1. DIAGNOZA DZIECI Z ZASTOSOWANIEM SKALI GOTOWOŚCI SZKOLNEJ (SGS) kwiecień 2010 r.

2. Analiza wyników Otrzymaliście Państwo wyniki końcowej diagnozy swoich dzieci 5 i 6-letnich. Analizując je prosimy pamiętać, że dzieci różnią się między sobą osiągnięciami i sposobem zachowania w indywidualnych i zespołowych zadaniach, w zabawie, w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. Niektóre umiejętności np. czytanie, liczenie w pamięci do 100 nie są wymagane dla dzieci w tym wieku. Zostały uwzględnione w arkuszu, bo ich występowanie ma znaczny wpływ na gotowość szkolną. Przed analizą wyników prosimy o zapoznanie się z kolejnymi slajdami niniejszej prezentacji, które pomogą Państwu w szerszym spojrzeniu na gotowość szkolną Państwa dziecka.

3. Wyjaśnienie Użyte w arkuszach obserwacji określenia oznaczają : tak - dane zachowanie lub umiejętność zdecydowanie pojawia się u dziecka, raczej tak - nauczyciel zaobserwował dane zachowanie lub umiejętność, ale nie jest ono utrwalone, raczej nie - dane zachowanie lub umiejętność pojawia się bardzo rzadko, nie - dane zachowanie lub umiejętność nie zostało przez nauczyciela zauważone.

4. Co to jest gotowość szkolna? Do szczególnie wartościowych doświadczeń edukacyjnych należą: zaspokajanie i budzenie ciekawości, możliwość powiązania nowych wiadomości z tymi, które są już dziecku znane, poczucie własnej wartości czerpane z aktywności i samodzielności , współdziałanie z innymi dziećmi, tworzenie zespołu. Na takich doświadczeniach dzieci w dużym stopniu opiera sie ich chęć uczenia się i podejmowania nowych, trudnych zadań, inaczej mówiąc - gotowość szkolna.

5. CEL Analiza gotowości do nauki w szkole służy wskazaniu tych zachowań i umiejętności dziecka, które będą sprzyjać nauce w szkole oraz tych, które naukę w szkole utrudnią. Celem analizy jest wskazanie umiejętności, które trzeba rozwinąć, usprawnić oraz takich, na których można oprzeć wspomaganie dziecka.

6. PODSKALE Nauczycielki analizując dane z przeprowadzonej obserwacji starały się odpowiedzieć na pytanie, co ułatwi a co utrudni dziecku naukę w szkole i świadomie posługiwały się ustalonymi kategoriami porządkowania wyników obserwacji. W metodzie SGS ogólnymi kategoriami analizy są następujące podskale: umiejętności szkolne, kompetencje poznawcze, sprawność motoryczna, samodzielność, niekonfliktowość, aktywność społeczna.

7. Umiejętności szkolne Analizie poddano: znajomość cyklicznych zmian w przyrodzie, działania związane z liczeniem, opowiadanie obrazków i historyjek obrazkowych, nabywanie umiejętności fonologicznych, rysowanie szlaczków. Te zachowania i umiejętności są związane z rozwojem różnych funkcji psychicznych: uwagi, pamięci, reprezentacji pojęciowej (liczba, przestrzeń, czas) i działań z nią związanych, myślenia operacyjnego i przyczynowo-skutkowego oraz rozwoju psychomotorycznego. Dziecko we wczesnych fazach rozwoju umysłowego myśli w działaniu, mówi o tym, co robi, przekłada przedmioty, kiedy chce je policzyć itp. Natomiast nauka szkolna oparta jest o obrazy i pojęcia, jest w dużym stopniu zwerbalizowana, wymaga umiejętności szeregowania, klasyfikowania i myślenia przyczynowo- skutkowego. Zanalizowano proces przechodzenia od myślenia konkretnego do posługiwania się reprezentacją symboliczną.

8. Kompetencje poznawcze Obserwacja obejmowała zachowania i umiejętności dziecka, które dotyczą jego zainteresowań i osiągnięć poznawczych, takich jak: poszukiwanie i gromadzenie doświadczeń, łączenie ich w ogólniejsze kategorie poznawcze (np. pojęcia), odkrywanie zależności między doświadczeniami i komunikowanie swoich doświadczeń innym. Analiza dotyczyła umiejętności poznawczych związanych z różnymi obszarami działań dziecka: z poznawaniem świata przyrody, świata społecznego i symbolicznego. Pamiętać trzeba, że wiele z tych umiejętności wykracza poza rozwojowy i edukacyjny kanon przygotowania sześciolatka do edukacji w szkole, np. umiejętności matematyczne dodawania i odejmowania do 100. Nauczyciel nie może oczekiwać, że pojawią się u większości dzieci, ale powinien umieć je dostrzegać.

9. Sprawność motoryczna Obserwacje dotyczyły aktywności i sprawności ruchowej dziecka, koordynacji ruchowej i sprawności manualnej oraz zadowolenia dziecka z udziału w zajęciach ruchowych.

10. Samodzielność W szkole oczekuje się od dziecka, że będzie samodzielne w zakresie czynności samoobsługowych i wykonywania zadań szkolnych oraz tego, że nie będzie wymagało ciągłej bliskości i uwagi nauczyciela. Analiza samodzielności obejmowała więc te zachowania i umiejętności dzieci, które polegają na zaradności, samodzielnym poszukiwaniu sposobów rozwiązania trudnych sytuacji. Obserwowano takie cechy zachowania, jak wytrwałość i odporność. Analiza dotyczy ła także braku samodzielności, który widoczny jest w przejawianej zależności, częstych prośbach o pomoc, rezygnacji z własnej inicjatywy. Jeżeli takie zachowania dziecka nie mają przejściowego charakteru, mogą świadczyć o poważnych problemach. W przedszkolu zabawa jest główną formą aktywności dziecka w wieku przedszkolnym. W zabawie liczą się czynności, one są celem i źródłem przyjemności. Nauka jest formą aktywności, w której ważny jest wynik, efekt. Aby osiągnąć pożądany rezultat dziecko musi kontynuować pracę nawet wtedy, kiedy nie ma na to ochoty. Oczekuje się od niego wytrwałości i zainteresowania wynikiem. Konieczność wykonywania poleceń wymaga ich rozumienia, pamiętania a także odporności na niepowodzenia podczas ich realizacji.

11. Niekonfliktowość Podskala zawiera pozycje odnoszące się do umiejętności społecznych: współdziałania w grupie, przestrzegania zawartych umów, uwzględniania praw innych dzieci, wyrażania ujemnych uczuć bez krzywdzenia innych. Wymienione tu zachowania dzieci dotyczą podejmowania prób rozwiązywania konfliktów i dążenia do opanowania gwałtownych uczuć w trudnych dla dziecka sytuacjach. Siedem pozycji tej podskali dotyczy zachowań agresywnych, gwałtownych przejawów emocji, wywoływania konfliktów. Rozpoczęcie nauki w szkole łączy się z przynależeniem do grupy, do społeczności szkolnej, co pociąga za sobą konieczność respektowania uzgodnionych a także nieformalnych reguł. Wiele zadań szkolnych wymaga współpracy z rówieśnikami, uwzględniania ich praw np. kolejności, część zadań wykonywana jest dla innych dzieci. Wiele problemów wiąże się z rozwiązywaniem sytuacji konfliktowych, w tym związanych z rywalizacją.

12. Aktywność społeczna Dotyczy zachowań i umiejętności dziecka w zakresie kontaktowania się i porozumiewania z rówieśnikami. Należą do nich: umiejętność komunikowania się, zadawania pytań, zdobywania informacji, zapraszania dzieci do wspólnej zabawy, wyrażania siebie i bycia rozumianym przez innych. Obserwowano także zachowania związane z okazywaniem wsparcia i pomocy, a także te świadczące o swobodnej ekspresji własnych uczuć. Trzeba pamiętać, że wytrzymałość i odporność dzieci zależy od ich stanu zdrowia i stanu psychofizycznego. Jeżeli dziecko często choruje, bywa bierne, apatyczne, skarży się na hałas i przejawia inne zachowania świadczące o niskiej odporności fizycznej, to może mieć trudności z tolerowaniem warunków zewnętrznych typowych dla większości szkół. Podobny problem dotyczyć może dzieci o dużej wrażliwości emocjonalnej. Jeżeli dziecko często zmienia rodzaj zajęcia, bardzo krótko koncentruje uwagę, „nie słucha", nie potrafi zorganizować sobie zabawy, jest chaotyczne, nie kończy zadań i samowolnie wychodzi, przerywa nauczycielce, kiedy czegoś chce, to nauka w pierwszej klasie może być dla niego trudna.

13. Wyniki grupowe Na zebraniu nauczycielki przedstawią grupowe wyniki diagnozy oraz wyjaśnią Państwa wątpliwości. W podsumowaniu grupowym użyte będą następujące określenia: zgodnie z oczekiwaniami oraz średni oznaczają, że wyniki są zgodne z normą krajową (średni stopień gotowości szkolnej), wysoki – oznaczają, że umiejętności dziecka są wyższe od normy krajowej, dane kompetencje dziecka są wysokie, często wskazują kierunek zainteresowań ( wysoki poziom gotowości szkolnej) niskie– oznaczają, że wyniki dziecka są poniżej normy krajowej i wskazana jest praca dodatkowa nad pokonaniem danych trudności dziecka, które w znacznym stopniu mogą utrudniać naukę w szkole ( niski stopień gotowości szkolnej).

14. Zalety SGS Metoda została wystandaryzowana na podstawie wyników badań przeprowadzonych na ogólnopolskiej próbie 4000 dzieci w wieku sześciu lat. Uwzględnia płeć oraz wiek dziecka. Umożliwia oszacowanie stopnia gotowości szkolnej w 6 wyróżnionych wcześniej podskalach, a tym samym określenie słabszych i mocniejszych stron dziecka. Wyniki diagnozy dzieci 5-letnich będą wykorzystane do ukierunkowania pracy z dziećmi, które pozostaną w przedszkolu. Prezentacja przygotowana na podstawie Anna Frydrychowicz, Elżbieta Koźniewska, Andrzej Matuszewski, Elżbieta Zwierzyńska Podręcznik Skali Gotowości Szkolnej Opracowanie : Anna Dąbrowska, Małgorzata Wierzowiecka, Małgorzata Szczepańska, Halina Stępień Redakcja :Ewa Skwarka