SlideShare a Scribd company logo
1 of 55
Download to read offline
„Program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Marzena Borowska
Posługiwanie się językiem obcym zawodowym
322[14].Z5.04
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inŜ. Tomasz Kacperski
mgr inŜ. Maria Pajestka
Opracowanie redakcyjne:
mgr Marzena Borowska
Konsultacja:
mgr inŜ. Krystyna Kwestarz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[14].Z5.04
,,Posługiwanie się językiem obcym zawodowym”, zawartej w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik weterynarii 322[14].
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1. Negocjacje i zawieranie kontraktów handlowych 6
4.1.1. Materiał nauczania 6
4.1.2. Pytania sprawdzające 12
4.1.3. Ćwiczenia 12
4.1.4. Sprawdzian postępów 14
4.2. Konwersacje i korespondencja zawodowa 15
4.2.1. Materiał nauczania 15
4.2.2. Pytania sprawdzające 22
4.2.3. Ćwiczenia 23
4.2.4. Sprawdzian postępów 26
4.3. Praca zawodowa za granicą i przyjmowanie gości zagranicznych 27
4.3.1. Materiał nauczania 27
4.3.2. Pytania sprawdzające 36
4.3.3. Ćwiczenia 36
4.3.4. Sprawdzian postępów 41
4.4. Reklama usług w zakresie działalności weterynaryjnej 42
4.4.1. Materiał nauczania 42
4.4.2. Pytania sprawdzające 47
4.4.3. Ćwiczenia 48
4.4.4. Sprawdzian postępów 49
5. Sprawdzian osiągnięć 50
6. Literatura 54
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w zdobywaniu wiedzy i umiejętności posługiwania się
językiem angielskim w zawodzie technik weterynarii.
W poradniku zamieszczono:
– wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
– cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,
– literaturę.
Schemat układu jednostek modułowych
322[14].Z5.03
Prowadzenie dokumentacji usług
weterynaryjnych
322 [14].Z5.02
Stosowanie przepisów prawa
w działalności usługowej
322[14].Z5
Organizacja usług
weterynaryjnych
322[14].Z5.04
Posługiwanie się językiem obcym
zawodowym
322[14].Z5.01
Prowadzenie działalności usługowej
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:
– przyjmować, redagować i wysyłać korespondencję,
– stosować zasady prowadzenia korespondencji,
– nawiązywać kontakty z pracodawcą, klientem,
– posługiwać się językiem obcym zawodowym w kontaktach z gośćmi i pracodawcą,
– projektować ofertę usług weterynaryjnych,
– dobierać metody promocji do prowadzonej działalności i świadczonych usług,
– nawiązywać współpracę z gospodarstwami, hodowcami w kraju i za granicą,
– planować i organizować róŜne atrakcje dla gości zagranicznych,
– posługiwać się właściwymi strukturami gramatycznymi w języku obcym zawodowym
pisanym i mówionym,
– korzystać z komputera i jego oprogramowania,
– posługiwać się słownikami dwujęzycznymi i branŜowymi,
– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
– korzystać z róŜnych źródeł informacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− posłuŜyć się ustnie i pisemnie językiem obcym w zakresie wykonywanych zadań
zawodowych,
− posłuŜyć się słownictwem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej,
− nawiązać korespondencję z firmami, instytucjami i osobami prywatnymi, w sprawach
zawodowych, przy uŜyciu poczty tradycyjnej i elektronicznej,
− przeczytać ze zrozumieniem obcojęzyczną korespondencję otrzymywaną tradycyjnie
i w poczcie elektronicznej,
− napisać typowy sformalizowany tekst uŜytkowy,
− przedstawić swoje umiejętności i doświadczenie,
− sporządzić umowy o pracę,
− opracować reklamę usług w zakresie działalności weterynaryjnej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Negocjacje i zawieranie kontraktów handlowych
4.1.1. Materiał nauczania
Negocjacje w języku obcym
Według Iwony Krzystańskiej [28], negocjacje to proces komunikacji, w którym strony
prowadzą rozmowy, wymianę informacji oraz podejmują decyzje mające na celu uzgodnienie
stanowiska w danej sprawie. Proces negocjacji składa się z trzech etapów: / According to
Iwona Krzystańska [28], negotiations is a process of communication in which the sides hold
a conversation, exchange of information and take decisions which are aimed at agreement of
a stand in a given issue. The process of negotiations consists of three stages:
1. Rozpoczęcie negocjacji – warto zastosować techniki psychologiczne, takie jak „efekt
pierwszego wraŜenia”, aby ukazać siebie z jak najlepszej strony, zwiększyć przychylność
i zaufanie rozmówcy, a takŜe wyeksponować swe zalety. / Beginning of negotiations – it
is worth to use psychological techniques, such as “first impression effect”, so as to show
yourself from the best side, to increase the interlocutor’s favour and confidence, and also
to display your own advantages.
2. Właściwe negocjacje – składają się z kilku czynności i zasad:
– przedstawienie współpracowników, jeśli są obecni przy negocjacjach
i autoprezentacja,
– rozmowy wstępne – określenie problemu, a takŜe zasad negocjacji,
– przedstawienie ofert, dokonywanie ich oceny, przekonywanie rozmówcy do ich
atrakcyjności,
– myślenie twórcze – wysuwanie propozycji, pomysłów, rozwiązań korzystnych dla
obydwu partnerów,
– ocena propozycji, ustępstwa na rzecz partnera, propozycje ofert,
– zgoda na podpisanie kontraktu.
Proper negotiations – they consist of some acts and rules:
– associates’ introduction, if they are present at negotiations and yourself presentation,
– introductory conversations – defining of a problem and also rules of negotiations,
– presentation of the offers, making their assessment, convincing of an interlocutor to
their attractiveness,
– creative thinking – putting forward of propositions, ideas, solutions which are
beneficial to both partners,
– assessment of propositions, making concessions in aid of a partner, propositions of
offers,
– agreement on the contract signing.
3. Zakończenie negocjacji – stanowiska w danej sprawie, np. podpisanie lub finalizacja
kontraktu handlowego i perspektywy na dalszą współpracę z partnerem. / Ending of
negotiations – stands on a given matter, for example, signing or finalising of the trade
contract and perspectives on the further cooperation with a partner.
Style negocjacji / Styles of negotiations [1]
Miękki styl negocjacji / Soft style of negotiations:
– utrzymanie dobrych kontaktów z partnerem, / keeping good contacts with a partner,
– traktowanie partnera z zaufaniem, Ŝyczliwością i szacunkiem, / treating a partner with
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
confidence, kindness and respect,
– składanie wielu ofert, / making a lot of offers,
– brak sprzeciwu i odwoływania się do siły, / lack of opposition and referring to force,
– czynienie ustępstw, nawet swoim kosztem, / making concessions, even at own expense,
– przystosowanie się do partnera. / adaptation to a partner.
Twardy styl negocjacji / Hard style of negotiations:
– osiągnięcie swojego celu, / achieving of your own goal,
– nieŜyczliwe traktowanie partnera i okazywanie mu negatywnych uczuć, / unkindly
treating of a partner and showing him negative feelings,
– narzucanie partnerowi swojej woli, / forcing to a partner your own will,
– brak gotowości do ustępstw i kompromisu, / lack of readiness to concessions and
a compromise,
– uŜywanie gróźb i sugerowanie nieuczciwości, / using threats and suggestion of
dishonesty,
– stawianie wysokich Ŝądań, / putting high demands,
– wymaganie od partnera większych ustępstw niŜ własne. / demanding from a partner
bigger concessions than your own.
Partnerski styl negocjacji / Partnership style of negotiations:
– osiągnięcie porozumienia zadawalającego obie strony, / reaching an agreement satisfied
both sides,
– Ŝyczliwe traktowanie partnera, / friendly treatment of a partner,
– oddzielanie ludzi od problemu, / people’s separation from the problem,
– składanie wielu propozycji rozwiązań, / making many proposals of solving,
– zgoda na ustępstwa, / agreement to concessions,
– dąŜenie do kompromisu. / striving to a compromise.
Do prowadzenia negocjacji, redagowania pism, mówienia, czytania, słuchania
wypowiedzi w języku angielskim, niezbędne jest opanowanie podstawowych słów i zwrotów
zawodowych. Oto wybrane słownictwo i zwroty związane z wykonywaniem zawodu technika
weterynarii oraz prowadzeniem działalności gospodarczej.
Słownictwo zawodowe [5, 6, 9, 15, 16, 18, 19, 20]:
– askarydoza – ascariasis,
– aspergiloza – aspergillosis,
– bezpłodny – infertile, sterile,
– biegunka diarrh(o)ea, mieć biegunkę – to have diarrhoea; dostać biegunki – to get
diarrhoea, (biała) biegunka piskląt – pullorum disease, (bacillary) white diarrh(o)ea,
– borelioza – Lyme disease,
– być w okresie rui – to be in season,
– choroba – (zły stan zdrowia) illness, sickness, (schorzenie) illness, disease, (dolegliwość)
complaint, (zaburzenie) disorder,
– choroba motylicza – distomiasis, (liver) rot,
– czerniak – melanoma,
– czyścić – to geld,
– dychawica – broken wind,
– endemia – endemicity, endemia wola/malarii the endemicity of goitre/malaria,
– epidemia – epidemic, epidemia grypy/cholery – a flu/cholera epidemic, epidemia dŜumy
– the bubonic plague, wybuch epidemii – the outbreak of an epidemic,
wywołać/kontrolować/opanować epidemię – to touch off, trigger/control/contain
an epidemic, walczyć z epidemią – to fight an epidemic,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
− glista końska – equine roundworm, mieć glisty – to have worms,
− gruda – pastern dermatitis,
− gruźlica zwierząt – animal tuberculosis,
− grypa koni – horse influenza, flu,
− grypa prosiąt – swine influenza, flu,
− jałowość narzędzi chirurgicznych – the sterility of surgical instruments,
− kamica – lithiasis,
− kastracja – gelding, castration,
− katar kiszek/Ŝołądka – entritis/gastritis, intestinal/gastric catarrh,
− kataralny [stan, gorączka] – catarrhal,
− klacz – mare,
− kleszcz – tick,
− kleszczyki chirurgiczne – forceps,
− kołowacieć [owce, kozy] – to have the staggers, (the) gid,
− liszaj strzygący – ringworm,
− łyŜeczka chirurgiczna – scoop,
− nacięcie chirurgiczne – incision,
− nici chirurgiczne – (surgical) suture,
− nosówka – distemper,
− obrzęk złośliwy – malignant oedema, malignant edema,
− ogier – stallion,
− opatrunek – dressing, nałoŜyć/zdjąć/zmienić opatrunek to apply, put on/remove/replace
a dressing, opatrunek gipsowy (plaster) cast,
− operacja – operation, surgery, powaŜna/drobna operacja – a major/minor operation,
− ospa – cowpox,
− ostre zapalenie spojówek – pink-eye,
− pocisk ze środkiem uspokajającym – tranquillizer dart,
− pomór – plague, pomór kur – fowl pest,
− poronić – to abort, to miscarry,
− próba (badanie) – test, trial,
− pryszczyca – foot and mouth (disease), hoof and mouth (disease),
− pypeć – the pip,
− wścieklizna – rabies,
− szczepionka vaccine (na coś a. przeciwko czemuś against sth); szczepionka doustna an
oral vaccine,
− świerzb – scabies,
− uśpić (uśmiercić) – to put down; to put to sleep, uśpić chorego psa – to put down the sick
dog, to put the sick dog to sleep,
− wąglik – anthrax,
− wągrowaty – (mięso) measly, (zwierzę) cysticercus – infected,
− weterynarz – veterinary surgeon, veterinarian, vet,
− wykastrować (wytrzebić) – to castrate (osobę, zwierzę), to geld (zwierzę),
− źrebak – foal,
− zanokcica – foot rot,
− zabieg kosmetyczny, medyczny –. treatment; chirurgiczny – operation, surgery,
− zacisk chirurgiczny – a surgical clamp,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
− zastrzyk – injection, zastrzyk podskórny/domięśniowy/doŜylny – a hypodermic/an
intramuscular/an intravenous injection, zrobić komuś zastrzyk – to give sb an injection,
− zaszczepić – vaccinate, to inoculate (na coś, przeciwko czemuś against sth), szczepić psa
na wściekliznę – to vaccinate a dog against rabies.
Słownictwo związane z wykonywaniem działalności gospodarczej [5, 10, 12, 20]:
− cena hurtowa / detaliczna – wholesale / retail price,
− faktura VAT – VAT invoice,
− firma – business / firm, na koszt firmy – on the house,
− gość – guest, visitor,
− handel końmi – horse – trading,
− handlarz końmi – horse dealer,
− hodowca – breeder,
− koń – horse,
− koń czystej krwi – purebred horse,
− las – forest,
− magazynować / przechowywać – store up / warehouse,
− ogród – garden,
− ośrodek wczasowy na farmie (oferujący aktywny wypoczynek) – dude ranch,
− produkty rolne – agricultural products,
− prowadzić własną działalność gospodarczą – run a business / be self – employed,
− przedsiębiorstwo – enterprise, company,
− rachunek – (bank) account,
− rynek (obszar zbytu) – market,
− sad – orchard,
− stadnina – stud (farm),
− towar – merchandise, commodity,
− usługi – services,
− wierzchowiec – saddle horse,
− wieś – village,
− zadatek – deposit,
− zamówienie / dostawa – order/delivery,
− złoŜyć zamówienie – place the order,
− zakwaterowanie – accommodation,
Przykładowe negocjacje w języku polskim i angielskim: S – Salesman (Sprzedawca),
B – Buyer (Nabywca) [29]
B: I would like to buy a mare from your breeding. How much does it cost? / Chciałbym kupić
klacz z Pana hodowli. Ile ona kosztuje?
S: It costs 6000 zlotys. What do you buy this mare for? / Kosztuje ona 6000 złotych. W jakim
celu kupuje Pan tę klacz?
B: I need a mare of a gentle disposition for a riding school and hippo therapy. / Potrzebuję
klaczy o łagodnym usposobieniu do szkółki jeździeckiej oraz do hipoterapii.
S: We have such a mare and we can sell it for 6000 zlotys. / Mamy taką klacz i moŜemy
sprzedać ją za 6000 złotych.
B: It’s too high price. I’ve just seen this mare and it isn’t worth so much. / To zbyt wysoka
cena. Właśnie widziałem tę klacz i nie jest aŜ tyle warta.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
S: It is worth such money because it is well – kept, healthy and broken in. /Ona jest warta
tych pieniędzy, poniewaŜ jest dobrze utrzymana, zdrowa i ujeŜdŜona.
B: No, I can’t agree with you, because it isn’t in a good condition and it need a special
training. I can pay 5000 zlotys for your mare. / Nie zgadzam się z Panem, gdyŜ nie jest ona
w dobrej kondycji i wymaga specjalnego treningu. Mogę zapłacić 5000 złotych za Pana klacz.
S: No, it’s too low price. / Nie, to zbyt niska cena.
B: What about horse transport? / A co z transportem konia?
S: If the distance is till 100km, transport is free. If it’s farther, you must pay extra or have
your own transport. / Jeśli odległość jest do 100km, transport jest gratis, jeśli jest dalej, musi
Pan zapłacić dodatkowo lub mieć swój transport.
B: For such high price, transport should be free. / Za tak wysoką cenę, transport powinien być
gratis.
S: Let’s do that: I’ll sell you the mare for 5500 zlotys and I’ll give you free transport.
/ Zróbmy tak: Sprzedam Panu klacz za 5500 złotych i dam transport gratis.
B: My offer is 5200 zlotys plus free transport. / Moja oferta wynosi 5200 złotych plus
darmowy transport.
S: Right. Let’s sign a contract. / Dobrze, podpiszmy kontrakt.
Zawieranie kontraktów handlowych w języku obcym
Kontrakt – to umowa zawarta na piśmie między stronami, określająca warunki
i zobowiązania obu stron.
Contract (Deal) – it is a contract entered into a written form between sides, determining
conditions and commitments both of the sides.
Kontrahent – to jedna ze stron zawierających umowę.
(Business trade) partner – it is one of the sides entering into a contract.
Według Filipa Wilsona [21], kontrakt handlowy powinien zawierać następujące
informacje:
– część I – informacje formalne, czyli data, miejsce zawarcia umowy, strony kontraktu
i numer kontraktu,
– część II – warunki podstawowe, czyli przedmiot kontraktu, ilość towaru, opakowanie
i oznakowanie towaru, cena jednostkowa, wartość kontraktu, termin dostawy, warunki
płatności i dostawy,
– część III – klauzule kontraktowe, czyli klauzule, które zawieszają wejście w Ŝycie
kontraktu, klauzule kar umownych, arbitraŜowe, itd.,
– część IV – załączniki, np. oferta kupna – sprzedaŜy, warunki zamówienia, itd.
According to Philip Wilson [21], the Trade Agreement should contain the following
information:
– part I – formal information, that is a date, place of entering into a contract, sides of
a contract and a contract number,
– part II – basic conditions, that is an object of a contract, amount of a commodity,
packaging and labelling of a commodity, unit price, value of a contract, date of delivery,
conditions of payment and delivery,
– part III – contractual clauses, that is clauses which suspend coming into effect
of a contract, clauses of conventional penalties, arbitrary clauses, etc.,
– part IV – enclosures, for example, purchase – sale offer, conditions of the order, etc.
Oto kilka rodzajów umów w języku angielskim [19]:
– umowa handlowa – Trade Agreement,
– umowa kupna – sprzedaŜy – Sales Contract / Sales Purchasing Contract,
– umowa leasingowa – Leasing Contract,
– umowa konsultingowa – Consultancy Contract,
– umowa o pracę – Employment Contract.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Umowa sprzedaŜy
Przez umowę kupna – sprzedaŜy sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego
własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić
sprzedawcy cenę. Umowa kupna – sprzedaŜy powinna zawierać między innymi następujące
informacje: dane osobowe kupującego i sprzedającego, adres wykonywania działalności, jej
rodzaj, datę zawarcia umowy, przedmiot umowy, ceny, prawa i obowiązki sprzedającego oraz
kupującego, terminy i dostawy dóbr, sposoby płatności i reklamacji, podpisy obu stron.
Oto przykład umowy kupna – sprzedaŜy w języku polskim i angielskim [29]:
CONTRACT FOR THE SALE OF GOODS / Umowa kupna – sprzedaŜy towarów
Paragraph 1. _____________, hereinafter referred to as Seller, and ________________,
hereinafter referred to as Buyer, hereby agree on the following terms of the entered agreement
in day of ___________, in the year ____________.
Paragraf 1.________, zwany dalej Sprzedającym i ___________, zwany dalej Kupującym,
niniejszym zgadzają się na następujące warunki umowy zawartej w dniu ______, _____ roku.
A. Identities of the Parties
Paragraph 2. Seller: (business name and address) ______________,
Buyer: (business name and address) ________________,
A. ToŜsamość stron
Paragraf 2. Kupujący: (nazwa i adres działalności) ______________,
Sprzedający: (nazwa i adres działalności) ______________,
B. Description of the Goods
Paragraph 3. Seller agrees to transfer and deliver to Buyer, on ________ or before
__________________ [date], the below described goods: ___________________________
B. Specyfikacja towarów
Paragraf 3. Sprzedający wyraŜa zgodę na przekazanie i dostawę do Kupującego w ________
lub przed____________[data], poniŜej określonych towarów: _________________________
C. Buyer’s Rights and Obligations
Paragraph 4. Buyer agrees to accept the goods and pay for them according to the terms
further set out below.
C. Prawa i obowiązki Kupującego
Paragraf 4. Kupujący wyraŜa zgodę na przyjęcie towarów i zapłatę za nie w określonym
poniŜej terminie.
Paragraph 5. Buyer agrees to pay for the goods:
Paragraf 5. Kupujący wyraŜa zgodę na zapłatę za towary:
 In full upon receipt
 In installments, as billed by Seller, and subject to the separate installment sale contract
of _________________ [date] between Seller and Buyer.
 Half upon receipt, with the remainder due within 30 days of delivery.
 Zapłatę gotówką w całości za pokwitowaniem odbioru / na paragon.
 Zapłatę w ratach, jakie wystawił Sprzedający i zawarł je w osobnej umowie sprzedaŜy
pomiędzy Sprzedającym i Kupującym z dnia____________
 Połowę zapłaty gotówką na paragon, a resztę w ciągu 30 dni od dostawy.
Paragraph 6. Goods are deemed received by Buyer upon delivery to Buyer’s address as set
forth above.
Paragraf 6. Towary uznane za przyjęte przez Kupującego zostaną dostarczone na wyŜej
wymieniony adres Kupującego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Paragraph 7. Buyer has the right to examine the goods upon receipt and has ____ days in
which to notify seller of any claim for damages based on the condition, grade, quality or
quantity of the goods. Such notice must specify in detail the particulars of the claim. Failure
to provide such notice within the requisite time period constitutes irrevocable acceptance of
the goods.
Paragraf 7. Kupujący ma prawo sprawdzić towar i ma ______ dni na powiadomienie
Sprzedającego kaŜdym stwierdzonym uszkodzeniu wynikającym ze stanu, gatunku, jakości
i ilości towarów. Takie zgłoszenie musi zawierać szczegółowe informacje o uszkodzeniu.
Niedostarczenie takiego zawiadomienia w wymaganym okresie czasu oznacza nieodwołalne
przyjęcie towarów.
D. Seller’s Obligations
D. Obowiązki sprzedającego
Paragraph 8. Until received by Buyer, all risk of loss to the above – described goods is borne
by Seller.
Paragraf 8. Do chwili otrzymania towarów przez Kupującego, wszelkie ryzyko straty wyŜej
wymienionych towarów jest przeniesione na Sprzedającego.
Paragraph 9. Seller warrants that the goods are free from any encumbrances.
Paragraf 9. Sprzedający gwarantuje, Ŝe towary te są wolne od jakichkolwiek obciąŜeń.
E. Attestation
E. Poświadczenie
Paragraph 10. Agreed to this _____ day of _____, in the year ____________.
Paragraf 10. Uzgodniono dnia _______________, roku _________________.
Seller’s signature: __________________ Buyer’s signature: _____________________
Podpis Sprzedającego: _________________ Podpis Kupującego: __________________
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Czym są negocjacje?
2. Na czym polegają negocjacje?
3. Jakie wyróŜniamy etapy negocjacji?
4. Jakie znasz słownictwo zawodowe z dziedziny weterynarii w języku angielskim?
5. Jakie znasz słownictwo w języku angielskim pomocne w prowadzeniu działalności
gospodarczej?
6. Jakie informacje powinien zawierać kontrakt?
7. Jakie informacje powinna zawierać umowa kupna – sprzedaŜy?
8. Jakie znasz rodzaje umów w języku angielskim?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zredaguj mini słownik ze słownictwem zawodowym dla technika weterynarii.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
3) przeczytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim,
4) wyszukać w tekście zwroty i słownictwo zawodowe w języku angielskim,
5) przetłumaczyć słownictwo i zwroty korzystając ze słowników i Internetu,
6) ułoŜyć słownictwo w kolejności alfabetycznej,
7) wydrukować słownik,
8) zaprezentować efekt pracy w grupie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– materiały informacyjne,
– stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu i drukarką,
– papier formatu A4,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Przeprowadź w języku angielskim negocjacje handlowe z wybranym partnerem, które
kończą się zawarciem kontraktu handlowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia
3) posługiwać się terminologią z weterynarii i ekonomii,
4) zastosować zasady prowadzenia negocjacji w języku angielskim,
5) przeprowadzić negocjacje w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Wypełnij druk umowy kupna – sprzedaŜy w języku angielskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia
3) określić rodzaj umowy,
4) przeczytać ze zrozumieniem wzór umowy,
5) przetłumaczyć na język polski niezrozumiałe fragmenty tekstu umowy,
6) wypełnić druk umowy w języku angielskim,
7) sprawdzić poprawność umowy,
8) wydrukować wypełnioną umowę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
WyposaŜenie stanowiska pracy:
− wzory umów kupna – sprzedaŜy w języku angielskim,
− druki umowy kupna – sprzedaŜy,
− stanowiska komputerowe z drukarkami,
− słowniki, podręczniki, poradniki,
− papier formatu A4,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 6.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) opracować w języku angielskim mini słownik ze słownictwem
zawodowym dla technika weterynarii?
2) przeprowadzić negocjacje w języku angielskim?
3) wypełnić druk umowy kupna – sprzedaŜy?
4) posługiwać się językiem zawodowym z zakresu weterynarii?
5) posługiwać się językiem zawodowym z zakresu biznesu?
6) zaprezentować efekt swej pracy?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
4.2. Konwersacje i korespondencja zawodowa
4.2.1. Materiał nauczania
Prowadzenie konwersacji i korespondencji zawodowej
Konwersacja i korespondencja zawodowa [3, 12, 13] oraz rozmowy handlowo –
usługowe wymagają stosowania słownictwa profesjonalnego, branŜowego. NaleŜy uŜywać
języka oficjalnego, poprawnych struktur gramatycznych i zwrotów grzecznościowych.
W języku angielskim uŜywa się wiele zwrotów grzecznościowych zarówno w sytuacjach
dnia codziennego jak i oficjalnych. Stanowią one istotny element savoir – vivre
w komunikacji, powinny być stosowane przez właściciela i pracowników firmy w rozmowach
oraz w korespondencji zawodowej. Ze względu na duŜą ilość i róŜnorodność zwrotów
grzecznościowych, naleŜy wiedzieć, w jakim kontekście moŜna uŜyć danego sformułowania.
Oto najbardziej popularne zwroty grzecznościowe języka angielskiego [20, 21]:
1. Zwroty grzecznościowe na powitanie: Good morning (dzień dobry), zwrotu tego uŜywa
się rano, do godzin południowych, good afternoon (dzień dobry), zwrotu tego uŜywa się
po południu, good evening (dobry wieczór), welcome to our company (witamy w naszej
firmie), it’s pleasure for us to house you in our company, madam (to dla nas przyjemność
gościć Panią w naszej firmie),
2. Zwroty grzecznościowe na poŜegnanie: Good bye (do widzenia), good night (dobranoc),
have a nice day (Ŝyczę miłego dnia), good luck (powodzenia).
3. Przeprosiny: Sorry (Przepraszam), w znaczeniu, przykro mi, jeŜeli chcemy przeprosić,
wyrazić Ŝal, ubolewanie, gdy coś złego się stanie, np. I’ m sorry, it was my fault.
(Przepraszam, to był mój błąd.), I would like to apologise (chciałbym przeprosić), np.
I would like to apologise sir for being late. (Chciałbym przeprosić Pana za spóźnienie.),
I’m sorry once again (jeszcze raz przepraszam), I’m afraid (obawiam się), np. I’m afraid
that we haven’t got any fruit in our offer. (Obawiam się, Ŝe nie mamy Ŝadnych owoców
w naszej ofercie).
4. Zwroty grzecznościowe kierowane do klienta: Sir (Proszę Pana), Madam (Proszę Pani).
5. Podziękowania: Thank you so / very much (Dziękuję bardzo), thank you once again
(jeszcze raz dziękuję), I’m grateful (jestem wdzięczny), best wishes (najlepsze Ŝyczenia),
all the best (wszystkiego najlepszego).
6. Zwroty grzecznościowe stosowane podczas prezentacji oferty firmy lub sprzedaŜy
produktów: With pleasure, madam. (z przyjemnością proszę Pani), Would you like..., sir?
(Czy chciałby Pan ...?), May / Can I help you, sir? (Czy mogę Panu pomóc?) Zwrot
z uŜyciem słowa ‘may’ jest bardziej grzecznościowy niŜ z ‘can’, poniewaŜ wyraŜa on
prośbę o przyzwolenie. Natomiast zdanie z ‘can’ stosuje się w znaczeniu czy jestem
w stanie pomóc. Let me ..., madam.(Proszę mi pozwolić ...), Would you prefer .., sir?
(Czy wolałby Pan.
7. Prośby: I would … you, sir… (Chciałbym Panu …..), np. I would tell you, sir ….
(Chciałbym Panu powiedzieć …), Could you … sir, please? (Czy mógłby Pan…?), np.
Could you give me your telephone number sir, please? (Czy mógłby mi Pan dać Pana
numer telefonu?).
Oto przykład konwersacji zawodowej [8]:
V – Vet (weterynarz), VT – Veterinary Technician (technik weterynarii)
V: Pass me the syringe with anaesthetic, please. / Podaj mi proszę strzykawkę z środkiem
przeciwbólowym.
VT: Yes, here you are. / Proszę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
V: Thank you. Let’s look at this broken dog’s leg. We must clean this injury and piece
together this shinbone. Take the pledged, please and clean it. / Dziękuję. Obejrzyjmy tę
złamaną nogę psa. Musimy oczyścić ranę I złoŜyć piszczel. Weź wacik i wyczyść ją.
VT: Yes, it’s ready. / Tak, gotowe.
V: This broken leg must be immobilized in splints. / Ta złamana noga musi być
unieruchomiona w szynie.
VT: Yes, I am putting the splints./ Tak, nakładam szyny.
V: Right. Now, put the plaster cast. Well – done. Thank you. / Dobrze. Teraz załóŜ opatrunek
gipsowy. Dobrze zrobione. Dziękuję.
Prowadzenie rozmów usługowo – handlowych
Rozmowa usługowo – handlowa [2, 7] powinna być prowadzona w miłej atmosferze.
NaleŜy stosować zwroty grzecznościowe, a unikać kolokwialnych. Trzeba zadbać o właściwy
styl wypowiedzi, czyli uŜywać języka oficjalnego, a nie potocznego. Od jakości takiej
rozmowy zaleŜy, czy usługi i oferowane dobra zostaną sprzedane, gdyŜ jest ona pewną formą
oferty, a zarazem reklamy firmy. NaleŜy uwaŜnie słuchać rozmówcy, zwięźle odpowiadać na
jego pytania. Jeśli partner nie potrafi samodzielnie podjąć decyzji co do świadczonych usług
czy oferowanych dóbr, wówczas moŜna mu zasugerować najkorzystniejsze rozwiązanie.
Przykład rozmowy handlowo – usługowej [21]:
F – Farm Owner (właściciel gospodarstwa), V – Vet (weterynarz)
V: I have just tested your farm animals. I think they are in quite good condition, but they need
more vitamins and concentrate. / Właśnie zbadałem Pana zwierzęta. Myślę, Ŝe są one w dosyć
dobrej kondycji, ale potrzebują więcej witamin i paszy treściwej.
F: Yes, what should I give them? / Tak, a co powinienem im dać?
V: I have got special concentrate and there is lots of nourishment in it. / Mam specjalną paszę
i to jest bardzo poŜywne.
F: Good. How much is it? / Ile ona kosztuje?
V: I can sell you for 100 zlotys per 25 – kilos sack. / Mogę Panu sprzedać po 100 złotych za
25 kilowy worek.
F: Right. I will take two sacks. What about vitamins? / Dobrze. Wezmę dwa worki. A co
z witaminami?
V: They are not expensive. They cost 25 zlotys. You should give them once a day to your
farm animals. / Nie są drogie. Kosztują 25 złotych. Powinien Pan dawać je zwierzętom raz
dziennie.
F: Good. I will also take them. / Dobrze. TeŜ je wezmę.
V: Here are your vitamins and concentrate. / Proszę, tu są Pana witaminy i pasza treściwa.
F: How much for the test of my animals? / Ile za badanie moich zwierząt?
V: The test costs100 zlotys. / Badanie kosztuje 100 złotych.
F: Here are your money. / Proszę, oto pieniądze dla Pana.
V: Thank you. Good bye. / Dziękuję. Do widzenia.
F: Thank you. Good bye. / Dziękuję. Do widzenia.
Podstawowe cechy korespondencji
W korespondencji anglojęzycznej [21] naleŜy uŜywać języka oficjalnego, zwrotów
grzecznościowych oraz właściwych nagłówków. Wypowiedź pisemna powinna być
prawidłowo zaadresowana i czytelnie podpisana. Nie uŜywa się skróconych form wyrazów
ani języka kolokwialnego. KaŜdy rodzaj pisma ma swoja odrębna strukturę, której naleŜy
przestrzegać. Jeśli nie znamy nazwiska adresata, wówczas kaŜdy list oficjalny rozpoczyna
zwrot Dear Sir or Madam (Szanowny Panie lub Pani), a kończy – Yours faithfully
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
(z powaŜaniem). W listach adresowanych do osoby znanej z nazwiska, np. Mr. Wilson,
naleŜy uŜyć zwrotu Dear Mr. Wilson (Szanowny Panie Wilson), a zakończyć list zwrotem
Yours sincerely (z powaŜaniem).
Oto kilka przykładów korespondencji oficjalnej w języku polskim i angielskim [21]:
Zaproszenie / Invitation
Zaproszenie moŜe być redagowane w formie listu lub karty. MoŜna sporządzić szablon
zaproszenia i wypełniać go. Zaproszenie pisze się w trzeciej osobie, nie stosuje się na
początku i w zakończeniu zwrotu grzecznościowego, ani nie wpisuje się daty. Trzeba
natomiast uŜywać pełnych form wyrazów, a nie skrótów, poniewaŜ jest to tekst oficjalny. Na
końcu moŜna zastosować zwrot z języka francuskiego w formie skrótu – RSVP – réspondez
vous s’il vous plaît, który znaczy please reply – proszę o odpowiedź.
Mrs. Mary Smith
requests the pleasure of the Veterinary Clinic “Paradise” to invite Mr and Mrs Black to the
opening of The Subsidiary of the “Paradise” Company on Saturday, 10 March at 6 p.m., 34
Long Street, Radom 26-600,
RSVP
Tłumaczenie:
Pani Maria Smith
ma przyjemność w imieniu lecznicy weterynaryjnej „Raj” zaprosić Państwo Smith na
otwarcie filii firmy „Raj” w sobotę 10 maja o godzinie 18 przy ulicy Długiej 35 w Radomiu.
Proszę o odpowiedź
Ogłoszenie
W języku angielskim rozróŜnia się następujące rodzaje ogłoszeń, które są krótkimi
tekstami uŜytkowymi: Advertisement / Advert to ogłoszenie prasowe lub reklama oraz
Announcement, czyli komunikat słuŜący do przekazywania waŜnych informacji do większej
liczby osób. W obrębie firmy redaguje się teŜ ogłoszenie, notatkę słuŜbową, tzw.
Memorandum, aby pracownikom pracujących w tej samej placówce lub przedstawicielom
w innych oddziałach, miastach czy nawet krajach przekazać istotne informacje od
przełoŜonych.
Ogłoszenie prasowe / Advertisement
Veterinary Clinic “The Animal World” looks for veterinary surgeons and veterinary
technicians who want to work with animals in the veterinary clinic near to Radom. Good
financial conditions. Possibility of the accommodation.
Tel. (0-48) 665 78 90
Tłumaczenie:
Klinika weterynaryjna „Świat zwierząt” poszukuje weterynarzy i techników weterynarii,
którzy chcą pracować ze zwierzętami w klinice weterynaryjnej blisko Radomia. Dobre
warunki finansowe. MoŜliwość zakwaterowania. Tel. (0-48) 665 78 90
Komunikat / Announcement
On Monday 23 rd of March, at 3.00 p.m. in room number 3, the meeting of the managing staff
will take place. Obligatory presence.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Richard Clark
A member of the board
Tłumaczenie:
Dnia 23 marca w poniedziałek o godzinie 15.00 w pokoju numer 3 odbędzie się spotkanie dla
kadry zarządzającej. Obecność obowiązkowa.
Ryszard Clark
Członek zarządu.
Memorandum
To: Employees of Marketing Department
From: The Manager of Marketing Department
Date: 13 February 2007
Subject: Invoices
Employees of marketing department who issue our company’s invoices should pay attention
on precisely filling out all of the invoices because in majority of them there is lack of
necessary customers’ personal details and there are many errors.
Tłumaczenie:
Do: Pracownicy działu sprzedaŜy
Od: Kierownika działu sprzedaŜy
Data: 13 lutego 2007
Temat: Faktury
Pracownicy działu sprzedaŜy, którzy wystawiają faktury naszej firmy powinni zwrócić uwagę
na dokładne wypełnianie faktur, poniewaŜ w większości z nich brakuje niezbędnych danych
personalnych klientów i znajduje się wiele błędów.
Application / Podanie
Eve Nowak “Pony” Horse Breeding Company Radom, 23 February 2007
3, Oak Street, Radom, 26 – 600
Tel/fax (0-48) 331 56 78
NIP: 945-456-013
To Director of the Second Inland Revenue in Radom
I am turning to the Director with a kindly ask about issue of the document about “Pony” –
Horse Breeding Company’s revenues for last year 2006 with the aim of submitting it to
appropriate authorities.
Please consider positively my request.
Yours faithfully,
Eve Nowak
The company’s owner
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Tłumaczenie:
Ewa Nowak, firma – hodowla koni „Kucyk” Radom, 23 lutego 2007
Ulica Dębowa 3, Radom 26 – 600
Tel/fax (0-48) 331 56 78
NIP: 945-456-013
Do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Radomiu
Zwracam się z uprzejma prośbą do Naczelnika o wydanie dokumentu o dochodach firmy
– hodowla koni „Kucyk” za ubiegły 2006 rok w celu przedłoŜenia go odpowiednim władzom.
Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej prośby.
Ewa Nowak
Właściciel firmy
E – mail / Email
To: “Everything for Animals” warehouse
From: Veterinary Clinic “Healthy Animals”
Email address: agrieq@wp.pl
Date: 5 February 2007
Subject: Catalogues and price lists
We would like to get to know about your latest offer of surgical instruments and vitamin
supplements for animals and its current prices. If you have a wide range of new products and
competitive prices, you can count on regular orders from us. Please send us new catalogues
and price lists.
Regards,
Mark Emerald
Marketing manager
Tłumaczenie:
Do: Hurtownia: “Wszystko dla zwierząt”
Od: Klinika weterynaryjna „Zdrowe zwierzęta”
Adres e – mail: agrieq@wp.pl
Data: 5 lutego 2007
Temat: Katalogi i cenniki
Chcielibyśmy dowiedzieć się więcej o Waszej najnowszej ofercie narzędzi
chirurgicznych i odŜywek witaminowych dla zwierząt i jej aktualnych cenach. Jeśli macie
szeroki asortyment produktów i konkurencyjne ceny, moŜecie liczyć na nasze regularne
zamówienia. Proszę o przesłanie nam nowych katalogów i cenników.
Pozdrowienia,
Marek Emerald
Kierownik działu sprzedaŜy
Wypełnianie dokumentów w języku obcym
Według Filipa Wilsona [21], przed przystąpieniem do wypełniania formularza
dokumentu naleŜy go dokładnie przeczytać wraz z instrukcją, jeśli jest ona załączona.
Następnie moŜna przystąpić do wypełniania poszczególnych rubryk, zakreślania stosownych
słów i zwrotów. JeŜeli formularz nie zostanie prawidłowo wypełniony, wówczas instytucja,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
do której jest on kierowany odeśle go do poprawy. Dokumenty powinny być wypełniane
z naleŜytą starannością, uŜywając czarnego lub niebieskiego atramentu i wypełniając je
drukowanymi literami. Jeśli wymagany jest podpis, naleŜy złoŜyć go odręcznie. Niektóre
dokumenty wypełniane przy uŜyciu komputera, takie jak np. faktura równieŜ wymagają
odręcznego podpisu. JeŜeli wystąpią trudności z wypełnieniem czy teŜ zrozumieniem treści
formularza, naleŜy zwrócić się o pomoc do jego nadawcy.
Oto przykładowe formularze w języku angielskim i polskim [27]:
Faktura sprzedaŜy
Sales invoice No. 123 / Faktura sprzedaŜy numer 123
From: Veterinary Storehouse / Od: Hurtowni weterynaryjnej
45, Rose Street, Radom 26 – 600 / ul. RóŜana 45, Radom 26 – 600
REGON No. 698 786 543 / Numer REGON
To: Veterinary Clinic / Do: Lecznicy weterynaryjnej
56, Larch Street, Pionki 26 – 680 / ul. Modrzewiowa 45, Pionki 26 – 680
Time of sale: 07/02/07 / Data sprzedaŜy: 07/02/07
Date of issue: 07/02/07 / Data wydania: 07/02/07
Tabela 1. Faktura VAT w języku angielskim i polskim [27]
Quantity/
Ilość
Description and value per unit /
Opis i wartość za sztukę
Net value /
wartość netto
VAT rate –20% /
stawkaVAT – 20%
Gross value /
Wartość brutto
5 units Forceps / kleszczyki 120 PLN 600 PLN 720 PLN
6 units Surgical suture / nici chirurgiczne
50 PLN 300 PLN 360 PLN
10 units Plaster cast/ opatrunek gipsowy 25
PLN
250 PLN 300 PLN
1150 PLN
Total VAT / Kwota z VAT 1380 PLN
Invoice issued by: Tom Smith / Fakturę wystawił: Tomasz Smith
Company’s stamp / Pieczęć firmy
Buyer’s signature and date / Podpis odbiorcy i data
Deklaracja celna
W deklaracji celnej [29] zwykle zawarta jest zwięzła instrukcja jej wypełniania, np. “You
must read the notes on the reverse before completing this form. Complete all boxes using
black ink and capital letters”, czyli: „Zanim przystąpisz do wypełniania tego formularza,
musisz przeczytać notkę na drugiej stronie. Wypełnij wszystkie okienka uŜywając czarnego
atramentu i drukowanych liter.” W formularzach, miedzy innymi w deklaracji celnej,
wymagane są następujące informacje:
1. Transport details – szczegóły transportu, np. Are you entering or exiting EU / Czy
Pan/Pani wjeŜdŜa czy wyjeŜdŜa z Unii Europejskiej?, Date of EU entry/Eu exit / Data
wjazdu/wyjazdu z Unii Europejskiej,
2. Details of Cash / Szczegóły odnośnie pieniędzy w gotówce, Type of Cash – Currency,
Amount/ Rodzaj gotówki – Waluta, Ilość,
3. Origin and intended use of cash / Pochodzenie i zamiary uŜycia(przeznaczenie) gotówki,
4. Declaration and your personal details / deklaracja i twoje dane osobowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Rys. 1. Formularz deklaracji celnej [29]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Transakcje handlowe
Podczas transakcji handlowych zarówno sprzedawca jak i odbiorca powinni uwzględnić
i przestrzegać kilka głównych czynników: cen, terminów, sposobów i warunków dostawy,
form płatności, zasad zwrotu towaru oraz klauzule arbitraŜowe, zwłaszcza wtedy, gdy firma
nie zna zbyt dobrze jej partnera handlowego. Pozwoli to na uniknięcie nieporozumień,
zerwania kontraktu, bo transakcja handlowa jest realizacją kontraktu według ustalonych
w nim zasad.
During trade transactions a salesman as well as a buyer should take into consideration
and obey a few main factors: the prices, deadlines, the ways and conditions of delivery, forms
of the payment, conditions of commodity’s return and arbitrary clauses, especially when the
company does not know so well its commercial partner. It leads to avoid misunderstandings,
breaking of the contract, because the trade transaction is the contract’s realization according
to determined terms. [2, 26]
Oto przykładowa transakcja: S – Salesman (Sprzedawca), B – Buyer (Nabywca) [27]
S: We can deliver you the commodity today by our own transport as we established in our
contract, but you also must pay for it today paying cash or by draft. / MoŜemy dostarczyć ci
towar dzisiaj za pomocą naszego transportu, ale wy równieŜ musisz zapłacić za niego
gotówką lub przelewem.
B: Yes, I see. But I don’t have such a big amount of money on me, thus I must go to the bank
and make a draft for your company’s account. I will also pay for the transport. So far, the
price has not changed, has it? / Tak, rozumiem, ale nie mam przy sobie tak duŜej sumy
pieniędzy, więc muszę iść do banku i dokonać przelewu na konto twojej firmy. Zapłacę
równieŜ za transport. Jak dotąd cena się nie zmieniła, prawdaŜ?
S: Yes. The price for the transport and the commodity is the same like in our contract. The
loading is gratis. At this time we will load the merchandise. You can check the quality and
quantity of the commodity which is put away for you. / Tak. Cena za transport i towar jest
taka sama jak w naszym kontrakcie. Załadunek jest gratis. W tym czasie będziemy ładować
towar. MoŜesz sprawdzić ilość i jakość towaru, który jest odłoŜony dla ciebie.
B: Good. Let’s go and look at the merchandise. … All right. I can see that is the same
commodity like I ordered in your company. My employee will stay and he will be watch over
the loading. See you later. I am going to the bank. / Dobrze. Chodźmy i obejrzyjmy towar. …
W porządku. Widzę, Ŝe to ten sam towar, który zamówiłem w twojej firmie. Mój pracownik
zostanie i będzie doglądał załadunku. Do zobaczenia. Jadę do banku.
S: You will be satisfied with the commodity from our company. We will be waiting for you
and loading your commodities. / Będziesz zadowolony z towaru z naszej firmy. Będziemy
czekać na ciebie i ładować towar.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jak naleŜy prowadzić konwersację zawodową w języku angielskim?
2. Jakie są zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w języku angielskim?
3. Jakim słownictwem naleŜy operować prowadząc konwersację i korespondencję
zawodową w języku angielskim?
4. Jak redaguje się ogłoszenia, zaproszenie i podanie w języku angielskim?
5. Jak naleŜy wypełniać dokumentację zawodową w języku angielskim?
6. Jak naleŜy wypełniać formularze w języku angielskim?
7. Jakie informacje muszą być zawarte w anglojęzycznym formularzu?
8. Jak naleŜy prowadzić rozmowy handlowo – usługowe w języku angielskim?
9. Jakie są zasady prowadzenia transakcji handlowych w języku angielskim?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Po wysłuchaniu tekstu uzupełnij go brakującymi wyrazami. Następnie opracuj scenariusz
i przeprowadź wraz z kolegą / koleŜanką konwersację zawodową w języku angielskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) odsłuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim,
4) uzupełniać tekst w języku angielskim,
5) opracować scenariusz konwersacji zawodowej w języku angielskim wykorzystując
zwroty z wysłuchanego tekstu,
6) przeprowadzić konwersację stosując zasady prowadzenia konwersacji zawodowej
w języku angielskim,
7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– kartki z tekstem konwersacji zawodowej z lukami w języku angielskim,
– magnetofon z płytą CD lub kasetą z nagranym tekstem konwersacji w języku angielskim,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Pracując w parach przeprowadźcie dowolną korespondencję zawodową w języku
angielskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać ze zrozumieniem wzory korespondencji zawodowej w języku angielskim,
4) dokonać analizy pod względem treści i formy wybranych wzorów korespondencji,
5) zastosować zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w języku angielskim,
6) przeprowadzić korespondencję zawodową w języku angielskim,
7) przesłać korespondencję przy uŜyciu Internetu,
8) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– stanowiska komputerowe z drukarkami i dostępem do Internetu,
– akty prawne w języku angielskim,
– wzory formularzy, pism i dokumentów zawodowych w języku angielskim,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– pakiety multimedialne,
– literatura z rozdziału 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Ćwiczenie 3
Zredaguj w języku angielskim teksty uŜytkowe: zaproszenie, ogłoszenie, podanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować zasady redagowania krótkich tekstów uŜytkowych w języku angielskim,
4) uŜyć słownictwa i zwrotów do redagowania oficjalnych pism w języku angielskim,
5) zredagować krótkie teksty uŜytkowe w języku angielskim,
6) sprawdzić zredagowane teksty pod względem treści, słownictwa, interpunkcji i formy,
7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– stanowiska komputerowe z drukarkami,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– wzory zaproszeń, ogłoszeń, podań w języku angielskim,
– pakiety multimedialne,
– literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Opracuj scenariusz i przeprowadź w języku angielskim rozmowę handlowo – usługową.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wysłuchać nagrania z rozmowami handlowo – usługowymi w języku angielskim,
4) wynotować potrzebne zwroty z dialogów,
5) stworzyć bank słów branŜowych w języku angielskim,
6) opracować scenariusz rozmowy usługowo – handlowej w języku angielskim,
7) zastosować zwroty, słownictwo w języku angielskim w rozmowie usługowo – handlowej,
8) przeprowadzić z kolegą/koleŜanką rozmowę usługowo – handlową w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– magnetofon,
– kaseta lub płyta CD z nagraniem rozmów usługowo – handlowych w języku angielskim,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 5
Wypełnij w języku angielskim formularze faktury i deklaracji podatkowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać ze zrozumieniem w języku angielskim treść formularzy,
4) dokonać analizy formularzy pod względem formy i treści,
5) wypełnić formularze w języku angielskim,
6) sprawdzić poprawność wypełnionych formularzy z ich wzorami,
7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– wzory formularzy w języku angielskim,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Przykładowy formularz deklaracji podatkowej brytyjskiego Urzędu Skarbowego przedstawia
Rys. 2.
Rys. 2. Formularz deklaracji podatkowej brytyjskiego Urzędu Skarbowego [29]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Ćwiczenie 6
Przeprowadź transakcje handlowe w języku angielskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wysłuchać ze zrozumieniem nagrania transakcji handlowych w języku angielskim,
4) wynotować potrzebne zwroty z dialogów,
5) stworzyć bank słów branŜowych w języku angielskim,
6) zastosować zwroty, słownictwo, zasady prowadzenia transakcji handlowych w języku
angielskim we własnych transakcjach,
7) przeprowadzić z kolegą/koleŜanką transakcje handlowe w języku angielskim,
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– magnetofon,
– kaseta lub płyta CD z nagraniem transakcji handlowych w języku angielskim,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) prowadzić konwersację zawodową w języku angielskim?
2) prowadzić korespondencję zawodową w języku angielskim?
3) słuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim?
4) prawidłowo uzupełnić tekst w języku angielskim?
5) redagować krótkie teksty uŜytkowe w języku angielskim?
6) wypełnić w języku angielskim formularze związane z prowadzeniem
gospodarstwa?
7) przeprowadzić w języku angielskim rozmowę usługowo –
handlową?
8) opracować scenariusz konwersacji i rozmów usługowo –
handlowych w języku angielskim?
9) przeprowadzić transakcje handlowe w języku angielskim?
10) skorzystać ze słowników dwujęzycznych i branŜowych?
11) przedstawić rezultat swej pracy w języku angielskim?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
4.3. Praca zawodowa za granicą i przyjmowanie gości
zagranicznych
4.3.1. Materiał nauczania
PodróŜe za granicę i przyjmowanie gości zagranicznych
Planując podróŜ słuŜbową za granicę [26] naleŜy między innymi wybrać środek
transportu, zarezerwować bilety komunikacji i noclegi. / While planning the trip abroad,
among other things, one should choose the mean of transport, book the tickets and
accommodations.
Oto przykład wyboru środka transportu rezerwacji biletu lotniczego [21]:
TA: Travel Agent / Pracownik biura podróŜy, C: Customer / Klient
TA: Good morning. May I help you, sir? (Dzień dobry. Czy mogę Panu pomóc?)
C: Good morning. Yes, I would like to know how I can get from Warsaw to Berlin. (Dzień
dobry. Tak, chciałbym się dowiedzieć jak mogę dostać się z Warszawy do Berlina.)
TA: You can get there by bus, train or plane. (MoŜe Pan dostać się tam autobusem, pociągiem
lub samolotem.)
C: How much is the air line ticket? (Ile kosztuje bilet lotniczy?)
TA: A single ticket costs 600 zlotys but a return ticket costs 760 zlotys. (Bilet w jedna stronę
kosztuje 600 złotych, a tam i z powrotem 760 złotych.)
C: What about trains? How long does the journey take? How much are the tickets? (A co
z pociągami? Ile trwa podróŜ? Po ile są bilety?)
TA: There are two trains – Euro city and Euro city Express and the journey takes about ten
hours. The ticket on Euro city costs 300 zlotys and on Euro city Express costs 410 zlotys. (Są
dwa pociągi – Euro city i Euro city Express, a podróŜ trwa około 10 godzin. Bilet na Euro city
kosztuje 300 złotych, a na Euro city Express 410 złotych).
C: I see. I would like to book the return airline ticket to Berlin. Good bye. (Rozumiem.
Chciałbym zarezerwować bilet lotniczy w obie strony do Berlina).
TA: When would you like to fly to Berlin? (Kiedy chciałby Pan lecieć do Berlina?)
C: Next week, and precisely on twelfth of August. (W przyszłym tygodniu, a dokładnie
dwunastego sierpnia).
TA: I see. Can I have your personal details, please? (Czy mogę prosić o Pana dane osobowe?)
C: Yes, certainly. Here you are my passport. (Tak, oczywiście, proszę oto mój paszport).
TA: Thank you. 760 zlotys, please. Here you are your ticket and passport. (Dziękuję. Proszę
760 złotych. Oto pański paszport i bilet).
C: Thank you. (Dziękuję).
TA: You are welcome. (Proszę.)
PodróŜ za granicę wymaga równieŜ rezerwacji hotelu, jeśli partner, do którego
planowany jest wyjazd nie zapewnia zakwaterowania.
Oto przykładowa rezerwacja pokoi hotelowych [8]:
R – Receptionist / Recepcjonista HG – Hotel Guest / Gość hotelowy
HG: Good morning./ Dzień dobry.
R: Good morning. / Dzień dobry.
HG: I would like to book rooms in this hotel for three people. / Chciałbym zarezerwować
pokoje dla trzech osób w tym hotelu.
R: What kind of rooms do you need? Single or double rooms? / Jakich pokoi Pan/Pani
potrzebuje? Jednoosobowych czy dwuosobowych?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
HG: I need three single rooms. How much are they? / Potrzebuję 3 jednoosobowe pokoje. Ile
one kosztują?
R: A single room costs fifty pounds per night. / Jednoosobowy pokój kosztuje 50 funtów za
dobę.
HG: Right. I need those rooms for three nights. / Dobrze. Potrzebuję pokoi na trzy doby
R: Can I take your identity card? / Czy mogę prosić Pani/Pana dowód toŜsamości?
HG: Here you are. / Proszę.
R: Thank you. That is your voucher. Please put you signature here. / Oto Pani/Pana voucher.
Proszę tutaj złoŜyć podpis.
Oto przykładowa pisemna rezerwacja pokoju w gospodarstwie agroturystycznym [21]:
Dear Sir or Madam,
Please reserve one double room from Thursday, 12 April to Saturday, 15 April 2007.
We expect to arrive on Thursday morning and we will leave early on Saturday afternoon.
Please confirm above reservation as soon as it is possible.
Yours faithfully,
Christina Bogacka
Szanowny Panie lub Szanowna Pani,
Proszę o rezerwacje jednego pokoju dwuosobowego od czwartku 12 kwietnia do niedzieli 15
kwietnia 2007. Spodziewamy się przybyć w czwartek rano i wyjedziemy wczesnym
popołudniem w niedzielę. Proszę o potwierdzenie powyŜszej rezerwacji.
Z powaŜaniem,
Krystyna Bogacka
Przyjmując gości zagranicznych naleŜy ustalić kwotę wydatków związanych z ich
pobytem, czyli wyŜywieniem, zakwaterowaniem, atrakcjami, upominkami, itd. Ponadto warto
sporządzić plan pobytu cudzoziemców na kaŜdy dzień i wręczyć go gościom zagranicznym,
aby wiedzieli, kiedy są wydawane posiłki, z jakich atrakcji i w jakich godzinach mogą
skorzystać, o której godzinie jest konferencja, spotkania firmowe, itd.
Oto przykładowy scenariusz dnia pobytu w gospodarstwie agroturystycznym dla
cudzoziemców [21]:
Monday / Poniedziałek
8.00 a.m. – 9.00 a.m. – breakfast / śniadanie,
9.30 a.m. – 11. 30 a.m. – farm visiting/ oglądanie gospodarstwa,
11.30 a.m. – 12.30 p.m. – learning of the horse riding / nauka jazdy konnej,
12.30 p.m. – 1.30 p.m. – fishing / łowienie ryb,
1.00 p.m. – lunch / obiad,
2.00 p.m. – 4.00 p.m. – relax in the garden / odpoczynek w ogrodzie,
4.00 p.m. – 6.00 p.m. – horseback riding in the nearest area / przejaŜdŜka konna po najbliŜszej
okolicy,
6.00 p.m. – 7.00 p.m. – dinner / kolacja,
7.00 p.m. – 9.00 p.m. – bonfire / ognisko.
Według Filipa Wilsona [21], przyjmując gości zagranicznych trzeba zadbać o właściwy
model gościnności, a w rozmowach prowadzonych w języku obcym stosować słownictwo
zawodowe i odpowiednie zwroty grzecznościowe. Oto przykładowe zwroty grzecznościowe
na powitanie:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Welcome to our company / witam(y) w naszej firmie, nice to see you / witam(y), witaj, have
a nice stay / Ŝyczę miłego pobytu, I am glad that I can cooperate with you and your company
again / cieszę się, Ŝe mogę ponownie współpracować z Państwem i Państwa firmą, I have the
pleasure of welcoming you in our company / mam przyjemność powitać Państwa w naszej
firmie, pleased to meet you / miło mi Panią / Pana poznać.
Poszukiwanie i podejmowanie pracy zawodowej poza granicami kraju
Istnieje wiele moŜliwości poszukiwania pracy zawodowej [26], między innymi przez:
/ There are many possibilities of looking for a job [26], among other things by:
– Internet / the Internet,
– ogłoszenia w mediach / job advertisements in the mass media,
– oferty Urzędów Pracy / Employment Bureaus’ offers,
– biuro pośrednictwa pracy / Employment Agency,
– znajomych / familiars,
– pracodawcę / an employer.
Po wyszukaniu odpowiednich ofert naleŜy dostarczyć do pracodawcy swą aplikację.
JeŜeli firma zaprasza na spotkanie, wówczas oznacza to, Ŝe kwalifikacje kandydata zostały
wstępnie ocenione jako spełniające wymogi stanowiska. Pracodawcy mogą przeprowadzać
kilka etapów rekrutacji. Uzupełnieniem rozmowy mogą być róŜnego rodzaju testy. Głównym
celem rozmowy kwalifikacyjnej jest weryfikacja informacji zawartych w CV i uzyskanie
informacji o kandydacie, a takŜe przekazanie mu dokładniejszych informacji na temat
obsadzanego stanowiska. Rozmowa kwalifikacyjna jest zatem spotkaniem interaktywnym,
słuŜącym obustronnej wymianie informacji.
Przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy [12, 23, 26, 27]:
– ustal termin i miejsce spotkania / determine a date and a place of meeting,
– dowiedz się, kto będzie prowadził rozmowę kwalifikacyjną, jaka jest jego funkcja
w firmie / find out who will be carrying on an interview, what is his or her function in the
company,
– zadbaj o swój wizerunek, np. o odpowiedni ubiór / take care of your image, for example,
about appropriate clothing,
– dowiedz się, ile czasu będzie trwało spotkanie, czy naleŜy się do niego w szczególny
sposób przygotować / find out, how long will the meeting take, if it is necessary to
prepare in a particular way,
– uzyskaj jak najwięcej informacji o firmie, poniewaŜ taka wiedza ułatwi przekonanie
pracodawcy, Ŝe kwalifikacje kandydata odpowiadają wymaganiom firmy / obtain the
most information about the company, because such knowledge will make easier to
convince the employer that candidate’s qualifications correspond to the company’s
requirements,
– przygotuj własne pytania, aby ocenić czy proponowane stanowisko odpowiada
oczekiwaniom kandydata / prepare your own questions to assess if offered vacancy
corresponds to candidate’s expectations,
– zastanów się nad moŜliwymi odpowiedziami na róŜne pytania, jakie mogą pojawić się
podczas rozmowy / think about possible answers the different questions, which may
appear during the interview,
– przygotuj dokumenty dotyczące kwalifikacji, czyli CV, dyplomy, świadectwa pracy,
referencje itp., warto wziąć je na spotkanie, nawet jeśli nie wymaga tego pracodawca
/ prepare the documents concerning the qualifications, that is CV, diplomas, employment
certificates, references, etc., it is worth to take them in the meeting, even if the employer
doesn’t demand it,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
– upewnij się, czy jesteś w stanie potwierdzić wszystkie umiejętności, o których informacje
zawarte są dokumentach aplikacyjnych, np. znajomość języka obcego lub obsługa
komputera / make sure if you are able to confirm all your abilities, which information
about are contained in the application documents, for example, the knowledge
of a foreign language, using a computer.
Przed rozmową / Before the interview:
– przybądź punktualnie na spotkanie, najlepiej kilka minut przed czasem / arrive punctually
in a meeting, the best a few minutes ahead of time,
– sprawdź swój wygląd / check your appearance,
– bądź uprzejmy dla wszystkich osób, które spotkasz w miejscu spotkania / be polite for all
people who you will meet in a place of meeting,
– wyłącz telefon komórkowy / turn off your mobile phone.
Podczas rozmowy / While interview:
– słuchaj uwaŜnie pytań osoby prowadzącej rozmowę i odpowiadaj na nie / listen carefully
to interviewer’s questions and answer them,
– zadawaj pytania tylko wtedy, jeśli zostaniesz o to poproszony lub gdy czegoś nie
rozumiesz/ ask the questions only when you will be asked or if you don’t understand
something,
– nie krytykuj zbytnio poprzedniego pracodawcy i nie wyjawiaj poufnych informacji
z poprzedniego miejsca pracy / don’t criticise your previous employer and don’t reveal
confidential information from your previous place of work,
– jeśli pracodawca poprosi o krótki test umiejętności, wykonaj go, np. rozmowa w języku
obcym, obsługa komputera / if the employer ask you about short test, do it, for example,
conversation in a foreign language, using a computer.
Podczas rozmowy kwalifikacyjnej, pracodawca moŜe zapytać kandydata nie tylko
o kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, umiejętności praktyczne, ale równieŜ o cechy
osobowości kandydata, o zainteresowania, plany na przyszłość, sposób spędzania wolnego
czasu.
While interview, the employer can ask the candidate not only about the qualifications,
work experience, practical skills, but also about the candidate’s personal qualities, interests,
plans for the future and the way of spending free time.
Przebieg rozmowy kwalifikacyjnej [12, 23, 26, 27]
Omawiając istotne zagadnienia, takie jak czas pracy, oczekiwania finansowe bądź
elastyczny, panuj nad emocjami, negocjuj, podkreślaj chęć znalezienia rozwiązania
satysfakcjonującego dla obu stron. Udzielaj konkretnych, zwięzłych odpowiedzi, aby
wykazały one, Ŝe Twoje kwalifikacje są odpowiednie do wymagań obsadzanego stanowiska.
UŜywaj języka oficjalnego, profesjonalnego, unikaj języka potocznego i Ŝargonu.
Osoba prowadząca rozmowę powinna umoŜliwić kandydatowi dokładne zapoznanie się
z informacjami na temat obsadzanego stanowiska oraz firmy. Czas na pytania ze strony
kandydata zwykle jest planowany na koniec spotkania i powinien on zadać kilka pytań,
poniewaŜ świadczą one o jego zainteresowaniu ofertą. Ponadto na jego korzyść przemawia
wcześniejsze przygotowanie pytań, np. o zakres obowiązków, zasady działania firmy. Istotną
kwestią jest zatem odpowiednia autoprezentacja kandydata.
W trakcie spotkania waŜny jest odpowiedni sposób zachowania i postawy kandydata.
NaleŜy panować nad stresem i emocjami, jakie towarzyszą takim rozmowom, kontrolować
gesty i mimikę (język ciała). Warto przekonać pracodawcę, Ŝe kwalifikacje i umiejętności
decydują o tym, Ŝe jesteś odpowiednim kandydatem na stanowisko. Taka postawa znacznie
bardziej sprzyja uzyskaniu pracy, niŜ narzekanie na bezrobocie i dokonywanie próby
wzbudzenia litości. W czasie rozmowy naleŜy okazać pozytywne nastawienie, umiarkowaną
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
pewność siebie, ale nie arogancję. Zachowanie powinno być swobodne, w ramach ogólnie
przyjętych norm zachowania. Wobec rozmówcy trzeba być uprzejmym, utrzymywać z nim
kontakt wzrokowy, słuchać aktywnie, uśmiechać się.
Na zakończenie spotkania trzeba ustalić termin i sposób otrzymania informacji zwrotnej
o decyzji pracodawcy, poniewaŜ niezbyt często w czasie rozmowy kwalifikacyjnej wysuwana
jest propozycja zatrudnienia. NaleŜy teŜ podziękować rozmówcy za zaproszenie na rozmowę,
poświęcony czas oraz wyrazić nadzieję na kolejne spotkanie. Po rozmowie warto dokonać
analizy tego, co było pomyślne, a co wypadło źle, które etapy rozmowy lub pytania sprawiły
trudność. JeŜeli nie otrzymasz propozycji pracy, nie zniechęcaj się, a potraktuj takie spotkanie
jak próbę, zdobywanie doświadczenia, które warto wykorzystać w następnych spotkaniach
Discussing essential issues, such as time of work, financial expectations, be flexible, have
control over your emotions, negotiate, emphasise the intentions of finding a satisfying
solution for both sides. Give concrete and concise answers, so as they show that your
qualifications are appropriate to requirements of filling post. Use official, professional
language, avoid colloquial language, jargon.
The interviewer should enable candidate to accurate familiarise with information about
a filling post and company. The time for candidate’s questions is usually planned at the end of
meeting and he should ask some questions, because they show that the candidate is interested
in offer. Moreover, earlier preparation of questions, for example, about range of duties,
principles of the company functioning, shows for his advantage. Thus, the essential issue
is the right candidate’s self- presentation.
While meeting, the candidate’s appropriate way of behaviour and attitude are important.
It is necessary to have control over stress and emotions, that accompany such interviews,
control gestures and facial expressions (body language). It is worth to convince the employer
that the qualifications and abilities decide about that you are an appropriate candidate on the
post. Such an attitude much more encourages obtaining a job than the unemployment
complaining and making an effort of mercy cause. During interview it is necessary to show
a positive bias, moderate self – confidence, but not arrogance. The behaviour should be free,
within the framework of universally accepted norms of behaviour. Towards the interlocutor it
is necessary to be polite, cultural, maintain the eye contact, listen to actively and keep a smile.
At the end of meeting, it is necessary to determine the date and the way of receiving
return information about the employer’s decision, because the proposition of employment is
not put forward very often during the interview. It is also necessary to thank the interlocutor
for invitation on the interview and devoted time and express the hope on the next meeting.
After the interview, it is worth to perform an analysis of that, what was successful, and what
went off badly, which stages of the interview or questions caused difficulties. If you don’t
receive the employment proposition, don’t get discouraged, but treat such a meeting as a test,
experience obtaining, which is worth to use in the next meetings.
Przykładowa rozmowa kwalifikacyjna o przyjęcie do pracy [8, 21]
P – Pracodawca, K – Kandydat
K: Dzień dobry. Nazywam się Marek Kowalski. Byłem umówiony dziś na spotkanie na
godzinę 10.00.
P: Tak, proszę usiąść. Ma Pan odpowiednie kwalifikacje na stanowisko technika weterynarii
w naszej lecznicy, jednak chciałbym zadać Panu kilka pytań. Proszę wymienić swoje
najwaŜniejsze mocne strony?
K: Moje mocne strony to odpowiedzialność, odporność na stres, kreatywność, umiejętność
pracy w zespole i punktualność. Oczywiście uwielbiam teŜ pracę ze zwierzętami.
P: Tak, a jakie są Pana wady?
K: Myślę, Ŝe słaba znajomość języka obcego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
P: Jak często uŜywa Pan języka obcego?
K: Dość rzadko i brak praktyki jest jednym z powodów słabej znajomości języka obcego.
P: Czy byłaby Pan gotów kontynuować naukę języka obcego, jeśli byłaby taka konieczność?
Tak, oczywiście. Myślę, Ŝe to by mnie zmobilizowało do systematycznej nauki.
P: Jakie obowiązki realizował Pan pracując w poprzedniej firmie?
K: Pracowałem jako technik weterynarii w stadninie koni „Kucyk”.
P: Jakie były Pani ulubione przedmioty na studiach?
K: Biologia i ekonomia.
P: Rozumiem. Czy ma Pan jakieś pytania?
K: Tak, chciałbym zapytać o czas pracy w Państwa firmie.
P: Pracujemy po osiem godzin dziennie, soboty są wolne. Czy ma Pan jeszcze jakieś pytania?
K: Nie, to wszystko. Dziękuję.
P: Dziękuję. Skontaktujemy się z Panem telefonicznie w ciągu tygodnia.
K: Dziękuję za rozmowę i za poświęcony mi czas. Mam nadzieję, Ŝe jeszcze się spotkamy.
P: Ja równieŜ. Do widzenia.
K: Do widzenia.
E – Employer, C – Candidate
C: Good morning. My name is Marek Kowalski. I made an appointment at ten o’clock for
today.
E: Yes, sit down, please. You have appropriate qualifications for a veterinary technician in
our veterinary clinic, but I would like to ask you some questions. Please, list your most
important strong points.
C: My strong points are responsibility, resistance to stress, creativity, the ability of working in
the team and punctuality. Certainly, I love working with animals, too.
E: Yes, and what are your disadvantages, sir?
C: I think that a weak knowledge of foreign language.
E: How often do you use a foreign language?
C: Quite seldom and a lack of practice is one of the reasons of a foreign language’s poor
knowledge.
E: Would you be ready to continue learning a foreign language if there would be such
a necessity?
C: Yes, certainly. I think it would mobilise me to systematic study.
E: What duties did you execute in a previous company?
C: I worked as a veterinary technician in the stud “Pony”.
E: What were your favourite subjects on studies?
C: Biology and Economy.
E: I see. Have you got any questions, sir?
C: Yes, I would like to ask about time of work in your company.
E: We work eight hours per day, Saturdays are free. Have you got more questions?
C: No, that’s all. Thank you.
E: Thank you. We will contact you by phone within a week, sir.
C: Thank you for the interview and devoted time. I hope that we will meet, yet.
E: Me too. Good bye.
C: Good bye.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
Podstawowe dokumenty i rozmowy związane z zatrudnieniem poza granicami kraju
1. śyciorys / Curriculum Vitae (CV) [21]:
śyciorys jest pismem oficjalnym, w którym nie naleŜy uŜywać skrótów, języka
potocznego, ale pełnych form wyrazów i języka oficjalnego. W Ŝyciorysie zamieszcza się
dane osobowe i najistotniejsze informacje dotyczące wykształcenia, posiadanych kwalifikacji,
doświadczenia zawodowego, dodatkowych umiejętności i zainteresowań.
Oto przykładowy Ŝyciorys w języku angielskim i polskim:
Curriculum Vitae
Personal Information / Dane osobowe
Name / Imię i nazwisko: Piotr Nowak
Date of Birth / Data urodzenia: 23 February 1986
Place of Birth / Miejsce urodzenia: Radom, Poland
Address /Adres: 31, Moherowa Street, Radom 26 – 600, Poland
Marital Status / Stan cywilny: Single / kawaler
Education and Qualifications /
Wykształcenie i kwalifikacje:
Higher School / Szkoła wyŜsza:
2001 – 2005
Secondary School / Szkoła średnia:
1997 – 2001
Agricultural Academy in Lublin, Veterinary
Master – Engineer / Akademia Rolnicza
w Lublinie, magister inŜynier weterynarii
Veterinary Technical College in Radom
/ Technikum Weterynarii w Radomiu
Veterinary Technician / technik weterynarii
Experience /Doświadczenie: 2 years’ employment in the Veterinary Clinic
„Rancho” in Radom as a Veterinary
Technician/ dwuletnie zatrudnienie w lecznicy
weterynaryjnej „Ranczo” w Radomiu jako
technik weterynarii
Other Skills / Inne umiejętności: Driving licence B category, using a computer,
First Certificate in English / prawo jazdy
kategorii B, obsługa komputera, dyplom
znajomości języka angielskiego I – go stopnia
Interests / Zainteresowania: Stock Exchange, animals, theatre, motoring
/ Giełda Papierów Wartościowych, zwierzęta,
teatr, motoryzacja
2. List motywacyjny / A Letter of Application [25]:
List motywacyjny podobnie jak Ŝyciorys jest pismem oficjalnym i w nim równieŜ naleŜy
uŜywać języka oficjalnego, bez skróconych form wyrazów. Powinien on składać się
z nagłówka, najczęściej z czterech akapitów, zakończenia, zwrotu grzecznościowego,
własnoręcznego podpisu oraz zawierać następujące informacje:
– w nagłówku wpisuje się adresata, zwykle Dear Sir / Madam Szanowny Panie / Szanowna
Pani), jeśli zaś znane jest nazwisko, naleŜy je umieścić w nagłówku, np. Dear Mrs Wilson
(Szanowna Pani Wilson);
– w pierwszym akapicie, który jest wstępem (Introduction), podaje się powody, dla których
pisany jest list;
– w drugim akapicie zaś zamieszcza się motywacje podjęcia określonej pracy
(Motivations);
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
– trzeci akapit powinien zawierać najwaŜniejsze cechy osobowości kandydata oraz jego
dotychczasowe doświadczenie zawodowe, drugi i trzeci akapit stanowią rozwinięcie listu
(Main Body);
– czwarty akapit będący zakończeniem (Conclusion) warto poświęcić na opisanie
dodatkowych umiejętności, podkreślenie, Ŝe kwalifikacje, doświadczenie i osobowość
kandydata są adekwatne do obsadzanego stanowiska pracy;
– zakończenie zwykle zawiera zwrot wyraŜający oczekiwanie na odpowiedź;
– zwrot grzecznościowy, są dwa rodzaje zwrotów grzecznościowych wyraŜających
szacunek: Yours faithfully (Z powaŜaniem) wpisuje się, jeŜeli nie jest podane nazwisko
adresata, tylko ogólny zwrot Dear Sir / Madam oraz Yours sincerely (Z powaŜaniem),
jeŜeli podane jest w nagłówku nazwisko adresata, np. Dear Mr Smith. Jeśli są załączniki,
np. Ŝyciorys, fotografia, wtedy trzeba zaznaczyć na końcu listu, Ŝe je dołączamy.
Oto przykładowy list motywacyjny w języku angielskim i polskim [8]:
Dear Sir / Madam,
I am writing to apply for the position of a veterinary technician in your veterinary clinic
which I saw advertised in “The Vet” magazine last week.
I would like to work for you because I am very interested in working with animals.
I would also like to share my knowledge and experience and develop my abilities. I feel that
professional experience and knowledge are extremely important in veterinary.
I am a hard – working and committed to my professional duties person. For the last two
years, I have worked as a veterinary technician in veterinary clinic and stud. I have also
participated in several courses and trainings for veterinary surgeons. I can get well with
employees and colleagues.
I think I could be a good employee due to my education and experience. I enclose a copy
of my Curriculum Vitae and a photograph. I would be glad to attend an interview at any place
and time convenient to you.
I look forward to hearing from you.
Yours faithfully,
Sue Morgan
Szanowny Panie / Szanowna Pani,
Piszę, aby ubiegać się o stanowisko technika weterynarii w Państwa lecznicy
weterynaryjnej, którego ogłoszenie widziałam w czasopiśmie „Weterynarz” w ubiegłym
tygodniu.
Chciałabym pracować dla Państwa, poniewaŜ interesuje mnie praca ze zwierzętami.
Chciałabym równieŜ podzielić się mą wiedzą i doświadczeniem oraz rozwijać umiejętności.
Sądzę, Ŝe doświadczenie zawodowe i wiedza są w weterynarii niezmiernie istotne.
Jestem osobą pracowitą i zaangaŜowaną w zawodowe obowiązki. Przez ostatnie dwa lata
pracowałam jako technik weterynarii w lecznicy i w stadninie. Uczestniczyłam równieŜ
w wielu kursach i szkoleniach dla weterynarzy. Potrafię być w dobrych stosunkach
z pracownikami i kolegami.
Myślę, Ŝe mogłabym być dobrym pracownikiem z powodu mojego wykształcenia
i doświadczenia. Dołączam kopię mojego Ŝyciorysu i fotografię. Byłabym zadowolona biorąc
udział w rozmowie kwalifikacyjnej w dogodnym dla Państwa miejscu i czasie.
Czekam na wiadomość od Państwa.
Z powaŜaniem,
Sue Morgan
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
3) Umowy o pracę [11]
Według Kodeksu Pracy rozróŜnia się następujące rodzaje umów:
– umowa na okres próbny – moŜe poprzedzać kaŜdy rodzaj umowy o pracę, zawierana jest
jeden raz na okres nie dłuŜszy niŜ trzy miesiące, po wygaśnięciu tej umowy, pracownik
moŜe być zatrudniony na podstawie pozostałych umów o pracę,
– umowa na czas wykonywania określonej pracy – ma ona charakter terminowy, gdyŜ jest
zawierana na czas wykonania danego zadania, np. prace sezonowe, wygasa wraz
z wykonaniem prac przez pracownika,
– umowa na czas określony – określa dokładnie termin, w jakim będzie ona obowiązywała
między pracodawcą i pracownikiem; stosunek pracy jest rozwiązany z dniem, do którego
umowa została zawarta. Po zawarciu dwóch umów na czas określony w odstępie nie
dłuŜszym niŜ jeden miesiąc, trzecia umowa musi być zawarta na czas nieokreślony,
– umowa na czas nieokreślony – wiąŜe ona strony umowy bezterminowo, moŜe być
rozwiązana przez pracodawcę w drodze wypowiedzenia tylko z uzasadnionych
powodów,
– umowa na zastępstwo – to umowa na czas określony zawierana wtedy, gdy zachodzi
konieczność zatrudnienia nowego pracownika w zastępstwie, na czas usprawiedliwionej
nieobecności w pracy dotychczasowego pracownika.
Według Kodeksu Cywilnego, mogą być równieŜ zawierane następujące umowy:
– umowa o dzieło (tzw. umowa rezultatu) – jest umową na czas określony, przyjmujący
zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego w umowie dzieła, a zamawiający
do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie,
– umowa zlecenie – jest ona zawierana na czas określony, a przyjmujący zlecenie
wykonuje czynność prawną w pełni samodzielnie i nie podlega przy tym ogólnemu
kierownictwu zleceniodawcy. Zachowuje on duŜą swobodę i samodzielność.
Tłumaczenie:
According to The Work Code, there are distinguished the following contracts:
– a trial period – it can precede each kind of contract, it is signed once on the period not
longer than three months, after expiring of that contract, an employee can be employed
on the basis of other contracts of employment,
– a contract for the time it takes to complete a specific task – it has a character with
a deadline, because it is signed on time of a given task carrying out, for example, seasonal
works, it expires along with a completion of the work by the employee,
– a fixed term contract – it defines precisely a deadline in which it will be in force between
an employer and employee; a relation of work is dissolved in a day for which the contract
was signed. After entering into two contracts on a definite time in a distance not longer
than one month, the third contract must be signed indefinitely,
– a contract for an indefinite term – it connects the contract’s sides with no deadline, it can
be dissolved by the employer in a way of the notice only from justified reasons,
– a contract to replace an employee – it is a contract on definite time, signed then when
arises the necessity of a new employee’s employment in a substitute, on a time
of justified absence in work of outgoing employee.
According to Civil Code, the following contracts could be also signed:
– a specific – task contract (a result contract) – it is a contract on definite time, and a person
who accepts the order, commits himself to carry out of definite task in the contract and
a person who orders, commits himself to make a payment defined in the contract,
– a freelance agreement (fee – for – task agreement)– it is entered into a definite time, and
a person who accepts the order, carries out legal proceedings completely independently
and at the same time he doesn’t come under employer’s general management. He keeps
a lot of freedom and independence.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jak naleŜy przygotować się do podróŜy słuŜbowej za granicę?
2. Jakie są zasady przyjmowania gości zagranicznych?
3. Jakich zwrotów grzecznościowych w języku angielskim naleŜy uŜywać przyjmując gości
zagranicznych?
4. W jaki sposób moŜna poszukiwać pracy zawodowej?
5. W jaki sposób naleŜy przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku
angielskim?
6. W jaki sposób przebiega rozmowa kwalifikacyjna o pracę w języku angielskim?
7. W jaki sposób naleŜy zachować się podczas rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku
angielskim?
8. Jakie informacje powinien zawierać Ŝyciorys w języku angielskim?
9. W jaki sposób redaguje się Ŝyciorys w języku angielskim?
10. Jakie informacje powinien zawierać list motywacyjny w języku angielskim?
11. Jak naleŜy redagować list motywacyjny w języku angielskim?
12. Jakie słownictwo stosuje się w Ŝyciorysie i liście motywacyjnym w języku angielskim?
13. Jakie są rodzaje umów o pracę?
14. Jakie informacje powinny zawierać poszczególne rodzaje umów o pracę?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Po wysłuchaniu rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim, uzupełnij tekst
brakującymi wyrazami.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wysłuchać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim,
4) prawidłowo uzupełnić tekst rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
− kartki z tekstem rozmowy kwalifikacyjnej z lukami w języku angielskim,
− magnetofon z płytą CD lub kasetą z nagranym tekstem w języku angielskim,
− słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 6.
Przykładowy tekst rozmowy do uzupełniania [opracowanie własne autora]:
C: Good morning. My (1) … is John Simpson.
E: Yes, sit (2) …, please. You have appropriate (3) … for a veterinary technician position in
our veterinary clinic, but I would like to (4) … you some questions. Please, list your the most
important strong points.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
C: My strong points are (5) … resistance to stress, creativity and punctuality.
E: Yes, and what are your (6) …, sir?
C: I think that I (7) … too much.
E: How do you like spending your (8) … time?
C: I like (9) … activities, especially jogging and riding a bike.
E: I see. Have you got any questions, sir?
C: Yes, I would like to ask about work (10) … in your company.
E: We work eight hours (11) … day, Saturdays are free.
C: What is a (12) … of duties for a veterinary technician in your clinic?
E: The main duties are: looking for sick animals, assist to surgeon during the operation and
coordination of the cooperation and (13) … with our partners. Have you got more questions?
C: No, that’s all. Thank you.
E: Thank you. We will contact you by phone (14) … a week, sir.
C: Thank you for the interview and devoted time. I hope that we will (15) … , yet.
E: Me too. Good bye.
C: Good bye.
Klucz odpowiedzi: 1. name, 2. down, 3. qualifications, 4. ask, 5. responsibility,
6. disadvantages, 7. talk, 8. free, 9. outdoor, 10. time, 11. per, 12. range, 13. negotiations,
14. within, 15. meet.
Ćwiczenie 2
UłóŜ i przeprowadź rozmowę kwalifikacyjną o pracę w języku angielskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) obejrzeć film przedstawiający rozmowy kwalifikacyjne w języku angielskim,
4) dokonać analizy zachowania rozmówców,
5) wynotować potrzebne zwroty i wyrazy w języku angielskim,
6) przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim,
7) ułoŜyć tekst rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim,
8) przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną o pracę w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– film przedstawiający rozmowy kwalifikacyjne w języku angielskim,
– odbiornik telewizyjny,
– magnetowid lub odtwarzacz płyt DVD,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Uzupełnij tekst Ŝyciorysu brakującymi nagłówkami, a następnie zredaguj swoje
Curriculum Vitae w języku angielskim.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim,
4) uzupełnić tekst CV w języku angielskim,
5) zredagować swoje CV w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– kartki z CV z lukami w języku angielskim,
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Przykładowy tekst CV do uzupełniania [opracowanie własne autora]:
Curriculum Vitae
1.
2. Anna Wolska
3. 11 May 1985
4. Lipsko, Poland
5. 28, Long Street, Lipsko, Poland
6. Single
7.
8. Technical College of Veterinary in Lipsko
Veterinary Technician Technical College of
9. 2 years’ employment in Veterinary Clinic as
a Veterinary Technician
10. Driving licence B category, using a computer
11. Sport, film, music, books reading
Klucz odpowiedzi: 1. Personal Information, 2. Name, 3. Date of Birth, 4. Place of Birth,
5. Address, 6. Marital Status, 7. Education and Qualifications, 8. Secondary School,
9. Experience, 10. Other Skills, 11. Interests.
Ćwiczenie 4
UłóŜ w odpowiedniej kolejności akapity listu motywacyjnego, a następnie zredaguj
własny list motywacyjny w języku angielskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać ze zrozumieniem treść listu motywacyjnego w języku angielskim,
4) przetłumaczyć niezrozumiałe zwroty uŜywając słowników,
5) ułoŜyć w odpowiedniej kolejności akapity listu motywacyjnego w języku angielskim,
6) sporządzić notatki z wzorca listu motywacyjnego,
7) zredagować własny list motywacyjny w języku angielskim.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
WyposaŜenie stanowiska pracy:
− kartki ze wzorem listu motywacyjnego z lukami w języku angielskim,
− słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 6.
Przykładowy list motywacyjny w języku angielskim [8]:
(a) I look forward to hearing from you.
(b) I would like to work for you because I am keen to work in your veterinary clinic. I would
also like to share my knowledge and experience in the veterinary area and develop my
abilities.
(c) Yours sincerely,
(d) I am a hard – working and committed to my professional duties person. For the last two
years, I have worked as a veterinary technician in the Animal Clinic. I have also participated
in several courses and trainings for veterinary staff.
(e) I am writing to apply for the position of a veterinary technician which I saw advertised in
The Animals Magazine last week. I would be interested in this position in your company.
(f) Dear Sir Thomas Black,
(g) Sarah Whitman
(h) I think I could be a good employee due to my education and experience. I enclose a copy
of my Curriculum Vitae. I would be glad to attend an interview at any place and time
convenient to you.
Klucz odpowiedzi: 1. f, 2. e, 3. b, 4. d, 5. h, 6. a, 7. c, 8. g.
Ćwiczenie 5
Uzupełnij formularz umowy o pracę, a następnie zredaguj dowolny rodzaj umowy
o pracę w języku angielskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać i uzupełnić formularz umowy o prace,
4) przeczytać ze zrozumieniem treść wzorcowych umów o pracę w języku angielskim,
5) przetłumaczyć niezrozumiałe zwroty uŜywając słowników,
6) sporządzić notatki z wzorów umów o pracę,
7) zredagować umowę o pracę w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
− formularz umowy o pracę w języku angielskim,
− kartki z wzorami umów o pracę w języku angielskim,
− słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
− przybory do pisania,
− literatura z rozdziału 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
Przykładowy formularz umowy o pracę do uzupełnienia [30]:
EMPLOYMENT CONTRACT WORKSHEET / KARTA UMOWY O PRACĘ
Special definition / Specjalne (szczegółowe) określenie umowy
Description of job duties / Opis obowiązków zawodowych
Name of position / Nazwa stanowiska
Essential job functions or duties / Podstawowe funkcje lub obowiązki zawodowe
Place and hours of employment / Miejsce i godziny zatrudnienia
Length of employment / Długość zatrudnienia
Terms / Warunki
Conditions for rights of extension / Warunki rozszerzenia praw
Benchmarks and performance terms / Kryteria i terminy wykonania
Skills enhancement / Podnoszenie kwalifikacji
Production / Wykonanie
Revenue / Dochód
Overhead / Koszty ogólne
Number of new clients / Liczba nowych klientów
Compensation terms / Termin rekompensaty
Base compensation (salary hourly or commissions) / Podstawowa rekompensata
(wynagrodzenie od godziny lub prowizja
Overtime authorisation / Nadgodziny
Incentive programs / Premie
Expenses, allowances, etc. / Wydatki, dodatki, itp.
Salary adjustments / Korekty wynagrodzenia
Benefis / Korzyści (Dodatkowe świadczenia)
Health, dental, vision, life, disability and professional liability insurance / Zdrowie,
uzębienie, wzrok, inwalidztwo i zawodowa odpowiedzialność ubezpieczeniowa
Professional license, membership and dues / Uprawnienia zawodowe, członkostwo i składki
Vacation / Urlop
Educational reimbursement / Zwrot kosztów edukacji
Termination / Wygaśnięcie
“At – will” or “For cause” / “Na Ŝyczenie” lub “z powodu”
Severance terms for termination without cause / Zerwanie umowy z powodu jej wygaśnięcia
bez podania przyczyny
Covenants / Zobowiązania
Specific information subject to non-disclosure of job secrets, customer lists or other
proprietary information covenants / Przedmiot szczegółowych informacji, nie ujawnionych
tajemnic zawodowych, list klientów lub innych zastrzeŜonych informacji zobowiązujących
Non-solicitation agreement period (number months, years) / Okres niezobowiązującego
porozumienia (liczba miesięcy / lat)
Property rights / Prawa własności
Existing clientele of employee / Istniejąca klientela pracownika
Existing equipment / Istniejące wyposaŜenie
Existing licenses, patents, copyrights, etc, / Istniejące zezwolenia, patenty, prawa autorskie,
itd.
Arbitration clause / Klauzula arbitraŜowa
Liquidated damages and limits on damages / Likwidacja i ograniczenie szkód
Miscellaneous clause / RóŜne klauzule
Employee’s signature and date / Podpis pracownika i data
Employer’s signature and date/ Podpis pracodawcy i data
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
Ćwiczenie 6
Opracuj w języku angielskim scenariusz tygodniowego pobytu gości zagranicznych
w gospodarstwie agroturystycznym. Następnie powitaj ich i przedstaw scenariusz pobytu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zgromadzić odpowiednie słownictwo i zwroty ze słowników,
4) sporządzić notatki,
5) opracowywać scenariusz pobytu gości zagranicznych w języku angielskim,
6) zastosować zwroty grzecznościowe uŜywane na powitanie w języku angielskim,
7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
– słowniki dwujęzyczne i branŜowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim?
2) przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną w języku angielskim?
3) uzupełnić Ŝyciorys w języku angielskim?
4) redagować swój Ŝyciorys w języku angielskim?
5) ułoŜyć kolejno akapity listu motywacyjnego w języku angielskim?
6) redagować list motywacyjny w języku angielskim?
7) redagować umowę o pracę w języku angielskim?
8) opracować w języku angielskim scenariusz pobytu gości
zagranicznych w gospodarstwie agroturystycznym?
9) powitać w języku angielskim gości zagranicznych w gospodarstwie ?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
4.4. Reklama usług w zakresie działalności weterynaryjnej
4.4.1. Materiał nauczania
Działalność marketingowa firmy
Według Edwarda Maliszewskiego [14], najbardziej istotnymi elementami działalności
marketingowej gospodarstwa są:
1. Oferta handlowa, będąca zarazem narzędziem oddziałującym na klienta. Wszelkie
produkty i usługi zawarte w ofercie powinny być precyzyjnie zdefiniowane i zawierać
większą sumę uŜyteczności produktu, niŜ u konkurencji. Warto stosować w ofercie
zachętę cenową, czyli rabaty, indywidualne warunki płatności.
2. Dystrybucja jest to zbiór róŜnych działań w celu dostarczenie wytworzonych produktów
na rynek w danym miejscu, czasie, ilości i asortymencie, zgodnie z potrzebami
nabywców [14]. Dystrybucja towarów moŜe odbywać się na wiele sposobów, nie tylko
w miejscach sprzedaŜy, takich jak np. sklepy, targi, ale teŜ przez Internet, telemarketing,
dostawy indywidualne do klienta.
3. Reklama, która moŜe być realizowana w wielu formach, np. ulotki, plakaty, broszury,
ogłoszenia w mediach i zaleŜy ona od zasobów finansowych gospodarstwa.
4. Promocja sprzedaŜy, która polega na prezentacji produktów, oferowaniu korzystnych
warunków sprzedaŜy, np. raty.
Formy promocji sprzedaŜy:
– sprzedaŜ osobista, która polega na prezentacji ofert, spotkaniach handlowych,
pokazach,
– marketing poczty bezpośredniej – wysyłanie pocztą tradycyjną lub elektroniczną do
klientów specjalnych ofert handlowych.
5. Merchandising – jest to dbałość o miejsce sprzedaŜy, czyli funkcjonalność, estetykę,
bezpieczeństwo, personel, asortyment, witryny, rozmieszczenie haseł, materiałów
reklamowych, itd. Merchandising to równieŜ eksponowanie produktu tak, aby był bardziej
zauwaŜalny i dostępny dla nabywców.
Reklama produktu czy usługi powinna przyciągać klientów. Warto zatem zadbać o jej
estetykę i przejrzystość. Reklama powinna odznaczać się lapidarnością, czyli zawierać mało
słów, a duŜo treści, np. hasło, najwaŜniejsze informacje o produkcie lub usłudze, ale takie,
które podkreślają jej atrakcyjność, niepowtarzalność. Istotnym składnikiem reklamy jest cena
i dostępność produktu (miejsce sprzedaŜy, warunki zakupu). Reklama powinna teŜ zawierać
godziny pracy, adres firmy i numer telefonu.
According to Edward Maliszewski [14], the most important elements in marketing
activity of the farm are:
1. Business offer being at the same time a tool affecting a customer. Every products and
services included in the offer should be precisely defined and contain a bigger sum
of usefulness than at the competition. It is worth to use in the offer a price incentive, that
is discounts, individual conditions of payment.
2. Distribution is a set of different operations aimed at supplying of products on the market
in a given place, time, quantity and assortment, according to purchasers’ needs [14]. The
distribution of commodities can be held in different ways, not only in places of sale, such
as, for example, shops, fairs, but also by Internet, telemarketing, individual deliveries to
the customer.
3. Advertisement which can be executed in different forms, for example, leaflets, posters,
brochures, adverts in mass media and it depends on financial resources of the farm.
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22
Technik.weterynarii 22

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Technik.weterynarii 16
Technik.weterynarii 16Technik.weterynarii 16
Technik.weterynarii 16
 
Technik.weterynarii 2
Technik.weterynarii 2Technik.weterynarii 2
Technik.weterynarii 2
 
Technik.weterynarii 19
Technik.weterynarii 19Technik.weterynarii 19
Technik.weterynarii 19
 
Technik.weterynarii 8
Technik.weterynarii 8Technik.weterynarii 8
Technik.weterynarii 8
 
Technik.weterynarii 12
Technik.weterynarii 12Technik.weterynarii 12
Technik.weterynarii 12
 
17 6.1 pw_ch_zl_tresc
17 6.1 pw_ch_zl_tresc17 6.1 pw_ch_zl_tresc
17 6.1 pw_ch_zl_tresc
 
Technik.weterynarii 14
Technik.weterynarii 14Technik.weterynarii 14
Technik.weterynarii 14
 
Technik.weterynarii 17
Technik.weterynarii 17Technik.weterynarii 17
Technik.weterynarii 17
 
Technik.weterynarii 3
Technik.weterynarii 3Technik.weterynarii 3
Technik.weterynarii 3
 
Technik.weterynarii 15
Technik.weterynarii 15Technik.weterynarii 15
Technik.weterynarii 15
 
11 2.1 ppz_tresc
11 2.1 ppz_tresc11 2.1 ppz_tresc
11 2.1 ppz_tresc
 
11 4.1 ppz_tresc
11 4.1 ppz_tresc11 4.1 ppz_tresc
11 4.1 ppz_tresc
 
Technik.weterynarii 10
Technik.weterynarii 10Technik.weterynarii 10
Technik.weterynarii 10
 
Technik.weterynarii 9
Technik.weterynarii 9Technik.weterynarii 9
Technik.weterynarii 9
 
17 7.1 pw_ch_zl_tresc
17 7.1 pw_ch_zl_tresc17 7.1 pw_ch_zl_tresc
17 7.1 pw_ch_zl_tresc
 
17 2.1 pw_ch_zl_tresc
17 2.1 pw_ch_zl_tresc17 2.1 pw_ch_zl_tresc
17 2.1 pw_ch_zl_tresc
 
11 8.1 ppz_tresc
11 8.1 ppz_tresc11 8.1 ppz_tresc
11 8.1 ppz_tresc
 
17 4.1 pw_ch_zl_tresc
17 4.1 pw_ch_zl_tresc17 4.1 pw_ch_zl_tresc
17 4.1 pw_ch_zl_tresc
 
Technik.weterynarii 4
Technik.weterynarii 4Technik.weterynarii 4
Technik.weterynarii 4
 
11 3.1 ppz_tresc
11 3.1 ppz_tresc11 3.1 ppz_tresc
11 3.1 ppz_tresc
 

Similar to Technik.weterynarii 22

Stosowanie procedur obsługi klienta
Stosowanie procedur obsługi klienta Stosowanie procedur obsługi klienta
Stosowanie procedur obsługi klienta kamil132
 
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkichNawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkichMarcin Dzieciątkowski
 
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczyciel
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczycielNawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczyciel
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczycielMarcin Dzieciątkowski
 
18 Posługiwanie się językiem obcym w realizacji zadań zawodowych ...
18 Posługiwanie   się   językiem   obcym   w   realizacji   zadań zawodowych ...18 Posługiwanie   się   językiem   obcym   w   realizacji   zadań zawodowych ...
18 Posługiwanie się językiem obcym w realizacji zadań zawodowych ...Beata Piekielko
 
18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności
18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności
18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalnościLukas Pobocha
 
Silny przekaz prezentacja treningu
Silny przekaz prezentacja treninguSilny przekaz prezentacja treningu
Silny przekaz prezentacja treninguzdobywalnia
 
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.03_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z5.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.03_uPusiu99
 
10. Moduł X – PR i komunikacja
10.	Moduł X – PR i komunikacja 10.	Moduł X – PR i komunikacja
10. Moduł X – PR i komunikacja ToTCOOPiTech
 
4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkichKamil Kiełczewski
 

Similar to Technik.weterynarii 22 (20)

Stosowanie procedur obsługi klienta
Stosowanie procedur obsługi klienta Stosowanie procedur obsługi klienta
Stosowanie procedur obsługi klienta
 
O1.05
O1.05O1.05
O1.05
 
22
2222
22
 
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkichNawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
 
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczyciel
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczycielNawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczyciel
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich - nauczyciel
 
Scalone dokumenty (3)
Scalone dokumenty (3)Scalone dokumenty (3)
Scalone dokumenty (3)
 
18 Posługiwanie się językiem obcym w realizacji zadań zawodowych ...
18 Posługiwanie   się   językiem   obcym   w   realizacji   zadań zawodowych ...18 Posługiwanie   się   językiem   obcym   w   realizacji   zadań zawodowych ...
18 Posługiwanie się językiem obcym w realizacji zadań zawodowych ...
 
3
33
3
 
Szkolenia e-learningowe VandO
Szkolenia e-learningowe VandOSzkolenia e-learningowe VandO
Szkolenia e-learningowe VandO
 
Przygotowanie MSP/ISW
Przygotowanie MSP/ISWPrzygotowanie MSP/ISW
Przygotowanie MSP/ISW
 
2
22
2
 
18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności
18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności
18 Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności
 
Silny przekaz prezentacja treningu
Silny przekaz prezentacja treninguSilny przekaz prezentacja treningu
Silny przekaz prezentacja treningu
 
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.03_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z5.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.03_u
 
10. Moduł X – PR i komunikacja
10.	Moduł X – PR i komunikacja 10.	Moduł X – PR i komunikacja
10. Moduł X – PR i komunikacja
 
Prezentacja AriDotacje.pl
Prezentacja AriDotacje.plPrezentacja AriDotacje.pl
Prezentacja AriDotacje.pl
 
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów społecznych
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów społecznychNawiązywanie i utrzymywanie kontaktów społecznych
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów społecznych
 
2
22
2
 
4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
4. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
 
4
44
4
 

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe (20)

k1.pdf
k1.pdfk1.pdf
k1.pdf
 
t1.pdf
t1.pdft1.pdf
t1.pdf
 
Quiz3
Quiz3Quiz3
Quiz3
 
Quiz2
Quiz2Quiz2
Quiz2
 
Quiz 1
Quiz 1Quiz 1
Quiz 1
 
Pytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacjiPytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacji
 
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
 
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikowRodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
 
Rodo reakcja na_naruszenia
Rodo  reakcja na_naruszeniaRodo  reakcja na_naruszenia
Rodo reakcja na_naruszenia
 
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo  podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikowRodo  podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
2 2
2
 
1
11
1
 
6
66
6
 
5
55
5
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
22
2
 
1
11
1
 

Technik.weterynarii 22

  • 1. „Program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Marzena Borowska Posługiwanie się językiem obcym zawodowym 322[14].Z5.04 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
  • 2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1 Recenzenci: mgr inŜ. Tomasz Kacperski mgr inŜ. Maria Pajestka Opracowanie redakcyjne: mgr Marzena Borowska Konsultacja: mgr inŜ. Krystyna Kwestarz Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[14].Z5.04 ,,Posługiwanie się językiem obcym zawodowym”, zawartej w modułowym programie nauczania dla zawodu technik weterynarii 322[14]. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
  • 3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 4 3. Cele kształcenia 5 4. Materiał nauczania 6 4.1. Negocjacje i zawieranie kontraktów handlowych 6 4.1.1. Materiał nauczania 6 4.1.2. Pytania sprawdzające 12 4.1.3. Ćwiczenia 12 4.1.4. Sprawdzian postępów 14 4.2. Konwersacje i korespondencja zawodowa 15 4.2.1. Materiał nauczania 15 4.2.2. Pytania sprawdzające 22 4.2.3. Ćwiczenia 23 4.2.4. Sprawdzian postępów 26 4.3. Praca zawodowa za granicą i przyjmowanie gości zagranicznych 27 4.3.1. Materiał nauczania 27 4.3.2. Pytania sprawdzające 36 4.3.3. Ćwiczenia 36 4.3.4. Sprawdzian postępów 41 4.4. Reklama usług w zakresie działalności weterynaryjnej 42 4.4.1. Materiał nauczania 42 4.4.2. Pytania sprawdzające 47 4.4.3. Ćwiczenia 48 4.4.4. Sprawdzian postępów 49 5. Sprawdzian osiągnięć 50 6. Literatura 54
  • 4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 3 1. WPROWADZENIE Poradnik będzie Ci pomocny w zdobywaniu wiedzy i umiejętności posługiwania się językiem angielskim w zawodzie technik weterynarii. W poradniku zamieszczono: – wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane, abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika, – cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem, – materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki modułowej, – zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści, – ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować umiejętności praktyczne, – sprawdzian postępów, – sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie materiału całej jednostki modułowej, – literaturę. Schemat układu jednostek modułowych 322[14].Z5.03 Prowadzenie dokumentacji usług weterynaryjnych 322 [14].Z5.02 Stosowanie przepisów prawa w działalności usługowej 322[14].Z5 Organizacja usług weterynaryjnych 322[14].Z5.04 Posługiwanie się językiem obcym zawodowym 322[14].Z5.01 Prowadzenie działalności usługowej
  • 5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 4 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć: – przyjmować, redagować i wysyłać korespondencję, – stosować zasady prowadzenia korespondencji, – nawiązywać kontakty z pracodawcą, klientem, – posługiwać się językiem obcym zawodowym w kontaktach z gośćmi i pracodawcą, – projektować ofertę usług weterynaryjnych, – dobierać metody promocji do prowadzonej działalności i świadczonych usług, – nawiązywać współpracę z gospodarstwami, hodowcami w kraju i za granicą, – planować i organizować róŜne atrakcje dla gości zagranicznych, – posługiwać się właściwymi strukturami gramatycznymi w języku obcym zawodowym pisanym i mówionym, – korzystać z komputera i jego oprogramowania, – posługiwać się słownikami dwujęzycznymi i branŜowymi, – organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, – korzystać z róŜnych źródeł informacji.
  • 6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 5 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − posłuŜyć się ustnie i pisemnie językiem obcym w zakresie wykonywanych zadań zawodowych, − posłuŜyć się słownictwem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, − nawiązać korespondencję z firmami, instytucjami i osobami prywatnymi, w sprawach zawodowych, przy uŜyciu poczty tradycyjnej i elektronicznej, − przeczytać ze zrozumieniem obcojęzyczną korespondencję otrzymywaną tradycyjnie i w poczcie elektronicznej, − napisać typowy sformalizowany tekst uŜytkowy, − przedstawić swoje umiejętności i doświadczenie, − sporządzić umowy o pracę, − opracować reklamę usług w zakresie działalności weterynaryjnej.
  • 7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 6 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Negocjacje i zawieranie kontraktów handlowych 4.1.1. Materiał nauczania Negocjacje w języku obcym Według Iwony Krzystańskiej [28], negocjacje to proces komunikacji, w którym strony prowadzą rozmowy, wymianę informacji oraz podejmują decyzje mające na celu uzgodnienie stanowiska w danej sprawie. Proces negocjacji składa się z trzech etapów: / According to Iwona Krzystańska [28], negotiations is a process of communication in which the sides hold a conversation, exchange of information and take decisions which are aimed at agreement of a stand in a given issue. The process of negotiations consists of three stages: 1. Rozpoczęcie negocjacji – warto zastosować techniki psychologiczne, takie jak „efekt pierwszego wraŜenia”, aby ukazać siebie z jak najlepszej strony, zwiększyć przychylność i zaufanie rozmówcy, a takŜe wyeksponować swe zalety. / Beginning of negotiations – it is worth to use psychological techniques, such as “first impression effect”, so as to show yourself from the best side, to increase the interlocutor’s favour and confidence, and also to display your own advantages. 2. Właściwe negocjacje – składają się z kilku czynności i zasad: – przedstawienie współpracowników, jeśli są obecni przy negocjacjach i autoprezentacja, – rozmowy wstępne – określenie problemu, a takŜe zasad negocjacji, – przedstawienie ofert, dokonywanie ich oceny, przekonywanie rozmówcy do ich atrakcyjności, – myślenie twórcze – wysuwanie propozycji, pomysłów, rozwiązań korzystnych dla obydwu partnerów, – ocena propozycji, ustępstwa na rzecz partnera, propozycje ofert, – zgoda na podpisanie kontraktu. Proper negotiations – they consist of some acts and rules: – associates’ introduction, if they are present at negotiations and yourself presentation, – introductory conversations – defining of a problem and also rules of negotiations, – presentation of the offers, making their assessment, convincing of an interlocutor to their attractiveness, – creative thinking – putting forward of propositions, ideas, solutions which are beneficial to both partners, – assessment of propositions, making concessions in aid of a partner, propositions of offers, – agreement on the contract signing. 3. Zakończenie negocjacji – stanowiska w danej sprawie, np. podpisanie lub finalizacja kontraktu handlowego i perspektywy na dalszą współpracę z partnerem. / Ending of negotiations – stands on a given matter, for example, signing or finalising of the trade contract and perspectives on the further cooperation with a partner. Style negocjacji / Styles of negotiations [1] Miękki styl negocjacji / Soft style of negotiations: – utrzymanie dobrych kontaktów z partnerem, / keeping good contacts with a partner, – traktowanie partnera z zaufaniem, Ŝyczliwością i szacunkiem, / treating a partner with
  • 8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 7 confidence, kindness and respect, – składanie wielu ofert, / making a lot of offers, – brak sprzeciwu i odwoływania się do siły, / lack of opposition and referring to force, – czynienie ustępstw, nawet swoim kosztem, / making concessions, even at own expense, – przystosowanie się do partnera. / adaptation to a partner. Twardy styl negocjacji / Hard style of negotiations: – osiągnięcie swojego celu, / achieving of your own goal, – nieŜyczliwe traktowanie partnera i okazywanie mu negatywnych uczuć, / unkindly treating of a partner and showing him negative feelings, – narzucanie partnerowi swojej woli, / forcing to a partner your own will, – brak gotowości do ustępstw i kompromisu, / lack of readiness to concessions and a compromise, – uŜywanie gróźb i sugerowanie nieuczciwości, / using threats and suggestion of dishonesty, – stawianie wysokich Ŝądań, / putting high demands, – wymaganie od partnera większych ustępstw niŜ własne. / demanding from a partner bigger concessions than your own. Partnerski styl negocjacji / Partnership style of negotiations: – osiągnięcie porozumienia zadawalającego obie strony, / reaching an agreement satisfied both sides, – Ŝyczliwe traktowanie partnera, / friendly treatment of a partner, – oddzielanie ludzi od problemu, / people’s separation from the problem, – składanie wielu propozycji rozwiązań, / making many proposals of solving, – zgoda na ustępstwa, / agreement to concessions, – dąŜenie do kompromisu. / striving to a compromise. Do prowadzenia negocjacji, redagowania pism, mówienia, czytania, słuchania wypowiedzi w języku angielskim, niezbędne jest opanowanie podstawowych słów i zwrotów zawodowych. Oto wybrane słownictwo i zwroty związane z wykonywaniem zawodu technika weterynarii oraz prowadzeniem działalności gospodarczej. Słownictwo zawodowe [5, 6, 9, 15, 16, 18, 19, 20]: – askarydoza – ascariasis, – aspergiloza – aspergillosis, – bezpłodny – infertile, sterile, – biegunka diarrh(o)ea, mieć biegunkę – to have diarrhoea; dostać biegunki – to get diarrhoea, (biała) biegunka piskląt – pullorum disease, (bacillary) white diarrh(o)ea, – borelioza – Lyme disease, – być w okresie rui – to be in season, – choroba – (zły stan zdrowia) illness, sickness, (schorzenie) illness, disease, (dolegliwość) complaint, (zaburzenie) disorder, – choroba motylicza – distomiasis, (liver) rot, – czerniak – melanoma, – czyścić – to geld, – dychawica – broken wind, – endemia – endemicity, endemia wola/malarii the endemicity of goitre/malaria, – epidemia – epidemic, epidemia grypy/cholery – a flu/cholera epidemic, epidemia dŜumy – the bubonic plague, wybuch epidemii – the outbreak of an epidemic, wywołać/kontrolować/opanować epidemię – to touch off, trigger/control/contain an epidemic, walczyć z epidemią – to fight an epidemic,
  • 9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8 − glista końska – equine roundworm, mieć glisty – to have worms, − gruda – pastern dermatitis, − gruźlica zwierząt – animal tuberculosis, − grypa koni – horse influenza, flu, − grypa prosiąt – swine influenza, flu, − jałowość narzędzi chirurgicznych – the sterility of surgical instruments, − kamica – lithiasis, − kastracja – gelding, castration, − katar kiszek/Ŝołądka – entritis/gastritis, intestinal/gastric catarrh, − kataralny [stan, gorączka] – catarrhal, − klacz – mare, − kleszcz – tick, − kleszczyki chirurgiczne – forceps, − kołowacieć [owce, kozy] – to have the staggers, (the) gid, − liszaj strzygący – ringworm, − łyŜeczka chirurgiczna – scoop, − nacięcie chirurgiczne – incision, − nici chirurgiczne – (surgical) suture, − nosówka – distemper, − obrzęk złośliwy – malignant oedema, malignant edema, − ogier – stallion, − opatrunek – dressing, nałoŜyć/zdjąć/zmienić opatrunek to apply, put on/remove/replace a dressing, opatrunek gipsowy (plaster) cast, − operacja – operation, surgery, powaŜna/drobna operacja – a major/minor operation, − ospa – cowpox, − ostre zapalenie spojówek – pink-eye, − pocisk ze środkiem uspokajającym – tranquillizer dart, − pomór – plague, pomór kur – fowl pest, − poronić – to abort, to miscarry, − próba (badanie) – test, trial, − pryszczyca – foot and mouth (disease), hoof and mouth (disease), − pypeć – the pip, − wścieklizna – rabies, − szczepionka vaccine (na coś a. przeciwko czemuś against sth); szczepionka doustna an oral vaccine, − świerzb – scabies, − uśpić (uśmiercić) – to put down; to put to sleep, uśpić chorego psa – to put down the sick dog, to put the sick dog to sleep, − wąglik – anthrax, − wągrowaty – (mięso) measly, (zwierzę) cysticercus – infected, − weterynarz – veterinary surgeon, veterinarian, vet, − wykastrować (wytrzebić) – to castrate (osobę, zwierzę), to geld (zwierzę), − źrebak – foal, − zanokcica – foot rot, − zabieg kosmetyczny, medyczny –. treatment; chirurgiczny – operation, surgery, − zacisk chirurgiczny – a surgical clamp,
  • 10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9 − zastrzyk – injection, zastrzyk podskórny/domięśniowy/doŜylny – a hypodermic/an intramuscular/an intravenous injection, zrobić komuś zastrzyk – to give sb an injection, − zaszczepić – vaccinate, to inoculate (na coś, przeciwko czemuś against sth), szczepić psa na wściekliznę – to vaccinate a dog against rabies. Słownictwo związane z wykonywaniem działalności gospodarczej [5, 10, 12, 20]: − cena hurtowa / detaliczna – wholesale / retail price, − faktura VAT – VAT invoice, − firma – business / firm, na koszt firmy – on the house, − gość – guest, visitor, − handel końmi – horse – trading, − handlarz końmi – horse dealer, − hodowca – breeder, − koń – horse, − koń czystej krwi – purebred horse, − las – forest, − magazynować / przechowywać – store up / warehouse, − ogród – garden, − ośrodek wczasowy na farmie (oferujący aktywny wypoczynek) – dude ranch, − produkty rolne – agricultural products, − prowadzić własną działalność gospodarczą – run a business / be self – employed, − przedsiębiorstwo – enterprise, company, − rachunek – (bank) account, − rynek (obszar zbytu) – market, − sad – orchard, − stadnina – stud (farm), − towar – merchandise, commodity, − usługi – services, − wierzchowiec – saddle horse, − wieś – village, − zadatek – deposit, − zamówienie / dostawa – order/delivery, − złoŜyć zamówienie – place the order, − zakwaterowanie – accommodation, Przykładowe negocjacje w języku polskim i angielskim: S – Salesman (Sprzedawca), B – Buyer (Nabywca) [29] B: I would like to buy a mare from your breeding. How much does it cost? / Chciałbym kupić klacz z Pana hodowli. Ile ona kosztuje? S: It costs 6000 zlotys. What do you buy this mare for? / Kosztuje ona 6000 złotych. W jakim celu kupuje Pan tę klacz? B: I need a mare of a gentle disposition for a riding school and hippo therapy. / Potrzebuję klaczy o łagodnym usposobieniu do szkółki jeździeckiej oraz do hipoterapii. S: We have such a mare and we can sell it for 6000 zlotys. / Mamy taką klacz i moŜemy sprzedać ją za 6000 złotych. B: It’s too high price. I’ve just seen this mare and it isn’t worth so much. / To zbyt wysoka cena. Właśnie widziałem tę klacz i nie jest aŜ tyle warta.
  • 11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 10 S: It is worth such money because it is well – kept, healthy and broken in. /Ona jest warta tych pieniędzy, poniewaŜ jest dobrze utrzymana, zdrowa i ujeŜdŜona. B: No, I can’t agree with you, because it isn’t in a good condition and it need a special training. I can pay 5000 zlotys for your mare. / Nie zgadzam się z Panem, gdyŜ nie jest ona w dobrej kondycji i wymaga specjalnego treningu. Mogę zapłacić 5000 złotych za Pana klacz. S: No, it’s too low price. / Nie, to zbyt niska cena. B: What about horse transport? / A co z transportem konia? S: If the distance is till 100km, transport is free. If it’s farther, you must pay extra or have your own transport. / Jeśli odległość jest do 100km, transport jest gratis, jeśli jest dalej, musi Pan zapłacić dodatkowo lub mieć swój transport. B: For such high price, transport should be free. / Za tak wysoką cenę, transport powinien być gratis. S: Let’s do that: I’ll sell you the mare for 5500 zlotys and I’ll give you free transport. / Zróbmy tak: Sprzedam Panu klacz za 5500 złotych i dam transport gratis. B: My offer is 5200 zlotys plus free transport. / Moja oferta wynosi 5200 złotych plus darmowy transport. S: Right. Let’s sign a contract. / Dobrze, podpiszmy kontrakt. Zawieranie kontraktów handlowych w języku obcym Kontrakt – to umowa zawarta na piśmie między stronami, określająca warunki i zobowiązania obu stron. Contract (Deal) – it is a contract entered into a written form between sides, determining conditions and commitments both of the sides. Kontrahent – to jedna ze stron zawierających umowę. (Business trade) partner – it is one of the sides entering into a contract. Według Filipa Wilsona [21], kontrakt handlowy powinien zawierać następujące informacje: – część I – informacje formalne, czyli data, miejsce zawarcia umowy, strony kontraktu i numer kontraktu, – część II – warunki podstawowe, czyli przedmiot kontraktu, ilość towaru, opakowanie i oznakowanie towaru, cena jednostkowa, wartość kontraktu, termin dostawy, warunki płatności i dostawy, – część III – klauzule kontraktowe, czyli klauzule, które zawieszają wejście w Ŝycie kontraktu, klauzule kar umownych, arbitraŜowe, itd., – część IV – załączniki, np. oferta kupna – sprzedaŜy, warunki zamówienia, itd. According to Philip Wilson [21], the Trade Agreement should contain the following information: – part I – formal information, that is a date, place of entering into a contract, sides of a contract and a contract number, – part II – basic conditions, that is an object of a contract, amount of a commodity, packaging and labelling of a commodity, unit price, value of a contract, date of delivery, conditions of payment and delivery, – part III – contractual clauses, that is clauses which suspend coming into effect of a contract, clauses of conventional penalties, arbitrary clauses, etc., – part IV – enclosures, for example, purchase – sale offer, conditions of the order, etc. Oto kilka rodzajów umów w języku angielskim [19]: – umowa handlowa – Trade Agreement, – umowa kupna – sprzedaŜy – Sales Contract / Sales Purchasing Contract, – umowa leasingowa – Leasing Contract, – umowa konsultingowa – Consultancy Contract, – umowa o pracę – Employment Contract.
  • 12. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11 Umowa sprzedaŜy Przez umowę kupna – sprzedaŜy sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Umowa kupna – sprzedaŜy powinna zawierać między innymi następujące informacje: dane osobowe kupującego i sprzedającego, adres wykonywania działalności, jej rodzaj, datę zawarcia umowy, przedmiot umowy, ceny, prawa i obowiązki sprzedającego oraz kupującego, terminy i dostawy dóbr, sposoby płatności i reklamacji, podpisy obu stron. Oto przykład umowy kupna – sprzedaŜy w języku polskim i angielskim [29]: CONTRACT FOR THE SALE OF GOODS / Umowa kupna – sprzedaŜy towarów Paragraph 1. _____________, hereinafter referred to as Seller, and ________________, hereinafter referred to as Buyer, hereby agree on the following terms of the entered agreement in day of ___________, in the year ____________. Paragraf 1.________, zwany dalej Sprzedającym i ___________, zwany dalej Kupującym, niniejszym zgadzają się na następujące warunki umowy zawartej w dniu ______, _____ roku. A. Identities of the Parties Paragraph 2. Seller: (business name and address) ______________, Buyer: (business name and address) ________________, A. ToŜsamość stron Paragraf 2. Kupujący: (nazwa i adres działalności) ______________, Sprzedający: (nazwa i adres działalności) ______________, B. Description of the Goods Paragraph 3. Seller agrees to transfer and deliver to Buyer, on ________ or before __________________ [date], the below described goods: ___________________________ B. Specyfikacja towarów Paragraf 3. Sprzedający wyraŜa zgodę na przekazanie i dostawę do Kupującego w ________ lub przed____________[data], poniŜej określonych towarów: _________________________ C. Buyer’s Rights and Obligations Paragraph 4. Buyer agrees to accept the goods and pay for them according to the terms further set out below. C. Prawa i obowiązki Kupującego Paragraf 4. Kupujący wyraŜa zgodę na przyjęcie towarów i zapłatę za nie w określonym poniŜej terminie. Paragraph 5. Buyer agrees to pay for the goods: Paragraf 5. Kupujący wyraŜa zgodę na zapłatę za towary:  In full upon receipt  In installments, as billed by Seller, and subject to the separate installment sale contract of _________________ [date] between Seller and Buyer.  Half upon receipt, with the remainder due within 30 days of delivery.  Zapłatę gotówką w całości za pokwitowaniem odbioru / na paragon.  Zapłatę w ratach, jakie wystawił Sprzedający i zawarł je w osobnej umowie sprzedaŜy pomiędzy Sprzedającym i Kupującym z dnia____________  Połowę zapłaty gotówką na paragon, a resztę w ciągu 30 dni od dostawy. Paragraph 6. Goods are deemed received by Buyer upon delivery to Buyer’s address as set forth above. Paragraf 6. Towary uznane za przyjęte przez Kupującego zostaną dostarczone na wyŜej wymieniony adres Kupującego.
  • 13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12 Paragraph 7. Buyer has the right to examine the goods upon receipt and has ____ days in which to notify seller of any claim for damages based on the condition, grade, quality or quantity of the goods. Such notice must specify in detail the particulars of the claim. Failure to provide such notice within the requisite time period constitutes irrevocable acceptance of the goods. Paragraf 7. Kupujący ma prawo sprawdzić towar i ma ______ dni na powiadomienie Sprzedającego kaŜdym stwierdzonym uszkodzeniu wynikającym ze stanu, gatunku, jakości i ilości towarów. Takie zgłoszenie musi zawierać szczegółowe informacje o uszkodzeniu. Niedostarczenie takiego zawiadomienia w wymaganym okresie czasu oznacza nieodwołalne przyjęcie towarów. D. Seller’s Obligations D. Obowiązki sprzedającego Paragraph 8. Until received by Buyer, all risk of loss to the above – described goods is borne by Seller. Paragraf 8. Do chwili otrzymania towarów przez Kupującego, wszelkie ryzyko straty wyŜej wymienionych towarów jest przeniesione na Sprzedającego. Paragraph 9. Seller warrants that the goods are free from any encumbrances. Paragraf 9. Sprzedający gwarantuje, Ŝe towary te są wolne od jakichkolwiek obciąŜeń. E. Attestation E. Poświadczenie Paragraph 10. Agreed to this _____ day of _____, in the year ____________. Paragraf 10. Uzgodniono dnia _______________, roku _________________. Seller’s signature: __________________ Buyer’s signature: _____________________ Podpis Sprzedającego: _________________ Podpis Kupującego: __________________ 4.1.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Czym są negocjacje? 2. Na czym polegają negocjacje? 3. Jakie wyróŜniamy etapy negocjacji? 4. Jakie znasz słownictwo zawodowe z dziedziny weterynarii w języku angielskim? 5. Jakie znasz słownictwo w języku angielskim pomocne w prowadzeniu działalności gospodarczej? 6. Jakie informacje powinien zawierać kontrakt? 7. Jakie informacje powinna zawierać umowa kupna – sprzedaŜy? 8. Jakie znasz rodzaje umów w języku angielskim? 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Zredaguj mini słownik ze słownictwem zawodowym dla technika weterynarii. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
  • 14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13 3) przeczytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim, 4) wyszukać w tekście zwroty i słownictwo zawodowe w języku angielskim, 5) przetłumaczyć słownictwo i zwroty korzystając ze słowników i Internetu, 6) ułoŜyć słownictwo w kolejności alfabetycznej, 7) wydrukować słownik, 8) zaprezentować efekt pracy w grupie. WyposaŜenie stanowiska pracy: – materiały informacyjne, – stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu i drukarką, – papier formatu A4, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Przeprowadź w języku angielskim negocjacje handlowe z wybranym partnerem, które kończą się zawarciem kontraktu handlowego. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia 3) posługiwać się terminologią z weterynarii i ekonomii, 4) zastosować zasady prowadzenia negocjacji w języku angielskim, 5) przeprowadzić negocjacje w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3 Wypełnij druk umowy kupna – sprzedaŜy w języku angielskim. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia 3) określić rodzaj umowy, 4) przeczytać ze zrozumieniem wzór umowy, 5) przetłumaczyć na język polski niezrozumiałe fragmenty tekstu umowy, 6) wypełnić druk umowy w języku angielskim, 7) sprawdzić poprawność umowy, 8) wydrukować wypełnioną umowę.
  • 15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14 WyposaŜenie stanowiska pracy: − wzory umów kupna – sprzedaŜy w języku angielskim, − druki umowy kupna – sprzedaŜy, − stanowiska komputerowe z drukarkami, − słowniki, podręczniki, poradniki, − papier formatu A4, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) opracować w języku angielskim mini słownik ze słownictwem zawodowym dla technika weterynarii? 2) przeprowadzić negocjacje w języku angielskim? 3) wypełnić druk umowy kupna – sprzedaŜy? 4) posługiwać się językiem zawodowym z zakresu weterynarii? 5) posługiwać się językiem zawodowym z zakresu biznesu? 6) zaprezentować efekt swej pracy?
  • 16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 15 4.2. Konwersacje i korespondencja zawodowa 4.2.1. Materiał nauczania Prowadzenie konwersacji i korespondencji zawodowej Konwersacja i korespondencja zawodowa [3, 12, 13] oraz rozmowy handlowo – usługowe wymagają stosowania słownictwa profesjonalnego, branŜowego. NaleŜy uŜywać języka oficjalnego, poprawnych struktur gramatycznych i zwrotów grzecznościowych. W języku angielskim uŜywa się wiele zwrotów grzecznościowych zarówno w sytuacjach dnia codziennego jak i oficjalnych. Stanowią one istotny element savoir – vivre w komunikacji, powinny być stosowane przez właściciela i pracowników firmy w rozmowach oraz w korespondencji zawodowej. Ze względu na duŜą ilość i róŜnorodność zwrotów grzecznościowych, naleŜy wiedzieć, w jakim kontekście moŜna uŜyć danego sformułowania. Oto najbardziej popularne zwroty grzecznościowe języka angielskiego [20, 21]: 1. Zwroty grzecznościowe na powitanie: Good morning (dzień dobry), zwrotu tego uŜywa się rano, do godzin południowych, good afternoon (dzień dobry), zwrotu tego uŜywa się po południu, good evening (dobry wieczór), welcome to our company (witamy w naszej firmie), it’s pleasure for us to house you in our company, madam (to dla nas przyjemność gościć Panią w naszej firmie), 2. Zwroty grzecznościowe na poŜegnanie: Good bye (do widzenia), good night (dobranoc), have a nice day (Ŝyczę miłego dnia), good luck (powodzenia). 3. Przeprosiny: Sorry (Przepraszam), w znaczeniu, przykro mi, jeŜeli chcemy przeprosić, wyrazić Ŝal, ubolewanie, gdy coś złego się stanie, np. I’ m sorry, it was my fault. (Przepraszam, to był mój błąd.), I would like to apologise (chciałbym przeprosić), np. I would like to apologise sir for being late. (Chciałbym przeprosić Pana za spóźnienie.), I’m sorry once again (jeszcze raz przepraszam), I’m afraid (obawiam się), np. I’m afraid that we haven’t got any fruit in our offer. (Obawiam się, Ŝe nie mamy Ŝadnych owoców w naszej ofercie). 4. Zwroty grzecznościowe kierowane do klienta: Sir (Proszę Pana), Madam (Proszę Pani). 5. Podziękowania: Thank you so / very much (Dziękuję bardzo), thank you once again (jeszcze raz dziękuję), I’m grateful (jestem wdzięczny), best wishes (najlepsze Ŝyczenia), all the best (wszystkiego najlepszego). 6. Zwroty grzecznościowe stosowane podczas prezentacji oferty firmy lub sprzedaŜy produktów: With pleasure, madam. (z przyjemnością proszę Pani), Would you like..., sir? (Czy chciałby Pan ...?), May / Can I help you, sir? (Czy mogę Panu pomóc?) Zwrot z uŜyciem słowa ‘may’ jest bardziej grzecznościowy niŜ z ‘can’, poniewaŜ wyraŜa on prośbę o przyzwolenie. Natomiast zdanie z ‘can’ stosuje się w znaczeniu czy jestem w stanie pomóc. Let me ..., madam.(Proszę mi pozwolić ...), Would you prefer .., sir? (Czy wolałby Pan. 7. Prośby: I would … you, sir… (Chciałbym Panu …..), np. I would tell you, sir …. (Chciałbym Panu powiedzieć …), Could you … sir, please? (Czy mógłby Pan…?), np. Could you give me your telephone number sir, please? (Czy mógłby mi Pan dać Pana numer telefonu?). Oto przykład konwersacji zawodowej [8]: V – Vet (weterynarz), VT – Veterinary Technician (technik weterynarii) V: Pass me the syringe with anaesthetic, please. / Podaj mi proszę strzykawkę z środkiem przeciwbólowym. VT: Yes, here you are. / Proszę.
  • 17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 16 V: Thank you. Let’s look at this broken dog’s leg. We must clean this injury and piece together this shinbone. Take the pledged, please and clean it. / Dziękuję. Obejrzyjmy tę złamaną nogę psa. Musimy oczyścić ranę I złoŜyć piszczel. Weź wacik i wyczyść ją. VT: Yes, it’s ready. / Tak, gotowe. V: This broken leg must be immobilized in splints. / Ta złamana noga musi być unieruchomiona w szynie. VT: Yes, I am putting the splints./ Tak, nakładam szyny. V: Right. Now, put the plaster cast. Well – done. Thank you. / Dobrze. Teraz załóŜ opatrunek gipsowy. Dobrze zrobione. Dziękuję. Prowadzenie rozmów usługowo – handlowych Rozmowa usługowo – handlowa [2, 7] powinna być prowadzona w miłej atmosferze. NaleŜy stosować zwroty grzecznościowe, a unikać kolokwialnych. Trzeba zadbać o właściwy styl wypowiedzi, czyli uŜywać języka oficjalnego, a nie potocznego. Od jakości takiej rozmowy zaleŜy, czy usługi i oferowane dobra zostaną sprzedane, gdyŜ jest ona pewną formą oferty, a zarazem reklamy firmy. NaleŜy uwaŜnie słuchać rozmówcy, zwięźle odpowiadać na jego pytania. Jeśli partner nie potrafi samodzielnie podjąć decyzji co do świadczonych usług czy oferowanych dóbr, wówczas moŜna mu zasugerować najkorzystniejsze rozwiązanie. Przykład rozmowy handlowo – usługowej [21]: F – Farm Owner (właściciel gospodarstwa), V – Vet (weterynarz) V: I have just tested your farm animals. I think they are in quite good condition, but they need more vitamins and concentrate. / Właśnie zbadałem Pana zwierzęta. Myślę, Ŝe są one w dosyć dobrej kondycji, ale potrzebują więcej witamin i paszy treściwej. F: Yes, what should I give them? / Tak, a co powinienem im dać? V: I have got special concentrate and there is lots of nourishment in it. / Mam specjalną paszę i to jest bardzo poŜywne. F: Good. How much is it? / Ile ona kosztuje? V: I can sell you for 100 zlotys per 25 – kilos sack. / Mogę Panu sprzedać po 100 złotych za 25 kilowy worek. F: Right. I will take two sacks. What about vitamins? / Dobrze. Wezmę dwa worki. A co z witaminami? V: They are not expensive. They cost 25 zlotys. You should give them once a day to your farm animals. / Nie są drogie. Kosztują 25 złotych. Powinien Pan dawać je zwierzętom raz dziennie. F: Good. I will also take them. / Dobrze. TeŜ je wezmę. V: Here are your vitamins and concentrate. / Proszę, tu są Pana witaminy i pasza treściwa. F: How much for the test of my animals? / Ile za badanie moich zwierząt? V: The test costs100 zlotys. / Badanie kosztuje 100 złotych. F: Here are your money. / Proszę, oto pieniądze dla Pana. V: Thank you. Good bye. / Dziękuję. Do widzenia. F: Thank you. Good bye. / Dziękuję. Do widzenia. Podstawowe cechy korespondencji W korespondencji anglojęzycznej [21] naleŜy uŜywać języka oficjalnego, zwrotów grzecznościowych oraz właściwych nagłówków. Wypowiedź pisemna powinna być prawidłowo zaadresowana i czytelnie podpisana. Nie uŜywa się skróconych form wyrazów ani języka kolokwialnego. KaŜdy rodzaj pisma ma swoja odrębna strukturę, której naleŜy przestrzegać. Jeśli nie znamy nazwiska adresata, wówczas kaŜdy list oficjalny rozpoczyna zwrot Dear Sir or Madam (Szanowny Panie lub Pani), a kończy – Yours faithfully
  • 18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17 (z powaŜaniem). W listach adresowanych do osoby znanej z nazwiska, np. Mr. Wilson, naleŜy uŜyć zwrotu Dear Mr. Wilson (Szanowny Panie Wilson), a zakończyć list zwrotem Yours sincerely (z powaŜaniem). Oto kilka przykładów korespondencji oficjalnej w języku polskim i angielskim [21]: Zaproszenie / Invitation Zaproszenie moŜe być redagowane w formie listu lub karty. MoŜna sporządzić szablon zaproszenia i wypełniać go. Zaproszenie pisze się w trzeciej osobie, nie stosuje się na początku i w zakończeniu zwrotu grzecznościowego, ani nie wpisuje się daty. Trzeba natomiast uŜywać pełnych form wyrazów, a nie skrótów, poniewaŜ jest to tekst oficjalny. Na końcu moŜna zastosować zwrot z języka francuskiego w formie skrótu – RSVP – réspondez vous s’il vous plaît, który znaczy please reply – proszę o odpowiedź. Mrs. Mary Smith requests the pleasure of the Veterinary Clinic “Paradise” to invite Mr and Mrs Black to the opening of The Subsidiary of the “Paradise” Company on Saturday, 10 March at 6 p.m., 34 Long Street, Radom 26-600, RSVP Tłumaczenie: Pani Maria Smith ma przyjemność w imieniu lecznicy weterynaryjnej „Raj” zaprosić Państwo Smith na otwarcie filii firmy „Raj” w sobotę 10 maja o godzinie 18 przy ulicy Długiej 35 w Radomiu. Proszę o odpowiedź Ogłoszenie W języku angielskim rozróŜnia się następujące rodzaje ogłoszeń, które są krótkimi tekstami uŜytkowymi: Advertisement / Advert to ogłoszenie prasowe lub reklama oraz Announcement, czyli komunikat słuŜący do przekazywania waŜnych informacji do większej liczby osób. W obrębie firmy redaguje się teŜ ogłoszenie, notatkę słuŜbową, tzw. Memorandum, aby pracownikom pracujących w tej samej placówce lub przedstawicielom w innych oddziałach, miastach czy nawet krajach przekazać istotne informacje od przełoŜonych. Ogłoszenie prasowe / Advertisement Veterinary Clinic “The Animal World” looks for veterinary surgeons and veterinary technicians who want to work with animals in the veterinary clinic near to Radom. Good financial conditions. Possibility of the accommodation. Tel. (0-48) 665 78 90 Tłumaczenie: Klinika weterynaryjna „Świat zwierząt” poszukuje weterynarzy i techników weterynarii, którzy chcą pracować ze zwierzętami w klinice weterynaryjnej blisko Radomia. Dobre warunki finansowe. MoŜliwość zakwaterowania. Tel. (0-48) 665 78 90 Komunikat / Announcement On Monday 23 rd of March, at 3.00 p.m. in room number 3, the meeting of the managing staff will take place. Obligatory presence.
  • 19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18 Richard Clark A member of the board Tłumaczenie: Dnia 23 marca w poniedziałek o godzinie 15.00 w pokoju numer 3 odbędzie się spotkanie dla kadry zarządzającej. Obecność obowiązkowa. Ryszard Clark Członek zarządu. Memorandum To: Employees of Marketing Department From: The Manager of Marketing Department Date: 13 February 2007 Subject: Invoices Employees of marketing department who issue our company’s invoices should pay attention on precisely filling out all of the invoices because in majority of them there is lack of necessary customers’ personal details and there are many errors. Tłumaczenie: Do: Pracownicy działu sprzedaŜy Od: Kierownika działu sprzedaŜy Data: 13 lutego 2007 Temat: Faktury Pracownicy działu sprzedaŜy, którzy wystawiają faktury naszej firmy powinni zwrócić uwagę na dokładne wypełnianie faktur, poniewaŜ w większości z nich brakuje niezbędnych danych personalnych klientów i znajduje się wiele błędów. Application / Podanie Eve Nowak “Pony” Horse Breeding Company Radom, 23 February 2007 3, Oak Street, Radom, 26 – 600 Tel/fax (0-48) 331 56 78 NIP: 945-456-013 To Director of the Second Inland Revenue in Radom I am turning to the Director with a kindly ask about issue of the document about “Pony” – Horse Breeding Company’s revenues for last year 2006 with the aim of submitting it to appropriate authorities. Please consider positively my request. Yours faithfully, Eve Nowak The company’s owner
  • 20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19 Tłumaczenie: Ewa Nowak, firma – hodowla koni „Kucyk” Radom, 23 lutego 2007 Ulica Dębowa 3, Radom 26 – 600 Tel/fax (0-48) 331 56 78 NIP: 945-456-013 Do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Radomiu Zwracam się z uprzejma prośbą do Naczelnika o wydanie dokumentu o dochodach firmy – hodowla koni „Kucyk” za ubiegły 2006 rok w celu przedłoŜenia go odpowiednim władzom. Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej prośby. Ewa Nowak Właściciel firmy E – mail / Email To: “Everything for Animals” warehouse From: Veterinary Clinic “Healthy Animals” Email address: agrieq@wp.pl Date: 5 February 2007 Subject: Catalogues and price lists We would like to get to know about your latest offer of surgical instruments and vitamin supplements for animals and its current prices. If you have a wide range of new products and competitive prices, you can count on regular orders from us. Please send us new catalogues and price lists. Regards, Mark Emerald Marketing manager Tłumaczenie: Do: Hurtownia: “Wszystko dla zwierząt” Od: Klinika weterynaryjna „Zdrowe zwierzęta” Adres e – mail: agrieq@wp.pl Data: 5 lutego 2007 Temat: Katalogi i cenniki Chcielibyśmy dowiedzieć się więcej o Waszej najnowszej ofercie narzędzi chirurgicznych i odŜywek witaminowych dla zwierząt i jej aktualnych cenach. Jeśli macie szeroki asortyment produktów i konkurencyjne ceny, moŜecie liczyć na nasze regularne zamówienia. Proszę o przesłanie nam nowych katalogów i cenników. Pozdrowienia, Marek Emerald Kierownik działu sprzedaŜy Wypełnianie dokumentów w języku obcym Według Filipa Wilsona [21], przed przystąpieniem do wypełniania formularza dokumentu naleŜy go dokładnie przeczytać wraz z instrukcją, jeśli jest ona załączona. Następnie moŜna przystąpić do wypełniania poszczególnych rubryk, zakreślania stosownych słów i zwrotów. JeŜeli formularz nie zostanie prawidłowo wypełniony, wówczas instytucja,
  • 21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 20 do której jest on kierowany odeśle go do poprawy. Dokumenty powinny być wypełniane z naleŜytą starannością, uŜywając czarnego lub niebieskiego atramentu i wypełniając je drukowanymi literami. Jeśli wymagany jest podpis, naleŜy złoŜyć go odręcznie. Niektóre dokumenty wypełniane przy uŜyciu komputera, takie jak np. faktura równieŜ wymagają odręcznego podpisu. JeŜeli wystąpią trudności z wypełnieniem czy teŜ zrozumieniem treści formularza, naleŜy zwrócić się o pomoc do jego nadawcy. Oto przykładowe formularze w języku angielskim i polskim [27]: Faktura sprzedaŜy Sales invoice No. 123 / Faktura sprzedaŜy numer 123 From: Veterinary Storehouse / Od: Hurtowni weterynaryjnej 45, Rose Street, Radom 26 – 600 / ul. RóŜana 45, Radom 26 – 600 REGON No. 698 786 543 / Numer REGON To: Veterinary Clinic / Do: Lecznicy weterynaryjnej 56, Larch Street, Pionki 26 – 680 / ul. Modrzewiowa 45, Pionki 26 – 680 Time of sale: 07/02/07 / Data sprzedaŜy: 07/02/07 Date of issue: 07/02/07 / Data wydania: 07/02/07 Tabela 1. Faktura VAT w języku angielskim i polskim [27] Quantity/ Ilość Description and value per unit / Opis i wartość za sztukę Net value / wartość netto VAT rate –20% / stawkaVAT – 20% Gross value / Wartość brutto 5 units Forceps / kleszczyki 120 PLN 600 PLN 720 PLN 6 units Surgical suture / nici chirurgiczne 50 PLN 300 PLN 360 PLN 10 units Plaster cast/ opatrunek gipsowy 25 PLN 250 PLN 300 PLN 1150 PLN Total VAT / Kwota z VAT 1380 PLN Invoice issued by: Tom Smith / Fakturę wystawił: Tomasz Smith Company’s stamp / Pieczęć firmy Buyer’s signature and date / Podpis odbiorcy i data Deklaracja celna W deklaracji celnej [29] zwykle zawarta jest zwięzła instrukcja jej wypełniania, np. “You must read the notes on the reverse before completing this form. Complete all boxes using black ink and capital letters”, czyli: „Zanim przystąpisz do wypełniania tego formularza, musisz przeczytać notkę na drugiej stronie. Wypełnij wszystkie okienka uŜywając czarnego atramentu i drukowanych liter.” W formularzach, miedzy innymi w deklaracji celnej, wymagane są następujące informacje: 1. Transport details – szczegóły transportu, np. Are you entering or exiting EU / Czy Pan/Pani wjeŜdŜa czy wyjeŜdŜa z Unii Europejskiej?, Date of EU entry/Eu exit / Data wjazdu/wyjazdu z Unii Europejskiej, 2. Details of Cash / Szczegóły odnośnie pieniędzy w gotówce, Type of Cash – Currency, Amount/ Rodzaj gotówki – Waluta, Ilość, 3. Origin and intended use of cash / Pochodzenie i zamiary uŜycia(przeznaczenie) gotówki, 4. Declaration and your personal details / deklaracja i twoje dane osobowe.
  • 22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 21 Rys. 1. Formularz deklaracji celnej [29]
  • 23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22 Transakcje handlowe Podczas transakcji handlowych zarówno sprzedawca jak i odbiorca powinni uwzględnić i przestrzegać kilka głównych czynników: cen, terminów, sposobów i warunków dostawy, form płatności, zasad zwrotu towaru oraz klauzule arbitraŜowe, zwłaszcza wtedy, gdy firma nie zna zbyt dobrze jej partnera handlowego. Pozwoli to na uniknięcie nieporozumień, zerwania kontraktu, bo transakcja handlowa jest realizacją kontraktu według ustalonych w nim zasad. During trade transactions a salesman as well as a buyer should take into consideration and obey a few main factors: the prices, deadlines, the ways and conditions of delivery, forms of the payment, conditions of commodity’s return and arbitrary clauses, especially when the company does not know so well its commercial partner. It leads to avoid misunderstandings, breaking of the contract, because the trade transaction is the contract’s realization according to determined terms. [2, 26] Oto przykładowa transakcja: S – Salesman (Sprzedawca), B – Buyer (Nabywca) [27] S: We can deliver you the commodity today by our own transport as we established in our contract, but you also must pay for it today paying cash or by draft. / MoŜemy dostarczyć ci towar dzisiaj za pomocą naszego transportu, ale wy równieŜ musisz zapłacić za niego gotówką lub przelewem. B: Yes, I see. But I don’t have such a big amount of money on me, thus I must go to the bank and make a draft for your company’s account. I will also pay for the transport. So far, the price has not changed, has it? / Tak, rozumiem, ale nie mam przy sobie tak duŜej sumy pieniędzy, więc muszę iść do banku i dokonać przelewu na konto twojej firmy. Zapłacę równieŜ za transport. Jak dotąd cena się nie zmieniła, prawdaŜ? S: Yes. The price for the transport and the commodity is the same like in our contract. The loading is gratis. At this time we will load the merchandise. You can check the quality and quantity of the commodity which is put away for you. / Tak. Cena za transport i towar jest taka sama jak w naszym kontrakcie. Załadunek jest gratis. W tym czasie będziemy ładować towar. MoŜesz sprawdzić ilość i jakość towaru, który jest odłoŜony dla ciebie. B: Good. Let’s go and look at the merchandise. … All right. I can see that is the same commodity like I ordered in your company. My employee will stay and he will be watch over the loading. See you later. I am going to the bank. / Dobrze. Chodźmy i obejrzyjmy towar. … W porządku. Widzę, Ŝe to ten sam towar, który zamówiłem w twojej firmie. Mój pracownik zostanie i będzie doglądał załadunku. Do zobaczenia. Jadę do banku. S: You will be satisfied with the commodity from our company. We will be waiting for you and loading your commodities. / Będziesz zadowolony z towaru z naszej firmy. Będziemy czekać na ciebie i ładować towar. 4.2.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jak naleŜy prowadzić konwersację zawodową w języku angielskim? 2. Jakie są zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w języku angielskim? 3. Jakim słownictwem naleŜy operować prowadząc konwersację i korespondencję zawodową w języku angielskim? 4. Jak redaguje się ogłoszenia, zaproszenie i podanie w języku angielskim? 5. Jak naleŜy wypełniać dokumentację zawodową w języku angielskim? 6. Jak naleŜy wypełniać formularze w języku angielskim? 7. Jakie informacje muszą być zawarte w anglojęzycznym formularzu? 8. Jak naleŜy prowadzić rozmowy handlowo – usługowe w języku angielskim? 9. Jakie są zasady prowadzenia transakcji handlowych w języku angielskim?
  • 24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Po wysłuchaniu tekstu uzupełnij go brakującymi wyrazami. Następnie opracuj scenariusz i przeprowadź wraz z kolegą / koleŜanką konwersację zawodową w języku angielskim. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) odsłuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim, 4) uzupełniać tekst w języku angielskim, 5) opracować scenariusz konwersacji zawodowej w języku angielskim wykorzystując zwroty z wysłuchanego tekstu, 6) przeprowadzić konwersację stosując zasady prowadzenia konwersacji zawodowej w języku angielskim, 7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – kartki z tekstem konwersacji zawodowej z lukami w języku angielskim, – magnetofon z płytą CD lub kasetą z nagranym tekstem konwersacji w języku angielskim, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Pracując w parach przeprowadźcie dowolną korespondencję zawodową w języku angielskim. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) przeczytać ze zrozumieniem wzory korespondencji zawodowej w języku angielskim, 4) dokonać analizy pod względem treści i formy wybranych wzorów korespondencji, 5) zastosować zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w języku angielskim, 6) przeprowadzić korespondencję zawodową w języku angielskim, 7) przesłać korespondencję przy uŜyciu Internetu, 8) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – stanowiska komputerowe z drukarkami i dostępem do Internetu, – akty prawne w języku angielskim, – wzory formularzy, pism i dokumentów zawodowych w języku angielskim, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – pakiety multimedialne, – literatura z rozdziału 6.
  • 25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24 Ćwiczenie 3 Zredaguj w języku angielskim teksty uŜytkowe: zaproszenie, ogłoszenie, podanie. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) zastosować zasady redagowania krótkich tekstów uŜytkowych w języku angielskim, 4) uŜyć słownictwa i zwrotów do redagowania oficjalnych pism w języku angielskim, 5) zredagować krótkie teksty uŜytkowe w języku angielskim, 6) sprawdzić zredagowane teksty pod względem treści, słownictwa, interpunkcji i formy, 7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – stanowiska komputerowe z drukarkami, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – wzory zaproszeń, ogłoszeń, podań w języku angielskim, – pakiety multimedialne, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 4 Opracuj scenariusz i przeprowadź w języku angielskim rozmowę handlowo – usługową. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) wysłuchać nagrania z rozmowami handlowo – usługowymi w języku angielskim, 4) wynotować potrzebne zwroty z dialogów, 5) stworzyć bank słów branŜowych w języku angielskim, 6) opracować scenariusz rozmowy usługowo – handlowej w języku angielskim, 7) zastosować zwroty, słownictwo w języku angielskim w rozmowie usługowo – handlowej, 8) przeprowadzić z kolegą/koleŜanką rozmowę usługowo – handlową w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – magnetofon, – kaseta lub płyta CD z nagraniem rozmów usługowo – handlowych w języku angielskim, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 5 Wypełnij w języku angielskim formularze faktury i deklaracji podatkowej. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
  • 26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 25 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) przeczytać ze zrozumieniem w języku angielskim treść formularzy, 4) dokonać analizy formularzy pod względem formy i treści, 5) wypełnić formularze w języku angielskim, 6) sprawdzić poprawność wypełnionych formularzy z ich wzorami, 7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – wzory formularzy w języku angielskim, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. Przykładowy formularz deklaracji podatkowej brytyjskiego Urzędu Skarbowego przedstawia Rys. 2. Rys. 2. Formularz deklaracji podatkowej brytyjskiego Urzędu Skarbowego [29]
  • 27. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 26 Ćwiczenie 6 Przeprowadź transakcje handlowe w języku angielskim. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) wysłuchać ze zrozumieniem nagrania transakcji handlowych w języku angielskim, 4) wynotować potrzebne zwroty z dialogów, 5) stworzyć bank słów branŜowych w języku angielskim, 6) zastosować zwroty, słownictwo, zasady prowadzenia transakcji handlowych w języku angielskim we własnych transakcjach, 7) przeprowadzić z kolegą/koleŜanką transakcje handlowe w języku angielskim, WyposaŜenie stanowiska pracy: – magnetofon, – kaseta lub płyta CD z nagraniem transakcji handlowych w języku angielskim, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. 4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) prowadzić konwersację zawodową w języku angielskim? 2) prowadzić korespondencję zawodową w języku angielskim? 3) słuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim? 4) prawidłowo uzupełnić tekst w języku angielskim? 5) redagować krótkie teksty uŜytkowe w języku angielskim? 6) wypełnić w języku angielskim formularze związane z prowadzeniem gospodarstwa? 7) przeprowadzić w języku angielskim rozmowę usługowo – handlową? 8) opracować scenariusz konwersacji i rozmów usługowo – handlowych w języku angielskim? 9) przeprowadzić transakcje handlowe w języku angielskim? 10) skorzystać ze słowników dwujęzycznych i branŜowych? 11) przedstawić rezultat swej pracy w języku angielskim?
  • 28. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27 4.3. Praca zawodowa za granicą i przyjmowanie gości zagranicznych 4.3.1. Materiał nauczania PodróŜe za granicę i przyjmowanie gości zagranicznych Planując podróŜ słuŜbową za granicę [26] naleŜy między innymi wybrać środek transportu, zarezerwować bilety komunikacji i noclegi. / While planning the trip abroad, among other things, one should choose the mean of transport, book the tickets and accommodations. Oto przykład wyboru środka transportu rezerwacji biletu lotniczego [21]: TA: Travel Agent / Pracownik biura podróŜy, C: Customer / Klient TA: Good morning. May I help you, sir? (Dzień dobry. Czy mogę Panu pomóc?) C: Good morning. Yes, I would like to know how I can get from Warsaw to Berlin. (Dzień dobry. Tak, chciałbym się dowiedzieć jak mogę dostać się z Warszawy do Berlina.) TA: You can get there by bus, train or plane. (MoŜe Pan dostać się tam autobusem, pociągiem lub samolotem.) C: How much is the air line ticket? (Ile kosztuje bilet lotniczy?) TA: A single ticket costs 600 zlotys but a return ticket costs 760 zlotys. (Bilet w jedna stronę kosztuje 600 złotych, a tam i z powrotem 760 złotych.) C: What about trains? How long does the journey take? How much are the tickets? (A co z pociągami? Ile trwa podróŜ? Po ile są bilety?) TA: There are two trains – Euro city and Euro city Express and the journey takes about ten hours. The ticket on Euro city costs 300 zlotys and on Euro city Express costs 410 zlotys. (Są dwa pociągi – Euro city i Euro city Express, a podróŜ trwa około 10 godzin. Bilet na Euro city kosztuje 300 złotych, a na Euro city Express 410 złotych). C: I see. I would like to book the return airline ticket to Berlin. Good bye. (Rozumiem. Chciałbym zarezerwować bilet lotniczy w obie strony do Berlina). TA: When would you like to fly to Berlin? (Kiedy chciałby Pan lecieć do Berlina?) C: Next week, and precisely on twelfth of August. (W przyszłym tygodniu, a dokładnie dwunastego sierpnia). TA: I see. Can I have your personal details, please? (Czy mogę prosić o Pana dane osobowe?) C: Yes, certainly. Here you are my passport. (Tak, oczywiście, proszę oto mój paszport). TA: Thank you. 760 zlotys, please. Here you are your ticket and passport. (Dziękuję. Proszę 760 złotych. Oto pański paszport i bilet). C: Thank you. (Dziękuję). TA: You are welcome. (Proszę.) PodróŜ za granicę wymaga równieŜ rezerwacji hotelu, jeśli partner, do którego planowany jest wyjazd nie zapewnia zakwaterowania. Oto przykładowa rezerwacja pokoi hotelowych [8]: R – Receptionist / Recepcjonista HG – Hotel Guest / Gość hotelowy HG: Good morning./ Dzień dobry. R: Good morning. / Dzień dobry. HG: I would like to book rooms in this hotel for three people. / Chciałbym zarezerwować pokoje dla trzech osób w tym hotelu. R: What kind of rooms do you need? Single or double rooms? / Jakich pokoi Pan/Pani potrzebuje? Jednoosobowych czy dwuosobowych?
  • 29. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28 HG: I need three single rooms. How much are they? / Potrzebuję 3 jednoosobowe pokoje. Ile one kosztują? R: A single room costs fifty pounds per night. / Jednoosobowy pokój kosztuje 50 funtów za dobę. HG: Right. I need those rooms for three nights. / Dobrze. Potrzebuję pokoi na trzy doby R: Can I take your identity card? / Czy mogę prosić Pani/Pana dowód toŜsamości? HG: Here you are. / Proszę. R: Thank you. That is your voucher. Please put you signature here. / Oto Pani/Pana voucher. Proszę tutaj złoŜyć podpis. Oto przykładowa pisemna rezerwacja pokoju w gospodarstwie agroturystycznym [21]: Dear Sir or Madam, Please reserve one double room from Thursday, 12 April to Saturday, 15 April 2007. We expect to arrive on Thursday morning and we will leave early on Saturday afternoon. Please confirm above reservation as soon as it is possible. Yours faithfully, Christina Bogacka Szanowny Panie lub Szanowna Pani, Proszę o rezerwacje jednego pokoju dwuosobowego od czwartku 12 kwietnia do niedzieli 15 kwietnia 2007. Spodziewamy się przybyć w czwartek rano i wyjedziemy wczesnym popołudniem w niedzielę. Proszę o potwierdzenie powyŜszej rezerwacji. Z powaŜaniem, Krystyna Bogacka Przyjmując gości zagranicznych naleŜy ustalić kwotę wydatków związanych z ich pobytem, czyli wyŜywieniem, zakwaterowaniem, atrakcjami, upominkami, itd. Ponadto warto sporządzić plan pobytu cudzoziemców na kaŜdy dzień i wręczyć go gościom zagranicznym, aby wiedzieli, kiedy są wydawane posiłki, z jakich atrakcji i w jakich godzinach mogą skorzystać, o której godzinie jest konferencja, spotkania firmowe, itd. Oto przykładowy scenariusz dnia pobytu w gospodarstwie agroturystycznym dla cudzoziemców [21]: Monday / Poniedziałek 8.00 a.m. – 9.00 a.m. – breakfast / śniadanie, 9.30 a.m. – 11. 30 a.m. – farm visiting/ oglądanie gospodarstwa, 11.30 a.m. – 12.30 p.m. – learning of the horse riding / nauka jazdy konnej, 12.30 p.m. – 1.30 p.m. – fishing / łowienie ryb, 1.00 p.m. – lunch / obiad, 2.00 p.m. – 4.00 p.m. – relax in the garden / odpoczynek w ogrodzie, 4.00 p.m. – 6.00 p.m. – horseback riding in the nearest area / przejaŜdŜka konna po najbliŜszej okolicy, 6.00 p.m. – 7.00 p.m. – dinner / kolacja, 7.00 p.m. – 9.00 p.m. – bonfire / ognisko. Według Filipa Wilsona [21], przyjmując gości zagranicznych trzeba zadbać o właściwy model gościnności, a w rozmowach prowadzonych w języku obcym stosować słownictwo zawodowe i odpowiednie zwroty grzecznościowe. Oto przykładowe zwroty grzecznościowe na powitanie:
  • 30. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29 Welcome to our company / witam(y) w naszej firmie, nice to see you / witam(y), witaj, have a nice stay / Ŝyczę miłego pobytu, I am glad that I can cooperate with you and your company again / cieszę się, Ŝe mogę ponownie współpracować z Państwem i Państwa firmą, I have the pleasure of welcoming you in our company / mam przyjemność powitać Państwa w naszej firmie, pleased to meet you / miło mi Panią / Pana poznać. Poszukiwanie i podejmowanie pracy zawodowej poza granicami kraju Istnieje wiele moŜliwości poszukiwania pracy zawodowej [26], między innymi przez: / There are many possibilities of looking for a job [26], among other things by: – Internet / the Internet, – ogłoszenia w mediach / job advertisements in the mass media, – oferty Urzędów Pracy / Employment Bureaus’ offers, – biuro pośrednictwa pracy / Employment Agency, – znajomych / familiars, – pracodawcę / an employer. Po wyszukaniu odpowiednich ofert naleŜy dostarczyć do pracodawcy swą aplikację. JeŜeli firma zaprasza na spotkanie, wówczas oznacza to, Ŝe kwalifikacje kandydata zostały wstępnie ocenione jako spełniające wymogi stanowiska. Pracodawcy mogą przeprowadzać kilka etapów rekrutacji. Uzupełnieniem rozmowy mogą być róŜnego rodzaju testy. Głównym celem rozmowy kwalifikacyjnej jest weryfikacja informacji zawartych w CV i uzyskanie informacji o kandydacie, a takŜe przekazanie mu dokładniejszych informacji na temat obsadzanego stanowiska. Rozmowa kwalifikacyjna jest zatem spotkaniem interaktywnym, słuŜącym obustronnej wymianie informacji. Przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy [12, 23, 26, 27]: – ustal termin i miejsce spotkania / determine a date and a place of meeting, – dowiedz się, kto będzie prowadził rozmowę kwalifikacyjną, jaka jest jego funkcja w firmie / find out who will be carrying on an interview, what is his or her function in the company, – zadbaj o swój wizerunek, np. o odpowiedni ubiór / take care of your image, for example, about appropriate clothing, – dowiedz się, ile czasu będzie trwało spotkanie, czy naleŜy się do niego w szczególny sposób przygotować / find out, how long will the meeting take, if it is necessary to prepare in a particular way, – uzyskaj jak najwięcej informacji o firmie, poniewaŜ taka wiedza ułatwi przekonanie pracodawcy, Ŝe kwalifikacje kandydata odpowiadają wymaganiom firmy / obtain the most information about the company, because such knowledge will make easier to convince the employer that candidate’s qualifications correspond to the company’s requirements, – przygotuj własne pytania, aby ocenić czy proponowane stanowisko odpowiada oczekiwaniom kandydata / prepare your own questions to assess if offered vacancy corresponds to candidate’s expectations, – zastanów się nad moŜliwymi odpowiedziami na róŜne pytania, jakie mogą pojawić się podczas rozmowy / think about possible answers the different questions, which may appear during the interview, – przygotuj dokumenty dotyczące kwalifikacji, czyli CV, dyplomy, świadectwa pracy, referencje itp., warto wziąć je na spotkanie, nawet jeśli nie wymaga tego pracodawca / prepare the documents concerning the qualifications, that is CV, diplomas, employment certificates, references, etc., it is worth to take them in the meeting, even if the employer doesn’t demand it,
  • 31. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 30 – upewnij się, czy jesteś w stanie potwierdzić wszystkie umiejętności, o których informacje zawarte są dokumentach aplikacyjnych, np. znajomość języka obcego lub obsługa komputera / make sure if you are able to confirm all your abilities, which information about are contained in the application documents, for example, the knowledge of a foreign language, using a computer. Przed rozmową / Before the interview: – przybądź punktualnie na spotkanie, najlepiej kilka minut przed czasem / arrive punctually in a meeting, the best a few minutes ahead of time, – sprawdź swój wygląd / check your appearance, – bądź uprzejmy dla wszystkich osób, które spotkasz w miejscu spotkania / be polite for all people who you will meet in a place of meeting, – wyłącz telefon komórkowy / turn off your mobile phone. Podczas rozmowy / While interview: – słuchaj uwaŜnie pytań osoby prowadzącej rozmowę i odpowiadaj na nie / listen carefully to interviewer’s questions and answer them, – zadawaj pytania tylko wtedy, jeśli zostaniesz o to poproszony lub gdy czegoś nie rozumiesz/ ask the questions only when you will be asked or if you don’t understand something, – nie krytykuj zbytnio poprzedniego pracodawcy i nie wyjawiaj poufnych informacji z poprzedniego miejsca pracy / don’t criticise your previous employer and don’t reveal confidential information from your previous place of work, – jeśli pracodawca poprosi o krótki test umiejętności, wykonaj go, np. rozmowa w języku obcym, obsługa komputera / if the employer ask you about short test, do it, for example, conversation in a foreign language, using a computer. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej, pracodawca moŜe zapytać kandydata nie tylko o kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, umiejętności praktyczne, ale równieŜ o cechy osobowości kandydata, o zainteresowania, plany na przyszłość, sposób spędzania wolnego czasu. While interview, the employer can ask the candidate not only about the qualifications, work experience, practical skills, but also about the candidate’s personal qualities, interests, plans for the future and the way of spending free time. Przebieg rozmowy kwalifikacyjnej [12, 23, 26, 27] Omawiając istotne zagadnienia, takie jak czas pracy, oczekiwania finansowe bądź elastyczny, panuj nad emocjami, negocjuj, podkreślaj chęć znalezienia rozwiązania satysfakcjonującego dla obu stron. Udzielaj konkretnych, zwięzłych odpowiedzi, aby wykazały one, Ŝe Twoje kwalifikacje są odpowiednie do wymagań obsadzanego stanowiska. UŜywaj języka oficjalnego, profesjonalnego, unikaj języka potocznego i Ŝargonu. Osoba prowadząca rozmowę powinna umoŜliwić kandydatowi dokładne zapoznanie się z informacjami na temat obsadzanego stanowiska oraz firmy. Czas na pytania ze strony kandydata zwykle jest planowany na koniec spotkania i powinien on zadać kilka pytań, poniewaŜ świadczą one o jego zainteresowaniu ofertą. Ponadto na jego korzyść przemawia wcześniejsze przygotowanie pytań, np. o zakres obowiązków, zasady działania firmy. Istotną kwestią jest zatem odpowiednia autoprezentacja kandydata. W trakcie spotkania waŜny jest odpowiedni sposób zachowania i postawy kandydata. NaleŜy panować nad stresem i emocjami, jakie towarzyszą takim rozmowom, kontrolować gesty i mimikę (język ciała). Warto przekonać pracodawcę, Ŝe kwalifikacje i umiejętności decydują o tym, Ŝe jesteś odpowiednim kandydatem na stanowisko. Taka postawa znacznie bardziej sprzyja uzyskaniu pracy, niŜ narzekanie na bezrobocie i dokonywanie próby wzbudzenia litości. W czasie rozmowy naleŜy okazać pozytywne nastawienie, umiarkowaną
  • 32. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 31 pewność siebie, ale nie arogancję. Zachowanie powinno być swobodne, w ramach ogólnie przyjętych norm zachowania. Wobec rozmówcy trzeba być uprzejmym, utrzymywać z nim kontakt wzrokowy, słuchać aktywnie, uśmiechać się. Na zakończenie spotkania trzeba ustalić termin i sposób otrzymania informacji zwrotnej o decyzji pracodawcy, poniewaŜ niezbyt często w czasie rozmowy kwalifikacyjnej wysuwana jest propozycja zatrudnienia. NaleŜy teŜ podziękować rozmówcy za zaproszenie na rozmowę, poświęcony czas oraz wyrazić nadzieję na kolejne spotkanie. Po rozmowie warto dokonać analizy tego, co było pomyślne, a co wypadło źle, które etapy rozmowy lub pytania sprawiły trudność. JeŜeli nie otrzymasz propozycji pracy, nie zniechęcaj się, a potraktuj takie spotkanie jak próbę, zdobywanie doświadczenia, które warto wykorzystać w następnych spotkaniach Discussing essential issues, such as time of work, financial expectations, be flexible, have control over your emotions, negotiate, emphasise the intentions of finding a satisfying solution for both sides. Give concrete and concise answers, so as they show that your qualifications are appropriate to requirements of filling post. Use official, professional language, avoid colloquial language, jargon. The interviewer should enable candidate to accurate familiarise with information about a filling post and company. The time for candidate’s questions is usually planned at the end of meeting and he should ask some questions, because they show that the candidate is interested in offer. Moreover, earlier preparation of questions, for example, about range of duties, principles of the company functioning, shows for his advantage. Thus, the essential issue is the right candidate’s self- presentation. While meeting, the candidate’s appropriate way of behaviour and attitude are important. It is necessary to have control over stress and emotions, that accompany such interviews, control gestures and facial expressions (body language). It is worth to convince the employer that the qualifications and abilities decide about that you are an appropriate candidate on the post. Such an attitude much more encourages obtaining a job than the unemployment complaining and making an effort of mercy cause. During interview it is necessary to show a positive bias, moderate self – confidence, but not arrogance. The behaviour should be free, within the framework of universally accepted norms of behaviour. Towards the interlocutor it is necessary to be polite, cultural, maintain the eye contact, listen to actively and keep a smile. At the end of meeting, it is necessary to determine the date and the way of receiving return information about the employer’s decision, because the proposition of employment is not put forward very often during the interview. It is also necessary to thank the interlocutor for invitation on the interview and devoted time and express the hope on the next meeting. After the interview, it is worth to perform an analysis of that, what was successful, and what went off badly, which stages of the interview or questions caused difficulties. If you don’t receive the employment proposition, don’t get discouraged, but treat such a meeting as a test, experience obtaining, which is worth to use in the next meetings. Przykładowa rozmowa kwalifikacyjna o przyjęcie do pracy [8, 21] P – Pracodawca, K – Kandydat K: Dzień dobry. Nazywam się Marek Kowalski. Byłem umówiony dziś na spotkanie na godzinę 10.00. P: Tak, proszę usiąść. Ma Pan odpowiednie kwalifikacje na stanowisko technika weterynarii w naszej lecznicy, jednak chciałbym zadać Panu kilka pytań. Proszę wymienić swoje najwaŜniejsze mocne strony? K: Moje mocne strony to odpowiedzialność, odporność na stres, kreatywność, umiejętność pracy w zespole i punktualność. Oczywiście uwielbiam teŜ pracę ze zwierzętami. P: Tak, a jakie są Pana wady? K: Myślę, Ŝe słaba znajomość języka obcego.
  • 33. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32 P: Jak często uŜywa Pan języka obcego? K: Dość rzadko i brak praktyki jest jednym z powodów słabej znajomości języka obcego. P: Czy byłaby Pan gotów kontynuować naukę języka obcego, jeśli byłaby taka konieczność? Tak, oczywiście. Myślę, Ŝe to by mnie zmobilizowało do systematycznej nauki. P: Jakie obowiązki realizował Pan pracując w poprzedniej firmie? K: Pracowałem jako technik weterynarii w stadninie koni „Kucyk”. P: Jakie były Pani ulubione przedmioty na studiach? K: Biologia i ekonomia. P: Rozumiem. Czy ma Pan jakieś pytania? K: Tak, chciałbym zapytać o czas pracy w Państwa firmie. P: Pracujemy po osiem godzin dziennie, soboty są wolne. Czy ma Pan jeszcze jakieś pytania? K: Nie, to wszystko. Dziękuję. P: Dziękuję. Skontaktujemy się z Panem telefonicznie w ciągu tygodnia. K: Dziękuję za rozmowę i za poświęcony mi czas. Mam nadzieję, Ŝe jeszcze się spotkamy. P: Ja równieŜ. Do widzenia. K: Do widzenia. E – Employer, C – Candidate C: Good morning. My name is Marek Kowalski. I made an appointment at ten o’clock for today. E: Yes, sit down, please. You have appropriate qualifications for a veterinary technician in our veterinary clinic, but I would like to ask you some questions. Please, list your most important strong points. C: My strong points are responsibility, resistance to stress, creativity, the ability of working in the team and punctuality. Certainly, I love working with animals, too. E: Yes, and what are your disadvantages, sir? C: I think that a weak knowledge of foreign language. E: How often do you use a foreign language? C: Quite seldom and a lack of practice is one of the reasons of a foreign language’s poor knowledge. E: Would you be ready to continue learning a foreign language if there would be such a necessity? C: Yes, certainly. I think it would mobilise me to systematic study. E: What duties did you execute in a previous company? C: I worked as a veterinary technician in the stud “Pony”. E: What were your favourite subjects on studies? C: Biology and Economy. E: I see. Have you got any questions, sir? C: Yes, I would like to ask about time of work in your company. E: We work eight hours per day, Saturdays are free. Have you got more questions? C: No, that’s all. Thank you. E: Thank you. We will contact you by phone within a week, sir. C: Thank you for the interview and devoted time. I hope that we will meet, yet. E: Me too. Good bye. C: Good bye.
  • 34. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33 Podstawowe dokumenty i rozmowy związane z zatrudnieniem poza granicami kraju 1. śyciorys / Curriculum Vitae (CV) [21]: śyciorys jest pismem oficjalnym, w którym nie naleŜy uŜywać skrótów, języka potocznego, ale pełnych form wyrazów i języka oficjalnego. W Ŝyciorysie zamieszcza się dane osobowe i najistotniejsze informacje dotyczące wykształcenia, posiadanych kwalifikacji, doświadczenia zawodowego, dodatkowych umiejętności i zainteresowań. Oto przykładowy Ŝyciorys w języku angielskim i polskim: Curriculum Vitae Personal Information / Dane osobowe Name / Imię i nazwisko: Piotr Nowak Date of Birth / Data urodzenia: 23 February 1986 Place of Birth / Miejsce urodzenia: Radom, Poland Address /Adres: 31, Moherowa Street, Radom 26 – 600, Poland Marital Status / Stan cywilny: Single / kawaler Education and Qualifications / Wykształcenie i kwalifikacje: Higher School / Szkoła wyŜsza: 2001 – 2005 Secondary School / Szkoła średnia: 1997 – 2001 Agricultural Academy in Lublin, Veterinary Master – Engineer / Akademia Rolnicza w Lublinie, magister inŜynier weterynarii Veterinary Technical College in Radom / Technikum Weterynarii w Radomiu Veterinary Technician / technik weterynarii Experience /Doświadczenie: 2 years’ employment in the Veterinary Clinic „Rancho” in Radom as a Veterinary Technician/ dwuletnie zatrudnienie w lecznicy weterynaryjnej „Ranczo” w Radomiu jako technik weterynarii Other Skills / Inne umiejętności: Driving licence B category, using a computer, First Certificate in English / prawo jazdy kategorii B, obsługa komputera, dyplom znajomości języka angielskiego I – go stopnia Interests / Zainteresowania: Stock Exchange, animals, theatre, motoring / Giełda Papierów Wartościowych, zwierzęta, teatr, motoryzacja 2. List motywacyjny / A Letter of Application [25]: List motywacyjny podobnie jak Ŝyciorys jest pismem oficjalnym i w nim równieŜ naleŜy uŜywać języka oficjalnego, bez skróconych form wyrazów. Powinien on składać się z nagłówka, najczęściej z czterech akapitów, zakończenia, zwrotu grzecznościowego, własnoręcznego podpisu oraz zawierać następujące informacje: – w nagłówku wpisuje się adresata, zwykle Dear Sir / Madam Szanowny Panie / Szanowna Pani), jeśli zaś znane jest nazwisko, naleŜy je umieścić w nagłówku, np. Dear Mrs Wilson (Szanowna Pani Wilson); – w pierwszym akapicie, który jest wstępem (Introduction), podaje się powody, dla których pisany jest list; – w drugim akapicie zaś zamieszcza się motywacje podjęcia określonej pracy (Motivations);
  • 35. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34 – trzeci akapit powinien zawierać najwaŜniejsze cechy osobowości kandydata oraz jego dotychczasowe doświadczenie zawodowe, drugi i trzeci akapit stanowią rozwinięcie listu (Main Body); – czwarty akapit będący zakończeniem (Conclusion) warto poświęcić na opisanie dodatkowych umiejętności, podkreślenie, Ŝe kwalifikacje, doświadczenie i osobowość kandydata są adekwatne do obsadzanego stanowiska pracy; – zakończenie zwykle zawiera zwrot wyraŜający oczekiwanie na odpowiedź; – zwrot grzecznościowy, są dwa rodzaje zwrotów grzecznościowych wyraŜających szacunek: Yours faithfully (Z powaŜaniem) wpisuje się, jeŜeli nie jest podane nazwisko adresata, tylko ogólny zwrot Dear Sir / Madam oraz Yours sincerely (Z powaŜaniem), jeŜeli podane jest w nagłówku nazwisko adresata, np. Dear Mr Smith. Jeśli są załączniki, np. Ŝyciorys, fotografia, wtedy trzeba zaznaczyć na końcu listu, Ŝe je dołączamy. Oto przykładowy list motywacyjny w języku angielskim i polskim [8]: Dear Sir / Madam, I am writing to apply for the position of a veterinary technician in your veterinary clinic which I saw advertised in “The Vet” magazine last week. I would like to work for you because I am very interested in working with animals. I would also like to share my knowledge and experience and develop my abilities. I feel that professional experience and knowledge are extremely important in veterinary. I am a hard – working and committed to my professional duties person. For the last two years, I have worked as a veterinary technician in veterinary clinic and stud. I have also participated in several courses and trainings for veterinary surgeons. I can get well with employees and colleagues. I think I could be a good employee due to my education and experience. I enclose a copy of my Curriculum Vitae and a photograph. I would be glad to attend an interview at any place and time convenient to you. I look forward to hearing from you. Yours faithfully, Sue Morgan Szanowny Panie / Szanowna Pani, Piszę, aby ubiegać się o stanowisko technika weterynarii w Państwa lecznicy weterynaryjnej, którego ogłoszenie widziałam w czasopiśmie „Weterynarz” w ubiegłym tygodniu. Chciałabym pracować dla Państwa, poniewaŜ interesuje mnie praca ze zwierzętami. Chciałabym równieŜ podzielić się mą wiedzą i doświadczeniem oraz rozwijać umiejętności. Sądzę, Ŝe doświadczenie zawodowe i wiedza są w weterynarii niezmiernie istotne. Jestem osobą pracowitą i zaangaŜowaną w zawodowe obowiązki. Przez ostatnie dwa lata pracowałam jako technik weterynarii w lecznicy i w stadninie. Uczestniczyłam równieŜ w wielu kursach i szkoleniach dla weterynarzy. Potrafię być w dobrych stosunkach z pracownikami i kolegami. Myślę, Ŝe mogłabym być dobrym pracownikiem z powodu mojego wykształcenia i doświadczenia. Dołączam kopię mojego Ŝyciorysu i fotografię. Byłabym zadowolona biorąc udział w rozmowie kwalifikacyjnej w dogodnym dla Państwa miejscu i czasie. Czekam na wiadomość od Państwa. Z powaŜaniem, Sue Morgan
  • 36. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 35 3) Umowy o pracę [11] Według Kodeksu Pracy rozróŜnia się następujące rodzaje umów: – umowa na okres próbny – moŜe poprzedzać kaŜdy rodzaj umowy o pracę, zawierana jest jeden raz na okres nie dłuŜszy niŜ trzy miesiące, po wygaśnięciu tej umowy, pracownik moŜe być zatrudniony na podstawie pozostałych umów o pracę, – umowa na czas wykonywania określonej pracy – ma ona charakter terminowy, gdyŜ jest zawierana na czas wykonania danego zadania, np. prace sezonowe, wygasa wraz z wykonaniem prac przez pracownika, – umowa na czas określony – określa dokładnie termin, w jakim będzie ona obowiązywała między pracodawcą i pracownikiem; stosunek pracy jest rozwiązany z dniem, do którego umowa została zawarta. Po zawarciu dwóch umów na czas określony w odstępie nie dłuŜszym niŜ jeden miesiąc, trzecia umowa musi być zawarta na czas nieokreślony, – umowa na czas nieokreślony – wiąŜe ona strony umowy bezterminowo, moŜe być rozwiązana przez pracodawcę w drodze wypowiedzenia tylko z uzasadnionych powodów, – umowa na zastępstwo – to umowa na czas określony zawierana wtedy, gdy zachodzi konieczność zatrudnienia nowego pracownika w zastępstwie, na czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy dotychczasowego pracownika. Według Kodeksu Cywilnego, mogą być równieŜ zawierane następujące umowy: – umowa o dzieło (tzw. umowa rezultatu) – jest umową na czas określony, przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego w umowie dzieła, a zamawiający do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie, – umowa zlecenie – jest ona zawierana na czas określony, a przyjmujący zlecenie wykonuje czynność prawną w pełni samodzielnie i nie podlega przy tym ogólnemu kierownictwu zleceniodawcy. Zachowuje on duŜą swobodę i samodzielność. Tłumaczenie: According to The Work Code, there are distinguished the following contracts: – a trial period – it can precede each kind of contract, it is signed once on the period not longer than three months, after expiring of that contract, an employee can be employed on the basis of other contracts of employment, – a contract for the time it takes to complete a specific task – it has a character with a deadline, because it is signed on time of a given task carrying out, for example, seasonal works, it expires along with a completion of the work by the employee, – a fixed term contract – it defines precisely a deadline in which it will be in force between an employer and employee; a relation of work is dissolved in a day for which the contract was signed. After entering into two contracts on a definite time in a distance not longer than one month, the third contract must be signed indefinitely, – a contract for an indefinite term – it connects the contract’s sides with no deadline, it can be dissolved by the employer in a way of the notice only from justified reasons, – a contract to replace an employee – it is a contract on definite time, signed then when arises the necessity of a new employee’s employment in a substitute, on a time of justified absence in work of outgoing employee. According to Civil Code, the following contracts could be also signed: – a specific – task contract (a result contract) – it is a contract on definite time, and a person who accepts the order, commits himself to carry out of definite task in the contract and a person who orders, commits himself to make a payment defined in the contract, – a freelance agreement (fee – for – task agreement)– it is entered into a definite time, and a person who accepts the order, carries out legal proceedings completely independently and at the same time he doesn’t come under employer’s general management. He keeps a lot of freedom and independence.
  • 37. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 36 4.3.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jak naleŜy przygotować się do podróŜy słuŜbowej za granicę? 2. Jakie są zasady przyjmowania gości zagranicznych? 3. Jakich zwrotów grzecznościowych w języku angielskim naleŜy uŜywać przyjmując gości zagranicznych? 4. W jaki sposób moŜna poszukiwać pracy zawodowej? 5. W jaki sposób naleŜy przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim? 6. W jaki sposób przebiega rozmowa kwalifikacyjna o pracę w języku angielskim? 7. W jaki sposób naleŜy zachować się podczas rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim? 8. Jakie informacje powinien zawierać Ŝyciorys w języku angielskim? 9. W jaki sposób redaguje się Ŝyciorys w języku angielskim? 10. Jakie informacje powinien zawierać list motywacyjny w języku angielskim? 11. Jak naleŜy redagować list motywacyjny w języku angielskim? 12. Jakie słownictwo stosuje się w Ŝyciorysie i liście motywacyjnym w języku angielskim? 13. Jakie są rodzaje umów o pracę? 14. Jakie informacje powinny zawierać poszczególne rodzaje umów o pracę? 4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Po wysłuchaniu rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim, uzupełnij tekst brakującymi wyrazami. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) wysłuchać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim, 4) prawidłowo uzupełnić tekst rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim, 5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: − kartki z tekstem rozmowy kwalifikacyjnej z lukami w języku angielskim, − magnetofon z płytą CD lub kasetą z nagranym tekstem w języku angielskim, − słowniki dwujęzyczne i branŜowe, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. Przykładowy tekst rozmowy do uzupełniania [opracowanie własne autora]: C: Good morning. My (1) … is John Simpson. E: Yes, sit (2) …, please. You have appropriate (3) … for a veterinary technician position in our veterinary clinic, but I would like to (4) … you some questions. Please, list your the most important strong points.
  • 38. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 37 C: My strong points are (5) … resistance to stress, creativity and punctuality. E: Yes, and what are your (6) …, sir? C: I think that I (7) … too much. E: How do you like spending your (8) … time? C: I like (9) … activities, especially jogging and riding a bike. E: I see. Have you got any questions, sir? C: Yes, I would like to ask about work (10) … in your company. E: We work eight hours (11) … day, Saturdays are free. C: What is a (12) … of duties for a veterinary technician in your clinic? E: The main duties are: looking for sick animals, assist to surgeon during the operation and coordination of the cooperation and (13) … with our partners. Have you got more questions? C: No, that’s all. Thank you. E: Thank you. We will contact you by phone (14) … a week, sir. C: Thank you for the interview and devoted time. I hope that we will (15) … , yet. E: Me too. Good bye. C: Good bye. Klucz odpowiedzi: 1. name, 2. down, 3. qualifications, 4. ask, 5. responsibility, 6. disadvantages, 7. talk, 8. free, 9. outdoor, 10. time, 11. per, 12. range, 13. negotiations, 14. within, 15. meet. Ćwiczenie 2 UłóŜ i przeprowadź rozmowę kwalifikacyjną o pracę w języku angielskim. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) obejrzeć film przedstawiający rozmowy kwalifikacyjne w języku angielskim, 4) dokonać analizy zachowania rozmówców, 5) wynotować potrzebne zwroty i wyrazy w języku angielskim, 6) przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim, 7) ułoŜyć tekst rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim, 8) przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną o pracę w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – film przedstawiający rozmowy kwalifikacyjne w języku angielskim, – odbiornik telewizyjny, – magnetowid lub odtwarzacz płyt DVD, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3 Uzupełnij tekst Ŝyciorysu brakującymi nagłówkami, a następnie zredaguj swoje Curriculum Vitae w języku angielskim.
  • 39. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 38 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) przeczytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim, 4) uzupełnić tekst CV w języku angielskim, 5) zredagować swoje CV w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – kartki z CV z lukami w języku angielskim, – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. Przykładowy tekst CV do uzupełniania [opracowanie własne autora]: Curriculum Vitae 1. 2. Anna Wolska 3. 11 May 1985 4. Lipsko, Poland 5. 28, Long Street, Lipsko, Poland 6. Single 7. 8. Technical College of Veterinary in Lipsko Veterinary Technician Technical College of 9. 2 years’ employment in Veterinary Clinic as a Veterinary Technician 10. Driving licence B category, using a computer 11. Sport, film, music, books reading Klucz odpowiedzi: 1. Personal Information, 2. Name, 3. Date of Birth, 4. Place of Birth, 5. Address, 6. Marital Status, 7. Education and Qualifications, 8. Secondary School, 9. Experience, 10. Other Skills, 11. Interests. Ćwiczenie 4 UłóŜ w odpowiedniej kolejności akapity listu motywacyjnego, a następnie zredaguj własny list motywacyjny w języku angielskim. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) przeczytać ze zrozumieniem treść listu motywacyjnego w języku angielskim, 4) przetłumaczyć niezrozumiałe zwroty uŜywając słowników, 5) ułoŜyć w odpowiedniej kolejności akapity listu motywacyjnego w języku angielskim, 6) sporządzić notatki z wzorca listu motywacyjnego, 7) zredagować własny list motywacyjny w języku angielskim.
  • 40. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 39 WyposaŜenie stanowiska pracy: − kartki ze wzorem listu motywacyjnego z lukami w języku angielskim, − słowniki dwujęzyczne i branŜowe, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6. Przykładowy list motywacyjny w języku angielskim [8]: (a) I look forward to hearing from you. (b) I would like to work for you because I am keen to work in your veterinary clinic. I would also like to share my knowledge and experience in the veterinary area and develop my abilities. (c) Yours sincerely, (d) I am a hard – working and committed to my professional duties person. For the last two years, I have worked as a veterinary technician in the Animal Clinic. I have also participated in several courses and trainings for veterinary staff. (e) I am writing to apply for the position of a veterinary technician which I saw advertised in The Animals Magazine last week. I would be interested in this position in your company. (f) Dear Sir Thomas Black, (g) Sarah Whitman (h) I think I could be a good employee due to my education and experience. I enclose a copy of my Curriculum Vitae. I would be glad to attend an interview at any place and time convenient to you. Klucz odpowiedzi: 1. f, 2. e, 3. b, 4. d, 5. h, 6. a, 7. c, 8. g. Ćwiczenie 5 Uzupełnij formularz umowy o pracę, a następnie zredaguj dowolny rodzaj umowy o pracę w języku angielskim. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) przeczytać i uzupełnić formularz umowy o prace, 4) przeczytać ze zrozumieniem treść wzorcowych umów o pracę w języku angielskim, 5) przetłumaczyć niezrozumiałe zwroty uŜywając słowników, 6) sporządzić notatki z wzorów umów o pracę, 7) zredagować umowę o pracę w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: − formularz umowy o pracę w języku angielskim, − kartki z wzorami umów o pracę w języku angielskim, − słowniki dwujęzyczne i branŜowe, − przybory do pisania, − literatura z rozdziału 6.
  • 41. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 40 Przykładowy formularz umowy o pracę do uzupełnienia [30]: EMPLOYMENT CONTRACT WORKSHEET / KARTA UMOWY O PRACĘ Special definition / Specjalne (szczegółowe) określenie umowy Description of job duties / Opis obowiązków zawodowych Name of position / Nazwa stanowiska Essential job functions or duties / Podstawowe funkcje lub obowiązki zawodowe Place and hours of employment / Miejsce i godziny zatrudnienia Length of employment / Długość zatrudnienia Terms / Warunki Conditions for rights of extension / Warunki rozszerzenia praw Benchmarks and performance terms / Kryteria i terminy wykonania Skills enhancement / Podnoszenie kwalifikacji Production / Wykonanie Revenue / Dochód Overhead / Koszty ogólne Number of new clients / Liczba nowych klientów Compensation terms / Termin rekompensaty Base compensation (salary hourly or commissions) / Podstawowa rekompensata (wynagrodzenie od godziny lub prowizja Overtime authorisation / Nadgodziny Incentive programs / Premie Expenses, allowances, etc. / Wydatki, dodatki, itp. Salary adjustments / Korekty wynagrodzenia Benefis / Korzyści (Dodatkowe świadczenia) Health, dental, vision, life, disability and professional liability insurance / Zdrowie, uzębienie, wzrok, inwalidztwo i zawodowa odpowiedzialność ubezpieczeniowa Professional license, membership and dues / Uprawnienia zawodowe, członkostwo i składki Vacation / Urlop Educational reimbursement / Zwrot kosztów edukacji Termination / Wygaśnięcie “At – will” or “For cause” / “Na Ŝyczenie” lub “z powodu” Severance terms for termination without cause / Zerwanie umowy z powodu jej wygaśnięcia bez podania przyczyny Covenants / Zobowiązania Specific information subject to non-disclosure of job secrets, customer lists or other proprietary information covenants / Przedmiot szczegółowych informacji, nie ujawnionych tajemnic zawodowych, list klientów lub innych zastrzeŜonych informacji zobowiązujących Non-solicitation agreement period (number months, years) / Okres niezobowiązującego porozumienia (liczba miesięcy / lat) Property rights / Prawa własności Existing clientele of employee / Istniejąca klientela pracownika Existing equipment / Istniejące wyposaŜenie Existing licenses, patents, copyrights, etc, / Istniejące zezwolenia, patenty, prawa autorskie, itd. Arbitration clause / Klauzula arbitraŜowa Liquidated damages and limits on damages / Likwidacja i ograniczenie szkód Miscellaneous clause / RóŜne klauzule Employee’s signature and date / Podpis pracownika i data Employer’s signature and date/ Podpis pracodawcy i data
  • 42. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 41 Ćwiczenie 6 Opracuj w języku angielskim scenariusz tygodniowego pobytu gości zagranicznych w gospodarstwie agroturystycznym. Następnie powitaj ich i przedstaw scenariusz pobytu. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) zgromadzić odpowiednie słownictwo i zwroty ze słowników, 4) sporządzić notatki, 5) opracowywać scenariusz pobytu gości zagranicznych w języku angielskim, 6) zastosować zwroty grzecznościowe uŜywane na powitanie w języku angielskim, 7) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim. WyposaŜenie stanowiska pracy: – słowniki dwujęzyczne i branŜowe, – przybory do pisania, – literatura z rozdziału 6. 4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim? 2) przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną w języku angielskim? 3) uzupełnić Ŝyciorys w języku angielskim? 4) redagować swój Ŝyciorys w języku angielskim? 5) ułoŜyć kolejno akapity listu motywacyjnego w języku angielskim? 6) redagować list motywacyjny w języku angielskim? 7) redagować umowę o pracę w języku angielskim? 8) opracować w języku angielskim scenariusz pobytu gości zagranicznych w gospodarstwie agroturystycznym? 9) powitać w języku angielskim gości zagranicznych w gospodarstwie ?
  • 43. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 42 4.4. Reklama usług w zakresie działalności weterynaryjnej 4.4.1. Materiał nauczania Działalność marketingowa firmy Według Edwarda Maliszewskiego [14], najbardziej istotnymi elementami działalności marketingowej gospodarstwa są: 1. Oferta handlowa, będąca zarazem narzędziem oddziałującym na klienta. Wszelkie produkty i usługi zawarte w ofercie powinny być precyzyjnie zdefiniowane i zawierać większą sumę uŜyteczności produktu, niŜ u konkurencji. Warto stosować w ofercie zachętę cenową, czyli rabaty, indywidualne warunki płatności. 2. Dystrybucja jest to zbiór róŜnych działań w celu dostarczenie wytworzonych produktów na rynek w danym miejscu, czasie, ilości i asortymencie, zgodnie z potrzebami nabywców [14]. Dystrybucja towarów moŜe odbywać się na wiele sposobów, nie tylko w miejscach sprzedaŜy, takich jak np. sklepy, targi, ale teŜ przez Internet, telemarketing, dostawy indywidualne do klienta. 3. Reklama, która moŜe być realizowana w wielu formach, np. ulotki, plakaty, broszury, ogłoszenia w mediach i zaleŜy ona od zasobów finansowych gospodarstwa. 4. Promocja sprzedaŜy, która polega na prezentacji produktów, oferowaniu korzystnych warunków sprzedaŜy, np. raty. Formy promocji sprzedaŜy: – sprzedaŜ osobista, która polega na prezentacji ofert, spotkaniach handlowych, pokazach, – marketing poczty bezpośredniej – wysyłanie pocztą tradycyjną lub elektroniczną do klientów specjalnych ofert handlowych. 5. Merchandising – jest to dbałość o miejsce sprzedaŜy, czyli funkcjonalność, estetykę, bezpieczeństwo, personel, asortyment, witryny, rozmieszczenie haseł, materiałów reklamowych, itd. Merchandising to równieŜ eksponowanie produktu tak, aby był bardziej zauwaŜalny i dostępny dla nabywców. Reklama produktu czy usługi powinna przyciągać klientów. Warto zatem zadbać o jej estetykę i przejrzystość. Reklama powinna odznaczać się lapidarnością, czyli zawierać mało słów, a duŜo treści, np. hasło, najwaŜniejsze informacje o produkcie lub usłudze, ale takie, które podkreślają jej atrakcyjność, niepowtarzalność. Istotnym składnikiem reklamy jest cena i dostępność produktu (miejsce sprzedaŜy, warunki zakupu). Reklama powinna teŜ zawierać godziny pracy, adres firmy i numer telefonu. According to Edward Maliszewski [14], the most important elements in marketing activity of the farm are: 1. Business offer being at the same time a tool affecting a customer. Every products and services included in the offer should be precisely defined and contain a bigger sum of usefulness than at the competition. It is worth to use in the offer a price incentive, that is discounts, individual conditions of payment. 2. Distribution is a set of different operations aimed at supplying of products on the market in a given place, time, quantity and assortment, according to purchasers’ needs [14]. The distribution of commodities can be held in different ways, not only in places of sale, such as, for example, shops, fairs, but also by Internet, telemarketing, individual deliveries to the customer. 3. Advertisement which can be executed in different forms, for example, leaflets, posters, brochures, adverts in mass media and it depends on financial resources of the farm.