On Leadership Philosophy

1. 1
วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา
ดร.ดนัย เทียนพุฒ
ผูอํานวยการ ดี.เอ็น.ที.เน็ต.
อาจารย-นักวิจัย-กรรมการบริหารหลักสูตร MBA ม.ราชภัฏสวนดุสต ิ
อาจารยพิเศษ ป.โท-ป.เอก หลักสูตรบริหารการศึกษาและภาวะผูนํา ม.เซนตจอหน

วิทยากรผูทรงคุณวุฒิ สถาบันพระปกเกลา

ผูนํา (Leader) ความเปนผูนํา (Leadership) และผูนาเชิงกลยุทธ (Strategic
 ํ
Leadership) เรื่องราวเหลานี้หากลองคนหา (Search) จาก Google มีมากถึง 20 ลานหนึงแสนรายการ
่
เพราะวาเปนเรื่องที่ธุรกิจและทุกสวนขององคกรใหความสนใจและใครศึกษาเรียนรูกันทั้งนั้น
ผูเขียนเองก็มขอเขียนเกี่ยวกับผูนาอยูหลายเรื่องหลายตอนเชนเดียวกัน...
ี ํ
.....จําไดวาเมือมาเปนผูทรงคุณวุฒิสอบปกปองดุษฎีนพนธของนักศึกษาหลักสูตรบริหาร
่ ิ
การศึกษาและภาวะผูนํา เรืองสมรรถนะหลักของผูบริหารกิจการนักศึกษาสําหรับสถาบันอุดมศึกษาใน
 ่
ประเทศไทย ปการศึกษา 2550 คณะศึกษาศาสตรมหาวิทยาลัยเซนตจอหน...
หลังจากนั้นก็ไดรับเชิญจาก ผศ.ดร.วินิจ เกตุขํา อาจารยผูรับผิดชอบวิชาภาวะผูนําเชิง

กลยุทธเพื่อการบริหารการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษา ใหมาเปนอาจารยพิเศษบรรยายเปนครั้งคราว
เกี่ยวกับเรื่อง ความเปนผูนาใหมๆ ประมาณสัก 3 ป ติดตอกัน
ํ
จนกระทั่งมีโอกาสไดรวมงานกับทานอาจารยวนิจ ใหมารวมรับผิดชอบสอนในสวนของ
ิ
การพัฒนาองคกรและบริหารการเปลี่ยนแปลง
ในปน้ไดถูกมอบหมายรับเปนเจาของวิชานี้ของปการศึกษา 2555
ี
จะสรางผูนําแบบเดิมหรือสรางความทาทายใหม
ผูเขียนไดรับมอบหมายใหสอนวิชานีกอนที่จะเปดภาคเรียนป 2555 ประมาณสัก 1 เดือน
้
โดยทานคณบดีคณะศึกษาศาสตรบอกวา อาจารยวาไดเลยตามที่เห็นสมควรและหากเกิดประโยชนกับ

นักศึกษา
สิ่งแรก การใช PBL (Problem based Learning) ในการสรางความเปนผูนายังไมเห็น
ํ
ผลชัดเจน
วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012

2. 2
ผูเขียนไดมีโอกาสทบทวนและนึกอยูเสมอๆ วา
......ทําไมการเรียนและการพัฒนาเรื่องของผูนําและความเปนผูนําในประเทศไทยจึงไม

คอยเกิดขึ้นอยางชัดเจนวา เรามีผูนาที่โดดเดนในสังคมไทย ผูนาองคกรที่เปนตนแบบ (Role Model) ที่
ํ ํ
นาชืนชมและคนในองคกรอยากเดินตามวิถีทางของทาน ฯลฯ
่
.....การใชวธี PBL หรือการเรียนรูดวยการแกปญหา “ทําใหผูเรียนติดกับดักอยูกับปญหา
ิ 
ไมสามารถหลุดไปสูความทาทายของโลกความจริงไดเพราะสภาพแวดลอม ภูมทศนของธุรกิจหรือองคกร
ิ ั
เปนพลวัตที่จบปญหาใหหยุดนิ่งไดยาก”
ั
.....ผูเขียนไดมโอกาสนํานักศึกษาทั้งหลักสูตร MBA (มหา’ลัยอื่นๆ) และหลักสูตร ป.เอก
ี
จาก ม.เซนตจอหน ใหลงภาคสนามเพื่อเรียนรูจากสถานการณจริง พรอมทังใหนกศึกษาที่เรียนวิชาภาวะ
้ ั
ผูนําเชิงกลยุทธฯ ไดลงใชทฤษฎีความเปนผูนํา สรางตุกตากับสถานการณจริงพบวาดีกวาการศึกษา
ปญหาโจทยจากกรณีศึกษาและยังเห็นวา ในสภาพการดําเนินงานจริง “กระแสหลักของความเปนผูนํา

(Leadership Main Stream)” ไมไดมีใชอยูเพียงทฤษฎีเดียว แลวยังสังเคราะหไดรูปแบบของผูนําที่เปน
”บทเรียนแหงความเปนเลิศ”
สิ่งตอมา ปรัชญาดินสอกับปญหาความเปนผูนําเปนความทาทายใหม
ผูเขียนไดมีโอกาสเขาอบรมหลักสูตร “Transformative Leadership” ซึ่งทาง
มหาวิทยาลัยเซนตจอหนไดเชิญวิทยากรทีประสบความสําเร็จในการเปนผูบริหารสถานศึกษาของกลุม
่
ศาสนาคาทอลิกจากประเทศฟลิปปนส มาบรรยายในเรืองดังกลาว
่
วิทยากรไดจุดประกายใหเห็นวา ความสําเร็จในการเรียนรูและพัฒนาผูนําหรือความเปน
ผูนํา ตองเริ่มจากภายในตัวเรากอน สิ่งนันคือ “ปรัชญาความเปนผูนํา”
้
สิ่งทีสาม จะสรางความทาทายใหมในการพัฒนาความเปนผูนําอยางไรดี
่
.....การเรียนรูของโลกในศตวรรษที่ 21 เปน”โลกของการศึกษา(ความรู)มีวงจรชีวิตที่สั้น
มาก (The shelf life of an education is very short)” เราจึงตองมีวิธการใหมในการสอนและการเรียนรู
ี
ซึ่งผูเขียนไดปรับใหมในสวนที่เปน “แกนหลักขององคความรูดานความเปนผูนา”
ํ
1) ตองเรียนเรื่องใหมของความเปนผูนา เชน Strategic Visionary Leadership (เพื่อให
ํ
สรางวิสยทัศนไดอยางถูกตองไมใชเปน คติพจนหรือคําขวัญและจัดทํากลยุทธเปน) เรื่องใหมที่ปรากฏในใจ
ั
ผูเขียนอีกเรื่องคือ Strategic Innovative/Entrepreneurial Leadership หรืออาจพูดวา ความเปนผูนําแบบ
วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012

3. 3
เถาแกแตมีกลยุทธ หรือความเปนผูนานวัตกรรมเชิงกลยุทธ และความเปนผูนําในการเปลี่ยนแปลงเชิง
 ํ 
กลยุทธ(Strategic change Leadership)
พรอมกับเสริมการศึกษาดูงานในภาคสนามเกี่ยวกับ “Military Leadership in 2121
Century” เปนการดูงานที่โรงเรียนนายรอย จปร.และเขาฐานทดสอบกําลังใจ 8 ฐาน
รูปที่ 1 โมเดลจิตนวิศวกรความรูในการสรางความเปนผูนํา

(CBL)
โดยการเรียนรูที่เนนความทาทาย (Challenge based Learning (CBL)) ทังหมดนี้
 ้
รวมกันเขาอยูภายใต ”โมเดลจินตวิศวกรความรูในการสรางความเปนผุนา (Creating Knowledge
 ํ
Imagineer of Leadership Model)”
วิธีการใหม “การเรียนรูความเปนผูนําบนความทาทาย”
การเรียนรูความเปนผูนําบนความทาทาย ผูเขียนใชแนวคิด “Challenge based

Learning (CBL)” ที่พัฒนาขึ้นโดยบริษัท Apple ชวงที่ Steve Jobs ยังมีชีวิตอยู
สําหรับ CBL นั้นมีอยู 5 ขันตอนคือ 1) Big Idea (ความคิดที่ยิ่งใหญ) 2) คําถามทีเ่ ปน
้
แกนสาระ (The Essential Question) 3) ความทาทาย (The Challenge) ประกอบดวยแนวคําถาม แนว
วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012

4. 4
กิจกรรมและแนวทรัพยากรที่ใช 4) โซลูชน-การทํา (Solution-Action) และ 5) การประเมิน (Assessment)
ั่
พิจารณาจากการเผยแพรตวอยางของผูเรียนและการสังเกตหรือสะทอนกลับของผูเรียน
ั
ปรัชญาความเปนผูนา
ํ
“คนเราไมมีปรัชญาชีวิตนําทางก็เปรียบเสมือนดั่งใบไมทรวงหลนมาจากกิ่งกานของตนไม
ี่
จึงขึ้นอยูกับวากระแสลมจะพัดพาแลวนําลอยไปรวงหลนสูพนในทิศทางใด”
 ื้
การเรียนรูเรื่องผูนาจึงตองเขาใจ”ปรัชญาความเปนผูนา (Leadership Philosophy)” เปน
ํ ํ
เบื้องตน และปรัชญาความเปนผูนาก็เหมือนดังปรัชญาแหงดินสอ คนที่สรางดินสอขึ้นมาไดบอกเลาใหเห็น
ํ
ถึง บทเรียนที่เปนความสําคัญของดินสออยู 5 ประการ กอนที่เราจะเก็บดินสอลงในกลอง
ประการแรก ดินสอทําใหเราบันทึกเรื่องราวตางๆ และอยูนานเทานาน ดังนันสิ่งที่ผนําทํา
้ ู
ไมวาจะเปนอะไรก็ตาม สิงเหลานั้นจะถูกบันทึกไวในใจของผูคนเชนกัน
่
ประการที่สอง ดินสอนั้นเมือเขียนผิดสามารถลบได เปรียบเหมือนผูนําที่สามารถทําสิงที่
่  ่
ผิดหรือพลั้งเผลอในการทํางานหรือการตัดสินใจที่ผิดพลาด แมวาสิ่งนันจะถูกจดจํา แตหากผูนารูจักที่จะ
 ้  ํ
ยอมรับและกลาวคําวา “ขอโทษ” จะมีคนใหอภัย และนําไปสูการแกไขปรับปรุงได ผูนําจึงตองเขาสิ่งนี้
ประการที่สาม อะไรคือ สิ่งสําคัญของดินสอ สิ่งนันเปนสิงที่อยูขางใน
้ ่ 
“ใสดินสอคือ สิ่งสําคัญที่อยูขางใน”

วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012

5. 5
สิ่งสําคัญอยูในตัวผูนําคือ หลักการ ทฤษฎีและความรูคือสิ่งที่ฝงอยูในตัวผูนา(ความรูโดย
  ํ
ปริยาย –Tacit Knowledge) ซึงผานการฝกฝนและสังสมประสบการณจนกระทังตกผลึกเปนองคความรูที่
่ ่ ่
จะหยิบใชสอยไดตลอดเวลา
ประการที่ส่ี ดินสอจะใชไมไดถาไมแหลมคม จึงตองผานการเหลา บางครั้งก็เจ็บปวด
ผูนําตองฝกฝนผานบทเรียนที่อาจจะมีทงสมหวัง ผิดหวัง มีบาดแผลและเจ็บลึก สิ่งเหลานี้
ั้
ผานกาลเวลาชวยในการหลอหลอมจนกระทั่งทําใหผนํามีความแกรงทีจะยืนหยัดกาวเดินไปสูหนทางแหง
ู ่
ความสําเร็จ
ประการทีหา ดินสอยอมตัวเองใหอยูในมือผูอื่นจึงเขียนได ผูนําตองเขาใจและใหผอื่น
่ ู
เขาใจ
ความสําเร็จของผูนาอยูที่คนอื่น ลูกนอง ผูตาม ผูทเี่ กียวของสนับสนุน ผูนําจึงตองนังอยู
ํ ่  ่
ในใจของลูกนอง ผูตามและทุกๆ คนที่เกี่ยวของ
ผูนําจึงตองมีความแหลมคมอยูตลอดเวลา
สิ่งนี้เองที่บอกใหทานรูวา ทานเปนบุคคลพิเศษมีความโดดเดน มีความเกงอัจฉริยะและ
 
ความสามารถ มีเพียงทานเทานั้นที่สามารถเติมเต็มเปาหมายที่รอคอยใหทานทําจนสําเร็จ และเปนผูนาที่
 ํ
โดดเดน แตกตางไปจากผูบริหาร ผูจัดการ และบุคคลทั่วไป เหมือนดังเชนทีกลาวมาในปรัชญาแหงดินสอ
่
จงจําไววาสิงที่สําคัญที่สุดที่เปนทานคือ สิ่งที่อยูในตัวทาน
่
นี่คือ หัวใจแหงความเปนผูนา (This is the HEART of Leadership)
 ํ
วาดวยปรัชญาความเปนผูนํา ดร.ดนัย เทียนพุฒ ; DntNet: Copyright 2012