1. +idrf;csrf;pGm twl,SOfwGJaexdkifa&;0g' rSonf
ppfrSefaom zuf'&,f jynfaxmifpkpepf qDodkŒ
¡wwd,wJ¢
G
yifvHkpmcsKyfudk vufrSwfa&;xdk;cJh=uaom
wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;.
jynfaxmifpktay: a0zefoHk;oyfonfh pmwrf;rsm;
pmwrf;&Sirsm;
f
AdvcsKyfatmifqef; (Arm)
k f
awmif}uD; OD;xGe;f jrifh (&Sr;f )
OD;Zefxm&Sif (ucsi)
f
OD;vsetyf (csi;f )
f k
ESihf
'*kewm&m
f
qvdi; vsere; qmacgi;
kf
f _ f
f
( Lian H. Sakhong)
pkaqmif; wifjyonf?
2. xkwa0ol
f
jynfaxmifpk wdi;&if;om;vlrsKd ;rsm; 'Drua&pD tzJ@G csKyf
kf
kd
(vGwajrmufe,fajr)
f
Zif;r,f+rdK@/ xdi;EdiiH
kf kf
2002 ckESpf
yxrt}urf
d
tkya& 1000 tkyf
f
UNLD Press
Chiang Mai, THAILAND
2002
With generous support from:
National Reconciliation Program (NRP)
3. rmwdum
xkwa0ol.ed'ge;f
f
qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
- jynfaxmifpkjyem. tajccH&if;jrpfrsm;udk avhvm
qef;ppfjcif;.................................................................................................... 1
- jynfaxmifppepf t"dyg` ,ziqcsuf .................................................... 2
k
f G hf kd
- ordkif;qdkif&mar;cGef;rsm; (odk@r[kwf)
yifvnvmcH ay:aygucyk.H ...................................................................... 4
kH D
f hJ
- AdvcsKyfatmifqef;. yifvpmcsKyf t"dyg` ,ziqcsu..................... 8
k f
kH
f G hf kd f
- jynfaxmifpb,frm vrf;v$coenf;.................................................. 12
k
S
J hJ
- jynfaxmifptay: jyefvewe@f jyefcsursm;......................................... 14
k
S f k
f
- yifvwif ar#mre;cJaom jynfaxmifppepfqo@kd .............................. 18
kH G
f S f h
k
D
- aus;Zl;wifvm........................................................................................... 20
$
tydkif; (1) vrf;!Ger_ 7 csuf
f
(odk@r[kwf)
yifvpmcsKyf. t"dyg` ,uziqjkd cif;
kH
f kd G hf
AdvcsKyatmifqef; ......................................................................
k f f
tydkif; (2) jynfaxmifpwi;rS wef;wlaom&Sr;jynf
k Gf
f
awmif}uD; OD;xGef;jrifh (&Srf;)
ed'ge;f .........................................................................................................
2³1 jynfaxmifpoabmw&m;...........................................................
k
- u|eawmfw@kd vvm;aom jynfaxmifppepf..........................
f
kd
k
- vrf;!Gejf yXmef;csutqd...........................................................
f k
- 'Drua&pDqwm...........................................................................
kd
kd
- 'Drua&pDz@GJ pnf;yHpepf................................................................
kd
k
- jynfaxmifppepf.........................................................................
k
21
45
52
52
52
55
56
56
4. - tm%mcJa0enf;......................................................................... 57
G
- jynfaxmifpygvref.................................................................
k D
58
- jynfaxmifptpd;&...................................................................
k k
59
- jynfaxmifpw&m;pD&ifr_......................................................... 60
k
- tajccHOya'jyifqifenf;......................................................... 61
- cJxuci.fh ...................................................................................
G G fG
61
- wjynfaxmifpepf....................................................................
61
2³2 tjcm;wdkif;jynfrsm;rS jynfaxmifpkpepfudk
avhvmoH;k oyfEi;f ,SOjf cif;........................................................
d_
(u) tar&duefjynfaxmifp.k ....................................................
- uGeu&ufvwawmf...............................................................
f
$ f
- tar&dueftpd;&......................................................................
k
- tar&dueforRw......................................................................
- tar&duefw&m;pD&ifa&;........................................................
- tar&duefjynfe,frsm;............................................................
(c) qGpZmvefEii.H .....................................................................
f
kd f
- qGpjf ynfaxmifpygvref...........................................................
k D
- tm%mcJa0enf;.......................................................................
G
- qGpjf ynfaxmifptpd;&.............................................................
k k
- t+rwrf;ppfwyfr&S...................................................................
J
d
2³3 jrefrmjynfaxmifp.k ......................................................................
- zm;wydi;ig;wydi;....................................................................
kf
kf
- jynfaxmifpoabmw&m;.....................................................
k
- wjcrf;yJjh ynfaxmifp................................................................
k
- wd@k ygvref...................................................................................
D
- tm%mESitcGita&;.............................................................
hf hf
- u|eawmfw@kd jynfaxmifptpd;&.............................................
f
k k
- jynfaxmifpbÀma&; ............................................................
k
- tajccHOya'jyif=upd@k .................................................................
2³4 u|eawmfw@kd vvm;aomjynfaxmifp.k ....................................
f
kd
63
64
66
68
69
70
70
71
74
74
75
75
77
77
79
81
83
84
84
86
87
88
5. tydkif; (3) 'Drua&pD ajymif;jyef
kd
OD;Zefxm&Sif (ucsif)
ed'ge;f ....................................................................................................... 91
3³1 ucsifvlrsdK;rsm;. EdkifiHa&;ordkif;aemufcH
- a&S;acwfjrefrmrif;rsm;ESifh ucsifvlrsdK;rsm; qufqHyHk.......... 93
- e,fcs@J t*FvyacwfEiucsivrsKd ;rsm;.................................... 94
d f
S hf
f l
- zufqpf*syefacwf........................................................................ 95
- vGwfvyfaomacwfYaomif;usef;olrsm;udkwdkufcdkuf&m
wGiucsitrsKd ;om;rsm;}udK;yrf;cJykH......................................... 96
f
f
h
- vGwfvyfa&;wGif ucsifvlrsdK;rsm; yg0ifvm&jcif;.................. 98
3³2 vGwfvyfa&;&+yD; 10 ESpftwGif; OD;Ekuay;aom
vlenf;pk(0g) awmifay:om;'Drua&pD...................................... 105
kd
3³3 jynfe,frsm;udk zsuq;D vdaomOD;Ek............................................ 114
f
k
3³4 'Drua&pDajymif;jyef....................................................................... 121
kd
3³5 w&kw-jrefrme,fpyfjyem...................................................... 130
f
3³6 w&kwf-jrefrme,fpyfjyemESifh ywfoufI OD;Ek.trSm;... 146
3³7 OD;Ek. r[mtrSm;aemufwck&ao;onf................................. 148
dS
3³8 ygvDrefwGift,Hkt=unfr&Sdtqdk udkaxmufcHcJhaom
OD;Zefxm&Sif . 9-6-58 rde@f ce;f ............................................. 154
G
tydkif; (4) csi;vli,frsm; t}uay;csuf
f
H
OD;vseftkyf (csif;)
ed'gef;
(odk@r[kwf)
jynfwi;f nD!wa&;tzJ@G o@kd ay;yd@k onfpm.......................................... 165
G
G f
h
4³1 yifvHkpmcsKyfjzpfay:vm&jcif;ta=umif;w&m;rsm;................... 169
4³2 1947-zJG@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'.csdK@,Gif;csufrsm;......... 174
4³3 csi;f trsKd ;om;rsm;xyfqifusqif;vmyH.k ................................... 187
h
6. 4³4 awmfvSefa&;aumifpDaqmif&Gufr_rsm;a0zefcsu.f .................... 196
4³5 ynma&;ESihf pD;yGm;a&;................................................................... 202
4³6 umuG,a&;ppfwyfz@GJ pnf;a&;..................................................... 211
f
4³7 zJG@pnf;vwWHŒaom jynfaxmifpkwGif csif;trsdK;om;rsm;.
&yfwnfcsu.f ................................................................................... 213
4³8 zJ@G pnf;yHtajccHOya'jyifqifa&;............................................... 219
k
4³9 zJ@G pnf;yHtajccHOya' (rl=urf;)wifjycsu.f ................................ 223
k
tydkif; (5) '*kewm&m.jynfaxmifprl
f
k
(odk@r[kwf)
atmufcsi;f iSuaw;oH
f
'*kewm&m ..................................................................................... 237
f
tcef; (6)
The Panglong agreement,1947 ..................................................... 241
7. xkwfa0ol. ed'gef;
jynfaxmifpjk yem. tajccH&if;jrpfrsm;udk avhvmqef;ppfjcif;
vGwvyfa&;&onfh tcserpI ,ae@wif u|Eyw@kd . wdi;f jynfwif }uHKqHk
f
d f S
kd
kf f
k
G
ae&aom taxGaxG EdkifiHa&;jyemrsm;onf jynfaxmifpk}uD;udk rnfodk@rnfyHk
zJ@G pnf; xlaxmifom;rnfenf; [laom Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya'a&;qJG jyXmef;
G
kfH
a&;ESifh wenf;r[kwfwenf; qufpyfESD;EG,fae=uaom jyemrsm; (Constituh kd
kfH
tional Crisis) yifjzpfygonf? wenf;tm;jzifqygu TEdiiawmf}uD;udk “jynfaxmif
pkpepf” jzifxaxmifrnfavm/ od@k wnf;r[kwf “wjynfaxmifpepf” jzifh xlaxmif
h l
oGm;rnffavm ³³³ [laom jyemyifjzpfygonf?
xd@k a=umifh wdi;f &if;om; vlrsKd ;rsm;.ta&;ESihf jynfaxmifpk jyem}uD;udk
k
rnfodk@rnfyHk ajz&Sif;oGm;&rnfenf; [laomar;cGef;udk av;eufpGm pOf;pm;avwdkif;
t+rJw,uyfygvmaom aemufqufwar;cGe;f wckrm Tjynfaxmifpukd rnfonfh
G f
GJ
S
k
tajccHrlESifh vrf;pOfay:wGif rnfonfhtajccHta=umif;w&m;awGa=umifh pwifzJG@
pnf;xlaxmifcJhoenf; [laomar;cGef;yifjzpfygonf? xdkxuf&Sif;atmifqdkygu
Tjynfaxmifpk}uD;udk rzJG@pnf;cif/ odk@r[kwf vGwfvyfa&;r&cifu tb,fa=umifh
“yifvHkpmcsKyf” vufrSwfa&;xdk;&ef vdktyfcJhoenf;? xdkrSwqifhqufI ar;&rnfh
ar;cGe;f rSm yifvpmcsKyfukd “wef;wla&;rl” tajccHI a&;xd;k cJygvsuf tb,fa=umifh
kH
h
wdkif;&if;om;vlrsdK;aygif;pHkjzifh topfyl;aygif;zJG@pnf;xlaxmifcJhaom EdkifiHawmfonf
“ppfrSefaom jynfaxmifpk” jzpfrvmyJ wjynfaxmifpepfESifh a&m,SufoGm;aom
“twkta,mif jynfaxmifp” jzpfom;cJ&oenf;? ,if;ESitwl vlrsKd ;pkjyemESihf
k
G h
hf
wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;. udk,fydkifjyXmef;cGifhESifh tajccHvl@tcGifhta&;rsm; qHk;&_H;oGm;
&um jynfwGif;ppf}uD;onfvnf; jynfaxmifpk. zGg;zufawmftjzpf wJGuyfygvm
cJh&ygonf?
8. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
,if;odk@jzpfcJh&jcif;onf jynfaxmifpkpepf rSm;,Gif;jcif;ayavm/ odk@wnf;
r[kwf jynfaxmifpkpepfudk t"dy`g,fzGifhqdkyHk rSm;,Gif;oGm;cJhjcif;avm/ odk@wnf;r
[kwf yifvHkpmcsKyfudk vufrSwfa&;xdk;cJhpOfu tm;enf;csdK@,Gif;csufrsm; &SdcJhoavm?
rnfonfEiia&;jzpfpOfEihf ordi;f a=umif;w&m;awGa=umifh csi;f / ucsiEihf &Sr;f vlrsKd ;
h kd f H
S
k
f S
rsm;om yifvHkpmcsKyfwGif yg0ifvufrSwfa&;xdk;cJh=u+yD; tjcm;wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;
udk csefxm;oGm;cJhoenf;? rnfonfhtm%m rnfonfhOya'ESifh rnfonfhordkif;
a=umif;w&m;rsm;udk tajccHI AdvcsKyfatmifqef;u Arm (0g) jrefrm wdi;f &if;om;
k f
k
vlrsdK;rsm;tygt0if xdkpOfu Burma Proper (or) Ministerial Burma [kac:qdkcJh
aom tkycsKyfre,fy,fxwif yg0ifonfh u&ifvrsKd ;rsm;/ rGevrsKd ;rsm;ESihf &cdivrsKd ;
f _
J G
l
f l
kf l
rsm;udk yifvHkpmcsKyfwGif udk,fpm;jyKEdkifcJhoenf;?
xdkar;cGef;rsm;onf ordkif;qdkif&mar;cGef;rsm;omruawmhyJ Oya'a&;&mESifh
Ediia&;oabmw&m;qdi&m ar;cGe;f rsm;vnf; yg0ifaeygonf? xda=umifh ‚if;ar;cGe;f
kfH
kf
k
rsm;udk tajz&Smaomtcg bufaygif;pHkrS &_jrifoHk;oyf&ef txl;vdktyfvSygonf?
jynfaxmifppepf t"dyg` ,ziqcsuf
k
f G hf kd
“jynfaxmifpkpepf” udkt*Fvdyfbmomjzifh zvS,foHk;pJGaomtcg "Federal System" odk@wnf;r[kwf "Federalism" [k vG,fulpGmem;vnf=u&ygonf?
xda=umifh “jynfaxmifppepf” udt"dyg` ,f zGiqjkd cif;rjyKcif ‚if; "Federal" [laom
k
k
k
hf
pum;vH;k &if;jrpfEihf acwfopfEiia&;odywif rnfo@kd rnfykH oH;k pGvmcJonf qdaom
S
kd f H
H` G
J
h
k
tcsufudk tenf;i,fqef;ppf&ef vdktyfvmygonf?
Federal System od@k r[kwf Federalism [laompum;vH;udk 16 &mpkwif
k
G
ay:aygucaom tawG;tac: jyKjyifajymif;vJa&;acwf (Renaisance) aemufyi;f wGif
f hJ
kd
Oa&mywdkufY tcsKyftjcmtm%mydkifonfh EdkifiHawmfrsm; (Sovereign States)
ay:xGe;f cJ+h yD;rSom pwifo;kH pJaom acwfopfEiia&;a0g[m& pum;vH;k yifjzpfygonf?
G
kd f H
‚if ; pum;vH k ; t&if ; tjrpf o nf "Foedus" [l a omvuf w if b mom pum;rS
qif;ouf vmcJhjcif;jzpfI t"dy`g,frSm oabmwljcif; (Agreement)/ tjyeftvSef
aps;qpfI ESpO;D ESpzufoabmwlq;kH jzwfjcif; (Bargain)/ ESpO;D ESpzuf oabmwlnD
f f
f f
csujf zifh tusKd ;wlvyief;rsm; aqmif&ujf cif; (Contract)/ yÉdOmOfjyKjcif; (odk@r[kwf)
k f
G
yÉdOmOfpmcsKyfpmwrf;rsm; csKyfqdkjcif; (Covenant) [lIt"dyg` ,&ygonf? od@k &mwGif
f
2
10. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
ordi;qdi&mar;cGe;rsm; (od@k r[kw) yifvnvmcH ay:aygucykH
kf kf
f
f
kH D
f hJ
EdkifiHa&;ordkif;&_a'gifhrS avhvmoHk;oyfaomtcg “wef;wla&;” udkrnfodk@
rnfyHk t"dy`g,fzGifhqdk&rnfenf;/ odk@wnf;r[kwf rnfuJhodk@aom tajctaersdK;wGif
rnfonft*F g&yfEihf jynfpaom “vlrsKd ;” rsm;udk ordi;f t& “wef;wlae=uygonf”
h
S
h kH
k
[kac:qdk Edkifrnfenf;?
acwfopf ordi;f ynm&Sirsm;u “udveacwf rwdicifu oD;jcm;vGwvyf
k
f
k kd D
kf
f
aom vlrsdK;rsm;udk ordkif;a&;t&wef;wlaom vlrsdK;rsm;” [lI omreftm;jzifh
ac:qdavh &S=d uygonf? oD;jcm;vGwvyfaom vlrsKd ;rsm;[k ac:qd&mYvnf; rdrw@kd .
k
f
k
d
bd;k bGm;ydie,fajrrsm;wGif ordi;f pOfqufvwvyfpm aexdic=hJ u+yD; rdrw@kd .bmom
kf
k
G f
G
kf
d
,Ofaus;r_ESifh trsdK;om;a&; vuQ%mrsm;udk vGwfvyfpGm xdef;odrf;az:aqmifEdkif
cJh=uaom vlrsdK;rsm;udk qdkvdkjcif;yifjzpfygonf?
vGwvyfaom vlrsKd ;rsm;[k ac:qd&mYvnf; acwfopfEiia&; odyynm&Sif
f
k
kd f H
H`
rsm;u t"dyg` ,f zGiqxm;onfh “tcsKyftjcmtm%mydiEiiawmfrsm;” udxaxmif
hf kd
k f kd f H
k l
onfvrsKd ;rsm; jzpfcsirS jzpf&ayrnf? rjzpfonfu rsm;ygonf? ta=umif;rSm udveD
h l
f
k kd
acwfrwdicifu tm&S/ tmz&duESihf vufwiftar&du&Sd vlrsKd ;tawmfrsm;rsm;onf
kf
acwfopf EdkifiHa&;ody`H&_a'gifhrS =unfhv#if “tcsKyftjcmtm%mydkifEdkifiHawmfrsm;”
[k ac:qdkEdkif=urnf r[kwfaomfvnf; ordkif;pOfwav#muf rdrdwdk@udk,fwdkif wDxGif
}uHq usifhoHk;cJhaom tkyfcsKyfa&;pepfrsm;jzifh rdrdwdk@bmom oD;jcm;vGwfvyfpGm
tkyfcsKyfcJh=uaom vlrsdK;rsm;om jzpfaoma=umifh jzpfygonf?
xd@k a=umifh “jynfaxmifpk Ediiawmfopf” wckukd wef;wl&nfwl yl;aygi;f xl
kfH
axmif&ef pOf;pm;wdiyif=uaomtcg/ ‚if;ordi;f qdi&m ar;cGe;f rsm;udk +Adwo#tpd;k &
kf
k kf
d
u aomf‚if;/ AdvcsKyfatmifqef;u aomf‚if;/ wdi;f &if;om;vlrsKd ; acgi;f aqmif}uD;rsm;
k f
k
u aomf‚if;/ tav;teufxm;I pOf;pm;cJ=h ua=umif; ordi;f taxmuftxm;rsm;
k
t& od&Eiygonf? ,if;uJo@kd av;eufpm pOf;pm;wdiyifc=hJ uaoma=umifh yifv#if
dS kd f
h
G
kf
yifvpmcsKyfukd vufrwa&;xd;k &ef vktyfcjhJ cif; jzpfygonf? xd@k a=umifh “yifvpmcsKyf
kH
S f
d
kH
.t"dyg` ,onf ” ³³³ udveacwf rwdicifu oD;jcm;vGwvyfaom wdi;f &if;om;
f
k kd D
kf
f
k
vlrsdK;rsm;onf udkvdkeDacwft+yD;wGif oD;jcm;pDjzifh vGwfvyfa&;&,lI oD;jcm;vGwf
vyfaom tcsKyftjcmtm%mydkif trsdK;om;EdkifiHawmfrsm;udk oD;jcm;pDxlaxmif
4
11. xkwfa0ol. ed'gef;
Edkif=uygaomfvnf;/ xdkuJhodk@ oD;jcm;vGwfvyfaom trsdK;om; EdkifiHawmfrsm;udk
oD;jcm;pD xlaxmifjcif; rjyKyJ/ wef;wl&nfwl yl;aygi;f I “jynfaxmifpk Ediiawmfopf
kfH
wckudk twlwuG xlaxmifoGm;=urnf” [laom yÉd^mOfpmcsKyf pmwrf;}uD;yif
jzpfygonf?
xdk@a=umifh yifvHkpmcsKyfwGif vufrSwfa&;xdk;cJh=uaom wdkif;&if;om;vlrsdK;
rsm;udk aocsmpGmqef;ppf avhvmygu/ udkvdkeDacwft+yD;wGif +Adwdo#tpdk;&xHrS
wdu&uf vGwvyfa&;&,lI trsKd ;om;Ediiawmfrsm;udk oD;jcm; xlaxmif&ef ordi;f
k f dk
f
kfH
k
a&;&_a'gifhrS tqifhoifhjzpfcJh=uaom csif;/ ucsifESifh &Srf; vlrsdK;rsm;tjyif udkvdkeD
acwfrwdicifu Arm (0g) jrefrmrif;rsm;. ydieufajrudk tajcjyKI zJ@G pnf;xm;cJaom
kf
kf
h
Burma Proper (0g) Ministerial Burma udk ud,pm;jyKonhf Interim Burmese
k f
k f
S f
k h
Government . t}uD;tuJ AdvcsKyfatmifqef;wd@k yg0ifvufrwa&;xd; cJa=umif;
udk awG@&rnf jzpfygonf? qdvonfrm - csi;f / ucsiEihf &Sr;f vlrsKd ;rsm;onf +Adwo#
k kd
S
f S
d
tpdk;&u oD;jcm;pDjzifh oD;jcm;vGwfvyfaom vlrsdK;rsm;tjzpf oD;jcm;tcsdefumv
rsm;wGif odr;f yduc=hJ uygonf? Oyrm - csi;f vlrsKd ;rsm;udk oDaygrif; ygawmfr+l yD;aemuf
k f
10 ESp=f umaomtcgrom 1896 ckEpwif +Adwo#w@kd w&m;0ifor;f yduEif cJygonf?
S
S f G
d
d k f kd h
yifvHkpmcsKyfwGif yg0ifvufrSwfa&;xdk;r_ESifh pyfvsOf;I ar;cGef;aygif;rsm;pGm
ar;jref; Edi=f uygonf? ‚if;ar;cGe;f rsm;teuf Arm (0g) jrefrm r[kwaom wdi;f &if;
k
f
k
om;vlrsKd ;rsm; jzpf=uonfh u&if/ u&ifeD (u,m;)/ rGeEihf &cdivrsKd ;rsm;ESihf ywfouf
f S kf l
aom ar;cGef;rsm;yif jzpfygonf? ,if;ESifhqufpyfaom ar;cGef;rsm;rSm - rnfonfh
ordkif;a=umif; w&m;a=umifh AdkvfcsKyfatmifqef;u rGefvlrsdK;rsm;ESifh &cdkifvlrsdK;rsm;
tjyif u&ifvlrsdK;rsm;udkyg yifvHknDvmcHwGif udk,fpm;jyKI vufrSwfa&;xkd; pmcsKyf
csKyf qdEicoenf; [laom ar;cGe;f yif jzpfygonf? Tar;cGe;f ESihf ywfoufI rGeEihf
k kd f hJ
f S
&cdkifvlrsdK;rsm;ESifh ywfoufonfh ar;cGef;udk tvsifajz=um;&ygrnf?
rGefESifh &cdkifvlrsdK;rsm;onf +Adwdo#e,fcsJŒtpdk;&u oD;jcm;vGwfvyfaom
vlrsdK;rsm;tjzpf oD;jcm;pD odrf;ydkufjcif;rjyKyJ/ Arm (0g) jrefrmrif;rsm;. ydkifeufxJrS
vlrsKd ;rsm;tjzpf odr;f ydujf cif;cHc&aoma=umifh jzpfygonf? ta=umif;rSm - rGevrsKd ;
k
hJ
f l
rsm;udk tavmif;bk&m;u 1575 wGif‚if;/ &cdkifvlrsdK;rsm;udk b}uD;awmfbk&m;u
1784 wGi‚if; odr;f yducygonf? xd@k a=umifh ‚if;vlrsKd ;rsm;udk udveacwfwav#muf
f
k f hJ
k kd D
vH;k oD;jcm;pDjzifh tkycsKyfjcif; rjyKyJ Burma Proper xJwiom xnfoi;f I tkycsKyf
f
Gf
h G
f
oGm;cJhygonf? udkvdkeDacwft+yD;wGifvnf; ‚if;vlrsdK;rsm;. vGwfvyfa&;udpPonf
5
12. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
+Adwo#tpd;k &ESihf wdu&uoufqijf cif; r&Sy/J ,cif Arm (0g) jrefrmrif; e,fy,frsm;
d
k f dk f
kd
d
udk vGwfvyfa&;ay;aomtcg tvdktav#mufygoGm; oGm;&rnfhudpPr#om jzpfcJh
ygonf? xda=umifh ‚if;vlrsKd ;rsm;udk yifvpmcsKyfwif AdvcsKyfatmifqef;u ud,pm;
k
kH
G k f
k f
jyK vufrSwfa&;xdk;Edkifjcif; jzpfygonf?
u&ifvrsKd ;rsm;. ta&;onf ordi;f a=umif; t&a&m/ Ediia&; t&yg txl;
l
k
kfH
yif&yaxG;vSygonf? tusO;f csK;H I wifjy&ygu u&ifvrsKd ;rsm;onf rGeEihf &cdivrsKd ;
_ f
l
f S kf l
rsm;uJhodk@ Arm (0g) jrefrmrif;rsm;. ydkifeufxJrS vlrsdK;rsm;tjzpf +Adwdo#tpdk;&u
odrf;ydkufjcif; r[kwfay? oD;jcm;vGwfvyfaom vlrsdK;rsm;tjzpf todtrSwfjyKI
odrf;ydkufcJhjcif;om jzpfygonf? xdka=umifh u&ifvlrsdK;rsm;. vGwfvyfa&;udpPonf
vnf; Burma Proper ESifh wJGzufrpOf;pm;yJ/ oD;jcm;pOf;pm; azmfaqmif&rnfh udpP
jzpfcJhygonf? odk@&mwGif udkvdkeDacwf tkyfcsKyfa&;umvtwGif; wdk;wufajymif;vJ
oGm;cJaom Ediia&;tajctae trsKd ;rsKd ;a=umifh u&ifvrsKd ;rsm;. vGwvyfa&;t}udK
h
kfH
l
f
umv trsdK;om;a&; v_yf&Sm;r_rsm;rSmvnf; wrsdK;wzHk ajymif;vJoGm;cJhygonf?
‚if; ajymif;vJoGm;aom EdkifiHa&;tajctaersm;teuf u&ifvlrsdK;rsm;.
tem*wf uH=urRmudk trsm;qHk; &dkufcwfoGm;cJhaom tcsufrSm 1937 ckESpfwGif
1935 Burma Act udk w&m;0ifjyXmef;I Armjynfukd tdE,jynfrS cJxu+f yD;/ oD;jcm;
dN
G G
bk&ifcH vufatmufwGif pwiftkyfcsKyfonfh tcsdefwGif jzpfygonf? 1935 Burma
Act udk jyXmef;&jcif;. t"du&nf&G,fcsufrSm - ,cif Arm (0g) jrefrmrif;rsm;.
ydieuf twGi;f +Adwo#tpd;k &. tkycsKyfa&;,E &m; vnfywfr_ acsmarG@om;apa&;
kf
d
f
W
G
yifjzpf ygonf? xd@k a=umifh 1935 Burma Act ESihf u&ifvrsKd ;rsm; wdu&uf tusK;H 0if
l
k f kd
p&m ta=umif; r&Scay? od@k &mwGif xdacwf u&ifynmwwf wcsKd @u 1935 Burma
d hJ
k
d
k
kf H
D G
l
Act t& zJ@G pnf;onfh +Adwo#tpd;&. twdiyifcaumifpwif u&ifvrsKd ;rsm; trwf
ae&m &,ljcif;tm;jzifh u&ifvrsKd ;rsm;. ynma&;/ vlra&;ESihf pD;yGm;a&; ponfw@kd
l
_
wdk;wufzHG@+zdK;a&;twGufrsm;pGm aqmif&GufEdkifrnfudk wGufcsufcJhaoma=umifh 1935
l
H
Burma Act udk u&ifvrsKd ;rsm;twGuf tusK;0if vmapa&;udk txl;}udK;yrf;aqmif
&GufcJh=uygonf? jrpf0u|ef;ay:ESifh +rdK@awmf &efukefa'ow0dkufwGif u&ifvlrsdK;rsm;
trsm;tjym; aexdkif=uaoma=umifhvnf; xdk}udK;yrf;csufrsm;rSm vG,fvifhwulyif
&&SdoGm;cJhygonf?
odk@&mwGif urBmppft+yD; EdkifiHa&;tajymif;tvJrsm;udk aumif;pGmoHk;oyf
csdefqEdkifcJhaom u&iftrsdK;om;acgif;aqmif apmbOD;}uD;u u&ifvlrsdK;rsm; 1935
6
13. xkwfa0ol. ed'gef;
. Oya'abmifxwif qufvufaeoGm;rnf qdygu u&ifvrsKd ;rsm;.
J G
k
l
trsdK;om;a&; v_yf&Sm;r_rsm;udk taESmuft,Sufay;Edkif&Hkru/ u&ifvlrsdK;rsm;.
uH=urRmwckvHk;udk ArmvlrsdK;rsm;vufxJodk@ ‚if;Oya' t& xdk;tyfoGm;&m usEdkif
a=umif;udk wGucsupOf;pm;cJaoma=umifh 1935 Burma Act t& 1946 ckEpwif
f f
h
S f G
usi;f yrnfh wdi;f jyKjynfjyK v$wawmfa&G;aumufywif u&ifvrsKd ;rsm;taejzifh yg0if
k
f
GJ G
l
,SO+f ydKifjcif; rjyKyJ/ oydwarSmuf&ef u&ifvx}k uD;udk pnf;&H;k v_@aqmfcygonf? ,if;
f
l
H
hJ
onf omrefa&G;aumufywckukd uef@uuqENjyjcif;r#om r[kwy/J 1935 Burma
GJ
G f
f
l
f
k
Act u&ifvrsKd ;rsm;tay: Oya't& tusKH ;0ifywfoufr_ rSeor# tqH;owfap&ef
}udK;yrf;aom tvGefyg;eyfonfh EdkifiHa&;wdkufuGuf wckyifjzpfygonf? xdktcsdefu
apmbOD;}uD;. Ediia&;vrf;!Gerukd u&ifvx}k uD;w&yfv;kH u vduavsmemcHcygu
kfH
f _
l
k f
hJ
u&iftrsdK;om;rsm;. EdkifiHa&;uH=urRm wrsdK;wrnf ajymif;vJaumif; ajymif;vJEdkif
cJhrnf jzpfygonf? qdkvdkonfrSm u&ifvlrsdK;rsm;om 1935 Burma Act . =oZm
atmufrS vGwfxGuf oGm;EdkifcJhygu/ ‚if;wdk@. trsdK;om;a&; v_yf&Sm;r_ rSefor#udk
+Adwo#tpd;k & ESihf wdu&uaqG;aEG; oGm;=u&rnfjzpf+yD;/ u&ifvrsKd ;rsm;. tem*wf
d
k f kd f
l
uH=urRmudk Interim Burmese Government rSwqifh aqG;aEG;&efvdktyfawmhrnf
r[kwfcJhay? odk@&mwGif apmbOD;}uD;. vdrRmyg;eyfvSaom EdkifiHa&;vrf;!Gefr_udk
u&ifvli,f wcsdK@u vdkufemvufcHjcif;rjyKyJ/ 1946 wdkif;jyKjynfjyKv$wfawmf a&G;
aumufywif yg0if,O+f ydKifjcif; jyK&Homru/ AdvcsKyfatmifqef; OD;aqmifI zJ@G pnf;
GJ G
S
k
k f
cJaom =um;jzwftpd;k & wGif 0ef}uD;ae&mrsm;udyg 0if,om;cJ=h uygonf? xd@k a=umifh
h
k
l G
u&ifvrsKd ;rsm;udk 1935 Burma Act t& AdvcsKyfatmifqef;u yifvnvmcHwif
l
k f
kH D
G
‚if;wd@k . tpd;k &t}uD;tuJ tjzpf ud,pm;jyK vufrwa&;xd;k EdicjhJ cif; jzpfygonf?
k f
S f
kf
u&ifeD (u,m;) vlrsKd ;rsm;. ta&;udprm Ediia&;t&a&m/ ordi;f a=umif;
P S kfH
k
t&yg txl;&Si;f vif;vSygonf? ta=umif;rSm - u&ifevrsKd ;rsm;onf +Adwo#tyg
D l
d
t0if rnfonfhe,fcsJ@tpdk;&urS w&m;0if odrf;ydkuftkyfcsKyfjcif; rjyKEdkifcJhyJ/ rdrdwdk@
vGwfvyfa&;udk (wcsdK@aom u&ifeDa'orS vJGI) tpOfwav#muf xdef;odrf;xm;
Edkifaoma=umifh jzpfygonf? xdkodk@ xdef;odrf;xm;EdkifcJhjcif;rSmvnf; 1875 ckESpfwGif
+Adwo#tpd;k &ESihf rif;wke;f rif;wd@k . oabmwlpmcsKyft&/ +Adwo#tpd;k &u aomf‚if;/
d
d
jrefrmrif;rsm;u aomf‚if;/ u&ifeDvlrsdK; vGwfvyfa&;udk todtrSwfjyK&rnf[k
oabmwl xm;cJhygonf? (‚if;pmcsKyfwGif rif;wkef;rif;udk,fpm; uif;0efrif;}uD;u
vufrwf a&;xd;k cJygonf?) ‚if;pmcsKyf. oabmw&m;rSm - xdpOftcgu +Adwo#
S
h
k
d
Burma Act
7
14. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
tpd;k &ESihf jyifopftpd;k & ESpO;D ESpzuf oabmwlpmcsKyf csKyfq+kd yD;/ xdi;f Ediiukd rnfor#
f f
k kfH
l
e,fcsJ@odrf;ydkuf jcif;rjyKyJ/ ‚if;EdkifiHudk +Adwdo#tifyg,mESifh jyifopf udkvdkeDe,f
t=um; =um;cHEdkifiHtjzpf xm;&rnf[laom pmcsKyfESifh oabmw&m;jcif; twl
wlyif jzpfygonf?
xdk@a=umifh u&ifeDvlrsdK;rsm;onf udkvdkeDacwfwav#mufvHk; vGwfvyfcJh
aom vlrsKd ;rsm;omv#if jzpfcaoma=umifh ‚if;vGwvyfaom vlrsKd ;rsm;. ta&;udpP
hJ
f
udk udvepepf. u|eb0atmufrS vGwajrmuf&ef pdi;f jyif;aeqJjzpfaom wdi;f &if;
k kd D
f
f
k
k
om;vlrsdK;rsm;.ta&;ESifh wef;wlxm;+yD; aqG;aEG;&ef roifhavsmfaomt&myif
jzpfcJhygonf? xdk@a=umifh u&ifeDvlrsdK;rsm;udk yifvHknDvmcHodk@ w&m;0ifzdwfac: jcif;
rjyKcJacs? yifvpmcsKyfwif u&ifevrsKd ;rsm; vufrwa&;xd;k jcif; rjyKyJ csevyxm;cJh
h
kH
G
D l
S f
f S f
jcif;rSmvnf;/ ‚if;vlrsdK;rsm;. vGwfvyfa&;udk av;pm; todtrSwfjyKaoma=umifh
omv#ifjzpfygonf?
(yifvHkpmcsKyf csKyfqdk+yD;aemufydkif; u&ifeDvlrsdK;rsm; jynfaxmifpk. tzJG@0if
trsKd ;om;jynfe,frsm; yg0ifvm&jcif;rSmrl - yifvpmcsKyfEihf wdu&uoufqijf cif;
kH
S k f kd f
kd
r&SdyJ/ oD;jcm;jzpfay:cJhaom EdkifiHa&;jzpfpOf w&yfomv#ifjzpfaoma=umifh/ Tae&m
wGif aqG;aEG;jcif; rjyKyJ csefvSyfoGm;rnf jzpfygonf?)
AdvcsKyfatmifqef;. yifvpmcsKyf t"dyg` ,ziqcsuf
k f
kH
f G hf kd
txufwGif azmfjycJhonfhtwdkif; cdkifvHkaomordkif;a=umif;/ av;eufaom
EdkifiHa&;jzpfpOfESifh raoGzDtyfaom Oya'w&m;rsm;tay: tajccHI udkvdkeDacwf
rwdkifcifu oD;jcm;vGwfvyfaom wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm; wef;wl&nfwl yl;aygif;I
jynfaxmifpkEdkifiHawmfopf wckudk twlwuGxlaxmif&ef oabmwlnDcsufjzifh
yifvHkpmcsKyfudk 1947 ckESpf azazmf0g&DvwGif vufrSwfa&;xdk; cJh=uygonf?
,cktcg yifvHkpmcsKyf. av;eufr_udk ayghysufapaom t"dy`g,fzGifhqdkr_
trsKd ;rsKd ; udk =um;ae&ygonf? wcsKd @u yifvpmcsKyf. “pmom;”rsm;udom A[djk yKI
kH
k
usO;f ajrmif;pGmjzifh t"dyg` ,f zGiqae=uygonf? wcsKd @url yifvpmcsKyfxuf “yifvkH
hf kd
kH
pdwf"gwf” udkom tav;teufxm;oifha=umif; &Sif;vif;wifjy ae=uygonf?
rnfo@kd yifqap yifvpmcsKyf. Ediia&; tESpom&udk av;eufpm em;vnfoabm
kd
kH
kfH
f
G
aygu&ef vdtyfaom t"duaomhcsurm - ‚if;pmcsKyfukd taumiftxnfaz:onfh
f
k
f S
8
15. xkwfa0ol. ed'gef;
taejzifh a&;qJGjyXmef;cJhaom 1947 EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk tajccHOya'udk em;vnf
oabmayguf&ef vdktyfonf[laom tcsufyif jzpfygonf?
xdk@a=umifh yifvHkpmcsKyfESifh 1947 EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk tajccHOya' ESpfckudk
oD;jcm;pD r=unfhyJ/ aiG'*F g;wck. acgif;ESifh yef;vdk ,SOfwGJ&_jrifEdkifrSom t"dy`g,fay:
vmrnf jzpfygonf? yifvpmcsKyf r&Sygu 1947 Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya'onf
kH
d
kfH
rnfonfh Ediia&;wefz;kd r# r&Sovd/k 1947 Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya' r&Sygu
kfH
d
kfH
d
vnf; yifvpmcsKyf. tESpom& jynf0pHvifEirnf r[kway? xd@k jyif yifvpmcsKyf
kH
f
h k
kd f
f
kH
ESihf 1947 Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya' wd@k ukd aygi;f ul;qufpyfay;aom ordi;f 0if
kfH
k
rSwfwrf;rsm;udkvnf; avhvmod&Sd&ef vdktyfygonf? ‚if;ordkif;0if rSwfwrf;rsm;
teuf ta&;}uD;qHk;aom pmwrf;rSm vGwfvyfa&; zcif}uD; AdkvfcsKyfatmifqef;
udk,fwdkifu wdkif;jyKjynfjyK v$wfawmfwGif &Sif;vif;wifjycJhaom EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk
tajccHOya' vrf;!Gefr_ (7) csuf yifjzpfygonf? wenf;tm;jzifh xdkpmwrf;udk
“AdkvfcsKyfatmifqef;. yifvHkpmcsKyf t"dy`g,f &Sif;vif;zGifhqdkcsufpmwrf;” [lI
ac:qdkorkwf Edkifrnfjzpfygonf?
AdkvfcsKyfatmifqef;u yifvHkpmcsKyf. t"dy`g,fudk &Sif;vif;wifjy&mY ‚if;pmcsKyfukd tajccHI topfz@GJ pnf;xlaxmif&rnfh Ediiawmfonf vGwvyfItcsKyf
kfH
f
tjcm tm%mydkif orRwEdkifiH jzpf&rnfhta=umif; OD;pGm&Sif;vif; wifjycJhygonf?
xdrEihf wqufwnf; AdvcsKyfatmifqef;u wifjyxm;aomtcsurm - ‚if;zJ@G pnf;
k l S
k f
f S
&rnfh Ediiawmfopf}uD;onf “wjynfaxmifpepf” jzifr[kwy/J “jynfaxmifppepf”
kfH
h
f
k
jzifhomv#if zJG@pnf;rnfhta=umif; atmufygtwdkif; &Sif;&Sif;vif;vif; ajymqdkoGm;
cJhygonf?
“jynfaxmifpkEdkifiHawmf qdkuwnf;u u|efawmfwdk@ tckzJG@pnf; tkyfcsKyfyHk
tajccHOya'[m (Unitary Constitution) vlrsdK;wrsdK;wnf;qdkwJh EdkifiHrsdK;
r[kwfbJESifh vlrsdK;aygif;pHk jynfaxmifpkEdkifiH qdkwJht"dy`g,f a&mufoGm;
ygw,f”
xdk@jyif jynfaxmifpktzJG@0if trsdK;om;/ trsdK;om;jynfe,frsm;udk zJG@pnf;
aomtcg/ ‚if;trsdK;om;jynfe,frsm;tm; “udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh tm%m” tjynfh
t0 tyfEi;f &rnfta=umif;udvnf; &Si;f vif;cJygonf? qdvonfrm - jynfaxmifpk
S
h
k
h
k kd
S
9
16. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
tzJ G @ 0if trsd K ;om;jynf e ,f r sm;onf rd r d w d k @ . trsd K ;om;jynf e ,f r sm;twG i f ;
tkyfcsKyfa&; tm%m/ w&m;pD&ifa&; tm%mESifh Oya'jyK tm%mrsm; tjynfht0
&&Sdap&rnfhtjyif/ ‚if;trsdK;om;jynfe,f tpdk;&rsm;taejzifh rdrdwdk@. trsdK;om;
,Ofaus;r_ESifh vlrsdK;*k%ftifvuQ%mrsm;udk jr‡ifhwifEdkif&ef tcGifhta&;tjynfht0
ay;tyf jyXmef;&rnfjzpfa=umif; udkvnf;wifjycJhygonf?
xdkxufydkI AdkvfcsKyfatmifqef;. &Sif;vif;csufudk av;eufapaomtcsuf
rSm - trsKd ;om;jynfe,frsm; yl;aygi;f I “jynfaxmifp” udz@GJ pnf;xlaxmifaomtcg
k k
tajccH&rnfrrm “wef;wla&;” (Principle of Equality) jzpfa=umif;udk wifjyxm;
h l S
onfh tcsuyifjzpfygonf? AdvcsKyfatmifqef;u “wef;wla&;” rlukd &Si;f vif;&mY
f
k f
rD;armif;xdk; wifjyxm;aomtcsufrSm trsdK;om;jynfe,frsm;onf rdrdwdk@qENt
av#muf jynfaxmifpktzJG@0if jzpfvm=u&rnf - [laom "Voluntary Association" yifjzpfygonf? ,if;udpPESifh pyfvsOf;I atmufygtwdkif; &Sif;&Sif;bGif;bGif;}uD;
ajymqdkoGm;cJhygonf?
“tJonfawmh onfupEihf ywfoufv@kd u|eawmfw@kd wnfwnfvif;vif;
d P S
f
h h
&S i f ; csif w muawmh Armjynf a xmif p k E d k i f i H v d k @ ac:wG i f b d k @ qd k + yD ; awmh
onftqdkxJrSm wifjyxm;ayrnfh onfjynfaxmifpkEdkifiHxJrSm b,fe,f
awGygv@kd b,fe,fawG yg&rnfv@kd owfrwxm;jcif; r&Sao;bl;? onfawmh
S f
d
awmifwef;a'o uae+yD;awmh wufa&mufvm=uwJh udk,fpm;vS,f
awG[m bmr#onfudpPESifh ywfouf+yD; pdk;&drfp&m tvsOf; r&Sdbl;? onf
jynfaxmifpk EdkifiHawmfxJrSm udk,fygcsifrS udk,fhe,f qdkif&mrS ae+yD;awmh
ygcsifrS ygEdkifwmbJ”
[lIvnf;aumif;/
“tJonfawmh u|eawmfw@kd ay;+yD;om; uwd ·/ em;vnf+yD;om; oabm
f
wlnDcsufudk awmifwef;e,fu udk,fpm;vS,fawG[m wdkif;jyKjynfjyK
v$wfawmfxJ a&mufvmwJh tcg/ aoaocsmcsm em;vnf apcsifwmu
b,fenf;ESifhr# u|efawmfwdk@ ArmvlrsdK;pkjzpfwJh vlawGu cifAsm;wkd@udk
·
10
yifvHkpmcsKyfudk qdkvdkonf?
17. xkwfa0ol. ed'gef;
twif;tm;jzifh u|eawmfw@kd jynfaxmifpxrm roGi;f ygb;l ? oabmrwlbJ
f
k J S
raeEdkifwJh tajctaersdK;udk vufwvHk;jcm; vdrfwJhenf;eJ@vnf; u|efawmf
wdk@ rvkyfygbl;qdkwm twnfhtvif; em;vnfapcsifw,f”
[lI AdkvfcsKyfatmifqef;u &Sif;jyoGm;cJhygonf? xdk@jyif
“tJonfawmh awmifwef;e,fqdkif&mudpPESifh ywfouf+yD;awmh u|efawmf
wd@k &@J apwem[m tifrwef &Si;f &Si;f xm;ygw,f? u|eawmfw@kd wifoi;f wJh
f
G
tqdk+yD;wJhaemuf qufvuf+yD;awmhum jynfaxmifpk zJG@pnf;wJh ae&mrSm
jynfaxmifpkxJ ygcsifwJh jynfe,fawG[m b,fvdk tcsuftvufawG/
b,fvkd tcGita&;awG/ b,fvkd tajccHawG tJonftcsutvufawGt&
hf
f
pkaygi;f oifw,f qdwupawG aqG;aEG;wJtcgrm u|eawmfw@kd wifoi;f wJh
h
k hJ d P
h
S
f
G
tqdawG/ wifoi;f wJh t}uH^m%fawG/ 'gawGukd oabmrusv@kd &&if oabm
k
G
dS
rus wJtwdi;f awmifwef;e,f bufqi&m ud,pm;vS,awG[m oabm
h k
kd f
k f
f
&Sd ArmjynfEihf raygi;f bJ aecsiaeEdiw,f? 'g u|eawmf ,ae@ onfwi;f jyK
S
f kf
f
kd
jynfjyK v$wawmfxrm onfpum;udk ajymjcif;yJ? u|eawmfw@kd apwemudk
f
J S
f
b,favmufxdatmif &Sif;&Sif; vif;vif; jywfjywf om;om; xm;w,f
qdkwm odapcsifvdk@ ajymjcif; jzpfygw,f”
[kajym=um;oGm;cJhygonf?
AdvcsKyfatmifqef;u trsKd ;om;jynfe,frsm; rdrw@kd qENtav#mufomv#if
k f
d
jynfaxmifptzJ@G 0if jynfe,frsm;tjzpf yg0ifvmEdia=umif; wdi;f jyKjynfjyK v$wawmf
k
kf
k
f
wGif &Sif;&Sif;vif;vif; wifcJh&Hkomru/ ‚if; Voluntary Association . tajccHrl
jzpfaom “wef;wla&;” udk wqifwufI ckirmapaomtcsurm - yifvpmcsKyfudk
h
df
f S
kH
tajccHI a&;qJjG yXmef;cJaom 1947 Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya'wGi“cJxuci”
h
kfH
f G G f G hf
yd'rudk a&;qJG jyXmef;jcif;yif jzpfygonf? xd@k a=umifh “cJxuci” yd'r. qdv&if;rSm
k f
G G f G hf k f
k kd
jynfaxmifptzJ@G 0if trsKd ;om;jynfe,frsm;onf xdjk ynfaxmifp. tzJ@G 0ifjynfe,f
k
k
rsm;tjzpf rdrw@kd qENtav#muf yg0ifc=hJ uovd/k xdjk ynfaxmifpxwif yg0ifjcif;tm;
d
k J G
jzifh rdrdwdk@jynfe,ftwGuf tusdK;pD;yGm;r&Sd[k ,lqvmaomtcg rdrdwdk@ qENt
av#muf vGwfvyfpGm cJGxGufoGm;Edkifonf [laomtcsuf yifjzpfygonf?
11
18. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
T cJxucihf yd'rESihf ywfoufI jyem}uD;i,frsm;pGm ay:cJygonf?,if;
G G fG k f
h
jyemrsm;pGmteuf wckaom jyemrSm - wcsKd@aomyk*d~Kvfrsm;u “cJGxGufcGifh
ydk'fr” udk &Srf;jynfe,fESifh u,m;jynfe,frsm;omv#if tyfESif;onf[k v$JrSm;pGm
,lqaoma=umifh jzpfay:vmaom jyem yifjzpfonf? trSepifppf T “cJxucihf
f
G G fG
ydk'fr” EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk tajccHOya'wGif xnfhoGifhjyXmef; xm;jcif;rSm yifvHk
pmcsKyfudk ydkrdkav;euf cdkifrmapcsifaoma=umifhjzpfI xdktcGifhta&;udkvnf; jynf
axmifpktzJG@0if trsdK;om;jynfe,frsm; tm;vHk;udk tyfESif;a=umif;/ ‚if; zJG@pnf;yHk
tajccHOya' tcef; (10) ydk'fr (202) ESifh (203) wdk@wGif twdtvif; jyXmef;
azmfjyxm;ygonf? odk@&mwGif jyemjzpfyGm;apaom ta=umif;tcsufwckrSm Ed k i f i H a wmf z J G @ pnf ; yH k . &S r f ; jynf e ,f E S i f h u,m;jynf e ,f r sm;qd k i f & m tcef ; rsm;
yd'rrsm;wGif T “cJxucihf yd'r” rsm;xyfrH yg&aoma=umifh wcsKd @u &Sr;f jynfe,f
k f
G G fG k f
dS
ESifh u,m;jynfe,fomv#if “cJGxGufcGifh” &Sda=umif; v$JrSm;pGm xifjrif,lq cJh=u
ygonf? ,if;onf jynfe,frsm;. zJ@G pnf;yHk tajccHOya'rsm;udk oD;jcm;pDjzihf a&;om;
jyXmef;jcif; rjyKyJ/ jynfaxmifpk zJG@pnf;yHk tajccHOya'. tpdwftydkif;rsm;tjzpf
yl;wJGjyXmef;cJhjcif;a=umifh jzpfay:aom 1947 EdkifiHawmf zJG@pnf;yHktajccHOya'
tm;enf;csuf a=umifhjzpfygonf? tb,fa=umifh jynfaxmifpktzJG@0if trsdK;
om;jynf e,frsm;. jynfe,fzJG@pnf;yHk tajccHOya' oD;jcm;pDjzifh a&;qJGjyXmef;
oifha=umif;udk atmufwGif xyfrHaqG;aEG;oGm;ygOD;rnf?
jynfaxmifpk b,frmvrf;v$coenf;
S
J hJ
AdvcsKyfatmifqef;. vrf;!Gerl (7) csuf &Sygv#uom;eJ@ tb,fa=umifh
k f
f
d
f
topfzJG@pnf; xlaxmifcJhaom EdkifiHawmfonf jynfaxmifpkpepfrS vrf;a=umif;v$J
oGm;cJhoenf;/ wenf;tm;jzifh qdk&ygu tb,fa=umifh Tjynfaxmifpk}uD;onf
yifvHkwGif ar#mfrSef;cJhovdk ppfrSefaomjynfaxmifpk jzpfrvmyJ “twkta,mif
jynfaxmifpk” jzpfcJh&avoenf;?
ordkif;rSm avhvmod&Sd&oavmuf Tvrf;v$JrSm;,Gif;r_rsm; jzpfay:cJhjcif;
ta=umif;&if;rSm - AdkvfcsKyfatmifqef;udk vkyf}uHowfjzwfcJhjcif;a=umifh jzpfonf
[k qd&ayrnf? AdvcsKyfatmifqef; vky}f uHc&+yD;aemufyi;f wufvm=uaom Arm
k
k f
H
kd
EdkifiHa&; acgif;aqmifrsm;onf AdkvfcsKyfatmifqef;uJhodk@ tar#mftjrif}uD;rm;jcif;
12
19. xkwfa0ol. ed'gef;
r&SdcJh=uay? txl;ojzifh OD;Ek 0ef;}uD;csKyfjzpfvmaomtcg ArmEdkifiHa&; avmurS
vuf0JpGef;ESifh vuf,mpGef;tkyfpkESpfck=um;u zdtm;udk ckcHausmfv$m;Edkifjcif; r&SdyJ
wdkif;&if;om; vlrsdK;rsm;. ta&;omru/ jynfaxmifpkwckvHk;. ta&;jzpfaom
Ediiawmf zJ@G pnf;yHk tajccHOya'udyg tavsmay;vduavsmcJI jynfaxmifp}k uD;rSm
kfH
k
h
k f
h
vnf; vrf;a=umif;v$JrSm;oGm;cJh&onf? ,if;odk@jzifh AdkvfcsKyfatmifqef; ouf&Sif
xif&m;pOfu zqyv nDvmcH}uD;wGif twnfjyKjyXmef;cJ+h yD;aom Ediiawmfz@GJ pnf;yHk
S
kfH
tajccHOya' rl=urf;udk OD;csefxGef;tm; topfwzef a&;cdkif;um jynfaxmifpk}uD;
tm; “jynfaxmifpkpepf” ESifh “wjynfaxmifpepf” a&mpyfxm;aom “twk
ta,mif jynfaxmifpk” jzpfoGm;cJh&ygonf?
1947 EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk tajccHOya'. tm;enf;csufrsm;teuf t"du
tusq;kH aom tm;enf;csu}f uD;rSm - jynfaxmifptzJ@G 0if trsKd ;om;jynfe,frsm;udk
k
ud,yijf yXmef;cGihf Ediia&; tm%mrsm;tjynft0 tyfEi;f jcif; r&Saom tcsuyif
k f kd
kfH
h
S
d
f
jzpfygonf? AdvcsKyfatmifqef;. vrf;!Gert& - jynfaxmifp0if trsKd ;om; jynf
k f
f l
k
e,frsm;onf rdrw@kd . jynfe,f tpd;k &/ jynfe,f w&m;pD&ifa&;ESihf jynfe,f Oya'jyK
d
cGiwnf;[laom Ediia&; tm%m oH;k &yfpvH;k tjynft0 &&Srnftjyif/ ‚if; Ediia&;
hf
kfH
h
d h
kfH
tm%mrsm;udk vGwvyfpm usio;kH jyXmef;cGihf &&Sap&ef jynfe,ftoD;oD;wGif rdrw@kd
f
G
hf
d
d
. jynfe,f zJG@pnf;yHktajccHOya'udkvnf; oD;jcm;vGwfvyfpGmjzihf a&;qGJjyXmef;I
vGwfvyfpGm usifhoHk;=u&ygrnf? odk@&mwGif 1947 EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk tajccHOya'
t& jynfaxmifpktzJG@0if trsdK;om;jynfe,frsm;udk udk,fydkifjyXmef;cGifh/ EdkifiHa&;
tm%mrsm; tyfEi;f jcif; rjyK&Hrsm;ru/ jynfe,f zJ@G pnf;yHk tajccHOya'rsm;udvnf;
S
k
k
oD;jcm;vGwvyfpm a&;om;jyXmef;jcif; rjyKyJ/ jynfaxmifpz@GJ pnf;yHk tajccHOya'.
f
G
k
tpdyftydkif;tjzpf wif;=uyfpGm yl;wJGjyXmef;oGm;cJhygonf? Todk@jzifh jynfaxmifpk
tzJ@G 0if jynfe,frsm;onf rdru=H urRm rdrvwvyfpm jyXmef;cGihf rqdxm;bd rdrw@kd .
d
d G f
G
k
d
jynfe,fa&;&mrsm;udkyif vGwfvyfpGm pDrHcef@cJG EdkifcGifh &_H;qHk;oGm;cJh =uygawmhonf?
'kw,tm;enf;csuf wckrm - jynfaxmifpk v$wawmfxrS vlrsKd ;pk v$wf
d
S
f
J
awmf ac: txufvwawmfwif trsKd ;om;jynfe,frsm;u v$wawmfu,pm;vS,f
$ f
G
f
kd f
OD;a& tnDtr# apvGwf&rnf jzpfaomfvnf; atmufv$wfawmf uJhodk@ vlOD;a&
tcsdK;tpm;udk tajccHI a&G;cs,fapv$wfcJhaoma=umifh “wef;wla&;” [laom
tESpom& uif;rJc+hJ yD; vlO;D a& ydrrsm;aom Arm (0g) jrefrm vlrsKd ;rsm;u txuf
f
h
k kd
v$wawmfwia&m atmufvwawmfwiyg Ediia&;t& v$r;f rd;k xde;f csKyfEicygonf?
f
Gf
$ f
Gf kfH
kd f hJ
13
20. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
Todk@jzifh jynfaxmifpkwckvHk;. EdkifiHawmftm%m&yfrsm; pkpnf;&m A[dkjzpfaom
jynfaxmifpvwawmfukd vlrsKd ;wrsKd ;xJ vufxo@kd xd;k tyfouJo@kd jzpfom;cJygonf?
k $ f
J
h
G h
xdkxufydkI qdk;0g;aomtcsufrSm - jynfaxmifpkpepft& trsdK;om;
jynfe,frsm;u rdrw@kd jynfe,ftpd;k &rsm;udk zJ@G pnf;+yD;/ xduo@kd jynfe,ftpd;k &rsm;
d
k hJ
udk vGwvyfpm zJ@G pnf;ydici&aom trsKd ;om;jynfe,frsm; yl;aygi;f I jynfaxmifpk
f
G
k f G hf dS
tpd;k &udk zJ@G pnf;&rnf jzpfaomfvnf;/ Arm (0g) jrefrm vlrsKd ;rsm;twGuf jynfe,f
oD;jcm;zJG@pnf;jcif; rjyKyJ/ jynfaxmifpktpdk;&. tm%mwckvHk; xdkvlrsdK;rsm;tm;
vHk;0OkH xdef;csKyfcGifhay;xm;cJhjcif; yifjzpfygonf?
jynfaxmifptay: jyefvewe@f jyefcsursm;
k
Sf k
f
TpmtkyfwGif jyefvnfpkaqmif; wifjyxm;aom pmwrf;rsm;onf yifvHk
pmcsKyfukd vufrwa&;xd;k cJ=h uaom csi;f / ucsiEihf &Sr;f vlrsKd ;rsm;u yifvpmcsKyfukd
S f
f S
kH
tajccHI a&;qJjG yXmef;cJaom Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya'ESiwuG/ jynfaxmifpk
h
kfH
hf
tay: jyefvnfo;kH oyfa0zefaom pmwrf;rsm; jzpf=uygonf? xd@k a=umifh Tpmwrf;
rsm;u jynfaxmifpkb,frSm vrf;v$JoGm;cJhoenf; qdkaom ar;cGef;udk av;eufpGm
qef;ppf ar;jref;=u+yD;/ wcsdefwnf;wGif xdkrSm;,Gif; vrf;v$JcJhr_rsm;udk rnfodk@rnfyHk
jyifqif jznfhpGufoifha=umif; rD;armif;xdk; wifjyoGm;=uygonf?
pmwrf;&Sif toD;oD;onf rdrw@kd . tjrifrsm;udk rwlnaom tajctaeESihf
d
D
tcsdefumvrsm;wGif oD;jcm;pDwifjyoGm;cJh =uaomfvnf;/ pmwrf;&Siftm;vHk;.
tHh=obG,f aumif;avmufatmif wlnDaom apwemwckrSm - 1947 EdkifiHawmf
zJ@G pnf;yHtajccHOya'udk A[djk yKI xlaxmifcaom jynfaxmifponf yifvwif ar#mf
k
hJ
k
kH G
rSef;cJhovdk ppfrSefaomjynfaxmifpk jzpfrvmcJhaomfvnf;/ xdkrSm;,Gif;csufa=umifh
jynfaxmifpk}uD;udk ausmcdkif;ypfy,fI oD;jcm;cJGxGufoGm;&rnf[k wdkufwGef;jcif;
tvsO;f rjyKyJ/ ‚if;tm;enf;csursm;udom oifavsmovdk jyifqif+yD;/ yifvar#mre;f
f
k
h
f
kH f S
csuf r sm;ud k jyef v nf t aumif t xnf azmf o G m ;&rnf ³³³ [l a om tcsuf y if
jzpfygonf? rnfor# jynfaxmifpxrS cJxua&;udk rwGe;f =u? od@k aomf ppfreaom
l
k J G G f
S f
jynfaxmifpkpepfjzifh EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk tajccHOya'udk jyifqifjyXmef;&ef OD;wnf
wifjyoGm;=uygonf?
14
21. xkwfa0ol. ed'gef;
xd@k jyif pmwrf;&SitoD;oD;u rdrw@kd acwf/ rdrw@kd tcseumvwGif ausmf
f
d
d
d f
v$m; jzwfoef;cJhaom ordkif;tawG@t}uHKESifh rdrdwdk@vlrsdK;rsm;. EdkifiHa&; ar#mfrSef;
csursm;udk tajccHI jynfaxmifp}k uD;udk jyefvnfvrf;a=umif;wnfrwfay;&ef toD;
f
h
oD; wifjyoGm; cJ=h uygonf? xd@k a=umifh xdacwf/ xdtajctaeu Ediia&; &ducwf
k
k
kfH
k f
csufrsm;udk od&Sdem;vnfI rnfonfhpmwrf;&Sifu rnfonfhacwf tajctaewGif
rnfonfh &nf&G,fcsufjzifh Tpmwrf;rsm; a&;om;cJh=ua=umif; em;vnfoabm
ayguf&ef txl;vdktyfvSygonf? odk@rSom pmwrf;&Sifrsm;. xl;jcm;tHh=obG,f
aumif;avmufatmif wlnDaom apwemrsm;udk em;vnf oabmaygufEdkifrnf
jzpfygonf?
T pmwrf;rsm;teuf yxrpmwrf;rSm - &Srf;wdkif;&if;om; OD;xGef;jrifh
(awmif}uD;) a&;om;jyKpkonfh pmwrf;yifjzpfygonf? OD;xGef;jrifhonf ol@pmwrf;udk
1957 ckESpfwGif a&;om;xkwfa0cJhjcif; jzpfygonf? 1957 ckESpfonf ordkif;&_a'gifh
rS=unfhv#if &Srf;vlrsdK;rsm;twGuf tvGefta&;}uD;aom ESpfyifjzpfygonf? 1947
zJG@pnf;yHk tajccH Oya't& &Srf;jynfe,fESifhwuG jynfaxmifpktzJG@0if jynfe,f
tm;vHk;udk ‚if;zJG@pnf;yHk tajccHOya' twnfjyKjyXmef;+yD; 10 ESpf=umaomtcg
jynfaxmifpkxJrS “cJGxGufydkifcGifh” udk twdtvif; jyXmef;cGifhjyKcJh+yD; jzpfygonf?
xdk@a=umifh 1957 ckESpfonf “cJGxGufcGifh” tm%mudk &Srf;jynfe,fu w&m;0if
usio;kH cGihf &&S&ef wESpr#om vdtyfaom ta&;}uD;onfEpf jzpfygonf? OD;xGe;f jrifh
hf
d
f
k
h S
omusO;f ajrmif;aom trsKd ;om;a&;0g'D wOD;jzpfcygu ol@pmwrf;vnf; wrsKd ;wrnf
hJ
jzpfom;cJ&ayrnf? “yifvwif u|Eyw@kd ar#mre;f cJaom jynfaxmifppepfukd xlaxmif
G h
kH G
kf f
f S h
k
Edkifjcif; r&Sdaoma=umifh/ yifvHk oabmwlnDcsuftwdkif; aemifESpf 1958 ckESpfwGif
jynfaxmifpkxJrS &Srf;jynfe,f}uD; cJGxGufoGm;&ef &Srf;jynfolvlxk tm;vHk; jyifqif
=uavmh ³³³” [k tm;ay;wduwe;f cJ&ayrnf? od@k &mwGif awmif}uD; OD;xGe;f jrifonf
k f G h
h
tar#mftjrif }uD;rm;pGmjzifh &Srf;jynfe,f jynfaxmifpk}uD;rS cJGxGufoGm;a&;udk
wifjyjcif; rjyKcJ&r#ru/ vrf;a=umif;v$rm;oGm;aom jynfaxmifpukd yifvpw"gwf
h kH
J S
k
kH d f
jzifh jyefvnfrr;f rH jyifqifjyXmef;a&;udk OD;wnfI wifjyoGm;cJygonf? ,if;tcsuukd
G
h
f
ol@pmwrf;. aemufqHk;tcef;wGif “u|efawmfwdk@ vdkvm;aom jynfaxmifpkpepf”
[laom acgif;pOfjzifh rD;armif;xdk; wifjyoGm; cJhygonf?
'kwd,pmwrf;rSm ucsiftrsdK;om;acgif;aqmif}uD; OD;Zefxm;&Sif. pmwrf;
jzpfygonf? OD;Zefxm;&Sionf awmif}uD; OD;xGe;f jrifuo@kd Oya'&_a'girS jynfaxmifpk
f
h hJ
hf
15
22. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
pepf v$rm;oGm;yH/k txl;ojzifh jynfaxmifpvwawmf zJ@G pnf;yHtm;enf;csursm;udk
J S
k $ f
k
f
wdwyy a0zefo;kH oyfjcif; rjyK cJaomfvnf;/ 1947 Ediiawmf zJ@G pnf;yHtajccHOya'
d
h
kfH
k
tm;enf;csufa=umifh jynfaxmifpkv$wfawmfwGif Oya'jyKtm%m/ tkyfcsKyfa&;
tm%mESihf w&m;pD&ifa&; tm%mrsm; cseciv#m rnDrr# jzpfom;um/ tkycsKyfa&;
d fGf
G
f
tm%mudk pJGudkifaom EdkifiHawmf0ef;}uD;csKyf OD;Eku tm%m&SifwOD;uJhodk@ rnfodk@
rnfyHk Oya'abmiftwGif;rS tm%mudk tvGJoHk;pm; vkyfEdkifcJha=umif; 0uF0kwWd
tvuFmjzifh “'Drdkua&pD ajymif;jyef” [k jynfaxmifpkvrf;a=umif; v$JrSm;cJhyHkudk
axmufjyoGm;ygonf?
OD;Zefxm;&Sif pmwrf;wGif txl;jyKaomtcsuwckrm - jynfaxmifptpd;k &
f
S
k
. tkycsKyfa&;tm%mudk pJuiaeaom 0ef}uD;csKyfwOD;u jynfaxmifpvwawmf.
f
G kd f
k $ f
Oya'jyKtm%mudk rnfodk@rnfyHk v$rf;rdk;cs,fvS,f+yD;/ ‚if;wOD;. oabmjzifh jynf
axmifpk tzJG@0ifjynfe,frsm;udkyg zsufvdkzsufqD; &nf&G,fcJha=umif; wifjycsufyif
jzpfygonf? jynfe,fr&Sdygu jynfaxmifpkvnf; r&SdEdkifay? ,if;onf jynfaxmifpk
tm%mwckvHk; (Oya'jyKtm%m/ tkyfcsKyfa&;tm%mESifh w&m;pD&ifa&; tm%m
rsm;) udk Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya' tm;enf;csua=umifh tkycsKyfa&;tm%mudk
kfH
f
f
udkifpJGaom EdkifiHawmf0ef}uD;csKyfu rnfr#cs,fvS,f v$rf;rdk;Edkifa=umif;udk rD;armif;
xdk; wifjyjcif;yif jzpfygonf?
OD;Zefxm;&Sionf ol@pmwrf;udk 1958 ckEpf zqyv tuJt+yJumvwGif
f
S
G
a&;om;cJhjcif; jzpfygonf? xdk@a=umifhol@pmwrf;wGif tav;teufxm; wifjyaom
tjcm;tcsufwckrSm - EdkifiHawmf. tkyfcsKyfa&; tm%mudk pJGudkifaom 0ef}uD;csKyf
wOD;u jynfaxmifpkv$wfawmf wckvHk;udk cs,fvS,fcsifwdkif; cs,fvS,fEdkifovdk
xdacwfu tEdi&ygwjD zpfaom zqyv tpd;k &u wdi;f &if;om;vlrsKd ;rsm; ta&;ESihf
k
kf
k
jynfe,frsm;. tcef;u¾udk rnfr#vpfv#L&_xm;cJhyHk/ jynfe,frsm;. tcef;uÀ
rsm;udk vpfv#L&_jcif;tm;jzifh “jynfaxmifpkpepf” udkyg rnfr# OayuQm jyKcJhyHkudk
xdkacwf tkyfcsKyfa&;tm%mudk pJGudkifcJhaom EdkifiHawmf0ef}uD;csKyf OD;Ekudk A[dkjyKI
avhvmoHk;oyf wifjyoGm;cJhygonf? xdk@jyif ol@pmwrf;wGif w&kwf-jrefrme,fpyf
rsO;f owfrwcpOfu/ ucsivrsKd ;rsm;. oabmxm; qENukd cH,jl cif;rjyKyJ 0ef}uD;csKyf
S f hJ
f l
OD;Eku rdrwOD;wnf; oabmjzifh ucsie,f oH;k e,fukd w&kwvufxJ xd;k tyfcyukd
d
f
f
hJ kH
em;usnf;pGm wifjyoGm;cJhygonf?
w&kw-jrefrme,fpyfupwif ucsivrsKd ;. qENoabmxm; cH,jl cif;rjyKyJ/
f
d P G
f l
16
23. xkwfa0ol. ed'gef;
ucsife,foHk;e,fudk w&kwfvufxJodk@ xdk;tyfjcif;onf jynfaxmifpktzJG@0if trsdK;
om;jynfe,fwck. rdru=H urRmudk rdrvwvyfpm zefw;D cGiwnf;[laom trsKd ;om;
d
d G f
G
hf
jynfe,frsm;. tajccHtusq;kH aom tcGita&;w&yfukd rdurpm csKd ;azmufcjhJ cif;yif
hf
k f J G
jzpfygonf? xdupEihf cyfqifqif tdE,-jrefrme,fpyfupwivnf; csi;f vlrsKd ;rsm;.
k d P S
Nd
d P Gf
qENukd cH,jl cif;tvsO;f rjyKyJ/ csi;f jynfukd tpdypyf ydi;f jcm;jcif; cHc&ygonf? ,if;udpP
f d k
hJ
udk csi;f trsKd ;om; OD;vsetyf u ol@pmwrf;wGif tenf;tusO;f azmfjy xm;ygonf?
f k
OD;vseftkyfonf ol@pmwrf;udk 1968 ckESpfwGif awmfvSefa&;aumifpDu
zJ@G pnf;ay;cJaom “jynfwi;f nD!wa&; t}uHay;tzJ@G ” od@k wifjy&ef/ csi;f vli,frsm;
h
G
G f
udk,fpm;a&;om;cJhjcif; jzpfygonf? ol@pmwrf;. &nf&G,fcsufrSm - csif;vlrsdK;rsm;
onf +Adwo#tpd;k &xHrS oD;jcm;vGwvyfa&; &,lI rdrw@kd . trsKd ;om;Ediiawmfukd
d
f
d
kfH
xlaxmifyicihf &Scygaomfvnf;/ rdrw@kd qENtavsmuf yifvpmcsKyfukd vufrwa&;
kd f G d hJ
d
kH
S f
xdk;I Tjynfaxmifpk xJwGif “wef;wl&nfwl” yg0ifaom vlrsdK;jzpfa=umif;/ xdk@
a=umifh csif;vlrsdK;rsm;taejzifh “csif;0daoowdkif;” tjzpfomv#if rauseyf rwif;
wdrfoifhyJ/ trsdK;om;jynfwcktjzpf xlaxmif&ef vdktyfa=umif;/ xdkodk@ csif;vlrsdK;
rsm; jynfaxmifpkxJrS wef;wlaom trsdK;om;jynfe,ftjzpf yg0ifvmEdkifa&;rSm
Tjynfaxmifpkudk ppfrSefaom zuf'&,fjynfaxmifpk pepfjzifh EdkifiHawmfzJG@pnf;yHk
tajccHOya'udk jyefvnfa&;qJG jyXmef;rSom jzpfEdkifa=umif; wifjyoGm;ygonf?
OD;vsetyonf ol@pmwrf;wGif &J&ifjh ywfom;pGmjzifh 1947 Ediiawmf zJ@G pnf;
f k f
kfH
yHk tajccHOya' tm;enf;csufrsm;udk zGifhcsoGm;&Hkomru/ awmfvSefa&;aumifpD.
vkyf&yf rrSefuefr_a=umifh csif;vlrsdK;rsm; xyfqifhedrfhusoGm;yHkudkvnf; xkwfjya0zef
oGm;cJygonf? ,if;onf tm%m&Sif AdvcsKyf}uD;ae0if; vufxufwif vH;k 0rvG,ul
h
k f
G
f
aom t&myifjzpfygonf? xd@k a=umifh OD;vsety. Advae0if; ppftpd;k &udk &J&ifjh ywf
f k f k f
om;pGm tefwkawmfvSef&Jaom owdWudk csD;rGrf;axmyem jyK&rnfom jzpfygonf?
xdk &J&ifjh ywfom;r_. tajz&vm'frm - OD;vsetyEihf ol@pmwrf;wGif vufrwa&;
S
f k f S
S f
xdk;cJhaom csif;acgif;aqmif &Spfq,fausmfudk Adkvfae0if;. ppftpdk;&u “zuf'&,f
cJGxGufa&;orm;rsm;” [k uifyGef;wyfum ESpf&Snfvrsm; axmifeef;pH apcJhygonf?
‚if;pmwrf;udvnf; Ediiawmf +idr0yfyjd ym;a&;udk csKd ;azmufaom w&m;r0if pmwrf;
k
kfH
f
tjzpf owfrSwfa=unmum/ ,ae@wkdif jynfwGif;wGif w&m;0ifxkwfa0 jzef@csdcGifh
ydwfyifxm;ygonf?
17
24. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
yifvHkwGif ar#mfrSef;cJhaom jynfaxmifpkpepfqDodk@
yifvHkwGif ar#mfrSef;cJhaom “jynfaxmifpkpepf”udk,ae@wdkif xlaxmifEdkifcJh
jcif; r&Sdao;yg? AdkvfcsKyfatmifqef; ar#mfrSef;csrSwfcJhaom EdkifiHawmf vrf;!Gefrl
(7) csufudkvnf; ,ae@wdkif taumiftxnf az:Edkifjcif; r&Sdao;yg? xdk@jyif yifvHk
pmcsKyfwif vufrwa&;xd;k cJ=h uaom csi;f / ucsiEihf &Sr;f vlrsKd ;rsm;. Ediia&; &efceoH
G
S f
f S
kfH
k f
rsm;udk a&mifjyef[yfaponfh OD;xGef;jrifh (awmif}uD;)/ OD;Zefxm;&SifESifh OD;vseftkyf
wdk@. wifjycsufrsm;onfvnf; 'Drdkua&pDa&;ESifh wef;wla&; wdkufyJGa&pD;a=umif;xJ
wGif ,ae@wdkifarsmygaeqJ jzpfygonf?
AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh wuG csif;/ ucsifESifh &Srf;wdkif;&if;om; acgif;aqmif
rsm; yifvwif ar#mre;f cJaom jynfaxmifppepfukd ,ae@wif taumiftxnfaz:
kH G
f S h
k
kd
Edkifjcif; r&Sdao;aoma=umifh u|Ekfyfwdk@ wdkif;jynfwGif tESpfig;q,f jynfwGif;ppfESifh
vnf; }uHKqHaecJ&+yD? 'Drua&pD qdwoe;f I wdi;f oljynfom;tm;vH;k . tajccHv@l t
k h
kd
f k
k
cGifhta&;udk ppftm%m&Sifrsm;. oHzaemifhatmufwGif zdESdyfeif;acsjcif;udkvnf;
cHc&+yD? wdi;f jynfrmvnf; “zGwa=umjympk/ c&kqu|wf ” b0jzifh uke;f aumufp&m
hJ
k
S
f
H
r&Sdatmif qif;&JrJGaw aecJh+yD;/ ,if;wdk@. tusdK;qufrsm;tjzpf &Spfav;vHk;ta&;
awmfyHk}uD;udkvnf; u|Efkyfwdk@ acwfvli,frsm;u qifEJGae&yg+yD?
&Spav;vH;k ta&;awmfy}kH uD;ESitwl u|Eyw@kd acwfvi,frsm;u jynfaxmif
f
hf
kf f
l
pkpepf b,frmvrf;a=umif;v$rm; oGm;cJI/ rnfo@kd rnfykH jyefvnfjyifqif rGr;f rHoifh
S
J S
h
a=umif; topfwzef pOf;pm;wifjy ae=uygonf? ,if;pOf;pm;wifjycsufrsm;teuf
jynfaxmifpwi;f &if;om; vlrsKd ;rsm; 'Drua&pD tzJ@G csKyf UNLD uvnf; tem*wf
k kd
kd
jynfaxmifpkudk rnfodk@rnfyHk jyefvnfzJG@pnf;oifha=umif; vlxkxH wifjycJhygonf?
UNLD . wifjycsursm;rSm - Tpmtkywif jyefvnfpk aqmif;wifjyaom pmwrf;
f
f G
rsm;udk tenf;ESifh trsm;tajccHI wifjyxm;jcif; jzpfygonf? txl;ojzifh awmif
}uD; OD;xGe;f jrif. pmwrf;ESihf OD;vsety. pmwrf;rsm;onf UNLD ay:vpD csrw&m
h
f k f
S f
Yrsm;pGm taxmuftul ay;cJygonf? od@k &mwGif UNLD taejzifh ‚if; pmwrf;&Sif
h
rsm;. wifjycsufudk w&m;aopJGudkifjcif;rsdK;um; rjyKvkyfcJhay? Oyrm - OD;vseftkyf
wifjycJhaom jynfaxmifpk v$wfawmfwGif “v$wfawmfw&yf” om&Sd&rnf [laom
18
25. xkwfa0ol. ed'gef;
rlukd vH;k 0vufcjH cif; rjyKcJay? ta=umif;rSm - jynfaxmifpvwawmfwif v$wawmf
h
k $ f
G
f
w&yfwnf;om xm;&Sygu/ vlO;D a&ydrsm;aom trsKd ;om;jynfe,frsm;u jynfaxmif
d
k
pktm%mudk tvG,wul v$r;f rd;k oGm;&rSmjzpf+yD; “wef;wla&;” tajccHryg aysmuf
f
l
·
uG,foGm;Edkifonf[k oHk;oyfxm;aoma=umifh jzpfygonf?
xdk@jyif TpmtkyfwGif azmfjyxm;aom pmwrf;&Sifrsm;u ppfrSefaom
zuf'&,f jynfaxmifppepf jyefvnfxaxmifom;a&;udk txl;OD;pm;ay; wifjyoGm;
k
l
G
cJh=uaomfvnf;/ jynfaxmifpktzJG@0if trsdK;om;jynfe,frsm;udk zJG@pnf;aomtcg/
‚if;trsdK;om;jynfe,frsm; taejzifh rdrdwdk@. jynfe,fzJG@pnf;yHk tajccHOya'rsm;udk
jynfaxmifpkzJG@pnf;yHk tajccHOya'ESifh rqef@usifapyJ/ oD;jcm;vGwfvyfpGm a&;qJGjy
Xmef; usifhoHk;&rnf[k &Sif;&Sif;vif;vif; a&;om;wifjyxm;jcif; rjyKcJh=uay? qdkvdk
onfrSm - jynfaxmifpktzJG@0if trsdK;om;jynfe,frsm;. jynfe,fzJG@pnf;yHk tajccH
Oya'rsm;onf ‚if;jynfe,frsm;. oD;jcm;vGwvyfaom Ediia&;taqmufttHrsm;
f
kfH
k
omjzpfI oD;jcm;pDjzifom a&;qJjG yXmef; =u&rnf jzpfygonf? jynfaxmifpz@GJ pnf;yHk
h
k
tajccHOya'ESihf wxyfwnf; qufpyfI 1947 Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccHOya'wGif
kfH
jynfe,frsm;. tcef;u¾udk jynfaxmifpkzJG@pnf;yHk. tpdyftydkif;rsm; tjzpfxnfh
oGif;jyXmef; cJhovdk jyefvkyfI r&paumif;ay? xdkuJhokd@ jynfe,frsm;. zJG@pnf;yHk
tajccHOya'rsm;udk jynfaxmifpkzJG@pnf;yHk tajccHOya'. tpdyftydkif;rsm;tjzpf
jyXmef;oGm;ygu/ jynfaxmifpk tzJG@0iftrsdK;om;jynfe,frsm; vGwfvyfpGmjzifh udk,fh
=urRmudk zefwD;cGifhESifh udk,fydkifjyXmef;cGifh wnf;[laom “wef;wla&;rl” tmrcH
csursm; yaysmufom;rnf jzpfygonf? ,if;onf 1947 Ediiawmfz@GJ pnf;yHk tajccH
f
G
kfH
Oya'tm;enf;csuf jzpfI ‚if;trSm;rsdK;udk xyfrH rusL;vGefoifhay?
·
UNLD . rl0g'jzpfaom tem*wfzuf'&,f jynfaxmifpk zJG@pnf;xlaxmifa&; vrf;!Gefrl (7)
csufudk “+idrf;csrf;pGm twlvufwJGaexdkifa&; rl0g'rSonf ppfrSefaom jynfaxmifpk pepfqDodk@”
twJG (1) ESifh (2) rsm;wGif avhvmzwf&_Edkifygonf?
19
26. qvdkif; vsefr_ef; qmacgif;
aus;Zl;wifv$m
ed*Hk;csKyftaejzifh wifjyvdkaomtcsufrSm - Tpmtkyf. aemufqHk;tcef;
wGif az: jyxm;aom q&m}uD; '*kefwm&m. aqmif;yg;yifjzpfygonf? q&m}uD;
'*kewm&m taejzifh ol@aqmif;yg;udk yifvpmcsKyfEihf jynfaxmifppepf vrf;a=umif;
f
kH
S
k
rSm;,Gif;r_tay: wdkuf&kdufwkef@jyefonfhtaejzifh a&;om;wifjcif;um; r[kwfcJhay?
u|eawmfu,wif csi;f r*~Zif; (wuUovrsm; - &efue) xkwa0a&; wm0efctjzpf
f
kd f kd
kd f
k f
f
H
aqmif&GufpOfu 1982-83 ynmoifESpfwGif azmfjy&ef arwWm&yfcHI a&;om;ay;
cJhaom aqmif;yg;jzpfygonf?
xdkpOfu rdrdtaejzifh TpmtkyfwGif jynfvnfazmfjyxm;aom “csif;
vli,frsm; t}uHay;csu” udk wdwwcd;k avhvmzwf&aecsef jzpfI/ zuf'&,fjynf
f
f
_ d
axmifppepf ta=umif;ESihf pyfvsO;f I txl;odcsi/f em;vnfcsiaoma=umif/h q&m
k
f
}uD; '*kefwm&m. jynfaxmifpkay: tjrifESifhoHk;oyfcsufrsm; ar;jref;cJhrdygonf?
,if;udk tajccHI tEkynmqefqefjzifh q&m}uD;u “atmufcsif;iSuf aw;oH”
[laom acgif;pOfjzifh ol. “jynfaxmifpkrl” udk&Sif;jycJhygonf? q&m}uD;. jynf
axmifpkpepfay: t"dy`g,fzGifhqdkcsufrSm - rdrdzwf&_avhvmbl;aom jrefrmpmjzifh
a&;om;onfh pmwrf;rsm;teuf t&Si;f qH;k ESihf txda&mufq;kH jzpfonf[k oH;k oyfrd
aoma=umifh ,ckvkd jyefvnfazmfjyjcif; jzpfygonf? xda=umifh q&m}uD; '*kewm&m
k
f
udk xyfrwcg txl;aus;Zl;wif&a=umif;ESihf xdpmrlukd &&S&ef q&m}uD;.aetdro@kd
H
dS
k
d
f
xdpOftcgu twlvuygay;cJaomoli,fcsi;f udom;}uD;ESihf qvdi;f udpf (yf) wd@k ukd
k
kd f
h
k
k
vnf; txl;aus;Zl;wif&Sda=umif; rSwfwrf;wiftyfygonf?
xdk@jyif Tpmtkyfxkwfa0Edkifa&;twGuf tzufzufrS ulnDay;cJh=uaom
&Jabmf&zufrsm;/ National Reconciliation Program (NRP) rSvyazmfuizufrsm;/
J
k f
kd f
pmrludk uGefjyLwmjzifh &dkufESdyfpmpDay;cJhaom UNLD (LA) &Hk;csKyfrS pdkif;arm(ef)ESifh
pdkif;vHk wdk@udkvnf; txl;aus;Zl;wif&Sda=umif; rSwfwrf;wiftyfygonf?
qvdi; vsere; qmacgif;
kf
f _f
Lian H. Sakhong
Ed0ifbmv (6) &uf/ 2001?
k
Zif;r,f+rdK@/ xdkif;EdkifiH?
20
28. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
vrf;!¸efr_ 7 csuf
yifvpmcsKyf. t"dyg` ,fuziqjkd cif;
kH
kd G hf
AdvcsKyfatmifqef;
k f
vGwvyfonfh tcsKyftjcmtm%mydif jrefrmEdiiawmftwGuf a&;qJ&rnfh
f
k
kfH
G
zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'ESifh ywfoufonfh vrf;!¸efjyXmef;csuf
awmifwef;a'orsm;ESihf u&ifee,frsm; tygt0ifjzpfaom jrefrmEdiiawmf
D
kfH
olEdkifiHawmfom;wdk@. udk,fpm;vS,frsm;onf wdkif;oljynfom;wdk@. tmoDoqEN
ESifhavsmfnDpGm/ EdkifiHawmfzJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk pDpOfa&;qJG&ef tvdk@iSm
pHknDpka0;=uvsuf atmufygjyXmef;csufrsm;udk csrSwf=ua=umif;?
(1)
EdkifiHawmfzJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'onf jrefrmjynfaxmifpkEdkifiHawmf
[kac:wGifapaom vGwfvyfonfh tcsKyftjcmtm%mydkiforRwEdkifiH.
zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya' jzpfap&rnf? xdk@tjyif-
(2)
jynfaxmifpEiiawmfwif zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccHOya'[k owfrwazmfjy
k kd f H
G
f
S f
onfh woD;yk*~vjynfe,frsm;onf zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'wGif
owfrwf azmfjyxm;onfEitr# ud,yitycsKyfa&; tm%m &&Saprnf?
S
S hf
k f kd f k f
d
xdk@jyif-
(3)
tcsKyftjcm tm%mydivwvyfaomorRwjrefrmEdiiawmfEihf wuG tyg
kf G f
kfH
S
t0ifjzpfonhf jynfe,frsm;ESifh tpdk;&tzJG@tpnf;tm;vHk;wdk@. tcGifhtm
%m [lor#wdk@onf wdkif;oljynfom;wdk@xHrS oufqif;ap&rnf? xdk@jyif-
(4)
jynfaxmifpkEdkifiHawmf. wdkif;oljynffom;rSefor#onf vlr_a&;&mY‚if;/
pD;yGm;a&;&mY‚if;/ EdkifiHa&;&mY‚if; w&m;r#wr_&Sdapvsuf/ tqifhtwef;
tcGifhta&; Oya'oufa&mufr_wdk@wGif ql}uHK edrfhjrifhr&Sd yuwd wlnDap
&rnfhjyif/ w&m;Oya'ESifh aomfvnf;aumif;/ trsm;jynfolwdk@ apmifhpnf;
21
29. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
tyfaom tusioumESihf aomfvnf;aumif; rqef@usior# vGwvyfpm
hf d Q
f
f
G
}uHpnfyici/hf vGwvyfpm xkwazmf ajymqdyici/hf ,H=k unfyici/hf bmom
kd f G
f
G
f
k kd f G
kd f G
w&m; udk;uG,fydkifcGifh/ 0wfjyKydkifcGifh/ y&da,oe&SmrDS;ydkifcGifh/ pnf;&Hk;
ydkifcGifh/ jyKrlaqmif&GufydkifcGifhwdk@ &&Sdwnf+rJap&eftwGuf zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk
tajccHOya'wGif tcdkiftvHk owfrSwfxm;&Sdap&rnf? xdk@jyif (5)
TzJ@G pnf;yHk tajccHOya'wGif vlenf;pkrsm;tzd@k vHavmufaom umuG,f
k
csufrsm; xnfhoGif;jyXmef; xm;&Sdap&rnf? xdk@jyif -
(6)
vGwfvyfaom tcsKyftjcmtm%mydkif orRwjrefrmEdkifiH. e,fajrwdk@
waygif;wpnf;wnf; wnfwHhcdkif+rJa&;udkvnf;aumif;/ EdkifiH. =unf;/ a&/
av wd@k ukd tcsKyftjcm pd;k rd;k tkycsKyfyiciuvnf;aumif;/ w&m;"rREiwuG
f kd f G hf kd
S hf
jynfaxmifcsif;csif; Oya't& xdef;apmifhxm;&Sdap&rnf? xdk@jyif -
(7)
&mZ0ifwGif xif&Sm;cJhaom TjrefrmEdkifiHawmfonf urBmwGif rdrd. *k%f
usuoa&ESiavsmpm &oif&xduaom tqiftwef;od@k a&muf&ap&rnfh
f
hf
f G
h k f
h
dS
jyif/ vlowW0gwdk@. wdk;wufa&;ESifh aumif;usdK;csrf;om jynfh0a&;wdk@udk
wm0eftav#muf apwemjzifh tpGr;f ukejf znfpuxrf;&Guum jynfaxmif
hf G f
f
csi;f csi;f qdi&m w&m;"rREihf usi0wfoumudk tajccHjyKI urBm+h idr;f csr;f a&;
kf
S
hf
d Q
a&S@&v#uf Ediiwumwd@k Eihf rdw0wf rysuf wJbufy;l aygi;f aqmif&urukd
_
kfH
S
f
G
G f _
cdkif+rJaomt"dXmefjzifh apmifhxdef; awmhtHh?
onftqdkudk u|efawmfwifoGif;&wJh ta=umif;uawmhum/ u|efawmfwdk@
te,fe,f t&yf&yfu vlrsKd ;pHu,pm;vS,w@dk tp&Sonftm;jzifh vma&mufpa0;
k kd f
f
d
k
+yD;awmh/ wdkif;jyKjynfjyK v$wfawmfqdk+yD; u|efawmfwdk@zJG@pnf;+yD;aemuf Armjynf&J@
zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk a&;qJGzdk@qdk+yD; onfv$wfawmfrSm wm0efusvm
ygw,f?
,ckvm+yD; aqG;aEG;=uwJtcgrm b,fvtajccHOya'ESihf u|eawmfw@kd EiiH
h
S
kd
f
kd f
&J@ zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk b,fvdka&;qJG&rnfvJ qdkwmudk yXrOD;pGm
odxm;zd@k vdygvrrnf? onfvkd tajccHtcsutvuf qd+k yD; rodbEihf u|eawmfw@kd
k d hf
f
J S
f
a&S@qufvuf+yD; Armjynf&J@ zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk a&;qJGr,fqdkvdk@&Sd&if
22
30. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
wa,mufwayguf qdwoabmrsKd ;jzpf+yD; bmr#tajccHr&Sb;l / vrf;pOfvnf; r&Sb;l /
k hJ
d
d
vrf;pOfn¸efjyxm;jcif; r&Sdjzpf+yD;awmhum vdkcsif&mudk tjref&rSm r[kwfbl;? ,ck
u|efawmfwifoGif;wJhtqdk[m Directive Resolution aemuf onftpnf;ta0;
rSmbJ cef@&rnfh Ediiawmf zJ@G pnf;yHk tajccHOya'a&;qJwhJ tzJ@G toD;oD;udk vrf;n¸ef
kfH
G
trSmozG,f jzpfwhJ tqdomjzpfw,f? tJ'D aumfrwD toD;oD;awGu qufvuf+yD;
k
Armjynf zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccHOya'xJrm bmawGxnfoi;f w,f qdwm tao;
f
S
h G
k
pdytm;jzifh aomf‚if;/ rl tm;jzifh aomf‚if;/ aoaocsmcsm aqG;aEG;Ediwtcg tajccH
f
k f hJ
tm;jzifh b,ftay:rSm rl xm;+yD; aqG;aEG;&rnfqdkwm odxm;rS jzpfEdkifygvdrfhrnf?
wOD;ESifh wOD;od&Sdxm;wmcsif; rwlvdk@&Sdv#if/ u|efawmfwdk@ aumfrwDawG vkyfrnfh
vkyief;awG[m tifrwef tcuftcJawGukd awG@p&m&Sygvrr,f? tJ'awmh tajccH
f
d d hf
D
oabmtm;jzifh vrf;jywJh vrf;n¸ewhJ qH;k jzwfcsuwckukd wdi;f jyKjynfjyK v$wawmf
f
f
k
f
uyif yXrOD;pGm qHk;jzwf&efvdkygvdrfhrnf? tJonfvdk vrf;n¸efwJh qHk;jzwfcsuf&+yD;rS
aumfrwDawG zJG@pnf;+yD; tvkyfudkqufvkyf&ygvdrfhrnf? onfvdkr[kwfv#if wcsdK@
aumfrwDu “orRw” pHepft& oabmrsdK;ESifh aqG;aEG;oGm;csifoGm;rnf? wcdsK@
uvnf; “&Sib&if” pHepft& aqG;aEG;csiaqG;aEG;rnf? aemuf+yD;awmh “jynfaxmif
f k
f
pkEdkifiH” oabmudk vufcHwJhvlawGu vufcH/ vufrcHwJh vlawGuvnf; olwdk@
oabm twdkif;vkyf/ qdkovdkjzpfv#if tzJG@trsdK;rsdK;u wdkif;jyK jynfjyKv$wfawmfrSm
jyef+yD; tpD&ifcwtcgrm qufpyfv@kd r&EdiwhJ tpD&ifcpm trsKd ;rsKd ;udk u|eawmfw@kd
H hJ
S
kf
H
f
b,fvdkrSvkyf+yD; qHk;jzwfwwfrSm r[kwfbl;? 'ga=umifh 'DtajccHrludk jyXmef;+yD;
rSomv#if a&S@qufvuf+yD; Ediiawmf zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccHOya'udk pDrzefw;D vd@k
kfH
f
H
&Edkifygvdrfhrnf? onfawmh u|efawmfwdk@ onfvdktajccH vdkwJhtwGuf onfv$wf
awmfwif onftqdukd wifoi;f &jcif;jzpfygw,f? onftqdukd u|eawmfbJ pOf;pOf;
G
k
G
k
f
pm;pm;ESihf a&;qJ+G yD; wifoi;f xm;ygw,f? rlv yXrwke;f u u|eawmf wifoi;f &rnfh
G
f
G
tqd[m zqyv y%mr nDvmcHwe;f u qH;k jzwfcwhJ tqdbJ jzpfygw,f?
k
k
hJ
k
od@k aomfvnf; tJ'tqdukd zwf=unfwtcg jyifp&mvdaewJh tcsKd @tcsuf
D k
h hJ
k
tvufawGudk awG@&ygw,f? zqyv nDvmcHwkef;u qHk;jzwfcJhwJh tqdkawGeJ@
ywfoufv@kd wdi;f jynfjyKv$wawmfuae+yD;awmh &du+f yD;ay;xm;wJh pmtky&ygw,f?
k
f
k
f dS
tJ'xrm=unfr,fqv@kd &v#iawG@ygvrrnf? tJ'q;kH jzwfcsurukd u|eawmfjyifqif
D J S
h
kd dS f
d hf
D
f l
f
xm;ygw,f ? jyif x m;wmuawmh ed ' gef ; pum;csD ; rS m awmif w ef ; a'orsm;ES i f h
u&ifee,frsm; tygt0ifjzpfaom jrefrmEdiiawmfol Ediiawmfom;wd@k . ud,pm;
D
kfH
kfH
k f
23
31. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
vS,rsm;onf/ wdi;f oljynfom;wd@k . tmoDoqENEihf avsmnpm Ediiawmf zJ@G pnf;
f
k
S
f D G kfH
tkycsKyfykH tajccHOya'udk pDpOfa&;qJ&eftvd@k im pHnpa0;=u&HavmufuvJ+G yD; tjcm;
f
G
S k D k
k
oabmryg0ifatmif jyifqifxm;ygw,f?
,ck State qdkwJh EddkifiHawmf}uD;udk u|efawmfwdk@ ArmjynfrSm rzJG@pnf;rd=u
ao;ygb;l ? tJ'awmh onfz@GJ pnf;rnfh Ediiawmfrm b,fe,fawG b,fe,fawG ygrnf
D
kfH
S
qdwm u|eawmfw@kd ususee owfrw+f yD;om; rjzpfEiao;ygb;l ? ,ck u|eawmfw@kd
k
f
S
kd f
f
aqG;aEG;&ef tcsu[m “Ediiz@GJ pnf;tkycsKyfykH tajccHOya'onf jrefrmjynfaxmifpk
f
kfH
f
EdiiH [kac:wGiapaom tcsKyftjcmtm%mydif orRwEdiiH zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccH
kf
f
k
kf
f
Oya' jzpfap&rnf” qdkwJhtcsufudkom aqG;aEG;&ef jzpfygw,f?
jrefrmjynfaxmifpkEdkifiHawmf qdkwmudk u|efawmf txl;&Sif;jyaep&mrvdk
ygbl;? onfEdkifiHawmfudk jynfaxmifpkawG pkxm;rnf qdkwJhoabmavmufygbJ?
jynfaxmifpEiiawmf qduwnf;u u|eawmfw@kd tck zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccHOya'
k kd f H
k
f
f
[m Unitary Constitution vlwrsdK;wnf;qdkwJh EdkifiHrdsK; r[kwfbJESifh vlrsdK;aygif;pHk
jynfaxmifpEiiqwhJ t"dyg` ,a&mufom;ygw,f? tJonfawmh u|eawmfuae+yD;
k kd f H kd
f
G
f
jynfaxmifpkEdkifiHawmftjzpf zJG@pnf;tyfw,fvdk@ tqdkwifoGif;wJhudpPrSm ,ckºuG
a&mufvm=uwJh trwfrif;rsm;u ArmEdiiawmfukd onfvkd jynfaxmifpEiiawmf
kfH
k kd f H
}uD;tjzpfEihf zJ@G pnf;tyfw,fv@kd qdwtajccHr[m oif- roifukd onfvwawmf
S
k hJ
l
h
h
$ f
}uD;u pOf;pm;zdk@ygbJ?
u|efawmfwdk@tckjzpfaewJh Armjynf&J@ tajctaeawGudk axmufvdk@=unhf
v#if u|efawmfwdk@EdkifiHudk jynfaxmifpkEdkifiHtjzpfESifh zJG@pnf;wnfaxmifrSomv#if
oifavsmavsmufywfygvrrnfv@kd ,lqwJtwdi;f onftajccHoabmudk onftqdk
h
f
d hf
h k
xJrSm xnfhoGif;+yD; onfv$wfawmf}uD;rSm wifoGif;jcif;jzpfygw,f? jynfaxmifpk
EdkifiHawmf qdkonfrSm wifjyxm;jcif;tm;jzifh ,ckonf wkdif;jynfjyKv$wfawmfrSm
ºuGa&mufvm=uwJh awmifwef;a'orsm;u udk,fpm;vS,ftrwfrif;rsm;[m onf
jynfaxmifpkEdkifiHawmfwGif olwdk@oufqdkif&me,frsm;u yg0if+yD;om; jzpfoGm;rnf
vm; qdk+yD; oHo,&Sdaew,fvdk@ u|efawmfod&ygw,f?
tJonfawmh onfudpPESifh ywfoufvdk@ u|efawmfwnfhwnfhvif;vif;
&Si;f csiwmuawmh Armjynfaxmifpk Ediiv@kd ac:wGib@kd qd+k yD;awmh onftqdxrm
f
kfH
f
k J S
wifjyxm;ayrnfh onfjynfaxmifpkEdkifiHxJrSm b,fe,fawGygvdk@ b,fe,fawGyg&
&rnfv@kd owfrwxm;jcif; r&Sao;ygb;l ? onfawmh awmifwef;a'ouae+yD;awmh
S f
d
24
32. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
wufa&mufvm=uwJh ud,pm;vS,awG[m bmr# onfupEihf ywfouf+yD; pd;k &drf
k f
f
d P S
p&m tvsO;f r&Sygb;l ? onfjynfaxmifpk Ediiawmfxrm ud,ygcsirS ud,e,fqif
d
kfH
J S k f f k hf
kd
&mrSae+yD;awmh ygcsifrS ygEdkifwmbJ? onfwdkif;jynfjyKv$wfawmf rzJG@pnf;rDStcgrSm
wdi;f jynfjyKv$wawmf zJ@G pnf;&eftvd@k im u|eawmfw@kd oabmwlncsuawG pmcsKyf
k
f
S
f
D f
trsdK;rsdK; csKyfwJhtcgwkef;u awmifwef;a'ou udk,fpm;vS,frsm;ESifh u|efawmfwdk@
csKyfqwhJ pmcsKyft& qdv@kd &v#ijf zifjh zpfap/ aemuf+yD;awmh awmifwef; a'oqdi&m
kd
k dS
kf
pHkprf;a&;tzJG@ tpD&ifcHpmrS axmufcHcsufrsm;udk u|efawmfwdk@vufcHvmcJhonfh
twdi;f jzpfap/ tJonfvkd vufcxm;wJh onfpmoabmwGirubJ Not only the
k
H
f
letter of agreement onfpmoabmudk u|efawmfwdk@ oabmwlnDvmcJhonfwGif
rubJ u|efawmfwdk@tbdk@rSm qdkvdk@&Sd&if The sprit of agreement oabmwlnD
vmcJwhJ wu,ft&if;cH oabmw&m;udk vufc+H yD;awmhonftwdi;f om onfwi;f
h
h
k
kd
jynfjyKv$wfawmfrSm vkyfrSmygbJ qdkwm awmifwef;e,fqdkif&m udk,fpm;vS,frsm;
wnfwnfvif;vif; em;vnfapcsiygw,f? u|eawmfw@kd ay;+yD;om;uwd/ em;vnf
h h
f
f
+yD;om; oabmwlnDcsufawGudk e,fcsJ@orm;vdk u|efawmfwdk@azgufzsufjcif; rvkyf
ygbl;? tJonfvdk ay;+yD;om; uwdESifh em;vnf+yD;om; oabmwlnDcsufawGudk
azgufzsufrnfvm;vdk@ oHo,&SdwJhvlawG[m OuUÏ cGifhjyKcsuft& ajym&v#if
u|eawmfw@kd &@J Sense of honour, Sense of self- respect, Sense of pride wd@k ukd
f
apmfum;w,fv@kd u|eawmfw@kd ,lqygw,f? tJonf awmh u|eawmfw@kd ay;+yD;om;
f
f
uwd/ em;vnf+yD;om; oabmwlnDcsufwdk@udk awmifwef;e,fu udk,fpm;vS,f
awG[m wdi;f jynfjyKv$wawmfxJ a&mufvmwJtcg/ aoaocsmcsm em;vnfapcsif
k
f
h
wmu b,fenf;ESir# u|eawmfw@kd ArmvlrsKd ;pk jzpfwvawG[m cifAsm;wd@k ukd twif;
hf
f
hJ l
tm;jzifh u|efawmfwdk@ jynfaxmifpkxJrSm roGif;ygbl;? oabmrwlbJ raeEdkifwJh
tajctaersKd ;udk vufwvH;k jcm; vdrwenf;eJ@vnf; u|eawmfw@kd rvkyyg bl; qdwm
f hJ
f
f
k
twnfhtvif; em;vnfapcsifygw,f?
(=obmoHrsm;)
onfae&mrSm u|eawmfxyf&i;f csiwmu wae@we;f u u|eawmfw@kd qukd
f
S f
k
f
D
pmwapmif a&mufvmygw,f? trSepifppfu u|eawmfw@kd awmifwef;e,f ud,pm;
f
f
k f
vS,frsm;uajymvdk@vm;/ onfvdkrS r[kwfv#ifvnf; awmifwef;e,f qdkif&mXme
n¸ef=um;a&;0efu ol@zmomtaeomcsnf; jrif;urv_yf ckHuv_yfwmvm;/ 'gawmh
u|eawmfrajymwwfb;l ? od@k aomfvnf; wqifuae+yD;awmh awmifwef;a'oqdi&m
f
h
kf
25
33. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
udpawGEihf ywfouf+yD; wdi;f jynfjyKv$wawmfrm aqG;aEG;wJtcgrm tifrwef pd;k &drf
P
S
k
f
S
h
S
a=umifhusaewJhta=umif; pmwapmif&ygw,f? onfwdkif;jynfjyKv$wfawmf&Hk;
uvnf; &ovm; rajymwwfbl;?
tJ'pmxJrm bmygovJq&if u|eawmfrwroavmuf ajym&&if awmif
D
S
kd
f
S f d
wef;e,fqdkif&m udpPt&yf&yfudk onfwdkif;jynfjyKv$wfawmfuae+yD; qHk;jzwfwJh
tcgrSm qdkif&mqdkif&me,f&J@ udk,fpm;vS,frsm; pk&Hk;oabmwlnDcsufr&bJ ESifh
wdkif;jynfjyKv$wfawmfuae+yD; rqHk;jzwfEdkifbl;qdkwm u|efawmfwdk@awmifwef;e,f
pHprf;a&;tzJ@G we;f u axmufccsuay;cJygw,f? tJ'gvnf; trSepifppf u|eawmfw@kd
k
k
H f h
f
f
t}uHay;wJtwdi;f xnfcjhJ cif;jzpfygw,f? tJonfrmqd&if ud,pm;vS,awG tcsi;f
h k
h
S k
k f
f
csi;f bJ vlrsm;pk vlenf;pk rjzpfbEihf oabmuJvwae&mrSm nDwr#wl oabmuJvGJ
J S
G GJ hJ
l
G
ae=uv#i/f b,fvenf;ESihf wdi;f jynfjyKv$wawmfuae+yD; qH;k jzwfrvJqwhJ ar;cGe;f
kd
k
f
kd
udk awmifwef;e,fqdkif&m udk,fpm;vS,fawG[m onfudkawmhvmrar;=ubl;? odk@
aomfvnf; rqdiwawmifwef;e,fqi&m Xmen¸e=f um;a&;0efuae+yD; Ed;_ aqmfcsuf
k f hJ
kd f
t& bk&ifcrif;}uD;uae+yD; pdwy+l yD;ar;w,f? u|eawmfoabmrSm 'g[m enf;vrf;
H
f
f
h
pnf;urf; rrSefbl;vkd@ ,lqw,f? bmjzpfvdk@vJqdk&if ,ckajymqdkaejcif;[mvnf;
awmifwef;e,fqdkif&m udk,fpm;vS,frsm;uae+yD;awmh t*FvdyfoGm;uyfw,fvdk@
u|eawmfrqdvygb;l ? od@k aomfvnf; onfwi;f jynfjyKv$wawmfu qH;k jzwfwuprm
f
k kd
kd
f
hJ d P S
t*Fvdyf&J@ tumtuG,fudk igwdk@awmhjzifh ,lrS csrf;om&m&r,fvdk@xifv#if/
u|eawmff &Si;f &Si;f bJajymcsiygw,f? t*Fvy[m trSepifppf taES;ESitjref ol@vuf
f
f
d f
f
hf
atmufcwi;f EdiiawGu xGuom;&awmhrmbJ? b,fvbjJ zpfjzpf onfvjkd zpfae+yD;
H kd k f H
f G
S
kd
urBmtvm;tvm}uD;xJrm onfvpwxm;&SwvawG[m ud;k uG,&m b,fenf;
h
S
kd d f
d hJ l
f
ESifhr# &SdEdkifrnf r[kwfbl;qdkwmudk u|efawmf owday;vdkygw,f?
tJ'Dawmh u|efawmfwdk@ wdkif;jynfjyKv$wfawmf ta=umif;ajym&&if b,f
t*Fvdyf&J@ tultnDESifhr# onfwdkif;jynfjyKv$wfawmfudk vm+yD;awmh =oZmray;
Edib;l qdwm odapcsiygw,f? onfwi;f jynfjyKv$wawmfrm awmifwef;qdi&mudpP
kf
k
f
kd
f
S
kf
awGudk pOf;pm;aqG;aEG;wJhtcgrSm cifAsm;wdk@oufqdkif&mawmifwef;e,fawGudk,fpm;
vS,tcsi;f csi;f b,fo@l b,forS rJrombJEihf wlae=uw,fq&if onfvwawmf
f
l
S
kd
$ f
xJrSm zqyvtrwfrsm; qHk;jzwfwJhtwdkif; trsm;qHk;tzJG@&J@ acgif;aqmiftjzpfESifh
u|efawmfwdk@ wnfhwnfhvif;vif;ajymvdkwmu cifAsm;wdk@tcsif;csif; tJonfvdk
b,fo@l b,forS rJrombJEihf rJ+ydKifae=uwJtcgrm/ u|eawmfw@kd onfwi;f jynfjyK
l
S
h
S
f
kd
26
34. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
v$wfawmfuae+yD;awmh twif;zd+yD;awmh rqHk;jzwfapygbl; qdkwmudk u|efawmf
uwday;ygw,f?
(=obmoHrsm;)
tJonfawmh awmifwef;e,fqi&mudpEihf ywfouf+yD;awmh u|eawmfw@kd
kd f
P S
f
&J@ apwem[m tifrwef &Sif;&Sif;xm;ygw,f? u|efawmfwdk@ wifoGif;wJhtqdk+yD;wJh
aemuf qufvuf+yD;awmhum jynfaxmifpz@GJ pnf;wJae&mrSm jynfaxmifpxJ ygcsif
k
h
k
wJhjynfe,fawG[m b,fvdktcsuftvufawG/ b,fvdktcGifhta&;awG/ b,fvdk
tajccHawG tJonfvkd tcsutvufawGt& pkaygi;f oifw,f qdwupawG aqG;aEG;
f
h
k hJ d P
wJhtcgrSm u|efawmfwdk@wifoGif;wJhtqdkawG u|efawmfwdk@ wifoGif;wJht}uHOm%f
awG/ 'gawGukd oabmrusv@kd &&if oabmruswtwdi;f awmifwef;e,fbufqi&m
dS
hJ k
kd f
ud,pm;vS,awG[m oabm&Sd ArmjynfEihf raygi;f bJ aecsiaeEdiw,f? 'gu|eawmf
k f
f
S
f kf
f
,ae@ onfwdkif;jynfjyKv$wfawmfxJrSm onfpum;udkajymjcif;bJ? u|efawmfwdk@
apwemudk b,favmufxdatmif &Sif;&Sif;vif;vif; jywfjywfom;om;xm;w,f
qdwmudk odapcsiv@kd ajymqdjk cif;jzpfygw,f? aemuf+yD;awmhwcsuf onfvcifAsm;wd@k
k
f
kd
oabmrwlvdk@&Sdv#if rygcsifaevdk@ ajymwJhae&mrSmvnf; e,fcsJ@orm;awGudk
wbufuae+yD;awmhum rygcsifaeyguGm qdk+yD;awmh/ rygbl;vdk@xifwJhtcgusawmh
wbufu0if+yD;awmh r&_wb;l ? od@k aomf u|eawmfw@kd tjrifawmh&w,f? b,fEiiH
f
f
dS
kd f
b,fe,frSmjzpfjzpf ,ckacwfrSm onfwdkif;EdkifiHrS urBm}uD;rSm jzpfaewJh0g'ESifh
urBm}uD;rSm jzpfaewJh ta&;awG&J@udpPawG&J@ *,uft&dkufudk rcH&wJhe,f&,fvdk@
&SdrSmr[kwfbl;? 'Drdkua&pD0g'/ 'Drdkua&pDw&m;awGacwfpm;aewJh 'DurBm}uD;rSm
'D r d k u a&pD o abmxm; rxm;Ed k i f w J h e ,f [ m taES ; ES i f h t jref tJ o nf e ,f r S m
&SwvawG Ed;k =um;xºuGvm+yD; onfvurBm}uD;&J@ oabmw&m;awGEihf jzpfysuae
d hJ l
kd
S
f
wJh acwfoabmw&m;awGEihf qef@usibufoabmw&m;awGukd wGe;f vSeypf=urSm
S
f
f
bJqwm u|eawmferwzwfxm;csiw,f? tJonfawmh onfvu|eawmfw@kd onf
kd
f
d d f
f
kd f
em;vnfxm;wJtwdi;f u|eawmfw@kd Eihf twlwyg+yD; rvkycsib;l qdv#if u|eawmf
h k
f
S
l
f f
k
f
wdk@ twif;rwdkufwGef;ygbl;? tJonfvdk ryg ygatmifqdk+yD;awmhum 'guawmh
Armpum; r[kwfbl;xifw,f? u|efawmfem;vnfoavmufawmh u&ifpum;
bJv@kd xifw,f? twif;eom;yg;,m;vkywhJ enf;rsKd ;vnf; u|eawmfw@kd rvkyygb;l ?
f
f
f
tJ'gudk wnfhwnfhvif;vif; awmifwef;e,fbufu u|efawmhfrdwfaqGrsm;udk
u|efawmf em;vnfapcsifygw,f?
27
35. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
bmjzpfv@kd vqv#if u|eawmfw@kd tifrwef &Si;f &Si;f vif;vif;oabmxm;ae
J kd
f
wJh txJuae+yD;awmh &_wfatmifvkyfae=uwJhvlawGu ,ckwavmrSm awmfawmf
rsm;aeawmh 'gudk&Sif;onfxuf&Sif;atmif xyf+yD;ajym&jcif;jzpfw,f? u|efawmfh
rdwaqGwa,mufu u|eawmfuajymovdbcifAsm? tJonfvkd &Si;f &Si;f ajymwmudk
f
f
h kd
k J
bJ/ ol@pdwfxJrSm &_wfaew,fqdkawmh tJ'gawmh rwwfEdkifbl;? (&,foHrsm;)
tJonfawmh jynfaxmifpkEdkifiHawmfrSm b,fe,fawG yg&rnfqdkwm
u|efawmfwdk@onftxJrSm xnfhxm;wmvJ r&Sdao;ygbl;? ygcsifwJhvlawG yg=u?
t"dyg` ,u e,fuowfrwrxm;bJEihf jynfaxmifpEiiawmfv@kd omrn xnfxm;
f
kd f S f
S
k kd f H
h
jcif;jzpfygw,f? aemuf+yD; tcsKyftjcmtm%mydkif orRwEdkifiHawmfvdk@ qdk&jcif;[m
vGwfvyfw,ffqdkwJh t"dy`g,fudk u|efawmfodwf+yD;awmh &Sif;jyaep&m rvdkygbl;
xifayrnfh bmjyKvd@k tcsKyftjcmtm%m Sovereign power tcsKyftjcmtm%m
&S&rnfv@kd xyf+yD;yg&ovJqv#if tcsKyftjcmtm%mqdwm oabmw&m;trsKd ;rsKd ;
d
kd
k
&Sdygw,f? trSefawmh State EdkifiHawmfqdkuwnf;u tcsKyftjcmtm%m[m
t}uHK;0if+yD;om;bJ? onfoabmw&m;ESifh &SdwJh[mvnf; &Sdygw,f? odk@aomfonf
Ediiawmfqayrnfh tm;r&/ rauseyfao;bJEihf tcsKyftjcmtm%mydiwhJ Ediiawmf
kfH
kd
S
kf kfH
qdkrSomv#if jynfhpHkavmufwJh oabmw&m;rsdK;vnf;&Sdygw,f?
yXroabmw&m;uawmhum Theory pmoabmavmufomjzpfyg w,f?
'kw,oabmuawmh vufawG@jzpfwhJ oabmw&m;ygb? b,fvkd vufawG@ jzpfwhJ
d
J
oabmw&m;rsd K ;awG bmvJ q d k & if onf v G w f v yf w J h E d k i f i H a wmf q d k + yD ; awmh
zJG@pnf;wnfaxmifvdkuf=uwJh EdkifiHawmftoD;oD;wdk@&Sd=uayrnf? tcsKyftjcm
kd f H
tm%mESihf jynfpwhJ Ediiawmf Sovereign State tcsKd @EiiawGuawmh tJonfvkd
h kH k f H
r[kwfbJESifh jynfaxmiftcsif;csif;qufoG,fwJh EdkifiHa&;pum;rSmqdkv#if Vassal
State vdk@qdkcH&ygw,f? Vassal qdkvdk@&Sdwmu wynfhu|efEdkifiHawG oabmrsdK;bJ?
f
u|eayrnfv@kd Colony vnf;r[kwb;l ? ol@bmomol ol@rif;ESihf ol@csi;f ESi/hf ol@tpd;k &
f
h
ESifhbJ/ tjyifbef;tm;jzifhawmh vGwfvyfw,f? odk@aomfvnf; EdkifiH}uD;wEdkifiH&J@
=oZmv$ r f ; rd k ; r_ csKyf c s,f r _ u d k txl ; wvnf c H a ewJ h Ed k i f i H j zpf v d k @ Vassal State
vdk@ac:w,f? aemuf+yD;awmh u|efawmfwdk@ EdkifiH}uD; ESpfEdkifiH=um;rSm e,fedrdwfjcm;
ay;&H k a vmuf j zpf w J h Ed k i f i H a wmf r sd K ;vnf ; &S d y gao;w,f ? Buffer State tJ ' D v d k
EdkifiHawmftrsdK;rsdK; vufawG@tm;jzifh&Sdw,fqdkwmudk u|efawmfwdk@awG@&ygw,f?
u|efawmfwdk@vdkcsifwmuawmhum EdkifiH}uD/;ESpfEdkifiH=um;rSm e,fedrdwfjcm;ay;&Hk
28
36. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
avmufjzpfwhJ Buffer State rsKd ;vdk e,fjcm;Ediiuav;rsKd ;vnf; rjzpfcsib;l ? aemuf
kfH
f
+yD;awmh Edii}H uD;wEdii&@J =oZmv$r;f rd;k r_ txl;wvnfc&wJh Vassal State rsKd ;vnf;
kf
kfH
H
rjzpfcsifbl;? u|efawmfwdk@ jzpfcsifwmuawmh qefr&Sd apmufpm;}uD;bJ ac:ac:
(&,forsm;) u|eawmfw@kd jzpfcsiwhJ Ediiuawmh vGwvyf+yD; tcsKyftjcmtm%m
H
f
f kfH
f
ydkifwJh EdkifiHawmf jzpfcsifw,f? (=obmoHrsm;)
tJonf EdkifiHjzpfwJhtcgrSmvnf; u|efawmfwdk@EdkifiHawmfrSm orRwpHepf
tm;jzifh zJG@pnf;&rnf? wjcm;pHepft& zJG@pnf;wmudk u|efawmfwdk@ rvdkvm;ygbl;?
orRw pHepfqwm[m u|eawmfw@kd onfacwfonftcgusromv#if u|eawmfw@kd
kd
f
S
f
ArmpmrSm ay:vmwJhpum;yg? bmjzpfvdk@vJqdkv#if wwdkif;jynfvHk;udk wEdkifiHvHk;udk
rif;vkytycsKyf&rnfh yk*K~d vfukd 4 ESpw}udrjf zpfap/ 5 ESpw}udrf jzpfap/ 10 ESpw}udrf
f k f
f
f
f
jzpfap ponftm;jzifh tJonfvdk a&G;aumufwifajr‡mufw,fqdkwJh xHk;pH[m ,ck
onfbuf acwfawGusrS ay:vmwJh pHepfrsdK;jzpfw,f?
tJonfawmh u|efawmfwdk@tbdk@rSmawmh (rif;) qdkvdk@&Sdv#if/ wdkif;oljynf
om; vkyfwJholawGu t&rf;v$wfxm;tyfwJh vlawGr[kwfbl;? tcsKyftcs,f&Sd
wefoavmuf &Sdoifhw,f? trSefpifppf EdkifiHawmfrSm&SdwJh tcsKyftjcmtm%mudk
ydkifwJhvlawG[m b,folawGjzpf&rvJ qdkvdk@&Sd&if/ u|efawmfwdk@,Hk=unf,lqcsufu
awmh Ediiawmfol Ediiawmfom;wd@k [m tJonfEiirm&SwhJ tcsKyftjcmtm%mudk
kfH
kfH
kd f H S d
ydkifqdkifwJhvlawGvdk@ ,lqygw,f? tJonfvdk ydkifqdkifwJhvlawGuae+yD; v$Jay;vdk@om
(rif;) tpdk;&wdk@ qdkwm ay:vm&jcif;jzpfygw,f?
tJonfvkd v$ay;wJtwdi;f (rif;) wd@k / tpd;k &wd@k ay:vmwJtcgrm tJonf
J
h k
h
S
(rif;) wdk@ tpdk;&wdk@[m tcsKyftjcmtm%mudkydkifxm;wJh EdkifiHol EdkifiHom;awGu
rvdkcsifwJhtcgrSm rvdkwJhtavsmuf wm;qD;EdkifwJh tajctaersdK;&Sd&r,f? tJonf
awmh u|efawmfwdk@tbdk@rSm qdkvdk@&Sd&if ArmEdkifiHtwGuf vdkvm;tyfwJhpHepf[m
tcsetcgtavsmuf a&G;aumufwifajr‡mufwhJ orRwpHepfuomv#if u|eawmfw@kd
d f
kd
f
vdkvm;onfhtwdkif; onfwdkif;jynfjyKv$wfawmfrSm tqdkoGif;wJhtcgrSm orRwEdkifiH
qdkwJh pum;vHk;udk oGif;xm;jcif; jzpfygw,f?
tJonfawmh yXrtyd'uqdv#if “Ediiawmf zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccHOya'
k f k
kfH
f
onf jrefrmjynfaxmifpEii[k ac:wGiaom vGwvyfonfh tcsKyftjcmtm%mydif
k kd f H
f
f
k
orRwEdii. zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccHjzpfap&rnf” onft"dyg` ,uawmh u|eawmf
kfH
f
f
f
wdk@wdkif;jynfudk vGwfvyfwJh tcsKyftjcmtm%mydkifwJh EdkifiHtjzpf a=unmrnf?
29
37. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
tJonfEii[mvnf; orRwEdiiH jzpf&rnf? orRwpHepft& zJ@G pnf;xm;wJh
kd f H
kf
EdkifiHawmfjzpf&r,f- qdkwJh rlawGudk xnfhxm;ygw,f? onfEdkifiHawmf[mvnf;
jynfaxmifpkEdkifiHawmf jzpf&rnf?
'kwd,tydk'fjzpfwJh “jynfaxmifpkEdkifiHawmfwGif zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccH
Oya'u owfrSwfaz: jyonfh woD;yk*~vjynfe,frsm;yg0ifapvsuf” tJ'gu
u|eawmfw@kd onf jynfaxmifpxrm b,fe,fb,fe,fawGygrvJ qdwmudowfrwf
f
k J S
k
k
S
&rnf? zJG@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'awG a&;qJGwJhtcgrSm b,fe,fb,fe,f awGyg
r,f qdwmudowfrw&rnf? tck rowfrw&ao;bl;/ ygcsiwe,fawGomowfrwf
k
k
S f
S f
f hJ
S
&rnf? tck rowfrw&ao;bl;? ygcsiwe,frS yg=uygqwm &Si;f ygw,f? “od@k owf
S f
f hJ
kd
rSwaz: jyxm;onfh woD;yk*vjynfe,frsm;onf zJ@G pnf;tkycsKyfykH tajccH Oya'wGif
f
~
f
owfrSwfaz: jyxm;onfESifhtr# udk,fydkiftkyfcsKyfa&; tm%mrsm; &Sdap&rnf?”
xdz@GJ pnf;tkycsKyfykH tajccHOya'rSm aemufu|eawmfw@kd tcsi;f csi;f aqG;aEG;
k
f
f
wdiyifnEi;f qH;k jzwf+yD;wJaemuf owfrwaz: jyxm;wJh ud,yitycsKyfa&;tm%m
kf
‡d _d
h
S f
k f kd f k f
rsm;vnf;&Svrrnf? tJonfawmh onfuprm &Si;f &Si;f em;vnfapcsiwmu onfvkd
d d hf
d P S
f
jynfaxmifpEiiawmfxrm woD;yk*vjynfe,frsm;[m b,fjynfe,fawGvJ qdwm
k kd f H
J S
~
k
onftxJrm rygao;bl;? b,fe,fawGu ygcsiv@kd b,fe,fawGu rygcsib;l qdwm
S
f
f
k
EdkifiHzJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'wGif owfrSwfaz: jyxm;onfh jynfe,frsm;[m
ud,yitycsKyfa&; tm%mrsm;&Sap&r,f qdwtwdi;f tJonfu,yitycsKyfa&;
k f kd f k f
d
k hJ k
kd f kd f k f
tm%mawGukd owfrwb@kd vao;w,f? txl;ojzifh awmifwef;e,fy,f ud,pm;
S f
kd
k f
vS,frsm;ESifh wdkifyifaqG;aEG;+yD; vkyf&rnfh udpPjzpfygw,f?
tJonfvdkvkyf+yD;rS oabmwlonfjzpfap/ aemufqHk; qHk;jzwfcsufusonf
jzpfap/ tJonfvdk qHk;jzwf=uwJhtcgrSm owfrSwfaz: jyxm;wJh udk,fydkiftkyfcsKyfa&;
tm%mrsm;ud k oabmwl a useyf v d k @ 0if v mwJ h jynf e ,f r sm;omygvd r f h r ,f ?
jynfaxmifpEiiq+kd yD; tJonfvoabmavmufom xnfxm;w,f? b,fe,furS
k kd f H
kd
h
kd
u|efawmfwdk@ b,fe,fudkrS twif;xnfhxm;wm r[kwfygbl;?
(3) “tcsKyftjcmtm%mydivwvyfaom orRwjrefrmEdiiawmfEiwuG
kf G f
kfH
S hf
tygt0if j zpf o nf h jynf e ,f r sm;ES i f h tpd k ; &tzJ G @ tpnf ; rsm;tm;vH k ; wd k @ .
tcGitm%m [lor#w@kd onf wdi;oljynfom;wk@d xHrS oufqif;ap&rnf” 'guawmh
hf
kf
u|eawmf,ckwiu ajymcJonftwdi;f vGwvyfonfh tcsKyftjcmtm%mydif EdiiH
f
Gf
h h k
f
k kf
awmfv@kd zJ@G pnf;vduwtcgrm tJonfEiiawmfyiwhJ tJonfEiiawmf vufxrm
k f hJ
S
kd f H
kd f
kd f H
J S
30
38. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
&SdwJh tcsKyftjcmtm%m[m b,folawG&J@ vufxJrSm b,folawGuomv#if
ydiqioifw,fqwhJ jyemoabmw&m;udk u|eawmfajz&r,fqv@kd &&if wki;f ol
k f kd f h
kd
f
kd dS
d
jynfom;awGuomv#if rlvblwtm;jzifh Ediiawmf&@J tcsKyftjcmudk ydiwhJ vlawG
kfH
kf
jzpfw,fvdk@ u|efawmfwdk@,lqw,f/ ,Hk=unfw,f?
&mZ0ifa=umif;vdu=f unf/h Arm&mZ0ifa=umif;ud=k unfrvm;/ urBm&mZ0if
k
h
h
a=umif;udb=J unf=h unf/h b,fvb=J unf=h unfh Ediiawmf&@J tcsKyftjcmtm%mawG
k
kd
kfH
qdkwm rlvblwudk=unfhvdkufr,fqdkv#if wdkif;oljynfom;awGvufxJrSm &Sdw,fqdk
wmudkawG@&ygvdrfhrnf? u|efawmfwdk@ t,ltqrSmqdkv#if urBmtporRwrif;u
qdwtwdi;f orRwrif;udk vlawGuwifajr‡mufcwmbJ? tJonftwdi;f a&S@av#muf
k hJ k
hJ
k
+yD; jzpf&rSmbJ? tJonftwdkif; u|efawmfwdk@[m tcsKyftjcmtm%mydkif vGwfvyf
aom orRwjrefrmEdkifiHawmfESifhwuG/ tygt0ifjzpfonfh jynfe,frsm;ESifh tpdk;&
tzJG@tpnf; tm;vHk;wdk@. tcGifhtm%m[lor#wdk@onf wdkif;oljynfom;wdk@xHrS
oufqif;ap&rnf qdkvdkjcif;jzpfygw,f?
tJonfawmh onfoabmudk u|eawmfw@kd tckcsxm;vduwtcg jrefrm
f
k f hJ
EdkifiHawmf&J@ zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk a&;qJGwJhtcgrSm wdkif;oljynfom;awG
qDu tcGifhtm%m&w,fqdkwJhtcsufawGqdkvdk@&Sdv#if rygbl;qdkwJh t"dy`g,fbJ?
b,ftcsuf[mjzifhonfrlESifhqef@usifaernf/ rqef@usifbl;qdkwm tao;pdyfusrSbJ
aqG;aEG;=unfhEdkifrnf?
trSwf (3) tcsKyftjcmtm%m[m wdi;f oljynfom;awGvufxrm &Sw,f
k
J S d
qdkwJh oabmw&m;udk tajccHxm;jcif; jzpfygw,f?
(4) jynfaxmifpEiiawmf. wdi;f oljynfom; rSeor#onf vlra&;&mY‚if;/
k kd f H
k
f
_
pD;yGm;a&;Y‚if;/ EdkifiHa&;Y‚if;/ w&m;r#wr_&Sdapv#ufæonf u|efawmfwdk@zJG@pnf;
tkyfcsKyfyHktajccHOya'a&;qJGbdk@ pDpOfwJh tcgrSm vlr_a&;&mY‚if;/ pD;yGm;a&;&mY‚if;/
EdkifiHa&;Y‚if; w&m;r#wr_&Sdatmif zefwD;xm;&w,f? t"dy`g,fu vlr_a&;&mY
w&m;r#wr_&Sdap&r,f qdkwJht"dy`g,fu u|efawmfwdk@tvkyform;ESifh tvkyf&SifudpP
rsKd ;awG/ v,form;ESihf v,f&iqufqwuprsKd ;awG tp&Sonftm;jzifh vltcsi;f csi;f
Sf
H hJ d P
d
aygi;f oif;qufqwuprsKd ;awG wa,mufEiwa,muf wef;wltcGita&;&atmif
H hJ d P
S hf
hf
pDrHzefwD;xm;bdk@vdkw,f qdkwJhoabmygbJ?
pD;yGm;a&;Y qdkvdk@&Sdv#if wbufpD;eif;tm;jzifh vkyfEdkifwJhtajctaeawGudk
z,f&Sif;+yD;awmh pD;yGm;a&;Y tvkyfwlv#if tJonftwdkif; tcGifhta&; twlwljzpf
31
39. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
Edkifor# jzpfatmif qdkwJhoabmudk pDrHzefwD;xm;&ef jzpfygw,f? EdkifiHa&;rSmvnf;
w&m;r#wbdk@vdkw,f? EdkifiHa&;rSm qdkvdk@&Sdv#if b,foluawmhjzifh rJr&xdkufbl;/
b,folujzifh rJ&xdkufw,f ponfjzifh EdkifiHa&;n‡if;qJr_awG csKyfcs,fr_awG r&Sdap&
bl;? aemuf+yD;awmh b,fol[m b,f&mxl;rsdK;udk r&ap&bl;/ b,folomv#if
&&r,fqdkwJh tJonfvdk csKyfcs,fr_awG[m EdkifiHa&;w&m;r#wr_udk xdcdkufw,f?
tJonfawmh Ediia&;rSm EdiioEiiom;jzpfwowi;f rdrw@kd t&nftcsi;f
kfH
k f H l kd f H
hJ l kd
d
a=umiftcGita&; &oGm;Edib@kd b? tm;vH;k &&ifvJ tm;vH;k &bd@k / onfoabmrsKd ;ESihf
h
hf
kf
J
w&m;r#wr_&Sd&r,f? aemuf tqifhtwef; Equality of Status tqifhtwef;rSm
vnf;wlnD&r,f? tqifhtwef;rSm wlnD&r,fqdkwJh oabmuawmh olaÏ;&,f/
qif;&Jom;&,f/ bm&,ftp&Sdojzifh onfvdkuJGjym;xm;wmr&SdbJESifh olaÏ;&,f
qif;&Jom;&,fqdkwmu ypPnf;tajctaetavsmuf &Sdaewkef; &Sdaeayrnfh tqifh
twef;rSm qdv@kd &&if wlnap&r,f? tqiftwef;rSm wlnap&r,f qdwoabm[m
k dS
D
h
D
k hJ
u|eawmfw@kd ae&mrSmbJjzpfjzpf/ olaÏ;qd&ifawmh b,fvy+kd yD;awmh tcGita&;&r,f/
f
k
kd
hf
qif;&Jom;qd&ifawmh b,fvr&bl; ponfjzifh onfvr&Sap&bJEihf tqiftwef;
k
kd
kd d
S
h
wGif tm;vHk;ql}uHKedrfhjrifhr&Sd yuwd wlnDap&r,fqdkwJh tcsufjzpfygw,f?
hf
aemuftcGita&; Equality of opportunity tcGita&;rSmvnf; wef;wl
fh
&r,fqwt"dyg` ,[m ynmoif=um;=uwJae&mrSm Oyrmqd&if Om%ft&nftcsi;f
kd hJ
f
h
k
csif;twlwljzpfvdk@&Sdv#if Om%f&Sdoavmufol@ynmtvdkuf&vdk@ tcGifhta&;[m
vnf; &Soifw,fqwhJ oabmrsKd ;bJ? qif;&Jwoawmh qif;&Jw,fqv@kd tcGita&;
d h
kd
hJ l
kd
hf
r&bl;? csr;f omwJoomv#if tcGita&;&r,fqwhJ onfvoabmrsKd ; r[kwbEihf
h l
hf
kd
kd
f J S
tm;vHk;tcGifhta&;rSm Opportunity tcGifhta&;ay;wJhae&mrSm r,lwwfv#if/
,lwwfwvreor# tcsKyftcs,r&SbEihf ,lEiwtcGita&;&S&rnf qdwoabm
hJ l S f
f d J S
kd f hJ
hf
d
k hJ
w&m;omjzpfygw,f?
_ S
aemuf Oya'oufa&mufr_ Before the Law Oya'oufa&mufrrm wlnD
&r,f qdwoabmuawmh Oya'a&S@arSmufY b,forqdk orRwbJjzpfjzpf/ awmom;
k hJ
l
bJjzpfjzpf Oya'pnf;urf;udk azguzsuwtavsmuf tjypf'%fc& vdrrnf? aumif;
f f hJ
H
hf
wmvkyfvdk@&Sd&ifvJ aumif;wJhtavsmuf Oya'&J@ csD;jr‡ifhjcif;cH&r,f? onfvdk Oya'
a&S@arSmufrmqdv#if b,forqdk (rif;) jzpfjzpf/ qif;&Jom;jzpfjzpf/ olaÏ;om;jzpfjzpf
S k
l
tm;vHk;[mwef;wljzpf&r,f qdkwJhoabmbJ?
32
40. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
tJonfvkd vlra&;&mY‚if;/ pD;yg;G a&;&mY‚if;/ Ediia&;&mY‚if;/ w&m;r#wr_
_
kfH
&Sapv#uf tcGita&;Oya' oufa&mufrwif yuwdwnap&rnfjh yif w&m;Oya'
d
hf
_ G
l D
ESiaomf‚if;/ trsm;jynfow@kd apmifpnf;tyfaom tusioumESiaomf‚if; rqef@
hf
l
h
hf d Q hf
usifor# vGwfvyfpGm}uHpnfydkifcGifh/ xkwfazmfajymqdkydkifcGifh/ ,Hk=unfydkifcGifh/ bmom
w&m;udk;uG,fydkifcGifh/ 0wfjyKcGifh/ y&da,oe&SmrDS;ydkifcGifh/ pnf;&Hk;ydkifcGifh/ jyKrlaqmif
&GufydkifcGifhwdk@ &&Sdwnf+rJap&eftwGuf zJG@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'wGif tcdkiftvHk
owfrSwfxm;&Sdap&rnf?
'guawmh u|efawmfwdk@ jynfolvGwfvyfa&;yg&rnf qdkwJht"dy`g,fygbJ?
onftxJrSm tusOf;&Hk;+yD; vGwfvyfpGm }uHpnfydkifcGifh/ xkwfazmfajymqdkydkifcGifh/
,Hk=unfydkifcGifh/ bmomw&m;udk;uG,fydkifcGifh/ 0wfjyKydkifcGifh/ y&da,oe&SmrDS;ydkifcGifh/
pnf;&H;k ydici/hf jyKrlaqmif&uyiciv@kd qdxm;ygw,f? aemufu|eawmfw@kd zJ@G pnf;tkyf
kfG
G f kd f G hf
k
f
csKyfykH tajccHa&;qJwtcgusv#if onfxufy+kd yD;awmh ususeeESihf &Si;f &Si;f vif;vif;
G hJ
h
u|eawmfw@kd a&;&ygvrr,f? tJonftcgusv#if Oya'oabm a&;qJ&ygvrr,f?
f
d hf
G
d hf
onfawmhrS tusOf;r#ESifh b,fvdktcGifhta&;rsdK;awGESifh vlwdkif;vlwdkif;&SdxdkufwJh
tcGifhta&;rsdK;awGvJ ay;xm;&r,f qdk+yD;awmh !¸ef=um;jcif;r#om jzpfygw,f?
tJonfvdk n¸ef=um;wJhae&mrSm onfvdkvGwfvyfr_awGudk ay;wJhae&mrSm
Subject to Law & Public morality w&m;Oya'ESifhaomf‚if;/ trsm;jynfolwdk@.
apmif f h p nf ; tyf a om tusif h o d u Q m ES i f h a omf ‚ if ; rqef @ usif o r#/ u|ef a wmf w d k @
aemufusv@kd &&if wdi;f jynfuwifajr‡mufvuwvwawmfw@kd / tJonfvwawmfu
dS
k
kd f hJ G f
G f
vkyxm;wJOya'/ aemuf+yD;awmh Oya'rvkyayrnfh u|eawmfw@kd vl@x;kH pHrm rvkyf
f
h
f
f
S
tyfwJh oabmw&m;awG&Sdao;w,f? trsm;jynfolwdk@apmifhpnf;tyfaom tusifh
oduQmESifhaomf‚if; rqef@usifor#/ Oyrmqdkvdk@&Sd&if vGwfvyfa&;&+yD qdk+yD;awmh
vGwvyfpm jyKrlaqmif&uyici&w,f qd+k yD;awmh vlwa,mufuae+yD; ud,w;kH vH;k
f
G
G f kd f G hf dS
k f
ESihf vrf;rrSmolav#muf+yD;awmh ajy;csiwi;f ajy;vk@d rjzpfb;l qdwm[m trsm;jynfol
f dk
k
wdk@ apmifhpnf;tyfwJh tusifhoduQmESifh qef@usifaew,f?
trSefuawmh onfvdkowfrSwfxm;wm r&Sdbl;qdk&if/ jyKrlaqmif&GufydkifcGifh
twdkif;qdkv#if u|efawmfwdk@ =unfhae&r,f? bmjzpfvdk@vJqdkv#if b,folrSvnf;
oGm;rxdcdkufbl;/ ol@[mol vGwfvGwfvyfvyfESifh jyKrlaqmif&GufydkifcGifhtwdkif;
vkyfwmjzpfaew,f? onfvdk[mrsdK;rSm tJonfvdkw&m;vGefvmwJhudpPrsdK;awG us
awmh trsm;jynfow@dk apmifpnf;tyfaom tusioumESihf qef@usiv#if u|eawmf
l
h
hf d Q
f
f
wdk@ pOf;pm;=unfh&r,f?
33
41. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
tJ'gqef@usifw,fvdk@&Sd&if onfvdkae&mrsdK;rSm vGwfvyfr_qdkwdkif; wu,f
vGwvyfr_ rac:Edib;l / vGwvyfr[m trSepifppf pnf;urf;&SrS vGwvyfr_ jzpfEif
f
kf
f
_
f
d
f
kd
w,fvdk@ u|efawmf,lqw,f?
tJonfvdk pnf;urf;owfrSwf+yD;awmh vlwkdif;vlwdkif;vGwfvyfr_awGudk
owfrSwfay;yg qdk+yD;awmh onftqdkrSm n¸ef=um;xm;jcif; jzpfygw,f? tJonfvdk
+yD;wJaemuf trSwf (5) zJ@G pnf;tkycsKyfytajccHOya'rSm- vlenf;pktbd@k vHavmuf
h
f kH
k
aomumuG,jf cif;rsm; xnfoi;jyXmef;xm;&Sap&r,f? tJonfrmvnf; u|eawmf
h Gf
d
S
f
wdk@vlrsdK;a&;twGuf vlenf;pkqdkwm &Sdygao;w,f? onfawmh olwdk@wawGtwGuf
vnf; vHkavmufwJhumuG,fcsufrsm; xnfhoGif;jyXmef;xm;bdk@ vdkygw,f? onfvdk
xnfh&ifawmh vHkavmufr,f/ b,fvdkxnfh&ifawmh rvHkavmufbl; qdkwJhudpP
t&yf&yfudk u|efawmfwdk@ aemufaumfrwDawGzJG@pnf;+yD; aqG;aEG;wJhtcgusawmh
tao;pdyfaqG;aEG;bdk@ jzpfygw,f? onfrSmawmh rltm;jzifh u|effawmfwdk@ vlenf;pk
twGufvnf; pOf;pm;+yD;awmh vlenf;pkumuG,fbdk@ tcsufawGvnf; xnfh+yD;
pOf;pm;cJhygvdk@ rSmcJhwJhoabmygbJ? trSefuawmh onftqdk[m aemufzJG@pnf;rnfh
aumfrwDawGudk rSmcJhwJh pum;omjzpfygw,f? bmawGbmawG vkyfvmcJhygqdkwJh
oabmawGygbJ?
eHygwf (6) uawmh “vGwfvyfaom tcsKyftjcmtm%mydkiforRwjrefrm
EdkifiHawmf. e,fajrwdk@ waygif;wpnf;wnf; wnfwHhcdkif+rJa&;udkvnf;aumif;/
EdkifiHawmf. =unf;/ a&/ av wdk@udk tcsKyftjcmpdk;rdk;tkyfcsKyfydkifcGifhudkvnf;aumif;/
w&m;"rREiwuG jynfaxmiftcsi;csi;Oya't& xde;apmifxm;&Sap&rnf? xd@k jyif”
S hf
f f
f
h
d
'guawmh vdawmhvw,f? od@k aomfvnf; u|eawmfy*K~d vfoabm ajym&rnfqv#if
k
kd
f
f
k
kd
wrsdK;uawmh }uD;}uD;us,fus,fa&;wmwrsdK;ygbJ? trSefuawmh Oya'wwfwJh
OD;csexe;f wd@k vy*K~d vfawGu }uD;us,onfxuf }uD;us,atmif/ crf;em;onfxuf
f G
kd k
f
f
crf;em;atmif xnfhxm;wmyg? 'guawmh odyf&Sif;aep&mrvdkygbl;? =unf;/ a&/
av onftxJrSm ygwJhtcGifhta&;awG ydkifqdkif&r,f? aemuf+yD;awmh According
to Justic and International Law jynfaxmiftcsi;csi; Oya't& w&m;"rREiwuG
f f
S hf
xdef;apmifhxm;&Sd&r,f? u|efawmfwdk@ wkdif;jynfwnfae=uwmudk cef@cef@nm;nm;
wki;f jynfwnfaxmif&rSmud;k ? tJonfawmh u|eawmfw@kd [m =unf;/ a&/ av wd@k ukd
d
f
tcsKyftjcmpd;k rd;k tkycsKyfyiciuvnf;aumif;/ w&m;"rREiwuG jynfaxmif tcsi;f
f kd f G hf kd
S hf
csif; Oya't& xdef;apmifhxm;&Sd&rnf? wrsdK;uawmh Oya'a&;wJhtcgrSm wcrf;
34
42. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
wem;a&;&rnfh tcsuftvufawGygbJ? ta&;vnf;}uD;ygw,f? crf;crf;em;em;
vnf; a&;bdk@vdkygw,f?
aemufeHygwf (7) u “&mZ0ifwGif xif&Sm;cJhaom jrefrmEdkifiHawmfonf
urBmwGif rdrd.*k%fusufoa&ESifhavsmfnDpGm &oifh&xdkufaom tqifhtwef;odk@
a&muf&Sdap&rnfhtjyif/ vlowW0gwdk@. wdk;wufa&;ESifh aumif;usdK;csrf;omjynfh0
a&;wd@k udk wm0eftav#mufapwemjzihf tpGr;ukejf znfpuxrf;&Guum/ jynfaxmif
f
f
hf G f
f
tcsif;csif;qdkif&m w&m;"rRESifhusifh0wfoduQmudk tajcjyKI urBmh+idrf;csrf;a&;a&S@&_
v#uf EdkifiHwumwdk@ESifh rdwf0wfrysufbJ wJGbufyl;aygif;aqmif&Gufr_udk cdkif+rJaom
t"dXmeffwdk@jzifh xdef;awmhtHh?”
'guawmh O'gef ; usL;&if h w J h oabmrsd K ;ygbJ ? igwd k @ Ed k i f i H a wmf } uD ; [m
urBm}uD;&J@tv,frSm vlowW0gwdk@. aumif;usdK;csrf;omwdk@udkvkyfbdk@a&m/ urBmh
+idrf;csrf;a&;wdk@udk wnfaxmif+yD; t+rJwrf;apmifhxdef;rnf qdkwJh[mbJ? 'guawmh
EdkifiHwumwdkif;/ EdkifiHwumwdkif; }uD;}uD;us,fus,f ajymwJhpum;awGbJ? wu,f
vkyfovm;qdkawmh odyfrvkyf=uygbl;? (&,farm=uonf)
'guawmh u|eawmfw@kd vlrsm;=unfaumif;atmif/ urBmu =unfaumif;
f
h
h
atmifxnfh&r,f? zwfvdkuf&vdk@&Sd&if yg;pyfxJrSm jynfhoGm;atmif vkyfxm;wmbJ?
awmuvlawG zwf&ifawmh bmrSem;vnfrSm r[kwfbl;? (&,farm=uonf)?
ta&;}uD;wmuawmh eHygwf 1-2-3-4-5/ u|efawmfwdk@ eHygwf 1 u 5 txd/
h
u|eawmfjrifoavmuf The most practical points u wu,ftoH;k t0ifq;kH tcsuf
f
tvufawG jzpfaew,f? onftoH;k 0ifwhJ tcsutvufawG[m tqdxrm ygw,f?
f
k J S
6 ESifh 7 uawmh trSefpifppf pum;awG =unfhaumif;atmif cef@cef@nm;nm; oHk;
xm;jcif;bJvdk@ wenf;qdkEdkifygw,f?
onfawmh u|eawmfw@kd onf wdi;f jynfjyKv$wawmfuae+yD; ArmEdiiz@GJ pnf;
f
k
f
kfH
tkycsKyfytajccHOya'a&;qJb@kd tzJ@G toD;oD;cef@xm;wJae&mrSm onftwdi;f pOf;pm;
f kH
G
h
k
+yD; onftcsuawGukd pOf;pm;+yD; cifAsm;wd@k t}uHOm%fawG ,lvmcJygv@kd rSmvdub@kd
f
h
k f
twGuf onftqdkudkwifoGif;&jcif;jzpfygw,f? onftqdkudk pOf;pm;vdkufr,fqdk&if
tajccHtcsuawG ygayrnf/h onftajccHtcsuawGukd jynfjh ynfppxnfwm&Sw,f?
f
f
h kH kH h
d
yXr 1- tcsufrSmqdk&if vGwfvyfonfhtcg tm%mydkiforRwEdkifiHvkyf&r,f?
tcsKyftjcm tm%mydiorRwEdiijH zpf&r,f? aemuf+yD;awmh ArmEdiiukd jynfaxmif
kf
kf
kfH
pk EdkifiHawmfac:bdk@ tJonfrlwck ygw,f? rltm;vHk; av;ck ygw,f?
35
43. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
vGwfvyfwJhEdkifiHawmfjzpf&r,f Independence? tcsKyftjcmtm%mydkif
&r,f Sovereignty ? aemuf+yD;awmh orRwEdkifiHjzpf&r,f Republic? aemuf+yD;
awmhrSwcg jynfaxmifpkEdkifiHjzpf&r,f? tJonfvdk rlav;ck &Sdygw,f? tJonfrl
av;ckukd tyd'f (1) xJrm tukev;kH oGi;f xm;w,f? oGi;f xm;awmhum u|eawmfw@kd
k
S
f
f
Ediiawmfz@GJ pnf;tkycsKyfykH tajccHOya' a&;qJwtcg onfrav;ckukd tajccHxm;+yD;
kfH
f
G hJ
l
a&;qJygv@kd rSmjcif;jzpfygw,f? tJonfrav;ckEihf u|eawmfw@kd vGwvyfwEiitjzpf
G
l
S
f
f
hJ kd f H
a=unmr,fqdkwm onffwdkif;jynfjyKv$wfawmfuae+yD; oabmusw,f/ auseyf
w,f/ rauseyfb;l ? pOf;pm;bd@k tcsKyftjcmtm%mydif jynfp&r,f qdwm oabmus
k
h kH
k
w,f/ rusb;l qH;k jzwfb@kd ? aemuf+yD; orRwEdiitjzpf zJ@G pnf;bd@k qwm oabmus
kfH
kd
w,f/ rusb;l qH;k jzwfb@kd ? aemuf+yD; jynfaxmifpk Ediiawmf zJ@G pnf;bd@k qdwm[m
kfH
k
vnf; zJ@G pnf;xduf rzJ@G pnf;xduf qdwmaqG;aEG;bd@k ygb? tJ'g +yD;rS 'kw,tcsuu
k
k
k
J
d
f
onfjynfaxmifpEiixrm b,fe,fawG b,fe,fawGygv@kd b,fvtm%m &S&rnf
k kd f H J S
kd
d
qdkwm cifAsm;wdk@vm+yD; wifjyygvdk@ rSmvdkufjcif;jzpfygw,f? onftcsufrSm awmf
awmfbJ t&Sifvkyfxm;ygw,f? bmjzpfvdk@vJqdkv#if onftcsufxJrSm bmr#wdwd
usus rl &,fv@kd r&Sygb;l ?
d
rlvu bmvJqdkv#if udk,fydkiftm%may;&rnf qdkwJhrlygbJ? b,fvdkay;
b,favmufay;qdwm bmr#rygb;l ? cifAsm;wk@d pOf;pm;+yD; vmcJ=h uyg qdwoabm
k
k hJ
rsKd ;ESihf t&Sivy+f yD; xm;ygw,f? b,fjynfe,fawG ygoifw,f qdwmvJ t&Sivyf
f k
h
k
f k
+yD; xm;ygw,f? u|efawmfwdk@ rlv zqyvnDvmcHrSm wifwJhtqdkrSmawmh az: jy
xnfh xm;ygw,f? tJ'g u|efawmfwdk@ trSwfwrJh xnfhxm;rdwmygbJ? aemufjyef
pOf;pm;rdawmh rS jynfaxmifpkEdkifiHxJu onfe,fawG 0ifoGm;+yD;om; jzpfoGm;rnf
vm; qdk+yD;pOf;pm;rdwmESifh jzKwfypfcJh+yD; tckvdk omrnqdkxm;jcif; jzpfygw,f?
(3) uawmh “tcsKyftjcmtm%mydkif vGwfvyfaom orRwjrefrmEdkifiH
awmfESifhwuG tygt0ifjzpfonfh jynfe,ffrsm;ESifh tpdk;&tzJG@tpnf;tm;vHk;wdk@.
tcGitm%m[lor#w@kd onf wdi;oljynfom;xHrS oufqif;ap&rnf” onfrmawmh
hf
kf
S
rlu wdkif;oljynfom;rsm;[m tcsKyftjcmtm%mydkif wJhvlawGbJ qdkwJh rludk
xnfhxm;jcif; jzpfygw,f? onfrlt& u|efawmfwdk@ EdkifiHzJG@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccH
Oya' a&;qJwtcg onfroabmrsKd ;ESihf t}uHOm%fawG a&;qJvmcJygq+kd yD; rSmxm;
G hJ
l
G
h
jcif; jzpfygw,f?
36
44. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
aemuftcsuf (4) u “jynfaxmifpkEdkifiHawmf. wdkif;oljynfom;rSefor#
onf vlra&;Y‚if;/ pD;yGm;a&;Y‚if;/ Ediia&;Y‚if; w&m;r#wr_&v#u/f tqiftwef;
_
kfH
dS
hf
tcGita&;ESihf Oya' oufa&mufrw@kd wGif ql}uHKedrjhf rifr&Sap/ yuwdwnap&rnfh
hf
_
h d
l D
tjyif w&m;Oya'ESihf aomf‚if;/ trsm;jynfow@kd apmifpnf;tyfaom tusioum
l
h
hf d Q
ESiaomf‚if;/ rqef@usior# vGwvyfpm}uHpnfyici/hf xkwaz:ajymqdyici/hf ,H=k unf
hf
f
f
G
kd f G
f
k kd f G
ydici/hf bmomw&m;ud;uG,yici/hf 0wfjyKydici/hf y&da,oe&SmrS;ydici/hf pnf;&H;ydici/hf
kfG
k
f kd f G
kfG
D kfG
k kfG
jyKrlaqmif&GufydkifcGifhwdk@ &&Sdwnf+rJap&eftwGuf zJG@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'wGif
tcdkiftvHk owfrSwfxm;&Sdap&rnf?”
'guawmh u|eawmfw@kd onftxJrm rlawGuawmh vlra&;&mY w&m;r#w
f
S
_
r_&Sdapjcif;rl/ pD;yGm;r_ w&m;r#w&Sdapjcif;rl/ EdkifiHa&;w&m;r#wr_ &Sdapjcif;rl/ tqifh
twef;wGif ql}uHKedrfhjrifhr&Sd/ yuwd wlnDap&rnfhtjyif w&m;Oya'ESifhaomf‚if;/
trsm;jynfolwdk@ apmifhpnf;tyfaom tusifhoduQmESifhaomf‚if;/ rqef@usifor#
jynfolwdk@&J@ vGwfvyfcGifhrsm; &&Sdbkd@ rl (7) rlygw,f?
tJonfrl (7) rl&J@ tajccHoabmw&m; (7) csufay:wGif tajcjyKygvdk@
onftrSwf (4) uqdkjcif;jzpfygw,f? trSwf (5) uawmh “TzJG@pnf;tkyfcsKyfyHk
tajccHOya'wGif vlenf;pkrsm;tbdk@ vHkavmufaom umuG,fcsufrsm; xnffhoGif;
jyXmef;xm;&Sdap&rnf” qdkwmuawmh ,ckwGifu tcsuf (2) csuf&J@oabmrsdK;bJ
omrnbJ qdkxm;vdkufwmbJ? vlenf;pkawGtwGufvnf; vHkvHkavmufavmuf
xnfhoGif;xm;yg? bmvkyfyg qdkwm onftxJrSm u|efawmfwdk@ rxnfhao;ygbl;?
bmjzpfv@kd vqv#if onfup[m txl;wvnfbJ a&a&vnfvnf pOf;pm;aqG;aEG;
J kd
d P
&rnfh tcsufawG jzpfygw,f?
'gwGif ruao;ygbl;? u|efawmfwdk@ tbdk@rSm txl;&Sif;vif;apcsifwm
uawmh onffvlpkawGtay:rSm t&Sif;qHk; pdwfxm;ygw,f? rvdrfhwygwfjzpfap/
ajc&_yv@kd jzpfap/ b,fvbjJ zpfjzpf u|eawmfw@kd [m vufwvH;k =um;tm;jzifh vlenf;pk
f
kd
f
awGtay:rSm rw&m;vkyb@kd - qdw&nf&,csuf apwemtvsi;f r&SEi? olw@kd ajymqdk
f
k hJ
G f
d S hf
csifwm olwkd@ajym+yD;awmhum/ vHkavmufwJh umuG,fcsufawGudk [kwfw,f
r[kwfbl;/ w&m;ojzihf tcGifhta&;awG [kwfw,f r[kwfbl;? 'gawGudkpdppf +yD;wJh
aemufrS u|efawmfwdk@ oabmwlvdk@jzpfap/ u|efawmfwdk@ oabmrwlvdk@jzpfap/
u|efawmfwdk@ qHk;jzwfwJhtcgrSm onfavmufbJ&Edkifr,f/ onfxufawmh ydk+yD; r&
Edib;l ajymwJtcgrm onfva&a&vnfvnf aqG;aEG;rSomv#if oabmwlv@kd jzpfap/
kf
h
S
kd
37
45. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
rwlv@kd jzpfap tJonfvkd vkyb@kd ygb? onfrm vlenf;pkawG twGuumuG,csursm;
f
J
S
f
f f
qdk+yD; yg&Hkavmufom ygw,f? woD;wjcm; az: jyjcif; r&Sdygbl;?
onftwdkif; trSmoabmjzpfwJh onftqdkudk wifoGif;wJhtcgrSm tckvdk
jzpfaewJh ArmjynfrSm vufiif;tajctaeudk tenf;i,f oHk;oyfbdk@ vdkygw,f?
tck vufiif; jzpfaewJh Armjynf&@J tajctae=unfr,f qdv#if tckz@GJ pnf; pnf;a0;
h
k
aewJh wdkif;jynfjyKv$wfawmf}uD;[m tcsKyftjcm tm%mjynfhpHkwJhv$wfawmfvdk@
,lqw,f?
onftwdkif;vnf;aqmif&Gufaew,f? onfvdkaqmif&GufaewJhtcgrSm
onfwdkif;jynfjyKv$wfawmfuae+yD;awmh Armjynf&J@ vGwfvyfa&;udk qHk;jzwf+yD;wJh
aemuf vGwfvyfwJhEdkifiHwnfaxmifbdk@ a&mufwJhtcgusawmh wu,fhvufawG@
a&mufwtcgusawmh tm%m[m onfwi;f jynfjyKv$wawmf vufxrm r&Sao;
hJ
kd
f
J S
d
bl;? bmjzpfv@kd r&Sao;ovJqv#if onfwi;f jynfutycsKyfaewm bdvyf ygvrefu
d
kd
kd
kd k f
D
tkycsKyfaeawmh bdvyfygvrefuae+yD; onfwi;f jynfay:r,f tcsKyftjcm tm%m
f
D
dk
ydkifwJhoabmrsdK;tjzpfESifh pdk;rdk;tkyfcsKyfjcif;cH&awmh bdvyfygvDrefu tkyfcsKyfaejcif;
&yfpypf&r,f? &yfp+J yD;wJaemufrS u|eawmfw@kd wi;f jynf[m tcsKyftjcm tm%mydif
J
h
f
kd
k
Ediiawmf tjzpfa&mufr,f? tcku|eawmfw@kd The status of the constitutent askfH
f
sembly is that of a sovereign body tqiftwef;tm;jzifh onfwi;jynf jyKv$wf
h
kd f
awmf[m tcsKyftjcmtm%mESihf jynfpwvwawmfv@kd ,lqw,f? od@k aomf vnf;
h kH hJ $ f
tm%myg0gusawmh r&Sdao;bl;? tcGifhta&;uawmh r&Sdao;bl;? Oyrmonf
wdkif;jynfjyKv$wfawmfrSm ajymqdkwJhpum;awG[m vGwfvGwfvyfvyf ajymqdkEdkif
w,fvdk@ u|efawmfwdk@ ,lqw,f?
,lqxm;yif ,lqxm;jim;aomfvnf; Legal Sanction ac:wJh Oya'
tcGifhta&;tm%m&Sdovm;qdkawmh tJonfvdkawmh r&Sdbl;? tJonftwdkif;bJ
u|efawmfwdk@ wifoGif;qHk;jzwfwJhudpPawGvnf; qHk;jzwfawmh qHk;jzwfEdkifw,f?
qHk;jzwfwJhae&mrSm b,folrSvm+yD;awmh rwm;qD;Edkifbl;? raESmuf,SufEdkifbl;?
v$wfawmfxJrSm&SdwJh trwfawGuvGJv#if b,folrS rwm;qD;Edkifbl;? raESmuf,Suf
Edib;l ? u|eawmfw@kd ud,wif qH;k jzwfEiw,f? onfvwawmfrmqdv#if u|eawmf
kf
f
k f kd
kd f
$ f
S k
f
wdk@OuUX}uD;[m &Sifbk&ifbJ? oltm%mt&SdqHk;bJ? oluae+yD;awmh tpnf;ta0;
vkyfwJhae&mawGr,f tqHk;tjzwfoabmrsdK;ESifh =unfh&_qHk;jzwfoGm;&r,f?
38
46. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
ol@tqHk;tjzwfudk u|efawmfwdk@ em;axmif&r,f? tJonfawmhum v$wf
awmfrm trwf bmrqdk qH;k jzwfcsiwm qH;k jzwfEiw,f? qH;k jzwf+yD;wJaemuf qH;k jzwf
S
f
kd f
h
csuf t wd k i f ; onf t wd k i f ; jzpf a tmif qd k w J h u d p P u awmh onf t cgusvd k @ &S d v #if
bdvyfygvrefu tJonfvvu+f yD;awmh cifAsm;wd@k wawG usKyfw@kd tm%mv$ygw,f
D
kd kd
J
qdwoabmrsKd ; b,fvenf;ESijhf zpfap/ b,fvOya'ESihf jzpfjzpf vky&vdrr,f? tJ'gu
k hJ
kd
kd
f
hf
awmh &d;k &d;k enf;twdi;f jzpfyukd u|eawmfajymjywmyg? 'gu wa,mufEiwa,muf
k
kH
f
S hf
wOD;ESifhwOD;/ wEdkifiHESifhwEdkifiH tus,fus,fpum;rrsm;=ubJESihf rdwfaqGoabm
tm;jzifh wOD;udwOD; tm%mvJajymif;ay;rnfh tajctaersKd ; jzpf&rnfh oabmrsKd ;
k
G
udk ajymqdkjcif;jzpfygw,f?
tJonfawmh tJonfvdktm%mvGJajymif;ay;wJhudpPrSm pum;rsm;+yD;
tus,fus,fawG jzpfvm=uv#if/ tm%mvGJajymif;r_ tcuftcJawG ay:vmv#if
awmh onfhjyif wenf;wvrf; pOf;pm;wef pOf;pm;&vdrfhr,f?
onf v d k p Of ; pm;wJ h t cgrS m Oyrm-wd k i f ; jynf j yKv$ w f a wmf u ae+yD ; awmh
usKyfwdk@[m tcsKyftjcmtm%mydkifwJh tzJG@tpnf; jzpfwJhtwGuf usKyfwdk@bJ
onftm%mawGudk ,l&r,fqdk+yD; twif;,lwJhenf;vrf;&Sdygw,f? odk@aomfvnf;
,ck tqdkwifoGif;aewJhudpPuawmh onfvdktwif;,lbdk@udpPudk u|efawmfrwdkuf
wGe;f ao;bl;? bma=umifh rwduwe;f ao;bl;vJqv#if wdi;f jynfwjynfv;kH rSm jzpfae
k f G
kd
k
wJhtajctaeawGudk axmuf+yD;awmh t=unftomtm;jzifh rdwfaqGoabmESifh
tm%mv$Jajymif;,loGm;Edkifbdk@ u|efawmfwdk@u tenf;i,fapmifhqdkif;+yD;awmh
onftwdkif; t=unftom tm%majymif;r_&atmifvkyf&r,f qdkwJhoabmrsdK;ESifh
u|efawmfonftqdkudk wifoGif;jcif;jzpfygw,f?
tu,fIom onfv=kd unf=unfomom rdwaqGoabmrsKd ;ESihf tm%mv$J
f
ajymif;r_ukd rvdvm;bl;qdv#if tckvwi;f jynfjyKv$wawmf}uD;rSm yXrqH;k tqdoi;f
k
k
kd kd
f
k G
uwnf;u u|eawmfw@kd wrsKd ;oGi;f vmcJrmbJ? b,fvoi;f rvJ qdv#if onftzJ@G
f
h S
kd G
k
}uD;u ,m,DtrdsK;om;tpdk;& ponftm;jzifh zJG@pnf;r,f/ 'gawGudk u|efawmfwdk@
zJG@pnf;r,f/ twif;vkyfp&mvdkv#if twif;vkyfr,f?
usKyfonfvkd twif;vkywtcgusawmh wdi;f jynfukd tkycsKyfaewJh t*Fvyf
f hJ
k
f
d
tpdk;&ESifh qdkvdk@&Sdv#if tus,ftus,f r+idrf;bG,f tenf;ESifhtrsm;jzpf&r,f?
vufawG@tm;jzifh ajym&r,fqdkv#if onfvdktjiif;tcHkrjzpfcsifayrnfh q,fa&;
wa&; udk;a&;w&m qdkovdk vkyfxm;bdk@ jyifqifcsufawG vdkao;w,f?
39
47. AdkvfcsKyfatmifqef;.vrf;!¸efcsuf 7 csuf
tJonfawmh vufawG@jyifqifcsuf vkyp&mqdwmawG tyxm;+yD; wjcm;
f
k
pOf;pm;vdkufr,f qdkvdk@&Sdv#if tus,ftus,f r+idrf;bG,fqdk+yD; wa,mufESifh
wa,muf onf twif;t=uyfav#muf+yD; vkyae&rnfh udprsKd ;awGqwm trSetm;
f
P
kd
f
jzihf u|efawmfwdk@ b,fvlrqdk vdkvm;rnfvnf; r[kwfygbl;? vdkvnf; rvdkvm;
tyfbl;? aemuf wdkif;jynf&J@ tajctaetm;vHk;udk=unfh+yD; t=unftomtm;jzifh
tm%mv$Jajymif; vdk@&Edkifr,f qdkvdk@&Sdv#if raumif;bl;vm;?
tJonfvkd t=unftomjzpfatmifq+kd yD; onftqdukd oGi;f wJtcgusawmh
k
h
tm%mv$ajymif;bd@k jzpfEif rjzpfEif u|eawmfw@kd cseqbd@k vdygw,f? t=unftom
J
kd
kd
f
d f
k
tm%mv$ajymif;v#if tckjzpfaewJh urBm&J@ tajctae/ t*Fvytpd;k &&J@ tajctae
J
d f
tm;vHk;udk+cHK=unfhv#if t=unftomjzpfrSmbJvdk@ ,lqw,f? taES;ESifh tjrefbJ?
onftaES;ESihf tjref qdwup[mvnf; u|eawmfw@kd vywhJ tay:rSmbJwnfw,f?
k hJ d P
f
k f
wjcm;rSmvnf; wnfw,f?
u|eawmfvywmu jrefjrefEihf aumif;aumif;rSere&+dS yD;awmh u|eawmfw@kd
f
k f
S
f S f
f
wpnf;wvHk;wnf; wnDwnmwnf; tiftm;awmifhawmifhwif;wif;ESifh qdkvdk@&Sd
v#if ,lEiw,f? od@k aomfvnf; wxpfcs rajymvdb;l ? tck vH;k 0vGwvyfa&;qd+k yD;
kd f
k
f
awmh onftqdxrm onfruxnfvuwtcgrm tifrweftaESmuft,SuawG
k J S
l kd h kd f hJ
S
f
udkawG@&w,f? onftaESmuft,SufawGawG@vmwJhtcgusawmh onftaESmuf
t,SuawGukd pOf;pm;+yD;awmhrS onftqduwifoi;f wJtcg tqd[m a&S@ub,fvkd
f
k kd
G h
k
kd
rsm;jzpfrvJqwhJ tvm;tvmudk rawG;&Jatmif jzpfaewJh tajctaeudk a&mufae
kd
ygw,f?
bmjyKvdk@vJqdkv#if onfwkdif;jynfjyKv$wfawmfuae+yD; zJG@pnf;tkyfcsKyfyHk
tajccHOya'awGudk qHk;jzwf+yD;wJhaemuf onftwdkif;twnfjzpfbdk@ rjzpfbdk@qdkwm
[m b,ftay:rSm wnfovJ qdv@kd &&if u|eawmfw@kd tm;vH;k tay:rSm wnf+yD;awmh
k dS
f
rdrdtqifhtwef;&SdaewJh tcsKyftjcmtm%mydkif tqifhtwef;udk pum;oabmESihf
r[kwfbJ/ Oya'oabmESifh wu,fhvufawG@ vufa&mufjzpfatmif vkyfr,fqdkwJh
oEdMXmef&Sdbdk@ vdkygw,f? tJonfvdk &SdaerSomv#if u|efawmfwdk@ wdkif;jynfjyK
v$ w f a wmf t zJ G @ }uD ; tqH k ; tjzwf a y;wJ h qH k ; jzwf x m;wJ h t wd k i f ; jzpf a jrmuf
atmifjrifatmifvkyfbdk@ jyifqif+yD;om;jzpfvmygvdrfhr,f? onfvdkvkyfvdk@&Sdv#if
,ckjrifaewJtwdi;f qd&if tm%mv$ajymif;r_Eiywfouf+yD; tcuftcJawG tenf;
h k k
J
S hf
ESifhtrsm; ay:vmygvdrfhr,fvdk@ xifw,f?
40