกว้างและยาว หากผู้วาดต้องการให้รู้สึกว่า มีลักษณะของสามมิติ คือกว้าง ยาว
และลึก ก็กระทาโดยการลากหลายๆเส้นตามวิธีการแรเงา
ไพรวัลย์ ดาเกลี้ยง(2557 : 7) กล่าวถึง การวาดเส้นหรือที่เรียกว่าวาดเขียน หมายถึง งาน
ศิลปะที่มุ่งเน้น เรื่อง จุด เส้น น้าหนัก เป็นหลักหรือเป็นงานโมโนโครม โดยทั่วไปแล้วงานวาดเส้น
จัดเป็นพื้นฐานของศิลปะทุกแขนง การทางานถือว่าสะดวกมาก เพราะใช้ ดินสอ หมึกปากกากับ
กระดาษ ก็เกิดเป็นผลงานได้
จากความหมายที่กล่าวมาในข้างต้น สรุปได้ว่าการวาดเส้นให้ความรู้สึกมากมาย ผ่านจุด
เส้น น้าหนัก ถ่ายทอดเรื่องราวตั้งแต่พื้นฐานง่ายๆจนถึงเนื้อหาที่ซับซ้อน การวาดเส้นเป็นพื้นฐานหลัก
ในการถ่ายทอด ความคิด ออกเป็น รูปร่าง รูปภาพ เพื่อตอบสนองและถ่ายทอดในสิ่งที่ตาเห็นหรือ
แสดงอารมณ์และทัศนคติส่วนตนให้เกิดความงาม หรือเป็นแบบร่างความคิดเพื่อแสดงให้เห็นถึง
สติปัญญา ความสามารถของทักษะฝีมือ และวิธีการถ่ายทอดที่เป็นคุณสมบัติส่วนหนึ่งของมนุษย์
ประวัติความเป็นมาของการวาดเส้น
การศึกษาศิลปะควรมีการเริ่มต้นจากการศึกษาประวัติความเป็นมา ว่ามีจุดหมายและ
แนวคิดอย่างไรในการสร้างสรรค์ผลงานในแต่ละยุคสมัย เพราะศิลปะคือสิ่งที่สะท้อนวิถีชีวิต ความ
เป็นอยู่ สภาพแวดล้อมและความเชื่อจะส่งผลต่ออิทธิพลและเป็นแรงบัลดาลใจในการสร้างงานศิลปะ
เช่นกัน สาหรับประวัติความเป็นมาของการวาดเส้นที่จะกล่าวต่อไปนี้ จะนาเสนอถึงยุคที่มีความ

5. น่าสนใจและการเปลี่ยนแปลงรูปแบบงานวาดเส้นตามความคิดความเชื่อผ่านผลงานพอสังเขปตามยุค
สมัยตั้งแต่ก่อนประวัติศาสตร์ อียิปต์ กรีกและโรมันและยุคเรอนาซอง ที่เป็นแบบแผนต่องานวาดเส้น
ในปัจจุบัน ดังต่อไปนี้
1. การวาดเส้นยุคก่อนประวัติศาสตร์
จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์การเขียนภาพของมนุษย์ยุคนี้ปรากฏให้เห็นบนผนังถ้าอัล
ตามีราและถ้าลาสโกส์ ทางตอนใต้ในประเทศฝรั่งเศษภาพถูกเขียนขึ้นในระหว่าง 20,000 ปีก่อน
คริสต์ศักราช นักโบราณคดีได้สันนิษฐานไว้ว่า เป็นผลงานมนุษย์พวกแรกที่ถือว่ามีฝีมือทางช่างศิลป์
คือ พวก โคร-มันยอง มนุษย์พวกนี้รู้จักหลบอากาศหนาวเย็นเข้าอาศัยอยู่ในถ้า รู้จักเขียนภาพต่างๆ
โดยเฉพาะจากประสบการณ์ที่รับรู้มาถ่ายทอดเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ในการดารงชีวิต
การล่าสัตว์ เช่นสัตว์ได้รับบาดเจ็บ ถูกฆ่า ถูกลูกธนู ถ้ามีความสมบูรณ์ก็มักแสดงอวัยวะเพศเด่นชัด
หรือถ้าต้องการแสดงความเชื่อของความสานึกบาปก็จะเขียนภาพสัตว์ให้สวยงามกว่าตัวจริง โดยหวัง
ว่าจะได้รับการอภัย รูปที่เขียนบางรูปจะเซาะขอบเป็นร่องก่อน บางรูปก็อาศัยลักษณะสูงต่าของผนัง
เป็นส่วนประกอบเข้ากับลักษณะของภาพ เช่น ผนังที่นูนอาจเป็นส่วนท้องของสัตว์ การสร้างภาพจะ
วาดเส้นภาพนอกก่อนแล้วใช้สีที่เป็นผงระบายภายหลัง โดยใช้ไขสัตว์ เลือด หรือน้าผึ้ง ทาบริเวณที่
จะระบายก่อน แล้วใช้ผงสีพ่นลงไป บางที่ก็แปรงซึ่งทาจากเปลือกไม้ทุบแตกเป็นเส้น หรือขนนกช่วย
ทา ผู้ที่วาดหรือผู้สร้าง สันนิฐานว่าเป็นหัวหน้ากลุ่ม หรือ พ่อมดหมอผี ซึ่งเป็นผู้มี ความสามารถ ใน
การถ่ายทอดความคิดประสบการณ์ สร้างความเชื่อ และ สร้างภาพได้สอดคล้อง ลงบนผนังถ้าได้
ภาพที่ 1.1 ภาพวาดสมัยก่อนประวัติศาสตร์ รูปวัวกระทิงและม้าในถ้าลาสโคว์ ประเทศฝรั่งเศษ
ที่มา : Hemmert. online. 2007.

6. 2. การวาดเส้นยุคอียิปต์
อียิปต์เป็นอีกยุคหนึ่งที่มีรูปแบบเป็นเอกลักษณ์เด่นชัด และ มีประวัติความเชื่อแนวทางใน
การสร้างสรรค์งาน ซึ่งเป็นชนชาติที่สร้างอารยะธรรมของลุ่มแม่น้า อียิปต์มีความเจริญรุ่งเรืองมาก
ชาวอียิปต์ มีความเชื่อซึ่งมีอิทธิพลในการสร้างผลงาน คือเชื่อว่าชีวิตในโลกหน้ามีจริง จากความเชื่อ
ดังกล่าว จึงมีผลทาให้ชาวอียิปต์ สร้างผลงานที่มีความคงทนอยู่จนถึงปัจจุบันนี้ อย่างพีรามิด ที่มีความ
แข็งแรง เพื่อรักษาร่างศพของฟาโรห์ไว้ เพื่อจะกลับมามีชีวิตใหม่อีกครั้งตามความเชื่อ โดยมีอักษร
ภาพอียิปต์โบราณหรือที่เรียกกันว่า "ฮีโรกริฟฟิค" (Hieroglyphs) ความชานาญทางศิลปะและงานช่าง
และการทาหนังสือของชาวอียิปต์โบราณสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อที่มีอานาจและอิทธิพลต่อพิธี
กรรมการดารงชีวิต สาหรับอักษรภาพอียิปต์โบราณนี้ เป็นภาพอักษรที่มักจะสลักเรื่องราวเกี่ยวกับ
องค์ฟาโรห์ ราชวงศ์ การเมืองการปกครอง และเรื่องราวทางศาสนา ซึ่งจะมีปรากฏให้เห็นอยู่ตาม
วิหารและสิ่งก่อสร้างทั้งหลาย โดยแต่ละภาพก็จะมีการสื่อความหมายที่แตกต่างกันออกไป ตามผนัง
ห้องเก็บศพ ห้องประวัติฯ ห้องสมบัติ จะเป็นภาพช่วยเตือนความทรงจาเมื่อฟื้นคืนร่างตามความเชื่อ
ของชาวอียิปต์ในยุคนั้น ผลงานอักษรภาพอียิปต์ จะมีเอกลักษณ์อยู่หลายอย่างคือมีการตัดเส้นรอบ
นอก วาดรายระเอียดชัดเจน และใช้สีเรียบไม่มีน้าหนัก การวาดภาพคนมักจะสลับด้านของหุ่น เพื่อ
การถ่ายทอดให้ชัดเจนภาพคนจะมีลักษณ์ของรูปร่าง ส่วนหัวและคอเป็นรูปด้านข้าง ตาด้านหน้า
บริเวณอกเป็นรูปด้านหน้า ท่อนขาจนถึงเท้าเป็นรูปด้านข้าง
ภาพที่ 1.2 ภาพไฮโรกลิฟที่จารึกบนหีบศพอียิปต์โบราณ
ที่มา : th.wikipedia.org. Online. 2015.

7. 3. การวาดเส้นยุคสมัยกรีกและโรมัน
ยุคสมัยกรีกและโรมันภูมิปัญญาความรู้ในด้านต่างๆเจริญมากจนได้ชื่อว่าเป็นต้นสายของ
อารยะธรรมตะวันตกทุกแขนง ทาให้เกิดการพัฒนาศิลปะวิทยาการต่างๆมากมาย รวมถึงการวาดเส้น
ที่มีการเปลี่ยนแปลงเป็นอย่างมากจากยุคสมัยอียิปต์อย่างสิ้นเชิง เพราะอียิปต์ภาพวาดลายเส้นจะเป็น
ลักษณะอุดมคติที่มีรูปแบบเฉพาะ แต่ศิลปินในยุคกรีกและโรมันเพียรพยายามถ่ายทอดและเรียนแบบ
ธรรมชาติให้มากที่สุด ศิลปะวาดเส้นที่ถ่ายทอดรูปคนถือเป็นแบบสาคัญ โดยที่ศิลปินพยายาม
ถ่ายทอดรูปร่างของเทพเจ้า โดยเลือกเอาลักษณะร่างกายมนุษย์ที่สมบรูณ์แบบ กล้ามเนื้องดงาม รูป
คนในศิลปะสมัยนี้จึงถือว่าเป็นศิลปะที่โดดเด่นที่สุด ในสมัยเดียวกันนี้มีการวาดภาพตกแต่งบน
เครื่องปั้นดินเผาเป็นการวาดเส้นที่มีเอกลักษณ์ที่ชัดเจนของกรีก คือการทางานบนผิวโค้งของ
เครื่องปั้นดินเผามีลักษณะเป็นสองมิติ ใช้เรื่องราวเกี่ยวกับเทพเจ้า ขนบธรรมเนียมและนักรบ
ภาพที่ 1.3 เครื่องปั้นดินเผาของกรีกเขียนลายแสดงเรื่องราวนักรบ
ที่มา : th.wikipedia.org. Online. 2015.

8. 4. การวาดเส้นยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาหรือเรอนาซอง
การวาดเส้นที่ฝึกฝนปฏิบัติกันในปัจจุบันนี้ ได้รับอิทธิพล และแนวทางการถ่ายทอดมาจาก
การวาดเส้นในสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยายุคนี้ บทบาทของการวาดเส้นเปรียบเสมือนเครื่องมืออุปกรณ์
อย่างหนึ่ง ทางปัญญา ที่จะแสดงให้รู้ว่าผู้เขียนมีความเฉลียวฉลาด มีความคิด และความสามารถใน
การแก้ปัญหาระดับไหน และยังแสดงให้ทราบถึงความคิดในการออกแบบต่างๆด้วย ซึ่งหมายถึงว่า
ผู้เรียนวาดเส้นจะต้องฝึกฝนกันเป็นเวลานาน ตามระบบของการฝึกงานอยู่กับช่างฝีมือโดยตรง ใน
ปลายศตวรรษที่ 15 แนวความคิดของการวาดเส้น ได้เปลี่ยนไป หลังจากได้รับอิทธิพลจาก
ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ โดยศิลปิน และนักวิทยาศาสตร์ คือ เลโอนาร์โดดาวินชี่ ได้แสดง
ความคิดเห็นว่า การวาดเส้น เป็นเครื่องมือที่บันทึกความคิดอย่างหนึ่งของมนุษย์ ในการแสวงหาความ
จริงจากธรรมชาติ และ ถือว่าเป็นเครื่องมือช่วยการค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์ด้วย
ภาพที่ 1.4 ภาพกายวิภาค "วิทรูเวียนแมน" ภาพวาดเส้นของ เลโอนาร์โด ดาวินซี
ที่มา : th.wikipedia.org/wiki. onlion 2012.

9. ความสาคัญของการวาดเส้น
การวาดเส้นถือเป็นขั้นตอนที่สาคัญที่สุดในกระบวนการสร้างสรรค์ ในการสร้างสรรค์
ผลงานทุกแขนงจะต้องใช้กรรมวิธีวาดเส้นเป็นขั้นตอนแรกในการถ่ายทอดสิ่งที่อยู่ในความคิด ให้เป็น
รูปธรรมก่อนที่จะพัฒนาไปสู่ในการนาเสนอในสาขาต่างๆของตน ดังจะเห็นได้จากสิ่งต่างๆรอบๆตัวเรา
ที่เกิดจากการออกแบบนั้นได้ผ่านการพัฒนาจากการวาดเส้นทั้งสิ้นก่อนจะเกิดเป็นชิ้นงานหรือผลงาน
วาดเส้นในการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่จะออกแบบสิ่งของที่ใช้ในชีวิตประจาวัน วาดเส้นสถาปัตยกรรม
ออกแบบที่อยู่อาศัยหรือสื่อต่างๆ ล้วนผ่านกระบวนการคิดสร้างสรรค์ก่อนจะถ่ายทอดออกมาเป็นภาพ
ร่าง จากการวาดเส้นที่จะนามาให้เกิดความพอใจ และความสะดวกสบายในการใช้งานหรือแม้กระทั่ง
งานศิลปะบริสุทธิ์ที่สร้างความปิติทาให้เกิดปัญญา ที่จะยกตัวอย่างจาก สาขา หรือแขนงวิชาที่
เกี่ยวข้องดังต่อไปนี้
1. วาดเส้นทัศนศิลป์
กระบวนการถ่ายทอดผลงานทางศิลปะ การทางานศิลปะอย่างมีจินตนาการ ความคิด
สร้างสรรค์ มีระบบระเบียบเป็นขั้นเป็นตอน การสร้างสรรค์งานอย่างมีประสิทธิภาพสวยงาม มีการ
ปฏิบัติงานตามแผนและมีการพัฒนาผลงานให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทัศนศิลป์ คือ ศิลปะที่มองเห็นได้
การรับรู้ทางจักษุประสาท โดยการมองเห็น สสาร วัตถุ และสรรพสิ่งต่าง ๆ ที่เข้ามากระทบ รวมถึง
มนุษย์ และสัตว์ จะด้วยการหยุดนิ่ง หรือเคลื่อนไหวก็ตาม หรือจะด้วยการปรุงแต่ง หรือไม่ปรุงแต่งก็
ตาม ก่อให้เกิดปัจจัยสมมติต่อจิตใจ และอารมณ์ของมนุษย์ อาจจะเป็นไปในทางเดียวกันหรือไม่ก็ตาม
มีขั้นตอนและกระบวนการในการถ่ายทอดที่มีลักษณะเฉพาะ เป็นการแปลความหมายทางศิลปะ ที่
แตกต่างกันไปแต่ละมุมมอง ของแต่ละบุคคล ในงานศิลปะชิ้นเดียวกัน ซึ่งไร้ขอบเขตทางจินตนาการ
ไม่มีกรอบที่แน่นอน ขึ้นกับอารมณ์ของบุคคลในขณะทัศนศิลป์นั้น วาดเส้น (Drawing) เรียกเป็นศัพท์
ทัศนศิลป์ภาษาไทยได้หลายคา คือ ภาพวาดเขียน หรือ ภาพวาดเส้น ปัจจุบันได้มีการนาอุปกรณ์ และ
เทคโนโลยีที่ใช้ในการเขียนภาพและวาดภาพ ที่ก้าวหน้าและทันสมัยมากมาใช้ ผู้เขียนภาพจึงจึง
อาจจะใช้อุปกรณ์ต่างๆมาใช้ในการเขียนภาพ ภาพวาดในสื่อสิ่งพิมพ์ แนวคิดทัศนศิลป์เป็นศิลปะที่
รับรู้ได้ด้วยการมอง ได้แก่รูปภาพวิวทิวทัศน์ทั่วไปเป็นสาคัญอันดับต้นๆ รูปภาพคนเหมือน ภาพล้อ
ภาพสิ่งของต่างๆก็ล้วนแล้วแต่เป็นเรื่องของทัศนศิลป์ด้วยกันทั้งสิ้น ซึ่งถ้ากล่าวว่าทัศนศิลป์เป็นความ
งามทางศิลปะที่ได้จากการมอง หรือ ทัศนา นั่นเอง

10. ภาพที่ 1.5 ภาพวาดเส้นหุ่นนิ่งวัตถุมันวาวแบบเหมือนจริง
ภาพที่ 1.6 ภาพวาดเส้นสร้างสรรค์ตามจินตนาการ
ที่มา : http://i582.photobucket.com . onlion 2015

11. 2. วาดเส้นออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
การออกแบบอุตสาหกรรม เป็นการผสมผสานศิลปะและวิทยาศาสตร์เข้าด้วยกัน เพื่อ
นาไปใช้ปรับปรุงผลิตภัณฑ์ประเภทต่างๆ ให้ดูดีทั้งรูปลักษณ์ภายนอก และเป็นประโยชน์ต่อการใช้งาน
ในชีวิตประจาวัน จนได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง การออกแบบ คือ การเปลี่ยนแนวคิดนามธรรม
และไอเดียสร้างสรรค์ใหม่ๆ ให้กลายเป็นสิ่งของที่จับต้องได้ สามารถนาไปใช้งานได้จริง ในระยะหลัง
มานี้ ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีส่งอิทธิพลอย่างมากต่อการออกแบบ โดยเฉพาะการค้นพบ
วัสดุใหม่ๆ หรือเทคนิคการผลิตที่ล้าสมัย สิ่งเหล่านี้ล้วนสร้างความตื่นเต้นให้กับคนในแวดวงการ
ออกแบบอยู่เสมอ โดยจะศึกษากระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ประเภทต่างๆ เช่น ของใช้ใน
ชีวิตประจาวัน อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า เครื่องเรือนภายในและภายนอกอาคาร ของเล่น ของประดับ
ตกแต่ง เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร ผลิตภัณฑ์ตกแต่ง ของที่ระลึก อิฐและกระเบื้องประดับ ตลอดจน
เครื่องสุขภัณฑ์ และอื่นๆ ตลอดจนบรรจุภัณฑ์
ภาพที่ 1.7 ภาพร่างความคิดในงานออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม

12. 3. วาดเส้นสถาปัตยกรรม
สถาปัตยกรรม หมายถึง ผลงานศิลปะที่แสดงออกด้วยสิ่งก่อสร้าง อาคาร ที่อยู่อาศัย
การวางผังเมือง การจัดผังบริเวณการตกแต่งอาคาร การออกแบบก่อสร้าง ซึ่งเป็นงานศิลปะ ที่มี
ขนาดใหญ่ และเป็นงานศิลปะที่มีอายุยืนยาว สถาปัตยกรรม เป็นวิธีการจัดสรรบริเวณที่ว่างให้เกิด
ประโยชน์ใช้สอยตามความต้องการ ที่นามาเพื่อตอบสนองความต้องการในด้านวัตถุและจิตใจ มี
ลักษณะเป็นสิ่งก่อสร้างขึ้นอย่างงดงาม สะดวกในการใช้งานและมั่นคงแข็งแรง การวาดเส้นในงาน
สถาปัตยกรรม มีความจาเป็นมาก เพราะผู้ออกแบบ ต้องมีการร่างแบบ (Sketch) อย่างคร่าวๆ
เรียกว่า Free Hand Drawing เมื่อได้รูปแบบที่พอใจแล้วจึงนาเครื่องมือ และมาตราส่วนเข้ามา
กาหนดให้เป็นที่ถูกต้องต่อไป
ภาพที่ 1.8 ภาพร่างในงานออกแบบสถาปัตยกรรมผลงานนักศึกษา
จากที่กล่าวมาข้างต้นจะเห็นได้ว่าวิชาพื้นฐานอย่างวิชาวาดเส้น(Drawing) จัดได้ว่าเป็น
วิชาที่สาคัญและครอบคลุมไปถึงอีกหลายสาขาด้วยกัน จึงถูกจัดไว้ให้อยู่ในรายวิชาบังคับเรียน ของ
ภาควิชาศิลปะของทุกๆสถาบันการศึกษา ไม่ว่าจะต้องการวาดภาพสีน้า,สีน้ามัน,หรืองานออกแบบ
นิเทศศิลป์ แฟชั่น ยานยนต์ ฯลฯ ก็ตาม ล้วนต้องอาศัยพื้นฐานความเข้าใจการวาดเส้นควบคู่ไปด้วย
เพราะถ้าร่างภาพไม่เป็น ก็ไม่สามารถจะเขียนสิ่งที่คิดหรือจินตนาการออกมาเป็นภาพเพื่อถ่ายทอด
หรือสื่อสารจนออกมาเป็นชิ้นงานสาเร็จได้

13. องค์ประกอบของการวาดเส้น
การวาดเส้นถ้ามองอีกมุมหนึ่งในองค์ประกอบ อาจกล่าวได้อีกแง่หนึ่งว่า เส้นคือ จุดที่
เคลื่อนที่ และต่อเนื่องบนที่ระนาบหรือบนแผ่นกระดาษ ถ้าเส้นปรากฏเป็นตัวอักษรก็จะเป็นภาษา
เขียนของมนุษย์ที่สื่อสารกัน แต่ถ้าเส้นถูกวาดอย่างมีทิศทาง มีความหมายเป็นรูปร่าง ก็จะเกิดเป็น
ภาพต่างๆ เพื่อสื่อความหมายหรือเพื่อการสร้างสรรค์งาน ก็จะเป็นขบวนการสร้างภาพที่อาศัยทักษะ
ฝีมือ ที่จะมีองค์ประกอบต่างๆที่สร้างให้ผลงานเกิดความสมบรูณ์ดังต่อไปนี้
1. จุด คือทัศนะธาตุเบื้องต้นของศิลปะ ด้วยวิวัฒนาการในปัจจุบันเราสามารถวัดความ
กว้าง-ยาว ของจุดได้แต่ในงานทัศนศิลป์ถือว่าจุดมีมิติเป็นศูนย์ ไม่มีความกว้าง ความยาว ความลึก
เป็นสิ่งที่เล็กที่สุดในการสร้างรูปทรงในงานศิลปะจุดมีความหมายในตัวมันเองเมื่อมีจุดมากขึ้น จุดและ
พื้นที่ว่างก็จะทาให้ภาพมีความหมายมีผลต่อสายตาผู้ดูให้เกิดเส้นสมมุติ กลายเป็นรูปร่าง การ
สร้างสรรค์ผลงานศิลปะเพียงการเรียงตัวของจุดจะทาให้เกิดแนวเส้นที่พัฒนาไปสู่รูปร่าง รูปทรง และ
การวางจุดในลักษณะ ถี่ ห่าง ต่างกันก็จะทาให้เกิด น้าหนักอ่อนแก่ แสงเงา ระยะ และมิติขึ้นได้
ภาพที่ 1.9 จุด ที่มีขนาด ทิศทาง น้าหนัก และจานวนที่แตกต่าง จะทาให้เกิดเรื่องราว และความรู้สึก
ในพื้นที่ว่างมากกว่า จุด ๆ เดียว

14. 2. เส้น ในการแสดงออกทางศิลปะดังจะเห็นได้จากการวาดภาพในผนังถ้าโบราณ เส้นมี
มิติเดียวคือความยาว ไม่มีความกว้างหรือความหนา เส้นเป็นพื้นฐานที่สาคัญของงานศิลปะทุกชนิด
สามารถให้ความหมาย แสดง ความรู้สึก และอารมณ์ได้ด้วยตัวเอง และด้วยการสร้างเป็นรูปทรงต่าง
ๆ ขึ้น เส้นมี 2 ลักษณะคือ เส้นตรง และ เส้นโค้งเส้นทั้งสองชนิดนี้ เมื่อนามาจัดวางในลักษณะต่าง ๆ
กัน จะมีชื่อเรียกต่าง ๆ และให้ความหมาย ความรู้สึก ที่แตกต่างกันอีกด้วย
ภาพที่ 1.10 ภาพเส้นตรงที่แสดงทิศทางแน่นอน ภาพเส้นโค้งแสดงถึงความเคลื่อนไหวไม่หยุด
3. ความรู้สึกของเส้น เส้นเป็นทัศนะธาตุเบื้องต้นที่สาคัญที่สุด เป็นแกนของทัศนศิลป์
ทุกๆแขนงเส้นเป็นโครงสร้างของทุกสิ่ง และเส้นก็สามารถแสดงความรู้สึกได้ด้วยตัวของมันเองด้วย
การสร้างเป็นรูปร่างต่างๆ เส้นยังให้ความหมายรวมถึงขนาด ความยาว ทิศทาง รวมทั้งช่วยแสดงออก
ถึงอารมณ์และความรู้สึกของผู้วาดได้ด้วยเช่น
เส้นตั้ง หรือ เส้นดิ่ง ให้ความรู้สึกทางความสูง สง่า มั่นคง แข็งแรง หนัก
เส้นนอน ให้ความรู้สึกทางความกว้าง สงบ ราบเรียบ นิ่ง ผ่อนคลาย
เส้นเฉียง หรือ เส้นทแยงมุม ให้ความรู้สึก เคลื่อนไหว รวดเร็ว ไม่มั่นคง
เส้นหยัก หรือ เส้นฟันปลา ให้ความรู้สึก ไม่ราบเรียบ น่ากลัว อันตราย
เส้นโค้ง แบบคลื่น ให้ความรู้สึก เคลื่อนไหว อ่อนโยน นุ่มนวล
เส้นโค้งแบบก้นหอยให้ความรู้สึก คลี่คลาย หมุนวน เคลื่อนไหวไม่สิ้นสุด
ภาพที่ 1.11 ภาพแสดงลักษณะเส้นที่ให้ความรู้สึกแตกต่างกันออกไป

15. 4. เส้นเพื่อรูปทรงสองมิติและสามมิติ(รูปร่างและรูปทรง) โดยทั่วไปแล้วเส้นจะแสดง
ความเป็นสองมิติในภาพ เพราะเมื่อเราลากเส้นไปบนพื้นกระดาษ เส้นจะแบ่งที่ว่างของแผ่นกระดาษ
ออกเป็นสองส่วนข้างๆตัวมัน เมื่อเราลากเส้นมาบรรจบกันจะเกิดเป็นรูปของวัตถุต่างๆ เช่น คน สัตว์
สิ่งของ เส้นก็จะแบ่งที่ว่างออกเป็นสองส่วน คือ ที่ว่างภายนอกกับที่วางภายใน ส่วนการภาพให้เกิด
เป็นภาพสามมิติคือการเพิ่มเส้นให้เกิดมิติที่สามที่จะแสดงความหนาและความลึกของวัตถุ
ภาพที่ 1.12 ภาพแสดงเส้นขอบเขตสิ่งของในลักษณะรูปร่างสองมิติ
ภาพที่ 1.13 ภาพรูปทรงสามารถสร้างได้โดยการใช้เส้นในแสดงความหนาและความลึกของวัตถุ

16. 5. แสงและเงา เมื่อส่องกระทบ กับวัตถุจะเกิดเป็นค่าน้าหนักที่วัตถุ แสงละเงาเป็นสิ่ง
สาคัญที่ทาให้ภาพเกิดความกลมกลืน หรือตื้นลึกเหมือนจริงอย่างที่ตาเห็น ทั้งยังทาให้เกิดรูปทรง และ
ความสมบรูณ์ของภาพ ในการสร้างสรรค์งานวาดเส้นจาเป็นต้องคานึงถึงเรื่องแสงเงาเพื่อเป็นตัวกลาง
ช่วยให้มองเห็นรูปได้ชัดเจนขึ้นและทาให้เกิดภาพในลักษณะสามมิติ ได้ด้วยแสงเงา ที่จะช่วยบอก
ตาแหน่งระยะใกล้ไกลและสร้างบรรยากาศให้เกิดขึ้นกับภาพที่วาดจากการให้ค่าน้าหนักของแสงและ
เงาที่เกิดบนวัตถุ ที่สามารถจาแนกเป็นลักษณะต่าง ๆ ได้ดังนี้
5.1 บริเวณแสงสว่างจัด (Hi-light) เป็นบริเวณที่อยู่ใกล้แหล่งกาเนิดแสงมากที่สุด จะมี
ความสว่างมากที่สุด ในวัตถุที่มีผิวมันวาวจะสะท้อนแหล่งกาเนิดแสงออกมาให้เห็นได้ชัด
5.2 บริเวณแสงสว่าง (Light) เป็นบริเวณที่ได้รับแสงสว่าง รองลงมาจากบริเวณแสงสว่าง
จัด เนื่องจากอยู่ห่างจากแหล่งกาเนิดแสงออกมา และเริ่มมีค่าน้าหนักอ่อน ๆ
5.3 บริเวณเงา (Shade) เป็นบริเวณที่ไม่ได้รับแสงสว่าง หรือเป็นบริเวณที่ถูกบดบัง
จาก แสงสว่าง ซึ่งจะมีค่าน้าหนักเข้มมากขึ้นกว่าบริเวณแสงสว่าง
5.4 บริเวณเงาเข้มจัด (Hi-Shade) เป็นบริเวณที่อยู่ห่างจากแหล่งกาเนิดแสงมากที่สุด
หรือเป็นบริเวณที่ถูกบดบังมาก ๆ หลาย ๆ ชั้น จะมีค่าน้าหนักที่เข้มมากไปจนถึงเข้มที่สุด
5.5 บริเวณเงาตกกระทบ เป็นบริเวณของพื้นหลังที่เงาของวัตถุทาบลงไป เป็นบริเวณเงา
ที่อยู่ ภายนอกวัตถุ และจะมีความเข้มของค่าน้าหนักขึ้นอยู่กับ ความเข้มของเงา น้าหนักของพื้น หลัง
ทิศทางและระยะของเงา
ภาพที่ 1.14 ภาพแสดงค่าน้าหนักแสงและเงาของวัตถุทรงกลม

17. 6. ระยะ เป็นอีกสิ่งนึ่งที่ต้องคานึงถึงในการวาดเส้น ระยะหมายถึงความตื้นลึกของภาพที่
เกิดจากการที่ศิลปินสร้างภาพลวงตาขึ้น ทาให้เรามองเห็นภาพแบนๆมีมิติ ความลึกและบรรยากาศ
ระยะของภาพ จะเป็นสิ่งที่ทาให้ภาพดูสมจริงขึ้น ระยะของภาพเกิดขึ้นจาก องค์ประกอบของภาพ
ที่จะกล่าวได้ดังต่อไปนี้
6.1ระยะที่เกิดจากเส้น เส้นที่ขนานกันเมื่อลากไกลออกไป เส้นจะวิ่งไปรวมกันที่จุดๆ หนึ่ง
เช่น รางรถไฟ ถนน แม่น้าลาคลอง เส้นขนานนี้จะทาให้เราเห็นความลึกของภาพ
ภาพที่ 1.15 ภาพแสดงระยะที่เกิดจากเส้น
ที่มา : http://www.thaigoodview.com . onlion 2015
6.2 ระยะที่เกิดจากขนาด วัตถุที่อยู่ใกล้จะมีขนาดใหญ่กว่าวัตถุที่อยู่ห่างออกไปในกรณีที่
วัตถุชนิดเดียวกัน
ภาพที่ 1.16 ภาพแสดงระยะที่เกิดจากขนาดระยะใกล้ไกล

18. 6.3 ระยะที่เกิดจากน้าหนักอ่อนแก่ วัตถุที่อยู่ใกล้จะมีน้าหนักแสงเงาที่ชัดเจนกว่าวัตถุที่
อยู่ห่างออกไปและวัตถุที่อยู่ไกลจะไม่เน้นแสงเงาให้คมชัดเพราะจะทาให้วัตถุดูห่างออกไปจนเกิดเป็น
ระยะใกล้ไกล
ภาพที่ 1.17 ภาพรูปทรงกลมแสดงระยะที่เกิดจาก น้าหนักอ่อนแก่ของสิ่งที่อยู่ใกล้และไกล
เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ในการวาดเส้น
การสร้างสรรค์ผลงานโดยเทคนิควาดเส้นสามารถเลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ได้อย่างอิสระ
หลากหลายตามแนวความคิดและทักษะส่วนตัว ไม่ว่าจะเป็นดินสอ ปากกา แท่งถ่าน เกรยอง กิ่งไม้
หรือพู่กันจุ่มหมึกฯลฯ สาหรับวัสดุรองรับนั้น จะเป็นกระดาษ แผ่นไม้ แผ่นโลหะ พลาสติก ได้ทั้งสิ้น
เพื่อให้ผลงานสามารถสื่อสารความงามและความคิดของผู้ถ่ายทอดให้มากที่สุด แต่ในส่วนของ
การศึกษาวาดเส้นเบื้องต้นนั้น จะแนะนาวัสดุอุปกรณ์ขั้นพื้นฐานที่เรียบง่ายต่อการศึกษาฝึกฝนทักษะ
ให้ได้ตามวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้
1. ดินสอดาเป็นเครื่องมือพื้นฐาน และ จัดหาง่ายที่สุดในการใช้เขียนหนังสือและงานวาด
เส้น ดินสอที่ใช้อยู่ในปัจจุบันมีให้เลือกสะดวกในการใช้อยู่หลายชนิด ตั้งแต่ที่เป็นไม้หุ้มต้องใช้มีดเหลา
หรือ ชนิดที่เปลี่ยนไส้ได้ บางครั้งก็เรียกว่าดินสอกดซึ่งมีหลายประเภท และในแต่ละชนิดของดินสอ ก็
แบ่งคุณสมบัติของไส้ดินสอซึ้งทาด้วยแกรไฟต์ (Graphite) เพื่อสะดวกและเหมาะกับการใช้งาน
คุณสมบัติของไส้ดินสอดา จะเป็น อ่อน-แก่ คือถ้าไส้มีความแข็งจะให้น้าหนักอ่อน ถ้าไส้อ่อนจะให้
น้าหนักดาเข้ม โดยมีตัวอักษร H และ B เป็นตัวบอกน้าหนักระดับกลาง แต่ดินสอที่จะแนะนาให้ใช้คือ
ดินสอเกรอ EE ก็เพื่อสะดวกในการฝึกฝน เนื่องจากเป็นดินสอที่มีความอ่อนนุ่มพอสมควร ไม่หักง่าย

19. และความดาของดินสอก็สามารถไล่น้าหนักอ่อนสุดได้ถึงเข้มสุด รูปทรงดินสอเป็นหกเหลี่ยม จับถนัด
กว่าดินสอรูปทรงกลมให้การยืดหยุ่นสามารถควบคุมน้าหนักเวลาออกแรงกดในขณะการปฏิบัติการ
วาดเส้นได้ดี
ภาพที่ 1.18 ภาพดินสอวาดเส้น EE
2. กระดาษวาดเส้น ด้วยดินสอดามี 2 ชนิดคือ กระดาษวาดเขียนที่จะมีความหนาแบ่ง
ขนาดเป็น 100 ปอนด์, 80 ปอนด์ โดยจะมีขนาดมาตรฐาน 56 x 76 ซม. และถ้าเป็นกระดาษไว้ใช้
สาหรับฝึกมือก็จะเป็นกระดาษปรู๊พ กระดาษที่ใช้พิมพ์หนังสือพิมพ์รายวัน เป็นกระดาษที่มีราคาถูก
เหมาะแก่การใช้ในการฝึกเขียนภาพเบื้องต้น โดยจะมีขนาด 55 x 70 ซม.
ภาพที่ 1.19 ภาพกระดาษวาดเขียน กระดาษปรู๊ฟ, กระดาษ 80 ปอนด์, กระดาษ 100 ปอนด์

20. 3. แผ่นกระดานรองเขียนและตัวหนีบกระดาษ ส่วนใหญ่จะใช้ไม้กระดานอัด หรือ
กระดาษ ที่มีความหนา 4 มิลลิเมตร เพราะจะมีน้าหนักเบา พื้นเรียบ สามารถใช้งานได้ดีโดยเฉพาะ
นาออกนอกสถานที่ มีขนาดต่างๆทั้งนี้เพื่อให้เหมาะกับการใช้รองภาพขนาดเล็กและขนาดใหญ่ โดยมี
ขนาด 50 x 60 ซม. และขนาด 70 x 90 ซม. อุปกรณ์ที่ควบคู่กับแผ่นกระดานรอง อีกอย่างคือ ตัว
หนีบกระดาษที่เป็นตัวช่วยจับยึดระหว่างกระดานและกระดาษที่ใช้เขียนภาพ
ภาพที่ 1.20 ภาพกระดานรองวาดเส้นพร้อมคลิปหนีบกระดาษ
4. ยางลบ เป็น ตัวช่วยแก้ไขในส่วนที่ผิด ช่วยในการตกแต่งภาพบางส่วน และ ช่วยทา
ความสะอาดพื้นของชิ้นงาน โดยเฉพาะงานที่ใช้ดินสอดาทั่วไป ยางลบที่ใช้มีหลายคุณภาพ ควร
เลือกใช้ที่มีเนื้อยางนุ่มจะทาให้เนื้อหรือผิวของกระดาษไม่เสียหาย
ภาพที่ 1.21 ภาพยางลบ

21. 5. อุปกรณ์เหลาดินสอ มีด หรือ คัตเตอร์ ส่วนใหญ่จะนามาใช้เหลาดินสอ และ ตัด
กระดาษ ที่นิยมใช้ในปัจจุบัน ให้ความปลอดภัย ก็จะเป็น มีดคัตเตอร์ มีหลายขนาด ตัวใบตัดสามารถ
หักเพื่อเปลี่ยนความคมและเลื่อนเก็บได้ มีความสะดวก ในการพกพา ในการเหลาดินสอ บางครั้งอาจ
ใช้เครื่องเหลาแบบหมุนตั้งโต๊ะ ซึงก็ให้ความสะดวก แต่การใช้มีดคัตเตอร์ นอกจากสะดวกพกพา ยัง
สามารถเหลาให้ได้ความยาวของไส้ได้ตามต้องการ
ภาพที่ 1.22 ภาพมีดคัตเตอร์
6. แปรงปัดผง หรือเศษผ้า สาหรับการทาความสะอาดกระดาษวาดเส้น สาหรับปัดผง
ยางลบ ที่หนีบกระดาษ และวัสดุอื่นๆ ที่จะสามารถเอื้ออานวยผลงานให้มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น
ภาพที่ 1.23 ภาพแปรงปัดผง

22. บทสรุป
วาดเส้นเป็นพื้นฐานในการถ่ายทอด ความคิด ออกเป็น รูปร่าง รูปภาพ เพื่อถ่ายทอดในสิ่ง
ที่เห็นตามทัศนคติส่วนตนให้เกิดความงาม หรือเป็นแบบร่างความคิดให้เห็นถึง สติปัญญา
ความสามารถตลอดจนทักษะฝีมือ ที่มีประวัติความเป็นมาตั้งแต่ก่อนยุคประวัติศาสตร์ที่มนุษย์ถ้าโคร
มัน-ยอง บอกเล่าเรื่องราววิถีชีวิตการล่าสัตว์บนผนังด้วยการขีดเขียน ยุคอียิปต์เขียนภาพอักษร
เกี่ยวกับองค์ฟาโรห์ ราชวงศ์ การเมืองการปกครอง และเรื่องราวทางศาสนา ที่มีรูปแบบถ่ายทอดอุดม
คติเฉพาะตัว ยุคโรมันและกรีกหลงใหลความสมบรูณ์แบบของร่างกายมนุษย์ถ่ายทอดเป็นรูปเทพเจ้า
สู่งานประติมากรรมและเขียนลงบนไหดินเผาอย่างสวยงาม มาถึงยุคเรอนาซองใช้การวาดเส้น เป็น
เครื่องมือที่บันทึกความคิดอย่างหนึ่งของมนุษย์ ในการแสวงหาความจริงจากธรรมชาติ เพื่อถ่ายทอด
ความรู้และนามาสู่การออกแบบ ที่ยึดถือเป็นแนวทางมาจนถึงปัจจุบัน
ในปัจจุบันพื้นฐานผลงานด้านการสร้างสรรค์และออกแบบทุกแขนงจะต้องใช้กรรมวิธีวาด
เส้นเป็นขั้นตอนแรกในการถ่ายทอดสิ่งที่อยู่ในความคิด ให้เป็นรูปธรรมก่อนที่จะพัฒนาไปสู่การ
สร้างสรรค์เป็นผลงาน ไม่ว่าจะเป็นงานทางด้านทัศนศิลป์ การออกแบบผลิตภัณฑ์หรืองาน
สถาปัตยกรรมแต่ก่อนจะไปสู่งานสร้างสรรค์ ก็ต้องเรียนรู้ศึกษาถึงองค์ประกอบของการวาดเส้นที่จะ
ประกอบไปด้วย จุด เส้น รูปร่าง รูปทรง แสงเงา ระยะ ประกอบขึ้นเป็นผลงานที่สมบรูณ์ ที่ต้องอาศัย
การฝึกฝนจากวัสดุอุปกรณ์ ดินสอ กระดาษ กระดาน ยางลบและมีดคัตเตอร์ จนเกิดความชานาญที่
จะมีขั้นตอนการฝึกฝนที่จะถ่ายทอดให้เรียนรู้ในบทต่อๆไป

23. คาถามท้ายบท
1. จงบอกถึงความหมายของการวาดเส้น
2. การวาดเส้นมีความสาคัญอย่างไรในงานออกแบบ
3. มนุษย์ในยุคหินมีการถ่ายทอดรูปแบบในการวาดเส้นอย่างไร
4. ลักษณะงานวาดเส้นของอียิปต์ มีการถ่ายทอดภาพคนอย่างไร
5. ผู้ที่จะทางานวาดเส้นได้ดีควรมีคุณสมบัติอย่างไร
6. อุปกรณ์ในการวาดเส้นที่จาเป็นพื้นฐาน ได้แก่อะไรบ้าง

24. เอกสารอ้างอิง
นงนารถ เมินทุกข์. (2534). วาดเขียน. กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์โอ.เอส.พริ้นติ้งเฮ้าส์
บรรจงศักดิ์ พิมพ์ทอง. (2550). วาดเส้น. กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
พงศ์ภวัน อะสัติรัตน์. (2557). เทคนิคการวาดเส้น.กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์ไทยควอลิตี้บุ๊ค
พิษณุ ประเสริฐผล. (2549). วาดเส้นด้วยดินสอ. กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์เฟสิท์ออฟเซท
ไพรวัล ดาเกลี้ยง. (2557). จิตรกรรมพื้นฐาน. กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์แปลนพริ๊นท์ติ้ง
วัชรพงศ์ หงษ์สุวรรณ. (2547). วาดเส้นมัณฑนศิลป์. กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์วาดศิลป์
ศุภพงศ์ ยืนยง. (2547). หลักการเขียนภาพ. กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์โอเดียนสโตร์
อนันต์ ประภาโส. (2553). วาดเส้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ. สานักพิมพ์สิปปภา
อารี สุทธิพันธุ์. (ม.ป.ป.). ประวัติศาสตร์ศิลป. กรุงเทพฯ. แผนกวิชาศิลปศึกษา วิทยาลัยวิชาการ
ศึกษาประสานมิตร.