Παρουσίαση του έργου του Γ. ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΤΕΛΛΑ ΒΙΟΛΑΝΤΓ από μαθητές του Β3 του ΓΕΛ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ Υπεύθυνη φιλόλογος, Δήμητρα Μπεχλιβάνη- Σαββοπούλου

1. Στέλλα Βιολάντη

2. Γρηγόριος Ξενόπουλος
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 9 Δεκεμβρίου 1867 και
πέθανε στην Αθήνα το 1951.Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος είναι ένας
από τους κύριους εκπροσώπους της «Νέας Αθηναϊκής Σχολής» και
θεωρείται από τους εισηγητές του αστικού ρεαλισμού. Περπάτησε
πάνω στα ίχνη της ηθογραφίας αλλά διακρίθηκε τόσο στο αστικό
μυθιστόρημα όσο και στα θεατρικά έργα, τα οποία διαδραματίζονται
σε Αθήνα και Ζάκυνθο, «πατώντας» στην αθηναϊκή αλλά και στην
επτανησιακή σχολή. Γράφει κυρίως για την ξεπεσμένη κοινωνία της
Ζακύνθου και τις δυσκολίες που αυτή αντιμετωπίζει. Πολλά στοιχεία
στα έργα του είναι αυτοβιογραφικά. Ήταν ο ιδρυτής και εκδότης του
περιοδικού Νέα Εστία, το οποίο εκδίδεται ακόμα και σήμερα. Στο
βιβλίο Στέλλα Βιολάντη, το πρόσωπο που μιλάει για τις σχέσεις και
τους ρόλους των δύο φύλων είναι ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο οποίος
στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ταυτόχρονα ο συγγραφέας και
ο αφηγητής του κειμένου.

3. Δεν θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως έναν απλό
παρατηρητή, γιατί μέσα από τα λόγια του και τις περιγραφές του
παίρνει θέση και εκδηλώνει φανερά συμπάθειες και αντιπάθειες για
τους ήρωες. Ιδιαίτερα έντονη είναι η συμπάθεια του για τη Στέλλα
Βιολάντη, ενώ παράλληλα εκφράζει ίχνη συμπάθειας για την θεία
Νιόνια και την Βιολάνταινα. Αντιθέτως, αντιπαθεί σφόδρα τον
Παναγή Βιολάντη και τον γιό του Νταντή.
Έγραψε τα μυθιστορήματα: Μαργαρίτα Στέφα, Ο
Κόκκινος βράχος, Λάουρα, Αναδυομένη, την
τριλογία Πλούσιοι και φτωχοί, Τίμιοι και άτιμοι,
Τυχεροί και άτυχοι κ.ά. Έγραψε επίσης τα
θεατρικά έργα: Το μυστικό της κοντέσσας
Βαλέραινας, Στέλλα Βιολάντη, Το Φιόρο του
Λεβάντε, Φοιτηταί, Πειρασμός, Ο Ποπολάρος
κ.ά.
Το διήγημα «Στέλλα Βιολάντη» (1903), με τον
υπότιτλο «Έρως Εσταυρωμένος», διασκευάστηκε
ανεβάστηκε με επιτυχία την ίδια
από τον Ξενόπουλο σε θεατρικό το 1909 και
χρονιά στην αθηναϊκή σκηνή.

4. Η έμπνευση του συγγραφέα

5. «Ο θρύλος που μου έδωσε αφορμή να γράψω το διήγημα και το δράμα
είναι κατά είκοσι τουλάχιστον χρόνια αρχαιότερος .Γιατί περί το
1880 ψιθυρίζονταν στη Ζάκυνθο – ήμουν παιδί τότε – πως ένας
άγριος πατέρας φυλάκισε την κόρη του στη σοφίτα του σπιτιού του
με ψωμί και με νερό , επειδή αγαπούσε κάποιον που δεν ήθελε να της
τον δώσει κι αρνιόταν επίμονα να πάρει έναν άλλον που της έδινε
αυτός . Η δυστυχισμένη κόρη πέθανε απ’ αυτό το μαρτύριο
αποσιώπησαν όμως την αιτία του θανάτου της και την κήδεψαν
μεγαλόπρεπα , με τις πιο επιδειχτικές εκδηλώσεις απαρηγόρητου
πένθους. Λίγο αργότερα- ήμουν πια φοιτητής – άκουσα πως όμοιο
δράμα έγινε και στην Πάτρα , και τα πρώτα χρόνια που
εγκαταστάθηκα στη Αθήνα οριστικά , γνώρισα μια πολύ καλή
οικογένεια με τέσσερις κόρες . που όταν μια απ’ αυτές , η ωραιότερη
πέθανε κάπως ξαφνικά , έμαθα πως οι γονείς της και τα αδέρφια της
–δυο Νταντήδες υπήρχαν σε εκείνο το σπίτι – τη σκότωναν στο
ξύλο , επειδή είχε ερωτευτεί κάποιον παρακατιανό . Αυτή μάλιστα η
αθηναϊκή ιστορία μου θύμισε τότε την παλιά ζακυνθινή και με έκανε
να γράψω τον «Εσταυρωμένο Έρωτα της Στέλλας Βιολάντη».»

6. Περίληψη
H Στέλλα Βιολάντη κόρη ενός πλούσιου μεγαλέμπορου
ερωτεύεται τον Χρηστάκη Ζαμάνο, υπάλληλο του αγγλικού
τυπογραφείου της Ζακύνθου. Ο Χρηστάκης αποφασίζει να της
στείλει ένα γράμμα για να της εκμυστηρευτεί τα συναισθήματά
του. Αυτή απαντά θετικά με τον ίδιο τρόπο. Όταν όμως ο
πατέρας της μαθαίνει τι έγινε κι οργίζεται, διότι του φαίνεται
αδιανόητο η κόρη του να παντρευτεί κάποιον κατώτερης
κοινωνικής και οικονομικής τάξης. Έτσι χτυπά τη Στέλλα και
εφόσον εκείνη δεν συμμορφώνεται στις εντολές του αποφασίζει
να την κλειδώσει στην σοφίτα. Στην συνέχεια, ενώ ο
Χρηστάκης παντρεύεται κάποια άλλη γυναίκα, η Στέλλα
αρρωσταίνει. Τελικά, πεθαίνει χωρίς να μάθει για την υποκρισία
και την ψεύτικη αγάπη του.

7. Κοινωνικές συνθήκες
Το διήγημά είναι γραμμένο στα πλαίσια του αστικού ρεαλισμού. Οι κοινωνίες
της εποχής εκείνης ήταν οργανωμένες πατριαρχικά και οι γυναίκες
αναγνώριζαν την εξουσία των ανδρών στην οικογένεια. Η υποταγή αυτή στον
πατέρα ήταν απόρροια του φόβου τους προς αυτόν. Ο πατέρας καθόριζε τη
ζωή των μελών της οικογένειας του μέσα και έξω από το σπίτι. Ήταν εκείνος
που φρόντιζε για την οικονομική στήριξη της οικογένειας, όπως και για την
προίκα των κοριτσιών, κι άρα ήταν εκείνος που έπαιρνε όλες τις σημαντικές
αποφάσεις .Οι συμπεριφορές αυτές κληροδοτούνταν από τους γονείς στα
παιδιά, αγόρια κορίτσια.
Επίσης στο διήγημα παρουσιάζεται η έντονη αντίρρηση των γονέων για τον
γάμο της κόρης τους με άτομο κατώτερης κοινωνικής τάξης. Η κοινωνία των
πλουσίων θεωρούσε κατώτερη την κοινωνία των φτωχών. Έτσι οι πλούσιοι
παντρεύονταν τους πλούσιους, οι φτωχοί τους φτωχούς και οι οικονομικές
διαφορές συνεχώς εντείνονταν. Για κάθε οικογένεια ήταν σημαντικό ακόμη,
να έχει ένα κάλο όνομα στην κοινωνία , διαφορετικά τα κορίτσια αυτής
κινδύνευαν να μείνουν ανύπαντρα.

9. Χαρακτηρισμός προσώπων
Στέλλα Βιολάντη: «Κοινωνική επαναστάτρια». Είναι μία
δυναμική κοπέλα γεμάτη πείσμα. Υποστηρίζει με πάθος τις
απόψεις της και θυσιάζεται για την αγάπη και τις αξίες της.
Παναγής Βιολάντης: Ένας κλασσικός άνδρας της εποχής
του. Είναι αρκετά αυστηρός με την κόρη του αλλά και με
τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του. Τον ενδιαφέρει
πολύ η γνώμη των άλλων .
Βιολάνταινα: Είναι μία λογική γυναίκα της εποχής της.
Υπακούει τυφλά τον άνδρα της και δεν παίρνει καμία
πρωτοβουλία. Δεν συμπαραστέκεται στην κόρη της ενώ
..αυτή την έχει ανάγκη.

10. Θεία Νιόνια: Είναι ένα ευγενικό πρόσωπο και αγαπά
πολύ την Στέλλα. Είναι η μόνη που την
καταλαβαίνει και συμπάσχει μαζί της. Θέλει να
κάνει περισσότερα όμως φοβάται τον αδερφό της.
Ντανής : Δείχνει μεγάλο μίσος για την αδερφή του
και υιοθετεί την συμπεριφορά του πατέρα του.
Χρηστάκης:Προδίδει την αγάπη της Στέλλας και
παντρεύεται μία άλλη γυναίκα. Είναι υποκριτής
και εγωιστής.
Κατίνα και Νένε:Τα δύο μικρότερα μέλη της
οικογένειας . Δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει στο σπίτι
τους. Αγαπούν πολύ την αδερφή τους.

11. Φιλολογικά χαρακτηριστικά
Αφηγηματικές τεχνικές: Ο αφηγητής είναι παντογνώστης , μη
δραματοποιημένος, που γνωρίζει και τις πιο κρυφές σκέψεις των
προσώπων και τα συναισθήματα τους. Η αφήγηση είναι τριτοπρόσωπη
και η εστίαση μηδενική.
Αφηγηματικοί τρόποι: α)Διήγηση,
β)διάλογος,
γ)ελεύθερος πλάγιος λόγος, με τον οποίο
αποδίδονται οι σκέψεις της Στέλλας,
δ) περιγραφή, για να αποδώσει πιστά τα εξωτερικά
και τα εσωτερικά γνωρίσματα των προσώπων.

12. ΕΙΔΟΣ: Το διήγημα έχει το χαρακτήρα ηθογραφικού αστικού
δράματος. Μια συντηρητική αστική κοινωνία, στην οποία ο
πατέρας ορίζει τη ζωή των υπολοίπων μελών της
οικογένειας .Διαγράφονται τα ήθη ,οι αντιλήψεις, οι κοινωνικές
αξίες των μικρών κοινωνιών της Ζακύνθου. Κυρίαρχη άξια είναι
ο πλούτος , το κοινωνικό γόητρο, το συμφέρον υλικό και ηθικό.
Γλώσσα: απλή , δημοτική, καθημερινή. Ο λόγος είναι λιτός και
συγκρατημένος. Υπάρχουν ιδιωματισμοί της περιοχής, κάποιοι από
τους οποίους προέρχονται από Ιταλικές λέξεις (αντζάρντο, μπένε
κ.α.)

13. ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ
Κερπινιώτης Γιώργος
Κούσα Μαρία
Κουτσμανής Μιχάλης
Μούρτζιος Βαγγέλης
Μπατσιούδη Φωτεινή

14. ΤΕΛΟΣ