PRAWNE ASPEKTY POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE/PLACÓWCE OŚWIATOWEJ

1. PRAWNE ASPEKTY POMOCYPRAWNE ASPEKTY POMOCY
PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJPSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ
W SZKOLE/PLACÓWCE OŚWIATOWEJW SZKOLE/PLACÓWCE OŚWIATOWEJ
BARBARA WOLAŃSKABARBARA WOLAŃSKA
WRZESIEŃ 2011WRZESIEŃ 2011

2. 2
Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach:
⇒ w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach
⇒ w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach
ogólnodostępnych lub integracyjnych
⇒ w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach
i oddziałach oraz ośrodkach
⇒ w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych
⇒ w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych
⇒ w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych
⇒ w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych,
w tym publicznych poradni specjalistycznych
⇒ w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej
poradni specjalistycznej

3. 3
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce
polega na:
rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych
zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów,
wynikających w szczególności ze:
szczególnych uzdolnień;
niepełnosprawności;
choroby przewlekłej;
niedostosowania społecznego;
zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
specyficznych trudności w uczeniu się;
zaburzeń komunikacji językowej;

4. 4
sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
niepowodzeń edukacyjnych;
zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia
i jego rodziny,
sposobem spędzania czasu wolnego,
kontaktami środowiskowymi;
trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub
ze zmianą środowiska edukacyjnego,
związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą;
innych potrzeb dziecka.

5. TERMINARZ
organizacja wynikająca z rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010 r.
w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno –
pedagogicznej
Termin: do dnia 31 marca
Zakres zadań: utworzenie przez dyrektorów zespołów dla uczniów, które określają:
- zakres, formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno –
pedagogicznej, - zaplanowanie działań z zakresu doradztwa zawodowego i sposobu ich
realizacji, w przypadku ucznia gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.
Termin: do dnia 30 kwietnia.
Zakres zadań: Ustalenie przez dyrektorów form, sposobów i okresów udzielania uczniowi
pomocy psychologiczno – pedagogicznej oraz wymiaru godzin poszczególnych form pomocy
udzielanej od nowego roku szkolnego na podstawie zaleceń zespołów.
Termin: niezwłocznie po zatwierdzeniu przez organy prowadzące arkuszy organizacji.
Zakres zadań: Dyrektorzy poinformują na piśmie rodziców uczniów, albo pełnoletnich uczniów o
ustalonych dla uczniów formach, sposobach i okresach udzielania pomocy oraz wymiarze godzin
poszczególnych form pomocy udzielanej od nowego roku szkolnego
Termin: do 30 września
Zakres zadań: Zespoły opracują dla uczniów plany działań wspierających realizowane w
nowym roku szkolnym
Termin: od 1 września 2012/13
Zakres wykonania zadań: Organizacja pomocy psychologiczno – pedagogicznej zgodnie z
nowymi procedurami.
Typ placówki: wszystkie
5

6. 6
Nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub
specjalista informuje niezwłocznie dyrektora przedszkola,
szkoły lub placówki o stwierdzonej potrzebie objęcia ucznia
pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającej z
przeprowadzonych działań pedagogicznych.

7. 7
Organizacja pracy Zespołu
Zespół tworzy dyrektor przedszkola, szkoły i placówki dla ucznia
posiadającego:
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania
przedszkolnego,
orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej
(niezwłocznie po otrzymaniu orzeczenia lub opinii),
wobec którego nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista
stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającą z
przeprowadzonych działań pedagogicznych (niezwłocznie po otrzymaniu
informacji).

8. 8
Kto może brać udział w posiedzeniu Zespołu?
Rodzice ucznia mogą uczestniczyć w pracach Zespołu w części
dotyczącej ich dziecka;
o terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor
zawiadamia rodziców ucznia,
Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni
specjalistycznej – na wniosek dyrektora;
Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy,
logopedzi lub inni specjaliści – na wniosek rodzica ucznia.

9. 9
Plan Działań Wspierających (PDW) opracowuje się dla:
ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym rozpoznaniu, wobec których, ze
względu na potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne,
określono potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną;
posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni
specjalistycznej;
posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego
przygotowania przedszkolnego;
orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
(w przypadku uczniów, którzy posiadają jednocześnie orzeczenie o
potrzebie kształcenia specjalnego i orzeczenie o potrzebie indywidualnego
nauczania lub indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania
przedszkolnego PDW nie opracowuje się.
Uczniowie ci mają Indywidualny Program Edukacyjno -Terapeutyczny).

10. 10
Dla kogo zakłada się Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia?
Dla ucznia posiadającego:
• opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej,
• orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego
przygotowania przedszkolnego,
• orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
• dla ucznia, u którego ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne,
nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista, prowadzący
zajęcia z uczniem, stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-
pedagogiczną.
Dla kogo nie zakłada się Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia?
Karty nie zakłada się uczniowi posiadającemu:
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (IPET)
opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (IPET)

11. 11
Dyrektor przedszkola lub szkoły wpisuje do Karty ustalone formy, sposoby i
okres udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej dla ucznia oraz
wymiar godzin, umieszcza datę i podpis.
W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia
specjalnego formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno –
pedagogicznej ustalone dla ucznia oraz wymiar godzin, umieszcza się w
Indywidualnym Programie Edukacyjno – Terapeutycznym.
Dyrektor przedszkola, szkoły i placówki informuje na piśmie rodziców
ucznia o ustalonych formach, sposobach i okresie udzielania pomocy
psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne
formy pomocy będą realizowane.

12. 12
Pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje się i udziela
na zasadach określonych w niniejszym rozporządzeniu:
Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach
podstawowych: 01.09.2011 r.
Gimnazja: 01.09.2011 r.
Szkoły specjalne wszystkich typów oraz oddziały specjalne:
01.09.2011 r.
Placówki: 01.09.2011 r.
Szkoły podstawowe: 01.09.2012 r.
Szkoły ponadgimnazjalne: 01.09.2012 r.

13. 13
Kształcenie specjalne organizuje się
• dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych:
1) niesłyszących;
2) słabo słyszących;
3) niewidomych;
4) słabo widzących;
5) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
6) z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim;
7) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym;
8) z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
• dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych
niedostosowaniem społecznym

14. 14
z chorobami przewlekłymi,
z zaburzeniami psychicznymi,
z zaburzeniami zachowania,
zagrożone uzależnieniem,
posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia rozpoczęły
naukę w szkole lub oddziale integracyjnym, mogą kontynuować
naukę w szkole lub oddziale aż do ukończenia szkoły danego typu.
Kształcenie specjalne dla dzieci i młodzieży:

15. 15
Dla uczniów, którzy rozpoczęli lub rozpoczną naukę w szkołach
specjalnych i oddziałach specjalnych w szkołach ogólnodostępnych do dnia
31 sierpnia 2012 r.:
18. rok życia - w przypadku szkoły podstawowej;
21. rok życia - w przypadku gimnazjum;
24. rok życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej
Kształcenie specjalne może być prowadzone dla uczniów, którzy rozpoczną
naukę od dnia 1.09.2012 r.:
do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń
kończy :
1) 18. rok życia - w przypadku szkoły podstawowej;
2) 21. rok życia - w przypadku gimnazjum;
3) 23. rok życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej.
.

16. 16
Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i
opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych
społecznie
W szkołach zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających
kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej:
obligatoryjnie w przedszkolach i szkołach integracyjnych oraz w
przedszkolach i szkołach z oddziałami integracyjnymi;
możliwość zatrudnienia po uzyskaniu zgody organu prowadzącego w
przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych;
Dyrektor przedszkola lub szkoły ustala zajęcia, które, ze względu na
indywidualne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych,
niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem
społecznym, prowadzą lub w których uczestniczą nauczyciele i
specjaliści, o których mowa powyżej.
Rozporządzenie określa zadania dodatkowo zatrudnionych
nauczycieli w zakresie współorganizowania kształcenia specjalnego.

17. 17
Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny zawiera:
zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb
rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz indywidualnych możliwości
psychofizycznych ucznia,
rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów, w tym w
przypadku:
ucznia niepełnosprawnego – zakres działań o charakterze rewalidacyjnym,
ucznia niedostosowanego społecznie - zakres działań o charakterze
resocjalizacyjnym,
ucznia zagrożonego niedostosowaniem społecznym – zakres działań o
charakterze socjoterapeutycznym;
ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy
psychologiczno-pedagogicznej,
wymiar godzin,
zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia, stosownie do potrzeb;
działania wspierające rodziców uczniów,
zakres współdziałania z poradniami, placówkami doskonalenia nauczycieli
oraz innymi instytucjami.

18. 18
Rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz
szkół publicznych
Liczebność oddziałów:
nie określa się minimalnej liczby uczniów niepełnosprawnych w
oddziałach specjalnych i oddziałach integracyjnych, co daje organom
prowadzącym możliwość dostosowania liczby uczniów w oddziale do
możliwości środowiskowych i lokalowych;

19. 19
Rozporządzenie w sprawie
warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów
i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach
publicznych
• zobowiązanie nauczyciela do indywidualizacji działań
pedagogicznych, zarówno na obowiązkowych, jaki i na
dodatkowych zajęciach edukacyjnych;
• pozostawienie na poziomie szkoły decyzji w zakresie
śródrocznego promowania ucznia kl. I i II szkoły podstawowej
w ciągu roku szkolnego bez konieczności uzyskania opinii poradni
psychologiczno-pedagogicznej, za zgodą rodzica;
• pozostawienie na poziomie szkoły decyzji w zakresie
pozostawienia w tej samej klasie ucznia kl. I-III szkoły
podstawowej, bez konieczności uzyskania opinii poradni
psychologiczno-pedagogicznej, po zasięgnięciu opinii rodzica na
podstawie opinii nauczyciela;
• zwolnienie ucznia z afazją z nauki drugiego obowiązkowego
języka obcego (uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu
lekkim, z Zespołem Aspergera oraz z głęboką dysleksją nie są
również objęci tym obowiązkiem).

20. 20
zwiększenie kompetencji szkoły w zakresie dostosowania
warunków przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych
do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia –
Rada Pedagogiczna wskazuje sposoby dostosowania na podstawie
szczegółowej informacji Dyrektora CKE.
w gimnazjach: 01.09.2011 r.
w szkołach podstawowych: 01.09.2012 r.
w szkołach ponadgimnazjalnych: 01.09.2012 r.
Szczegółową informację o sposobie dostosowania warunków
określa Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

21. 21
rozszerzono o możliwość podejmowania decyzji o dostosowania warunków
przeprowadzania sprawdzianu bądź egzaminów na poziomie szkoły.
Uczeń, który w roku szkolnym, w którym przystępuje do sprawdzianu lub egzaminu
gimnazjalnego, był objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole ze względu na
trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą,
zaburzenia komunikacji językowej lub sytuację kryzysową lub traumatyczną, może
przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego w warunkach
dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości
psychofizycznych ucznia na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej.
W opinii rada pedagogiczna wskazuje także sposób lub sposoby dostosowania warunków
przeprowadzania sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, zgodnie z komunikatem
dyrektora CKE, do potrzeb i możliwości danego ucznia.
Opinia rady pedagogicznej jest wydawana na wniosek nauczyciela lub specjalisty,
prowadzącego zajęcia z uczniem w szkole i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych
opiekunów) albo pełnoletniego ucznia lub na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) albo
pełnoletniego ucznia.

22. 22
zmiana dotychczasowej formuły wydawania
opinii dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu
się w celu dostosowywania warunków sprawdzianu i egzaminów
zewnętrznych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych i
edukacyjnych:
opinia wydawana będzie do ukończenia przez ucznia szkoły
podstawowej,
wydana opinia jest ważna przez wszystkie lata nauki szkolnej – nie
będzie konieczne wydawanie kolejnej opinii na następny etap
edukacyjny.
określony został sposób postępowania w przypadku ubiegania się
o opinię w terminie późniejszym,

23. 23
Przepisy rozporządzenia zabezpieczają również możliwość wydania opinii o
specyficznych trudnościach w uczeniu się
uczniowi, po wskazanym w rozporządzeniu okresie.
Przewidziano, że może zaistnieć sytuacja, kiedy niemożliwe będzie przeprowadzenie
diagnozy we wskazanym terminie lub pojawią się inne, niezależne od ucznia
okoliczności, uzasadniające wydanie tej opinii.
W takim przypadku opinia będzie mogła być wydana uczniowi później na
wniosek nauczyciela lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem w szkole
i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego
ucznia lub na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego
ucznia.
Wniosek ten, wraz z uzasadnieniem, składa się do dyrektora szkoły.
Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, przekazuje
wniosek wraz z uzasadnieniem oraz opinią rady pedagogicznej do poradni
psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, i informuje o
tym rodziców (prawnych opiekunów) lub pełnoletniego ucznia.

24. 24
W roku szkolnym 2011/12 na podstawie regulacji zawartych w rozporządzeniu w
sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i
słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych,
uczniowie/słuchacze/absolwenci posiadający wydaną przed dniem wejścia w
życie niniejszego rozporządzenia opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej,
w tym poradni specjalistycznej w sprawie:
1) dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do
indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia (słuchacza) ze
względu na stwierdzone u niego specyficzne trudności w uczeniu się
uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom;
2) przystąpienia do sprawdzianu/egzaminu w warunkach i formie dostosowanych do
indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia (słuchacza) ze
względu na stwierdzone u niego specyficzne trudności w uczeniu się;
mają prawo do przystąpienia do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego,
egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego w warunkach dostosowanych
do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych,
bez konieczności uzyskania dodatkowej opinii poradni psychologiczno-
pedagogicznej w tej sprawie.
Regulacja ta obowiązuje już od 1 września 2011 r.

25. 25
Od 1 września 2012 r. – w przypadku szkół podstawowych i szkół
ponadgimnazjalnych, z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i
szkół ponadgimnazjalnych specjalnych oraz oddziałów specjalnych
zorganizowanych w szkołach podstawowych ogólnodostępnych i
szkołach ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych – obowiązują
natomiast zmienione przepisy rozporządzenia w zakresie:
1) § 6a (nowy tryb uzyskania opinii o specyficznych trudnościach w
uczeniu się);
2) § 37, § 41 ust. 1 pkt 7, § 42 ust. 3, § 59, § 111, § 123 ust. 3, § 126
ust. 4 pkt 4 i § 132 ust. 7 (dodatkowe uprawnienia związane z
przystąpieniem odpowiednio do sprawdzianu, egzaminu
gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego w
warunkach dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i
możliwości psychofizycznych uczniów/słuchaczy/absolwentów ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz dodatkowe kompetencje
rady pedagogicznej w zakresie wskazywania sposobów
dostosowania tych warunków).

26. 26
Reasumując, sposób organizacji i przeprowadzenia:
sprawdzianu w przypadku szkół podstawowych, (z wyjątkiem szkół
podstawowych specjalnych oraz oddziałów specjalnych
zorganizowanych w szkołach podstawowych ogólnodostępnych)
oraz egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego w przypadku
szkół ponadgimnazjalnych, (z wyjątkiem szkół ponadgimnazjalnych
specjalnych oraz oddziałów specjalnych zorganizowanych w
szkołach ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych)
odbywa się jak dotychczas, ale dokumentem uprawniającym
uczniów/słuchaczy/absolwentów do przystąpienia do sprawdzianu i
egzaminu zewnętrznego w warunkach dostosowanych do ich
indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych jest każda
opinia wydana przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną,
w tym poradnię specjalistyczną, z której wynika, że u ucznia
rozpoznano specyficzne trudności w uczeniu się.