2. SHKODRA
• Shkodra është qytet dhe bashki në Shqipërinë Veriperëndimore e qendra e rrethit dhe qarkut me
të njëjtin emër. Është një prej qyteteve më të kahershme të Shqipërisë, me një histori banimi
mijëvjeçare në qytet dhe krahinë. I çmuar ndër kohëra të ndryshme si nyjë me rëndësi
gjeostrategjike prej afërsisë mes malësive, liqenit, detit dhe rrugëve me rëndësi në kuadrin
e Ballkanit Perëndimor. Bashkia e tanishme, e cila shtrihet prej Alpeve Shqiptare e deri në detin
Adriatik, u krijua pas reformës territoriale më 2015 duke shkrirë njësitë e mëparshme të Anës
Malit, Bërdicës, Dajçit, Gurit të Zi, Postribës, Pultit, Shalës, Shoshit dhe VelipojësShkodrës i
takojnë 13 maja në Alpe, që i kapërcejnë të 2000m lartësi si: Jezerca (2694m), Papluka, Mali i
Vilës, Radohima (2570m), Mali i Shënikut (2550m) si dhe Biga e Gimajve (mbi 2200m) etj.
Krahas këtyre majave në Shkodër gjenden male të tjera më të ulëta si Taraboshi (595m), Shita e
Hajmelit e deri te kodrat e Bushatit, të Bërdicës, të Kodhelit, të Kakarriqit, të Rrencit e të Tepes.
N'dër zonat më të bukura në rrethin e Shkodrës është ajo e Dukagjinit, e përpër nga Shala,
Shoshi, Pulti dhe Kiri. Shala është e përbërë nga dy lugina të vogla; lugina e Kopreut që përbët
nga fshatrat Abat, Breg-Lumi, Gimaj, Nënmavriq, Nicaj-Shalë, Vuksanaj, etj, si dhe lugina e
mrekullueshme e Thethit. Në vijëmësin e tyre janë edhe lugina e Përroit të Thatë.
3. DHËRMI
Dhërmiu është fshati i dytë i krahinës së Himarës. I vendosur buzë detit Jon dhe në
shpatet e maleve Vetëtimë Pritëse, Akrokerauneve, midis gjelbërimit të ullinjve dhe
agrumeve të shumta, fshati ka një bukuri madhështorë, dhe sipas udhëtarit anglez Lir
është më i madhërishëm në vendosjën e tij së çdo vend tjetër që kam parë në
Akrokeraunet dhe që i ngjan jo pak Atranit apo Amalfit. Dhërmiu shtrihet në fund të një
plazhi më tepër së pesë kilometra të gjatë, plazh i cili përfundon më një kodër, mbi të
cilën ngrihet manastiri i Shën Theodhorit. Fshati përbëhet nga tre lagje : Kondraqa, apo
Kallami që është lagja e parë për ata që vijnë nga Llogaraja ; vijuar
nga Gjileku dhe Dhërmiu - lagja e tretë dhe më e madhja që i ka dhënë edhe emrin
fshatit. Në total, tërë fshati ka rreth 600 shtëpi, ku rreth 300 janë në Dhërmi, 150 në
Gjilek dhe 150 në Kondraq. Fshati i Dhërmiut ndodhët 52 km në Jug të Vlorës, 72 km në
vëri të Sarandës dhe rreth 210 km nga kryeqyteti i Tiranës. Nga ana administrativë
Dhërmiu bën pjesë në Bashkinë e Himarës, krahinën e Himarës, rrethi i Vlorës.
4. APOLONIA
• Apolonia është qyteti antik në Shqipëri ndër më të mëdhenjtë në pellgun e Adriatikut dhe
më i përmenduri ndër 30 qytetet e tjera, me të njëjtin emër, të kohës antike. Është
themeluar rreth fillimit të shek të IV p.e.s. Gërmadhat e Apolonisë janë zbuluar në fillim të
shek XIX. Gjurmët më të hershme arkeologjike janë disa objekte të kohës së hekurit, tipike
të kulturës ilire. Nga shekujt e parë të jetës së qytetit ruhen disa mbeturina të murit
mbrojtës dhe të një tempulli arkaik kushtuar Artemisit, hyjneshës më të adhuruar të
apoloniatëve. Apolonia, pas Dyrrahut, ishte qyteti më i rëndësishëm në pellgun e Adriatikut
dhe më i përmenduri ndër 30 qytetet e tjera që e mbanin të njëjtin emër në kohën antike. U
ngrit mbi një kodër në një pozicion që zotëron tërë zonën dhe nëpërmjet luginës së lumit
Vjosë lidhej me detin Adriatik. E shtrirë në një sipërfaqe rreth 140 ha dhe e rrethuar me një
mur rreth 4 km të gjatë Apolonia ishte një qendër e madhe tregtare dhe industriale. E
ngritur në kurrizin e fundit të kodrave të bukura dhe frytdhënëse të Mallakastrës, Apolonia
mbizotëronte pothuajse krejt hapësirën e gjerë që shtrihej në këmbët e saj e përfundonte
buzë detit Adriatik. Kjo fushë e formuar nga aluvionet e lumit Seman dhe Vjosë ka qenë një
nga rajonet më pjellore të Fushës së Myzeqesë.
5. KRUJA
• Kruja është një qytet shqiptar dhe kryeqendër e rrethit po me të njejtin emër. Kruja ka
19 400 banorë (vlerësim i përafert i vitit 2004). Ajo shtrihet 20 km ne veri te kryeqytetit
shqiptar Tiranë. Për herë të parë emri "Krujë" përmendet në shekullin e IX ne nje
dokument kishtar te vitit 879-të e.s redaktuar nga peshkopi i krahines,ne permbajtje te
se cilit citohet ne latinisht, emri i qytetit "Croia".Emri "Krujë" mendohet ta ketë origjinën
nga fjala "krua" (burim uji), sepse në Krujë ka shumë burime të tilla.Banorët e Krujës i
thërrasin qytetit të tyre dhe burimeve të ujit me të njëjtin emër "krò". Banorët e Krujës i
thërrasin vetes "krutonë" ose "krotonë". Në gjuhën zyrtare banorët e Krujës quhen
"krutanë". Kruja njihet si kryeqendra e rezistencës ndaj pushtuesve osmanë gjatë
kohës që Skënderbeu udhëhiqte këtë rezistencë. Keshtjella e Krujes u rrethua 4 herë
nga ushtria Osmane. Në rrethimin e katërt kështjella e Krujës ra në dorën e
pushtuesit.Skenderbeu lindi ne Kruje Principata e Kastriotit
6. BERATI
Berati është qytet me rreth 65.000 banorë dhe njëra nga dy bashkitë e Rrethit të Beratit që bën
pjesë në Qarkun e Beratit. Trojet e Beratit, sipas arkeologëve kanë qenë të banuara nga njerëz
të civilizuar që nga shekulli VII para erës sonë. Në vitin 1961 Berati u shpall zyrtarisht qytet
muze. Ai është qytet muze me pasuri të konsiderueshme monumentesh dhe me vlera të
larmishme për nga gjinitë, të cilat përbëjnë një dëshmi të trashëgimisë kulturore, historike e
artistike, të jetës e të punës, të realizuara mjeshtërisht brez pas brezi nga banorët e tij. Nga
zonifikimi dhe nga përcaktimi i kategorisë së monumenteve qyteti ndahet në tri zona : zona
muze, zona e mbrojtur dhe zona e lirë. Sot Berati trashëgon 210 objekte muzeale, nga të cilat
150 janë objekte në këmbë. Prej tyre 60 janë monumente të kategorisë së parë dhe të tjerat të
kategorisë së dytë. Midis këtyre vlerave, nga më të spikaturat janë:
Kështjella ose kalaja, siç quhet nga beratasit është ndërtuar mbi kodrën shkëmbore në
formë trekëndëshi, me perimetër të mureve 1440m, me 24 kulla e me dy porta. Me
themelet e saj ilire, e rindërtuar disa herë në shekujt VI, XIII, XV dhe XIX ajo është sot
jo vetëm një nga kështjellat më të mëdha të banuara, por edhe një arkiv i gurtë që
ofron varietete stilesh dhe kontributesh të epokave të ndryshme: ilire, romako-
bizantine, shqiptare e turke. Kështjella është pjesë e legjendës së vjetër e të bukur të
Tomorit dhe Shpiragut
7. GJIROKASTRA
Gjirokastër është qytet në Shqipërinë jugore, banorët e të cilit quhen gjirokastritë. Qytet i përfshirë
në Listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s më 2005, si një nga pak shembujt e mbijetuar
në Ballkan të qyteteve tregtare të stilit otoman. Ndërsa është pa dyshim me prejardhje otomane,
arkitektura e ndërtesave historike në Gjirokastër, si dhe vetë qyteti i vjetër, është produkt i shumë
përbërësve. Relievi i thyer ka lënë vulën në përcaktimin e vendosjes dhe mënyrën e shtrirjes së
qytetit, që u krijua dhe u rrit nëpër kurrizet e kodrave, nën hijen e kalasë. Nga ana tjetër, afërsia e
burimeve, prej ku sigurohej guri i nevojshëm për muret dhe për çatitë, mundësoi pamjen e
veçantë që ka qyteti. Ka marrë zhvillim të madh pas viteve 90. Shumë te huaj vizitojnë
Gjirokastrën për vlerat arkitekturale te ndërtimit të shtëpive me gur e çative me dërrasa. Ka
shumë hotele private si Hotel Kalemi, i ndërtuar në një shtëpi te vjetër karakteristike. Hotele te
tjerë: Hotel Çajupi, Hotel Freskia - Virua, Hotel Bleta, Hotel Dhima, Hotel The First, Hotel Qiqi,
etj. Turisti ne Gjirokastër mund te vizitoje Qendrën Historike me Pazarin dhe objektet e tij
karakteristike si dhe Kështjellën ku përvec Muzeut te Armeve te ofron pamje shume te bukura te
qytetit nga lart. Ne Gjirokastër vizitori mund te vizitoje edhe Muzeun Etnografik, Shtepite
karakteristike te Zekateve, Skendulateve, Babametos, Kadarese, Hani i Zagorise, Dulajve, etj.
