1. ชีวมวล
ชีวมวล (Biomass) คือ สารอินทรียที่เปนแหลงกักเก็บพลังงานจากธรรมชาติ
และสามารถนํามาใชเปนเชื้อเพลิงผลิตพลังงานได เชน เศษ
วัสดุเหลือใชทางการเกษตร หรือกากจากกระบวนการผลิตใน
อุตสาหกรรมการเกษตร เชน
• แกลบ ไดจากการสีขาวเปลือก
• ชานออย ไดจากการผลิตน้ําตาลทราย
• เศษไม ไดจากการแปรรูปไมยางพาราหรือไม
ยูคาลิปตัสเปนสวนใหญ และบางสวนไดจาก
สวนปาที่ปลูกไว
• กากปาลม ไดจากการสกัดน้ามันปาลมดิบออกจากผล
ํ
ปาลมสด
• กากมันสําปะหลัง ไดจากการผลิตแปงมันสําปะหลัง
• ซังขาวโพด ไดจากการสีขาวโพดเพื่อนําเมล็ดออก
• กาบและกะลามะพราว ไดจากการนํามะพราวมาปลอกเปลือก
ออกเพื่อนําเนือมะพราวไปผลิตกะทิ และน้ํามันมะพราว
้
• สาเหลา ไดจากการผลิตแอลกอฮอลเปนตน
( ภาพ : www.efe.or.th)
ชีวมวล สามารถเปลี่ยนรูปเปนพลังงานได เพราะในขันตอนของการเจริญเติบโต พืชใช
้
คารบอนไดออกไซดและน้ํา เปลี่ยนพลังงานจากแสงอาทิตยโดยผานกระบวนการสังเคราะหแสง
ไดเปนแปงและน้ําตาล กักเก็บไวตามสวนตาง ๆ ของพืช ดังนันเมื่อนําพืชมาเปนเชื้อเพลิง เราก็
้
จะไดพลังงานออกมา เมื่อนําชีวมวลมาเผาไหม เกิดพลังงานความรอน สามารถนําไปใชประโยชน
ไดตอไป
ชีวมวลมีอยูทวไปในประเทศไทย
ั่ หากมีการใชประโยชนในบริเวณที่ไมไกลจากแหลง
เชื้อเพลิงซึ่งจะไมเสียตนทุนคาขนสงมากนัก นับเปนแหลงเชื้อเพลิงราคาถูก การนําชีวมวลมาใช
1

2. จึงชวยลดการสูญเสียเงินตราตางประเทศในการนําเขาเชื้อเพลิงและสรางรายไดใหกบคนทองถิน
ั ่
นอกจากนี้ การผลิตพลังงานจากเชื้อเพลิงชีวมวลดวยเทคโนโลยีที่เหมาะสม จะไมกอใหเกิด
มลภาวะและไมสรางสภาวะเรือนกระจก เนื่องจากการปลูกทดแทนทําใหกาซคารบอนไดออกไซด

เกิดการหมุนเวียนและไมมการปลดปลอยเพิ่มเติม การพัฒนาโครงการเกี่ยวกับชีวมวลจะสามารถ
ี
เสริมสรางความเขมแข็งและ การมีสวนรวมของชุมชนไดอกดวย
ี
รูจักชีวมวลแตละประเภท
• แกลบ
รวงขาวกอนนําไปสี กองแกลบ
ลักษณะทั่วไป มีขนาดเล็ก ยาวไมเกิน 5 มม.และหนาไมเกิน 2 มม. สีเหลือง แกลบไดมา
จากการสีขาวเปลือก ซึ่งตองมีความชื้นไมเกิน15% กอนสี

แหลง สวนใหญมาจากโรงสีขาว
การนําไปใชงาน แกลบสามารถนําไปใชงานไดหลายอยาง เชน เปนเชือเพลิง ผสมลงใน
้
ดินเพื่อปรับสภาพดินกอนเพาะปลูก และใชโปรยใตโรงเลี้ยงไกเพื่อรองรับมูลไก เปนตน
จุดเดน มีความชื้นต่ําและขนาดเล็ก เหมาะเปนเชื้อเพลิง นอกจากนี้ขี้เถาแกลบมีมูลคาสูง
ถาสามารถควบคุมคุณสมบัติ ใหไดตามทีผูซ้อกําหนด
่ ื
จุดดอย มีปริมาณขี้เถา 16-18 % โดยน้าหนัก ดังนัน ในการเผาไหมควรคํานึงถึงเรื่องนี้
ํ ้
ดวย อีกประการหนึงเนื่องจาก แกลบมีนาหนักเบา (1 ลบ.ม. หนัก 123 กก.) ตองมีการวางแผน
่ ้ํ
ในการขนสงใหดี
• ฟางขาว
ฟางขาวที่ถูกทิ้งในทุงนา 2

3. ลักษณะทัวไป ขนาดเล็กยาวแตกลวง ไดมาหลังการเกียวขาว
่ ่
แหลง ถาเกี่ยวขาวดวยแรงคน ฟางขาวจะกองอยูบริเวณลานตากขาวตามหมูบาน ถา
เกี่ยวขาวดวยเครื่องจักร ฟางขาวจะถูกทิ้งไวในนาขาว
การนําไปใชงาน ฟางขาวมีประโยชนหลายอยาง เชน เปนอาหารสัตว คลุมดิน เพาะเห็ด
ฟาง ทําโครงพวงหรีดดอกไม และใชในอุตสาหกรรมทํากระดาษ เปนตน แตยังมีฟางขาวอีกมากที่
ไมไดนําไปใช คาดวาประมาณ 1ใน 3 ของสวนที่เหลือถูกเผาทิ้ง
จุดเดน ยังมีฟางขาวอีกมากที่ไมไดนําไปใชประโยชน
จุดดอย รวบรวมไดยากถาใชแรงคน เพราะอยูกระจัดกระจาย ตอง ใชเครื่องทุนแรง
(Straw baler) มาชวยในการรวบรวม
• ใบออยและยอดออย
ออย ตนออย
ลักษณะทัวไป มีลักษณะเรียวยาว จะถูกตัดออกจากลําตนออยกอนสงไปโรงงาน ชวง
่
เดือนธันวาคมถึงเมษายน ดังนันใบออยและยอดออยจะกระจายไปทัวไรออย แตบางครั้งชาวไร
้ ่
ออยจะใชวิธการเผาแทนการตัด ซึ่งจะทําใหไมมีใบออยและยอดออยหลงเหลืออยู
ี
แหลง ตามไรออยทั่วไป
การนําไปใชงาน ยอดออยสามารถนํามาเปนอาหารสัตว
จุดเดน ใบออยและยอดออยสวนใหญจะถูกเผาทิงในไร ยังไมมีการนําไปใชประโยชน
้
จุดดอย มีเฉพาะเดือนธันวาคมถึงเมษายนของทุกป และการรวบรวมเก็บ คอนขางใช
แรงงานมาก จําเปนตองหาเครื่องทุนแรงมาชวย
3

4. • กากออยหรือชานออย
ลักษณะทัวไป มีลักษณะเปนขุย ไดจาก
่
การผลิตน้ําตาลดิบ โดยนําออยมาคั้นน้าออก สวน
ํ
ที่เปนน้านําไปผลิตเปนน้าตาลดิบ สวนที่เหลือคือ
ํ ํ
กากออย
แหลง โรงงงานน้าตาล
ํ
การนําไปใชงาน สวนใหญใชเปนเชื้อเพลิง
เพื่อผลิต น้ําตาลดิบประมาณ 80 % สวนที่เหลืออีก
ชานออย
20 % นําไปเปนวัตถุดิบสําหรับผลิต
กระดาษและ MDF Board
จุดเดน ยังมีกากออยเหลืออีกสวนหนึ่งที่ยงไมไดนาไปใชงาน
ั ํ
จุดดอย น้าหนักเบา และความชื้นสูง
ํ
• เหงามันสําปะหลัง
หัวมันสําปะหลัง เหงามันสําปะหลัง
ลักษณะทั่วไป เหงามันเปนสวนที่ถูกตัดออกจากหัวมัน ดานบนมีลักษณะเปนลําตน
คอนขางกลม ขนาดเสนผาศูนยกลางไมเกิน 15 มม.ยาวประมาณ 30 ซม.สวนอีกดานหนึ่งมีรูปราง
ไมแนนอน
แหลง ตามไรมันสําปะหลัง
การนําไปใชงาน ปจจุบันยังไมคอยนําไปใชงาน จึงมักถูกเผาทิ้งตามไร
4

5. จุดเดน เนื่องจากสวนมากยังไมไดนําไปใชใหเปนประโยชน จึงไมมีคูแขงในการจัดหา
จุดดอย ความชื้นโดยเฉลีย 60 % และมีขนาดรูปทรงไมแนนอน จึงตองมีขบวนการทําให
่
เล็กลง กอนนําไปเปนเชื้อเพลิง
• เปลือกและกากมันสําปะหลัง
ไรมันสําปะหลัง
ลักษณะทัวไป เปลือกมีลกษณะเปนขุย สีนาตาล ความชืน 50 % กากมันมีลักษณะ
่ ั ้ํ ้
ละเอียด สีขาว ความชื้นสูงประมาณ 80 %
แหลง เปนเศษที่เหลือจากการผลิตแปงมันสําปะหลัง
การนําไปใชงาน กากมันนําไปใชผสมอาหารสัตวในมันเสน เปลือกมันทําปุย 
จุดเดน เนื่องจากเปลือกมันสวนยังมีสวนหนึงที่ขายไมได ทางโรงงานตองนําไปฝงกลบ
 ่
เพราะยังไมไดศึกษานําไปใชประโยชนอยางอื่น
จุดดอย เปลือกมันมีคาความรอนคอนขางต่ํา

• ซังขาวโพด และลําตน
ลักษณะทั่วไป ซังขาวโพดไดจากการสีขาวโพด เพื่อนํา
เมล็ดมาใชงาน สวนใหญเปนขาวโพดเลี้ยงสัตว ในสวนของลําตนจะ
ถูกตัดหลังจากการเก็บเกี่ยวแลว
แหลง ปจจุบันการสีขาวโพดจะใชเครื่องจักรที่สามารถ
เคลื่อนที่ไปตามไรขาวโพด ดังนั้นจะสามารถหาซังขาวโพดและตน
ซังขาวโพด
5

6. ขาวโพด ไดตามไรขาวโพดทั่วไป
การนําไปใชงาน ซังขาวโพดมีประโยชนหลายอยาง นําไป
เปนวัตถุดิบผลิตแอลกอฮอล เปนเชื้อเพลิง ผสมกับโมลาสเพื่อเลียง ้
สัตว เปนตน สวนลําตน นําไปเลี้ยงสัตวไดเชนกัน
จุดเดน ซังขาวโพดมีคาความรอนสูง เมื่อเทียบกับชีวมวล
อื่น ๆ สวนลําตนขาวโพดมีสวนหนึงที่ไมไดนําไปใชงาน ชาวไร
่
ขาวโพดจะไถฝงกลบในไร
จุดดอย ซังขาวโพดมีการนําไปใชประโยชนหลายอยาง
ดังนันตองพิจารณาถึงแหลงที่มการนําไปใชงานนอยที่สด เพื่อไมให
้ ี ุ
มีการแกงแยงกันซื้อ สวนลําตน ขาวโพดจะเก็บรวบรวมลําบาก ตอง
ตนขาวโพด
ใชแรงคนมาก
• เศษไมยางพารา
ตนยางพารา เศษไมยางพารา
ลักษณะทั่วไป ไมยางพาราเมื่อมีอายุถึง 20 -25 ปจะถูกตัด เพื่อปลูกใหม ไมยางพาราที่
ถูกตัดจะแบงออกเปน 3 สวน คือ รากหรือตอไม ปลายไมมขนาดเสนผาศูนยกลาง 3 นิ้วลงมา และ
ี
ไมทอนมีขนาดเสนผาศูนยกลาง 4 นิ้วขึ้นไป ไมทอนจะถูกตัดใหไดความยาว1.05ม.เพื่อสง
โรงเลื่อย และโรงงานเฟอรนิเจอรซึ่งจะไดเศษไมหลายแบบคือ ปกไม ตาไม (สวนที่มีตําหนิ) ขี้เลื่อย
และขี้กบ
แหลง ปกไมและขี้เลื่อย จะไดจากโรงเลื่อยไมยางพารา ตาไมและขี้กบ ไดจากโรงงาน
เฟอรนเจอรไมยางพารา ปลายไมและรากไม ไดจากสวนยางพารา
ิ
6

7. การนําไปใชงาน ในสวนของขี้เลื่อยจะนําไปเพาะเห็ด ทําธูป ใชคลุมเผาถาน เศษไมอื่น ๆ
จะนําไปเปนเชื้อเพลิง สําหรับโรงบมยางพารา เผาถาน ใชในขบวนการผลิต ใชเปนวัตถุดิบสําหรับ
ไมอัดยางพารา (Plywood) Medium density board และ Chip board นอกจากนี้ ยังนําไปใชใน
งานกอสราง เชนเสาเข็ม ใชทําเปนพาเล็ท ลังไม เปนตน
จุดเดน ยังมีเศษไมยางพาราคือ รากไม และกิ่งไม เหลืออีกมากที่ยงไมไดนําไปใชงาน
ั
จุดดอย มีขนาดใหญ และถาเปนเศษไมสดจะมีความชื้นคอนขางสูง ประมาณ 50 %
ประสิทธิภาพในการเผาไหมจึงไมคอยสมบูรณ ดังนันอาจจะตองเพิ่มขบวนการยอยและลด
้
ความชืนกอนนําไปเผา
้
• ใบปาลมและตนปาลม
ตนปาลม กานปาลม
ลักษณะทั่วไป ใบปาลมหรือทางปาลมจะถูกตัดออกเพื่อนําทะลาย ปาลมสดลงจากลําตน
มีขนาดยาวประมาณ 2-3 เมตร สวนลําตนจะถูกโคนเมื่อมีอายุ 20-25 ป หรือเมื่อไมสามารถให
ผลผลิตไดดี
แหลง จากสวนปาลม
การนําไปใชงาน ทางปาลมใชคลุมดิน สวนลําตนเริ่มทยอยตัดในพืนทีบางแหง
้ ่
จุดเดน ยังไมมีการศึกษานําไปใชประโยชนเปนอยางอืน
่
จุดดอย ทางปาลมมีความชืนสูงถึง 80 % และขนาดใหญ
้
7

8. ตารางขางลางแสดง คาความรอนของเชือเพลิงชีวมวลแตละชนิดในประเทศไทย
้
ชนิด วัสดุเหลือใช คาความรอน
(MJ/kg)
ออย ชานออย 14.40
ยอดและใบ 17.39
ขาว แกลบ 14.27
ฟางขาว 10.24
น้ํามันปาลม ทะลายปาลม 17.86
เสนใย 17.62
กะลา 18.46
กานทาง 9.83
ทะลายตัวผู 16.33
มะพราว เปลือก 16.23
กะลา 17.93
ทะลาย 15.40
ทาง 16.00
มันสําปะหลัง ตน 18.42
ขาวโพด ซัง 18.04
ถั่วลิสง เปลือก 12.66
ฝาย ลําตน 14.49
ถั่วเหลือง ลําตนและใบ 19.44
ขาวฟาง ใบและตน 19.23
เศษไม กิ่งกาน 14.98
ที่มา : กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษพลังงาน กระทรวงพลังงาน
8

9. องคประกอบของชีวมวลที่มีผลตอการผลิตไฟฟา
ชีวมวลแตละชนิดมีคุณสมบัติเฉพาะอยาง คุณสมบัตบางอยางถือเปนจุดเดน คุณสมบัติ
ิ
บางอยางถือเปนจุดดอย เชน
• การกระจายตัวของแหลงชีวมวล : หากชีวมวลอยูกระจัดกระจายพื้นที่เพาะปลูก
หรือไมมีการรวบรวม จะทําใหตนทุนการผลิตไฟฟาสูงขึ้นเพราะมีคาใชจายในการ
รวบรวมเชื้อเพลิง
• ขนาด : ถาชีวมวลมีขนาดใหญเกินไป เชน เศษไม ไมเหมาะที่จะนํามาเผาเปน
เชื้อเพลิงโดยตรง เพราะประสิทธิภาพการเผาไหมจะต่ําจึงตองมีคาใชจายในการ
ยอยเพิ่มขึ้น
• ความชื้น : ชีวมวลบางชนิดมีความชื้นสูงมาก เชน กากมันสําปะหลัง หรือสาเหลา
มีความชื้นประมาณ 80-90% จึงตองมาผานกระบวนการบีบอัดเพื่อลดความชื้น
กอนนําไปเผา
• สิ่งเจือปน : ในชีวมวลมีสิ่งเจือปนหลายชนิด เชน เศษหิน ดิน กรวด ทราย คราบ
น้ํามัน
• ปริมาณขี้เถา : การออกแบบหองเผาไหมจะตองพิจารณาถึงการรวบรวมขี้เถาออก
จากหองเผาไหมอยางมีประสิทธิภาพ
การผลิตไฟฟาจากเชื้อเพลิงชีวมวล
1. การเผาไหมโดยตรง (Direct Combustion)
สําหรับกระบวนการนี้ พลังงานที่ถูกเก็บสะสมอยูในชีวมวล จะถูกเปลี่ยนเปนพลังงาน
ความรอนภายในหมอน้ํา ซึ่งคาความรอนที่ไดขึ้นอยูกับชนิดของชีวมวล
พลังงานความรอนที่ไดจะถูกนําไปตมน้ําใหเปนไอน้ํา เพื่อนําไปใชหมุนกังหันไอน้ําและ
เครื่องกําเนิดไฟฟาเพื่อผลิตกระแสไฟฟา จึงจําเปนตองมีอุปกรณประกอบ เพื่อใหการผลิตไฟฟา
เปนไปอยางมีประสิทธิภาพและไมสงผลกระทบตอสิ่งแวดลอม เชนตองมีการติดตั้งเครื่องดักจับ
ฝุน ตองมีปลองระบาย เปนตน
ชี ว มวลที่ เ หมาะกั บ การเผาไหม โ ดยตรงเพื่ อ ผลิ ต กระแสไฟฟ า ได แ ก เศษวั ส ดุ ท าง
การเกษตรและเศษไม
9

10. โครงสรางหองเผาไหมหมอไอน้ํามีหลากหลายแบบขึ้นกับประเภทของเชื้อเพลิงและ
ประสิทธิภาพการเผาไหม ตัวอยางที่ใชในประเทศไทย เชน ระบบ Fixed-Bed Combustion
ระบบ Fluidized-Bed Combustion เปนตน
กระบวนการผลิตไฟฟาจากชีวมวล
ที่มา : จากpresentation ของสํานักงานนโยบายและแผนพลังงาน
2. กระบวนการเคมีความรอน (Thermochemical Conversion)
เปนกระบวนการเปลี่ยนแปลงสถานะใหเปนกาซ (Gasification) โดยกระบวนการเผาไหม
ไมสมบูรณ เพือผลิตกาซคารบอนมอนอกไซดและไฮโดรเจนที่สามารถนําไปใชกับกังหันแกส (Gas
่
turbine) เพื่อผลิตกระแสไฟฟา
แก็สซิฟเคชั่น (Gasification) เปนเทคโนโลยีผลิตไฟฟาขนาดเล็กไมเกิน 1 เมกะวัตต เริ่ม
จากการยอยชีวมวลใหมีขนาดใกลเคียงกันไมเกิน 10 ซม. สงเขาไปยังหองเผาไหมที่ควบคุม
อากาศไหลเขาในปริมาณจํากัด ทําใหเกิดการเผาไหมที่ไมสมบูรณ จะไดกาซคารบอนมอนนอก
ไซดเปนหลัก มีคาความรอนเฉลี่ยประมาณ 5 เมกะจูลตอลูกบาศกเมตร ซึ่งอาจจะนอยหรือ
มากกวานี้ขึ้นกับเทคโนโลยีที่ใช
10

11. แผนผังการผลิตไฟฟาระบบ Gasification
ตัวอยางสัดสวนของกาซชีวมวลที่เกิดจากแก็สซิไฟเออรทใชเศษไม
ี่
ลําดับ กาซ ปริมาณที่เกิดขึ้น
1 CO (Carbon monoxide) 24 %
2 H2 (Hydrogen) 14%
3 CO2 (Carbon dioxide) 11 %
4 CH4 (Methane) 3%
กาซที่ไดเรียกวา กาซชีวมวล สามารถนําไปเปนเชื้อเพลิงใหความรอนโดยตรงเชน การ
อบขาวเปลือก เปนตน แตถานําไปผลิตไฟฟาโดยเครื่องยนตดเซล ตองนํามาผานชุดกรองเพือ
 ี ่
กําจัดน้ามันดิน (Tar) ออกกอน จากนันใหกาซชีวมวลผานทางทอไอดี ซึ่งลดการใชน้ํามันดีเซลลง
ํ ้
ได 75% หรือจะไมใชน้ํามันดีเซลเลยก็ไดแตกําลังการผลิตจะลดลงมาก ประสิทธิภาพการผลิต
ไฟฟาของระบบนี้มีความหลากหลายอยูระหวาง 20 - 30 % ซึ่งขึ้นกับเทคโนโลยี การออกแบบ
และประสิทธิภาพของอุปกรณที่นํามาใช
11

12. ชีวมวลที่สามารถนํามาเปนเชื้อเพลิงในแกสซิไฟเออรไดตองมีขนาดที่เหมาะสม สม่ําเสมอ

และความชืนไมควรเกินรอยละ 20 เชน แกลบ เศษไมทยอยแลว กะลาปาลม และซังขาวโพด เปน
้ ี่
ตน ชีวมวลที่ไมควรนํามาเปนเชื้อเพลิงคือ ชีวมวลที่มีขนาดเล็ก เชน ขี้เลื่อยเพราะอากาศไหลผาน
ไมได หรือใหญเกินไป เชน ปกไมที่ยงไมยอยเพราะการเผาไหมไมทั่วถึง
ั 
ระบบการเผาไหมของแก็สซิเฟเคชั่นแบงออกหลายแบบ คือ แบบอากาศไหลลง (Down
draft) แบบอากาศไหลขึ้น (Up draft) แบบฟลูอิดไดซเบด เปนตน (Fluidized bed)
เตาแก็สซิไฟเออรแบบอากาศไหลลง เครื่องยนตผลิตไฟฟาโดยใชกาซชีวมวล
ศักยภาพชีวมวลในประเทศไทย ป 2550
ในป 2550 กระทรวงพลังงานไดประเมินศักยภาพของชีวมวลในประเทศที่สามารถใชใน
การผลิตไฟฟาอยูท่ประมาณ 3,000 MW
ี
ตารางแสดง ประเภท และศักยภาพชีวมวลในประเทศไทย
ประเภทของชีวมวล กําลังไฟฟา (MW)
แกลบ 700
ฟางขาว 650
ชานออย 900
ยอดและใบออย 570
เสนใย กะลา และทลายปาลมเปลา 70
เศษไม 40
เหงามันสําปะหลัง 70
ซังขาวโพด 70
ที่มา: กระทรวงพลังงาน
12

13. กราฟแสดงศักยภาพชีวมวลในประเทศไทย ป 2550
กําลังไฟฟา (MW)
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
ม
ลบ
อย
าว
ด
ลัง
อย
ลา
ษไ
โพ
งข
ะห
เป
บอ
แก
นอ
เศ
ว
ลม
ฟา
ป
ขา
ใ
ชา
สํา
ละ
ปา
ซัง
ดแ
มัน
าย
ยอ
งา
ทล
เห
ความเชื่อมั่นในศักยภาพของพลังงานจากชีวมวลในประเทศ ทําใหกระทรวงพลังงาน
ตั้งเปาหมายวา ในป 2554 การผลิตไฟฟาจากพลังงานชีวมวล จะตองสงเสริมใหไดจํานวน 2,800
MW หรือคิดเปนพลังงานไดประมาณ 940 พันตันน้ํามันดิบ (Kilotons of oil equivalent : ktoe)
สามารถใชผลิตพลังงานความรอนเชิงพาณิชยได 3,660 ktoe จากเดือนพฤศจิกายน 2550 ที่
สามารถผลิตไดจํานวน 1,977 MW
ขอดี - ขอจํากัดในการผลิตไฟฟาจากพลังงานชีวมวล
ขอดี
• ใชประโยชนจากเศษวัสดุหรือใชทางการเกษตร จึงเปนแหลงเชื้อเพลิงราคาถูก
• เป น การผลิ ต กระแสไฟฟ า ที่ เ ป น มิ ต รกั บ สิ่ ง แวดล อ ม มี กํ า มะถั น ต่ํ า กว า เชื้ อ เพลิ ง
ฟอสซิล และไมกอใหเกิดสภาวะเรือนกระจก
• ชวยสรางงานในพื้นที่และกอใหเกิดรายไดกับชุมชนผานทางภาษีทองที่
• เกษตรกรมีรายไดเพิ่มขึ้น เนื่องจากเศษวัสดุการเกษตรที่เคยทิ้ง กลับมามีราคาขายได
13

14. • สรางความมั่นคงตอระบบผลิตไฟฟาเพิ่มขึ้น เนื่องจากมีโรงไฟฟาพลังชีวมวลขนาด
เล็กกระจายอยูทั่วประเทศ ลดปญหาไฟตกไฟดับ
• ภาครัฐใหการสนับสนุนการผลิตไฟฟาจากชีวมวลแกผูผลิตไฟฟารายเล็ก(SPP) /ราย
เล็กมาก(VSPP) โดยกําหนดอัตราสวนเพิ่มการรับซื้อไฟฟาที่ผลิตจากชีวมวล 0.30
บาทตอหนวย หากเปนโครงการใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต ใหอัตราเพิ่มพิเศษอีก 1
บาทตอหนวย เปน 1.30 บาทตอหนวย ระยะเวลา 7 ป
ขอจํากัด
• ชีวมวลเปนวัสดุที่เหลือใชจากการแปรรูปทางการเกษตร ทําใหมีปริมาณที่ไมแนนอน
ขึ้นอยูกับสภาพดินฟาอากาศ การบริหารจัดการเชื้อเพลิงทําไดยาก
• ราคาชีวมวลแนวโนมสูงขึ้น เนื่องจากมีความตองการใชเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
• ชีวมวลประเภทแกลบ หรือชานออย ซึ่งเปนชีวมวลที่ไดรับความนิยมและมีตนทุนการ
จัดการต่ํา มีศักยภาพเหลืออยูไมมาก
• ชีวมวลที่มศักยภาพเหลืออยู มักจะอยูกระจัดกระจาย มีความชืนสูงจึงทําใหตนทุน
ี ้ 
การผลิตไฟฟาสูงขึ้น เชน ใบออยและยอดออย ทะลายปาลม เปนตน
14

15. ตัวอยางโรงไฟฟาชีวมวลในประเทศไทย
• โรงไฟฟารอยเอ็ดกรีน
โรงไฟฟารอยเอ็ดกรีน
( ภาพ :www.egco.co.th)
โรงไฟฟารอยเอ็ดกรีน ซึ่งเปนโรงไฟฟาชีวมวลตนแบบผลิตกระแสไฟฟาดวยแกลบ โดย
ความรวมมือของบริษท ผลิตไฟฟา จํากัด (มหาชน) กับหนวยงานพัฒนาพลังงานไฟฟาของ
ั
ประเทศญี่ปุน คือ J.Power และโรงสีขาวสมหมายรอยเอ็ด โดยใชทนจดทะเบียน 180 ลานบาท
ุ
กําลังการผลิต 9.8 เมกกะวัตต ทําพิธีเปดดําเนินงานอยางเปนทางการเมื่อตนป 2549
โรงไฟฟารอยเอ็ดกรีน เปนผลความสําเร็จของ สํานักงานนโยบายและแผนพลังงาน
(สนพ.) ที่สนับสนุนและสงเสริมการใชพลังงานหมุนเวียนใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด โดยเฉพาะ
อยางยิ่ง การนําเศษวัสดุทางการเกษตรมาเปนเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟาสําหรับโครงการ
ผูผลิตไฟฟารายเล็ก (SPP)
15

16. โรงไฟฟารอยเอ็ดกรีน ตั้งอยูหางจากอําเภอเมือง จังหวัดรอยเอ็ด ประมาณ 10 กิโลเมตร
 
บนถนนรอยเอ็ด-กาฬสินธุ อันเปนแหลงปลูกขาวที่สําคัญแหงหนึงของประเทศ การเพาะปลูกขาว
่
ในจังหวัดทําไดทั้ง นาปรัง และ นาป ใหผลผลิต ประมาณ 8.56 ลานตันตอป ซึ่งมีแกลบที่เปน
ผลผลิตพลอยไดจากการสีขาวประมาณ 1.97 ลานตันตอป ในขณะที่โรงไฟฟา จะใชแกลบเปน

เชื้อเพลิงเพียง 80,000 ตันตอป ประกอบกับผูถือหุนโรงไฟฟาไดแก หางหุนสวนจํากัด โรงสีขาว
  
สมหมาย รอยเอ็ด ซึ่งเปนโรงสีขาวรายใหญสุดของจังหวัดรอยเอ็ด จึงทําใหสามารถมั่นใจในความ
มั่นคงของแหลงเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟาไดอีกดวย
แกลบ ซึ่งเปนเชื้อเพลิงของโรงไฟฟารอยเอ็ดกรีน กองแกลบภายในโรงไฟฟา
( ภาพ :www.efe.or.th)
กระแสไฟฟาทีผลิตไดจากโรงไฟฟารอยเอ็ดกรีน ไมเพียงแตจะมีสวนชวยพัฒนาคุณภาพ
่ 
ชีวิตและสังคมของประชาชน ในจังหวัดรอยเอ็ดและจังหวัดใกลเคียงแลว ยังเปนการเพิม
่
เสถียรภาพในการผลิตกระแสไฟฟาในประเทศไทย ดวยการกระจายแหลงเชื้อเพลิงในการผลิต
กระแสไฟฟาและลดการนําเขาเชื้อเพลิง โดยโรงไฟฟาแหงนี้จะชวยลดการใชน้ํามันเตาไดประมาณ
13.8 ลานบาทตอป และเมื่อคํานวณตลอดอายุสัญญาซื้อขายไฟฟาแลว จะสามารถลดการนําเขา
น้ํามันเตาไดประมาณ 290 ลานลิตร คิดเปนเงิน 4,400 ลานบาท ทังนี้ หากเทียบกับการใช
้
กาซธรรมชาติในกําลังผลิตเดียวกัน จะชวยลดปริมาณการใชกาซธรรมชาติถึง 496 ลานลูกบาศก
ฟุต/ป คิดเปนมูลคา 80 ลานบาท รวมทังยังเปนการชวยลดปญหามลภาวะฝุนแกลบ รักษา
้ 
คุณภาพสิ่งแวดลอมในชุมชนทองถิน ่
16

17. ตัวอยางโรงไฟฟาชีวมวลในตางประเทศ
• The Eccleshall Biomass Power Plant
โรงไฟฟา The Eccleshall Biomass กองฟางภายในโรงไฟฟา
Power Plant ในอังกฤษ
The Eccleshall Biomass Power Plant เปนโรงไฟฟาชีวมวลขนาด 13 MW ใชเชื้อเพลิง
จากเศษไม ฟางขาว และเศษวัสดุเหลือใชทางการเกษตร ประมาณปละ 30,000 ตัน ทําใหชวยลด 
การใชเชื้อเพลิงฟอสซิลในการผลิตไฟฟาไดประมาณปละ 18,500 ตันตอป เทียบเทาการลดการ
เกิดคารบอนไดออกไซดได 36,500 ตันตอป โรงไฟฟาแหงนี้ผลิตกระแสไฟฟาได 20,800 เมกกะ
วัตต-ชั่วโมง และขายไฟ 90% ของกระแสไฟฟาที่ผลิตได มีระยะเวลาการคืนทุนภายใน 6 ป
โรงไฟฟาถูกออกแบบอยางดีใหเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม อาทิ ควบคุมการเกิดออกไซดของ
ไนโตรเจน(NOx)ใหอยูในระดับต่ําที่สุด ควบคุมเถาลอย กําจัดสารอินทรียระเหยและสารประกอบ
คารบอน อีกทั้งยังมีการวางระบบการจัดการอยางดี ใชระบบควบคุมอัตโนมัติทาใหใชพนักงาน
ํ
นอยมากเพียงแค 3 คนในชวงกลางวัน และ 1 คนในชวงกลางคืน โรงไฟฟาแหงนี้สรางความ
ภาคภูมิใจใหชาวเมืองเล็กๆ อยางเมือง West Midlands แหงนี้มาก เพราะเปนการแสดงถึงการ
ชวยกันลดภาวะโลกรอนอยางจริงจัง
( ที่มา : ขอมูลและภาพจาก www.biomasspower.co.uk )
17

18. • Western Bioenergy power
plant
โรงไฟฟา Western Bioenergy power plant เปน
โรงไฟฟาขนาด 13.8 MWe ตั้งอยูที่เมือง Port Talbot ใน

แควนเวลส ประเทศอังกฤษ
( ที่มา : ขอมูลและภาพจาก
www.sustainable-energy.co.uk )
• The Craven County Wood Energy Biomass plant
โรงไฟฟา Craven County Wood Energy
Biomass Plant ตั้งอยูใกลเมือง New Bern รัฐ North
Carolina สหรัฐอเมริกา เปนโรงไฟฟาชีวมวลขนาด
50 MW ใชเศษไมในชุมชนเปนเชื้อเพลิงในปริมาณ
530,000 ตันตอป ประกอบดวยเศษไมจากอุตสาหกรรม
ปาไม เปลือกไมจากโรงงานกระดาษ เศษไมสะอาดที่ได
จากการแยกขยะ และเศษไมที่เหลือจากพื้นที่เกษตรกรรม
( ที่มา : ขอมูลและภาพจาก www.cmsenergy.com )
18